Budowa narządu głosu:
a)Krtań (źródło tworzenia dźwięku, narząd chrzęstno-włóknisto-mięśniowy, znajdują się w niej struny głosowe, narząd bardzo ruchliwy, podczas wdechu obniża się a wydechu i połykania przesuwa się ku górze.
b)Struny głosowe (znajdują się w centralnej części krtani)
składają się z: -więzadła głosowego, -naczyń, -nerwów, -błony śluzowej, -tkanki łącznej, -mięśnia głosowego
Głosy niższe- mają dłuższe struny głosowe
Głosy wyższe- mają krótsze struny głosowe
W czasie oddychania struny głosowe są oddalone od siebie a w czasie fonacji zbliżają się. Zwarcie strun może być – miękkie(zbliżają się do siebie i drgają w sposób spokojny)
-twarde(duże napieranie na siebie strun)
-chuchające( struny nie stykają się ze sobą na części swojej powierzchni, w wyniku czego część powietrza nie zmienia się w falę akustyczną )
Funkcje krtani a)fonacyjna b)oddechowa c)obronna
C) Układ oddechowy (w oddychaniu biorą udział –mięśnie zaczepione, mostek, żebra, kręgosłup, mięśnie brzuszne i przepona)
Przepona- to mięsień oddzielający jamę brzuszną od jamy klatki piersiowej, przy wdechu spłaszcza się i obniża powodując powiększenie klatki piersiowej, praca przepony jest niezależna od nas i nie odczuwamy jej ruchów, zadaniem przepony jest regulacja ciśnienia powietrza w czasie fonacji, przepona tłoczy powietrze z płuc do krtani i wprawia w drgania struny głosowe.
Tłocznia brzuszna- napędza ruch przepony w czasie wydechu
Mięśnie międzyżebrowe- współdziałają z przeponą przy regulacji ciśnienia powietrza.
Dzielą się na:-zewnętrzne-wdechowe, które unoszą żebra w czasie wdechu i rozszerzają klatkę piersiową
-wewnętrzne-obniżają żebra w czasie wydechu
Typy oddychania
1.typ szczytowy- obojczykowo-żebrowy, nieprawidłowy oddech, płytki
2.typ piersiowy- żebrowy , dominuje u kobiet
3.typ brzuszny- przeponowy, dominuje u mężczyzn
4.typ żebrowo-brzuszny - całościowy, najlepiej dotlenia organizm gdyż biorą w tym udział wszystkie mięśnie
D)Rezonatory – wzmacniają dźwięki, drgające struny głosowe wprawiają w drgania części z nimi połączone, chrząstki krtaniowe przekazują drgania na chrząstki tchawicy i oskrzeli.
Dzielimy je na: a)dolne- znajdują się poniżej źródła dźwięku rezonatory piersiowe
- tchawica , - oskrzela, -klatka piersiowa, -jama podgłośniowa krtani
b)górne- znajdują się poniżej źródła dźwięku rezonatory głowowe
-krtań, -gardło, -jama ustna, -jama nosowa oraz kości oczodołów,nosa,twarzy
MUTACJA jest to przemiana krtani w dojrzały narząd w wieku 12-13 lat, zachodzi pod wpływem zmian hormonalnych, w okresie dojrzewania płciowego, zmienia się brzmienie głosu, głos obniża się o jedną oktawę u mężczyzn, o 2-3 tony u kobiet.
Właściwości głosów :
1.wysokość
2.barwa
3.czas trwania
4.natężenie
5.głośność
FONACJA – tworzenie dźwięku
Głosy - męskie, żeńskie, dziecięce
Żeńskie głosy a)sopran (najwyższy głos kobiecy)
-sopran koloraturowy, najwyższy głos kobiecy, charakteryzuje się dużą ruchliwością, barwa jasna
- sopran liryczny, jasna barwa, duża siła brzmienia, głos miękki
- sopran dramatyczny, duża siła brzmienia, ciemna barwa
b)mezzosopran (głos o ciemnej barwie, brzmienie miedzy sopranem i altem )
c)kontralt ( głos o bardzo ciemnej barwie)
Męskie głosy a)tenor ( najwyższy głos męski)
- tenor liryczny- lekki, ruchliwy, śpiewny
- tenor bohaterski – ciemniejsze zabarwienie, duża nośność, duże możliwości dramatyczne
b)baryton ( duża siła, ciemna barwa)
- baryton liryczny
- baryton bohaterski
c) bas (bardzo ciemna barwa, najniższy głos męski)
-bas baryton, -bas śpiewany, -bas komiczny, -basso/profondo
d) Kontra/tenor – głos wydobywany techniką falsetową, mało nośny, podobny do kobiecego
EMISJA GŁOSU
1.Przygotowanie-opuścić krtań, położyć język, podnieść podniebienie, opuścić żuchwę, wyprostowana postawa-ciężar ciała na dwóch nogach.
2.Oddychanie-całosciowe, wdechem wypełnić całą klatkę piersiową w partiach niższych, wydech tak aby klatka piersiowa została w rozszerzeniu
3.Rezonans-kiedy język leży płasko dotykając dolnych zębów, fale dźwiękowe swobodnie się wydobywają gardłem na zewnątrz, odbijając się od ścian miękkiego i twardego podniebienia oraz przednich zębów
4.Artykulacja-dźwięk wychodząc z krtani modyfikowany jest przez cały aparat głosowy, dzięki czemu wypowiadamy spółgłoski lub samogłoski
ROZŚPIEWANIE
-ćw. rozluźniające (przeciąganie się, obroty głowy, ramion, masaż wzajemny)
-opukiwanie i masowanie rezonatorów
-mormorando ( mruczenie na głosce m i n)
-ćw. melodyczne na 2-3 dźwięki
-ćw. melodyczne na 5 dźwięków
-ćw. artykulacyjne
Emisja głosu dziecka
-śpiewamy takie piosenki które poszerzają wiedzę o świecie
-śpiewać dzieciom w odpowiednim tempie i z dobrą dykcją
-mobilizujemy dzieci do odśpiewania choć kawałka jakiejś piosenki
-dzieci naśladują więc trzeba im dać jak najlepsze wzorce w mowie i śpiewie
Np. -ćw. oddechu-dmuchanie piórka, świeczki
-ćw. artykulacyjne i dykcji
-ćw. melodyczne- śpiewanie kanonów
HIGIENA GŁOSU
Negatywne czynniki wpływające na głos:
a)środowisko zewnętrzne: wilgotność powietrza 70%, temperatura 18-21 stopni celcjusza, zanieczyszczenia powietrza kurz, dym
b)nikotyna
c)hałas
d)nie pić czarnej herbaty bo wysusza śluzówkę gardła
REGENERACJA GŁOSU
-milczenie, -nawilżanie strun głosowych wodą, herbatkami owocowymi, -kapsułki z vit.A+E, -przełykanie śliny, -inhalacje, -siemię lniane, -oleje rzepakowe, lniane, itp.