Scenariusz zajęć
Witamy Państwa serdecznie. Nazywam się Patrycja Kasperkiewicz i pragnę przeprowadzić dzisiejszy wykład na temat leczenia otyłości. Jest to bardzo ważne szczególnie dla Państwa.
Na spotkaniu będzie omawiane pojęcie tego schorzenia, jego problem, objawy, a w szczególny sposób skupiamy się na diecie.
Otyłość jest to patologiczne nagromadzenie się tkanki tłuszczowej w organizmie przekraczające jego fizjologiczne potrzeby i możliwości adaptacyjne mające prowadzić do niekorzystnych skutków dla zdrowia.
W otyłości liczba komórek tłuszczowych zwiększa się albo istniejące już komórki tłuszczowe zwiększają swoją objętość, a więc tkanka tłuszczowa stanowi więcej niż 20% całkowitej masy ciała u mężczyzn oraz 25% u kobiet.
Przyczyny tego schorzenia są następujące: czynniki genetyczne (obniżona przemiana materii, rozrost tkanki tłuszczowej), np. nadmierne łaknienie na skutek pobudzenia ośrodka sytości; czynniki środowiskowe, mała aktywność fizyczna, podjadanie między posiłkami, traktowanie jedzenia jako środka na stres; zaburzenia hormonalne; zaburzenia neurologiczne (ciężkie uszkodzenie mózgu z brakiem aktywności fizycznej).
Otyłość pojawia się zazwyczaj u kobiet powyżej 30 roku życia, u mężczyzn 10 lat później; wśród kobiet jest ona 1,5-3 razy częstsza. Otyłości sprzyja wysoki standard życia, stabilizacja rodzinna i zawodowa, nawyki żywieniowe, mały wysiłek fizyczny. Czasami stwierdza się występowanie rodzinne.
W praktyce klinicznej podstawą oceny jest wskaźnik masy ciała BMI (Body Mass Index), czyli masy ciała (w kg) do jego powierzchni (w m2). BMI 25-30 świadczy o otyłości I stopnia, BMI 30-40 o otyłości II stopnia, przy otyłości III stopnia ma wartość ponad 40.
Otyłość przybiera najczęściej postać otyłości pletorycznej lub anemicznej.
Otyłość pletoryczna, inaczej brzuszna, jabłko, androidalna, najczęściej występuje u mężczyzn. Tkanka tłuszczowa umiejscawia się na brzuchu. Karku i tułowiu, tkanka łączna i zbita są bardziej elastyczne, natomiast skóra jest zaróżowiona na twarzy, również występuje sinica oraz silna budowa kostna i mięśniowa.
Otyłość anemiczna, inaczej grynoidalna, gruszka, występuje najczęściej u kobiet. Pogrubione są biodra, pośladki, uda, piersi i ramiona. Skóra jest blada, tkanka tłuszczowa się rozlewa, a budowa kostno-mięśniowa jest słaba.
Objawami otyłości są: niemożność wykonania nagłego wysiłku, zadyszka, szybkie męczenie się, niska samoocena, kompleksy.
Skutkami zaś są: cukrzyca typu II, choroby układu ruchu (zwyrodnienie stawów), nadciśnienie tętnicze, choroby układu krążenia, kamica żółciowa, większa tolerancja do tworzenia się nowotworów, miażdżyca, zatorowość, żylaki kończyn dolnych, dna moczanowa, choroby nerek, estrogeny.
Leczenie otyłości polega na: diecie redukcyjnej i niskokalorycznej, o wartości 1200-2000 kcal, zmiana nawyków i błędów żywieniowych, aktywność ruchowa, psychoterapia, umiejętność radzenia sobie ze stresem, a także farmakoterapia hamująca nadmierny apetyt, liposukcja, zabiegi zmniejszenia żołądka.
W leczeniu otyłości na pierwszym miejscu należy postawić leczenie dietetyczne. Dieta musi być opracowana indywidualnie dla każdego chorego w zależności od stopnia nadwagi, trybu życia, wzrostu, wieku. Energię redukuje się mniej więcej do połowy dziennego zapotrzebowania, zaleca się dietę o wartości 1200-2000 kcal, średnio 15-20 kcal na kg masy ciała. Białko podaje się w ilości 1,5-2 g na kg m. c. należnej, co stanowi ok. 35% zapotrzebowania energetycznego. Należy podawać produkty białkowe chude: mleko, twaróg, jaja, mięso, ryby. Tłuszcze pokrywają zapotrzebowanie energetyczne w 18-30%, ok. 30 g tłuszczu uzyskuje się z produktów białkowych. W miarę potrzeby podaje się masło lub oleje z wielo- lub jednonienasyconymi kwasami tłuszczowymi. Węglowodany uzupełniają wartość energetyczną. Unikać należy cukru i potraw słodkich. Należy wyeliminować z diety potrawy mączne, zupy podprawiane, sosy, kawę prawdziwą, potrawy smażone, pieczone i duszone w tradycyjny sposób, ostre przyprawy, napoje gazowane, napoje słodzone.
Duże zastosowanie mają warzywa niskowęglowodanowe w postaci surówek lub gotowanie z wody. Posiłki należy podawać częściej w małych objętościach. Pod ścisłą kontrolą lekarską można stosować tzw. Głodówkę lub diety małoenergetyczne – owocowe, warzywne.
Przedstawię Państwu przykładowy jadłospis na 3 dni. Jest to dieta 1500 kcal.
Dzień 1:
I śniadanie:
kawa mleczna (200g mleko 0,5% tłuszczu)
60g chleb żytni pełnoziarnisty
30g chleb biały
5g margaryna miękka
30g kiełbasa szynkowa z kurczaka
100g pomidor
50g ogórek kwaszony
II śniadanie:
herbata
30g chleb mieszany słonecznikowy
20g mięso wołowe gotowane
100g surówka z białej kapusty z olejem
Obiad:
250g krupnik z kaszy jęczmiennej z warzywami
150g ziemniaki gotowane
175g filety z dorsza po grecku (75g gotowany dorsz, 100g farsz grecki - włoszczyzna, koncentrat pomidorowy, przyprawy)
200g sok z czarnej porzeczki
150g jabłko
Podwieczorek:
175g jogurt owocowy 1,5% tłuszczu
30g płatki kukurydziane
100g śliwki
Kolacja:
herbata
30g chleb mieszany słonecznikowy
190g twarożek z ogórkiem i szczypiorkiem (twaróg chudy, jogurt chudy, ogórek i szczypiorek)
Dzień 2:
I śniadanie:
kawa mleczna (200g mleko 0,5% tłuszczu)
60g chleb żytni razowy
3g margaryna miękka
20g polędwica luksusowa
125g sałatka kolorowa z twarogu (twaróg chudy, papryka, rzodkiewka, sałata, łyżeczka oleju słonecznikowego)
II śniadanie:
150g jogurt naturalny 0,5% tłuszczu
25g musli
100g truskawki
Obiad:
250g rosół z makaronem
150g ziemniaki gotowane
100g sztuka mięsa
150g surówka z ogórków kwaszonych i pomidorów
200g sok marchwiowo-jabłkowy
Podwieczorek:
150g jabłko
150g jogurt owocowy 1,5% tłuszczu
Kolacja:
herbata
30g chleb chrupki
150g sałatka grecka (cebula, ogórek, papryka, pomidor, czosnek, ser feta, jogurt)
Dzień 3:
I śniadanie:
herbata
musli na chudym mleku (200g mleko 0,5% tłuszczu, 25g musli)
60g chleb mieszany z soją
3g margaryna miękka
50g ryba faszerowana
100g sałatka jarzynowa z olejem
II śniadanie:
herbata
20g chleb chrupki
3g margaryna miękka
30g szynka wołowa gotowana
50g kalarepka
150g jabłko
Obiad:
250g kapuśniak z kapusty słodkiej z pomidorami
300g leniwe pierogi na chudym serze
150g surówka z marchwi i jabłek
200g sok jabłkowy
Podwieczorek:
150g banan
Kolacja:
herbata
40g bułka grahamka
165g sałatka z twarogu z papryką (twaróg chudy, papryka, natka, kefir)
50g pomidor
10g sałata
Proszę Państwa obliczyć własne BMI. Oto wzór:
BMI = masa ciała / (wzrost w m)2
Rozdam Państwu ulotki dotyczące leczenia otyłości oraz postępowania dietetycznego.
Dziękuję Państwu za uwagę i do zobaczenia niebawem. Proszę więc o indywidualną wizytę u dietetyka z prośbą o jadłospis na spadek masy ciała. Życzę miłego odchudzania.