NIEDOSTOSOWANIE SPOŁECZNE
o. Lipkowski – to zaburzenie charakterologiczne o niejednolitych obajwach spowodowane niekorzystnymi zewn. i wewn. warunkami rozwoju, a wyrażające się wzmożonymi i długotrwałymi trudnościami w dostosowaniu się do normalnych warunków społecznych o w realizacji zadań życiowych danej jednostki.
Jednostki niedostosowane społecznie to takie jednostki, które:
Nie są zdolne do pełnienia ról społecznych zgodnie z obowiązującymi normami wskutek braku dyspozycji wykonawczych takich jak procesy intelektualne, procesy orientacyjne i procesy werbalno – motoryczne
Nie są zdolne do pełnienia ról społ. Zgodnie z obowiązującymi normami wskutek negatywnego ustosunkowania się do oczekiwań społecznych – mamy tu do czynienia z wykolejeniem społecznym.
Przyczyny niedostosowania społecznego:
Wewnętrzne (wrodzone, genetyczne) powstałe w wyniku nieprawidłowego przebiegu ciąży, porodu
Zewnętrzne (środowisko rodzinne, szkolne, społeczne)
Rodzaje niedostosowania społecznego:
I Niedostosowanie społeczne manifestowane w postaci zahamowania jednostki w środowisku:
Brak zaufania do ludzi, nowych rzeczy, sytuacji, który przejawia się w osłabieniu naturalnej pewności siebie, a także okazywaniu braku zaufania do każdej sytuacji
Depresja, która w swych łagodniejszych formach oznacza różnorodności i zmienności poziomu reakcji oraz brak energii fizycznej, natomiast ostrzejsza faza to utrzymujące się stany apatii, skłonności do frustracji i niepokoju
Wycofanie się, czyli niechęć jednostki do nawiązywania kontaktów społecznych
Niekonsekwentne postępowanie, które charakteryzuje się tzw brak integracji czasowej, który polega na tym, że jednostki niedostosowane nie uznają przeszłości, ani przyszłości i żyją tylko teraźniejszością stąd stosowanie kar nie ma dla nich żadnego znaczenia, gdyż jednostki takie nie potrafią uczyć się na błędach, wyciągać wniosków z wcześniejszych doświadczeń, ani też przewidywać konsekwencji.
II Niedostosowanie społeczne manifestowane postawą demonstracyjno – bojową jednostki w środowisku
Wrogość w stosunku do dorosłych, która polega na tym, że jeżeli dziecko w rodzinie nie zaspokoi potrzeby miłości, szacunku, uznania to zaczyna szukać możliwości ich zaspokojenia, np. w szkole zwracając na siebie uwagę nauczyciela w sposób negatywny, jeżeli w szkole też nie zaspokoi tych potrzeb to zaczyna przejawiać wrogość w stosunku do dorosłych
Otwarta wrogość, która jest kontynuacją wrogości w stosunku do dorosłych bowiem krąg znienawidzonych przez dziecko osób zaczyna się poszerzać, a kary są dla takiego dziecka jedynie potwierdzeniem tego, że jest nielubiane, nie kochane, nie szanowane.
Wrogość w stosunku do dzieci, która jest analogiczną sytuacją wrogości w stosunku do dorosłych
Łagodniejsze formy aspołecznego zachowania się, które przejawiają się głównie obojętnością oraz okazywaniem niezależności w kontakcie z dorosłymi
III Niedostosowanie społeczne manifestowane w postaci skrajnej aspołeczności
Z tym rodzajem niedostosowania mamy do czynienia wtedy, gdy rodzice nie interesują się tym czy zachowanie dziecka jest dobre czy złe. Małe dziecko od najmłodszych lat życia uczy się obserwować dorosłych i poprzez mimikę, gesty, słowa, wie, że coś robi dobrze lub źle. Jeżeli tego nie ma w życiu dziecka to nie mamy do czego apelować w przyszłym życiu takiej jednostki. Nie mamy żadnego pkt odniesienia.
Objawy niedostosowania społecznego:
Objawy niedostosowania społecznego względem własnej osoby
- autoagresja
- samookaleczanie
2. Objawy niedostosowania społecznego w rodzinie
- kłamstwo –jednostki dostosowane społecznie kłamią świadomie i w jakimś celu, a jednostki niedostosowane kłamią często bez celu, bez poważniejszego powodu.
- kradzieże – nauczyciele, rodzina, dorośli powinni zwracać uwagę na tzw formy zabierania przez dzieci różnych przedmiotów, bo może się to przerodzić w powazniejsze formy kradzieży, ponadto dzieci nie mają rozeznania w kwestii materialnej
- lenistwo – przyczyny lenistwa:
Niekorzystny wpływ wychowania w domu rodzinnym
Nadmiar obowiązków w szkole i w domu
Zaburzenia psychofizycznego rozwoju dziecka uniemożliwiające zachowanie prawidłowego rytmu pracy w szkole
Pseudolenistwo, które ujawnia się tym, że jednostka jest leniwa nie dlatego, że nie chce jej się czegoś robić, ale dlatego, że nie akceptuje sytuacji w jakiej się znalazła
Przejawy niedostosowania w szerszym środowisku społ: agresywność, ucieczki itd.