Psychologia niedostosowania społecznego- M. Grabowska

WYKŁAD 1 (1.03.2009r)

ZACHOWANIA NORMATYWNE (dostosowanie)

Akceptacja norm

Normy społeczne

Brak akceptacji norm

Zachowania normatywne zachowania niedostosowane

Dwie grupy konsekwencji braku akceptacji norm:

1. Zachowania nienormatywnezachowania wrogie: aspołeczność, przestępczość, okrucieństwo, mobbing

To jednostki, z którymi źle jest społeczeństwu.

2. Zachowania normatywne+ zaburzone procesy emocjonalne stany lekowe: depresja reaktywna, neurotyzn, trema, poczucie nieprzystosowania, poczucie odrzucenia, perfekcjonizm, tendencje, zachowania samobójcze.

To jednostki, którym źle jest ze społeczeństwem.

ZABURZENIA PROCESÓW POZNAWCZYCH:

1. Złudzenia

1. Złudzenia fizjologiczne

• Złudzenia geometryczne wynikają z niedoskonałości narządów ludzkich.

• Złudzenia uwarunkowane nastawieniem to złudzenie mają zdrowi psychicznie, normalni ludzie.

2. Złudzenia patologiczne

Zniekształcone spostrzeżenia, których nie koryguje się pomimo dowodów ich błędności.

2. Omamy

Przezywanie spostrzeżeń obiektów nie znajdujących się w otoczeniu.

Podział I:

• Elementarneprzeżywanie wrażeń (stuki, puki,..)

• Proste spostrzeżenie dot.1 analizatora (dotyczące jednego narządu zmysłu)

• Złożone spostrzeżenie dot. wielu analizatorów (dotyczące wielu narządów zmysłu)

W zależności od rodzaju zmysłu (analizatora)

Omamy wzrokowe

• Duża różnorodność

• Fotopsje- omamy o cechach wrażeń

• Omamy makroptyczne (widzimy bardzo duże rzeczy

• Omamy mikroptyczne (widzimy coś czego nie ma i jest malutkie).

Omamy słuchowe

• Wrażenia- trzaski, stukanie, szmery, itp.

• Spostrzeżenia- głosy, śpiew, muzyka, słowa.

• Omamy imperatywne (niebezpieczne- słyszenie głosu, który karze nam coś zrobić- omamy samobójcze, zabójcze).

Omamy smakowe

• Rzadkie, występują z węchowymi

• Zmieniony smak potraw, płynów często interpretowany urojeniowo.

Omamy węchowe

• Nieprzyjemne zapachy trudne w interpretacji np. zapach niebios.

• Co innego- halucynoidy hakowe (podrażnienie zakrętu hakowego).

Halucynoidy hakowe SA objawem padaczki skroniowej.

Halucynoidy

W przypadku padaczki ludzie wiedzą- są świadomi, a w przypadku paranoi ludzie wyczuwają podstęp.

Omamy dotykowe

• Nieprzyjemne

• Częste w psychozie alkoholowej

(uczucie czucia na sobie np. owadów, robactwa, gadów)

ZABURZENIA- RODZAJE

I ZABURZENIA MYŚLENIA

1. Zaburzenia treści myślenia

1. Urojenia- psychozy

2. Idee nadwartościowe- zaburzenia osobowości

3. Natręctwa (obsesje)- zaburzenia nerwicowe

2. Zaburzenia toku myslenia

1. rozkojarzenie- schizofrenia

2. przyśpieszenie- mania, zaburzenia świadomości

3. spowolnienie- depresja, przygnębienie.

Urojenia (urojenia myślenia)

Fałszywe sądy+ przekonanie o prawdziwości sądu+ brak korekcji przy oczywistych przesłankach np. błędności.

Rodzaje urojeń:

- prześladowcze

- zazdrości (zespół patologicznej zazdrości, irracjonalne)

- hipochondryczne

- dysmorfofobie (urojenie w normie-w okresie dorastania)

- grzeszności/ winy (przekonanie, że wszystko jest przeze mnie)

- wielkościowe/ oddziaływania

Przekonanie, że przekonanie, że mogę wszystko

jest się kimś sławnym (typowe dla zespołu maniakalnego).

Idee nadwartościowe

To przekonania uważane za bardzo ważne, szczególnie ważne, słuszne, z którymi klient się emocjonalnie wiąże demolują życie człowieka

Norma= idee dominujące ważne przekonania, ale nie najważniejsze.

Natręctwa (obsesje)

• natrętne myśli (obsesje)

• wyobrażenia

• czynności (kompulsje)

zahamowanie myślenia

• zatrzymanie się, wolno posuwającego się wątku myśli

• myśl zastyga- często towarzyszy temu zahamowanie ruchowe i głęboki smutek.

zatamowanie myślenia

• nagłe przerwanie szybko toczącej się myśli

• schizofrenia

rozkojarzenie

• brak związku między myślami („sałatka słowna”)

• werbigeracja - wypowiadanie się, podobieństwo dźwięku.

• Perseweracje- powtórzenia (np. matka-czekoladka)

lepkość myślenia

• Trzymanie się tylko 1 wątku

• Nadmiar szczegółów zakłócających przekaz

myślenie magiczne

• Nieodróżniane znaku od tego, co on przedstawia

• Nieracjonalne związki miedzy znakami/ wydarzeniami.

WYKŁAD 2 (14.03.2009r.) Cd. zaburzeń

II ZABURZENIA PROCESÓW INTELEKTUALNYCH:

Upośledzenie umysłowe

• Znacznie niższe od przeciętnego funkcjonowanie intelektualne

• Niedobory adaptacyjne (np. w zakresie nauki, komunikacji, samodzielności, umiejętności codziennych, pracy itp.)

• Pojawienie się we wczesnych etapach rozwoju.

Poziomy upośledzenia

1. Lekkie (85%) IQ 75-56

• Problemy intelektualne- około III klasy s.p.

• Bez pomocy ukończona s.p.

• Możność nauki i osiągnięcie samodzielności.

• Wymagają pomocy w sytuacjach kryzysowych, trudnych.

2. Umiarkowane (10%) IQ 55-36

• Problemy z nauką norm społecznych.

• W nauce szkolnej nie wychodzą poza klasę II s.p.

• Słaba koordynacja ruchowa.

• Teoretycznie mogą opanować łatwe prace, więc teoretycznie mogą być samodzielni.

• Nauka- „S” lub szkoła życia.

3. Ciężkie (4%) IQ 356-20

• Mowa- zaburzona lub brak

• Słaby rozwój ruchowy

• Uczą się podstawowych norm np. higieny.

• Nauka- szkoła życia.

4. Upośledzenie w stopniu głębokim (1%) IQ poniżej 20

• Deformacje fizyczne (zniekształcona budowa ciała)

• Krótka długość życia

• Słaba odporność fizyczna

• Problemy z nawiązaniem prostego kontaktu.

III ZABURZENIA PROCESÓW EMOCJONALNYCH:

1. Afekt patologiczny

• Nagły początek- nagłość afektu, gwałtowna zmiana emocji.

• Niewspółmierna reakcja na sytuację

• Burzliwy przebieg- wyładowania ruchowe

• Krótki okres trwania afektu

• Później- silne znużenie (aż do zaśnięcia)

• Niepamięć/ wyspy pamięciowe.

(afekt jest efektem błędów wychowawczych w wieku przedszkolnym).

2. Obniżony nastrój (HYPOTYMIA)

• Depresja (ale też norma np. przygnębienie).

3. Podwyższony nastrój (HYPERTYMIA)

• Mania (ale też norma- zmiany sytuacyjne)

4. Dysforia

• Obniżenie nastroju+ drażliwość

• Wybuchy gniewu

• Nietrzymanie afektu- epizody wyładowania.

5. Apatia

• Osłabienie zainteresowań i aktywności

• W zaburzeniach nerwicowych i w normie

• Norma- przemęczenie organizmu

6. Stępienie uczuciowe

• Nie występuje w normie psychologicznej

• Zanik uczuć wyższych

• Pustka emocjonalna, separacja od bliskich

• Obojętność dla losu bliskich

• Reakcje nieadekwatne

• Występuje w psychozach (głównie schizofrenia)

7. Labilność (chwiejność emocjonalna)

• Norma emocjonalna w przedszkolnym wieku lub w wieku dorastania

• Przejście z radości do gniewu, smutku

IV ZABURZENIA AKTYWNOŚCI

1. Osłabienie aktywności (HYPOBULIA, ABULIA)

• Apatia, uszkodzenie OUN (ośrodkowego układu nerwowego), depresja, schizofrenia.

2. Wzmożenie aktywności (HYPERBULIA)

• Stany maniakalne, zaburzenia nerwicowe, ADHD

• Aktywność celowa/ bezcelowa.

3. Spowolnienie/ zahamowanie ruchowe (STUPOR)

• Senność patologiczna różnego pochodzenia

• depresja

4. Stereotypie ruchowe

• Wykonywanie monotonnych czynności

• Echopraksje- naśladowanie mimiki

• Echolalia- naśladowanie słów

• Zmanierowanie ruchowe- wykonywanie dziwacznych ruchów.

Patologiczne funkcjonowanie psychiczne- zaburzenia procesów emocjonalnych, myślowych lub behawioralnych prowadzące do cierpień psychicznych lub blokujące możliwość realizacji celów.

Wyznaczniki odstępstwa od normy:

• Cierpienie

• Nieprzystosowanie (działania nielogiczne, niezrozumiałe dla innych)

• Irracjonalność

• Nieprzewidywalność

• Niekonwencjonalność

• Dyskomfort obserwatora

(anormalność NIE MUSI być wyznaczona wszystkimi cechami!).

V ZABURZENIA DYSOCJACYJNE

• Zakłócenie integracji tożsamości, pamięci i świadomości

• Np. amnezja pourazowa - „niepamiętanie” obronne

• Np. osobowość wieloraka (efekt silnej traumy w okresie dzieciństwa)

• Jednostka ma więcej niż 1 osobowość

• Każda pierwotna nie wie o istnieniu innych osobowości

• Każda ma swoje cechy (czasem przeciwstawne)

• Przejście- nagle (rola stresu)

• Często reakcja na skrajną przemoc w dzieciństwie.

VI ZABURZENIA AFEKTYWNE: depresja, mania, psychoza dwubiegunowa.

1. Symptomy emocjonalne

• Obniżony nastrój (trwale utrzymujący się)

• Negatywne postawy do siebie

• Osłabiona zdolność odczuwania satysfakcji/radości

• Zmniejszenie zainteresowań ludźmi, pracą, …

• Utrata poczucia humoru.

2. Symptomy poznawcze

• Niska samoocena

• Negatywne wizje przyszłości

• Pamięć fragmentaryczna

3. Symptomy motywacyjne

• Utrata motywacji pozytywnej

• Tendencja do unikania i zamykania się

• Zainteresowania samobójcze

4. Symptomy wegetatywne

• Utrata apetytu (zmiana apetytu)

• Zaburzenia snu

• Spadek libido (potrzeb seksualnych)

• Męczliwość.

Wzorce zachowań depresyjnych Wg Grinker

Wzorzec „A”

• Beznadziejność

• Niska samoocena

• Słabe poczucie winy

• Izolacja

• Obniżona aktywność

Wzorzec „B”

• Beznadziejność

• niska samoocena

• wysokie poczucie winy

• wysoki niepokój i pobudliwość

wzorzec „C”

• poczucie opuszczenia i utraty miłości

• pobudliwość

• zachowania hipochondryczne

wzorzec „D” - tzw. Depresja gniewna.

• przygnębienie

• gniew

• pobudliwość

• niskie poczucie winy

• zachowania zmierzające do walki

depresja na starość

• generalnie: spadek częstości objawów

• przyczyny: problemy zdrowotne, choroba/ śmierć bliskiej osoby (przejecie roli opiekuna lub osamotnienie)

psychoza dwubiegunowa (cyklofrenia)

1. epizod maniakalny:

• działanie energiczne, ekspansywne

• dominujący nastrój, euforia/dysforia

• wybujałe poczucie własnej wartości

• nierealistyczna wiara w swoją moc

• przesadny optymizm

• zmniejszona potrzeba snu

• mowa szybka, gonitwa myśli.

2. epizod depresyjny:

• objawy depresji (wzorzec A)

• spotęgowane efektami działań w manii

kolejność: maniaremisjadepresjamaniaremisja…. | remisja- wycofanie

rzadziej: mania depresjamaniadepresja….

Zespół maniakalny- objawy jak w manii (psychoza dwubiegunowa).

WYKŁAD 3 (28.03.2009r)

SCHIZOFRENIA

• najczęstsze zaburzenie psychiczne z grupy psychoz.

• Początek: najczęściej wczesna dorosłość

• Początek: narastanie objawów/ paragnomen

• Każda postać: objawy osiowe (autyzm, zmiany emocjonalne, rozpad osobowości) i objawy dodatkowe (wskazują na rodzaj postaci).

Objawy osiowe (3)

1. Autyzm:

• Przewaga zainteresowań dla świata wewnętrznego niż zewnętrznego.

• Chory żyje lekami i urojeniami- staje się niezrozumiały- to go bardziej zamyka w sobie..

2. Zaburzenia emocjonalne:

• Zaburzenie uczuć wyższych

• Sztywność emocjonalna (jedna emocja w różnych sytuacjach)

• Brak poczucia choroby!!!

• Kłopoty z „ogarnięciem” emocjonalnym chorego (brak empatii z chorym- jego radość nie cieszy).

3. Rozpad osobowości:

• Rozszczepienie czynności psychicznych:

• Paratymia- niezgodność pomiędzy myślami, a emocjami

• Paramimia- niezgodność pomiędzy emocjami, a mimiką

• Parafonia- niezgodność pomiędzy emocjami, a tonem głosu.

• Zaburzenia myślenia- nadabstrakcyjność ( w mowie schizofrenik wydaje się być bardzo mądry, oczytany, ale tak nie jest).

POSTAĆ PROSTA SCHIZOFRENII:

• Przewlekła, powolny przebieg,

• Początek- okres dojrzewania,

• Utrata zainteresowań i ambicji (np. pogorszenie nauki)

• Chłód emocjonalny,

• Ucieczka w samotność,

• Dziwaczne poglądy, dużo rozmyślań,

• Zaniedbanie wyglądu, higieny

• Brak zainteresowań dla przyszłości,

• Dziwaczna twórczość- taka, w której występuje symbolika zrozumiała tylko dla osoby zaburzonej.

• Oporność na leczenie

• Jedna z częstych w występowaniu.

POSTAĆ PARANOIDALNA SCHIZOFRENII:

• Paragnomen,

• Występuje w niej bardzo dużo urojeń; urojenia prześladowcze, urojenia pochodzenia, urojenia ksobne( osoba zaburzona jest przekonana, że wszystko jest dla niej i o niej), urojenia nasyłania, wykradania myśli

• Omamy

• Prosta w leczeniu.

POSTAĆ HEBEFRENICZNA SCHIZOFRENII:

• Wymaga leczenia szpitalnego

• Początek nagły

• Nastrój wesołkowaty

• Zachowania dziwaczne, nieprzystosowane („głupie żarty”- czasem śmiertelnie niebezpiecznie)

• Urojenia wielkościowe

POSTAĆ KATATONICZNA SCHIZOFRENII:

• Zaburzenia napędu psychoruchowego (od stuporu do hiperkinezy)

• Spowolnienie ruchowe- aż do zaniechania codziennych czynności

• Postać skłonna do powrotów.

***POSTAĆ DZIECIĘCA SCHIZOFRENII:

• Początek 2-4 rok życia

• Objawy osiowe

• Mylne z autyzmem

• Omamy imperatywne (słyszenie głosów)

==rokowania==

• Remisja- całkowite wyleczenie

• Schizofrenia resztkowa (rezydualna):

• Myślenie urojeniowe

• Brak krytycyzmu dla objawów

• Zaburzenia nastroju

• Zaburzenia napędu (spowolnienie, bezczynność).

Zaburzenia osobowości

ZABURZENIA OSOBOWOŚCI stały wzorzec zachowania, myślenia, odczuwania- odmienny od obowiązującego w danej kulturze.

1. Osobowość paranoiczna

• Nadmierna wrażliwość na niepowodzenie, odrzucenie

• Podejrzliwość, wrogość

• Spiskowe teorie.

2. Osobowość schizoidalna

• Chłód emocjonalny; mała zdolność do syntonii i empatii

• Brak wrażliwości na zwyczaje społeczne (niedostosowanie do norm społecznych).

• Bardzo duży dystans do innych osób.

3. Osobowość dyssocjalna (antyspołeczna)

• Nieliczenie się z normami i uczuciami innych,

• Płytkość relacji

• Wysoki poziom agresji

• Brak poczucia winy

• Brak wrażliwości na kary.

4. Osobowość chwiejna emocjonalnie

• Działanie impulsywne, bez względu na konsekwencje

• Niestabilność emocjonalna; nieumiejętność planowania.

• Reakcje agresywne (zwłaszcza w sytuacji krytyki)

5. Osobowość histeryczna

• Nadmierna ekspresja emocjonalna (zamiast radości- euforia; zamiast smutku- lament, tragedia)

• Osoby te są podatne na wpływ innych ludzi

• Dramatyzowanie, teatralność

• Płytka emocjonalność, egnocentryzm, koncentracja na sobie.

6. Osobowość anankastyczna

• Nadmierna doskonałość, pedanteria, natręctwa

• Nadmierna uległość wobec norm społecznych

• Cel- bycie idealnym

• Sztywność zachowań; trudność w podejmowaniu decyzji.

7. Osobowość lękliwa

• Stały niepokój

• Skrajnie zaniżona samoocena- poczucie niższości

• Poczucie niedostosowania

• Samotnictwo jako obrona przed konfrontacją.

8. Osobowość zależna

• Nadmierna zależność od innych

• Podporządkowanie

• Spostrzeganie siebie jako osoby bezradnej (bezsilnej)

• Nieumiejętność podejmowania decyzji

• Samemu się nie da rady.

9. Osobowość narcystyczna

• Zawyżona samoocena

• Fantazje na temat osiągnięć i sukcesów

• Przekonanie o własnej niepowtarzalności i cudowności

• Wymaganie od innych podziwu i specjalnych praw

• Brak empatii i egoizm

• Podejrzenia, że inny zazdroszczą

• Arogancja, wyniosłość, brak poszanowania praw innych ludzi.

10. Osobowość borderline (z pogranicza)

• Szaleńcze wysiłki, by uniknąć porzucenia (wyobrażonego, lub rzeczywistego- szantaż samobójczy)

• Silne emocje w kontaktach- od uwielbienia do nienawiści

• Impulsywność prowadząca do autodestrukcji

• Samookaleczenia (ze złości lub strachu)

• Labilność emocjonalna

• Chroniczne poczucie pustki

• Pod wpływem stresu- epizody paranoidalne.

ZESPOŁY PSYCHOTYCZNE

1. Zespoły paranoiczne

1. Paranoja pieniczna (obłęd pieniczny)

• Urojenia prześladowcze i wielkościowe (np. wysoko postawione osoby chcą zniszczyć pieniacza, bo on im zaszkodzi)

• Zanik zainteresowań i uczuć wyższych

• Tendencja do pozorów sądowych

• Paranoja zaraźliwa!

2. Paranoja zazdrości (zespół OTELLA)

• Najczęściej na podłożu alkoholizmu

3. Paranoja genealogiczna

• Przekonanie, że jest się arystokratą

4. Paranoja erotyczna

• Przekonanie, że ktoś bardzo znany, ważny skrycie się kocha w osobie chorej (dotyczy to głównie kobiet).

5. Paranoja urojeń choroby

• Przekonanie o byciu ciężko chorym (choroba nieuleczalna, zaraźliwa)

6. Paranoja indukowana

• Przejęcie urojeń od chorego, wymaga posiadania cechy psychopatycznych, może prowadzić do psychoz zbiorowych.

2. PARAFRENIA:

• Urojenia i omamy systematyczne, logiczne, spójne

• Urojenia prześladowcze

• Omamy słuchowe (słyszymy pogróżki)

• Omamy węchowe (np. zapach gazu, który ktoś celowo otworzył)

• Omamy smakowe (smak trucizny w jedzeniu)

Urojenia na starość:

• Częste tzw. Urojenia niedziwaczone- przekonania niby realne, a jednak błędne

• Częstość- 15 osób na 100tys. (po 65 roku życia)

• Najczęściej urojenia prześladowcze

• Leki przeciwpsychopatyczne- efekty uboczne: osłabienie emocji, utrata chęci życia

• Czasem skuteczniejsza psychoterapia.

Zaburzenia nerwicowe

Zaburzenia nerwicowe-zaburzenia psychiczne bez podłoża organicznego- zmiany dot. głównie procesów emocjonalnych.

1. Zaburzenia lekowe

• Lek foniczny

• Zaburzenia lekowe uogólnione

2. Zaburzenia obsesyjno- kompulsywne (nerwica natręctw)

• Obsesje (natrętne myśli)

• Kompulsje (natrętne czynności).

WYKŁAD 4 (17.05.2009r.)

! 6 czerwiec 2009- zaliczenie z oceną; test; krótkie pytania otwarte.

FOBIA

To cała reakcja strachu, zdecydowanie nieproporcjonalna do zagrożenia.

fobie

Poziom strach

Norma anormalne wycofanie lęku/strachu

Rzeczywisty poziom zagrożenia

(patologia) brak reakcji lękowej wtedy, gdy przy pierwszym wejściu w sytuację zagrożoną nie odczuwamy strachu.

Patologią NIE jest przyzwyczajanie się do strachu (np. zawód strażaka).

Fobia specyficzna

1. wyznaczniki fobii:

1. wyraźny i stały lęk wywołany przez obecność lub przewidywanie obecności przedmiotu lub sytuacji.

2. Kontakt z bodźcem fonicznym wywołuje natychmiastową reakcję leku

3. Klient unika bodźców fonicznych lub znosi jer lekiem/ przykrością.

4. Unikanie, obawy i złe samopoczucie przeszkadzają w normalnym życiu i funkcjonowaniu.

2. Rodzaje fobii specyficzne:

• Fobie przed zwierzętami:

Koty AJLUROFOBIA

PsyKYNOFOBIA

OwadyINSEKTOFOBIA

PająkiARACHNOFOBIA

PtakiWIZOFOBIA

KonieEKWINOFOBIA

WężeOFIDIOFOBIA

GryzonieRODENTOFOBIA

• Fobie przed środowiskiem naturalnym:

Brud MYZOFOBIA

WodaHYDROFOBIA

BurzaBRONTOFOBIA

WysokośćAKROFIBIA

• Fobie sytuacyjne:

Klaustrofobia, mosty, windy, tunele, samoloty.

• Fobie przed krwią, zastrzykiem, zranieniem: tzw. Fobie związane z krwią.

• Inne fobie:

ŚmierćTANATOFOBIA

ChorobaNOZOFOBIA

NowotworyKANCEROFOBIA

Fobia społeczna (uwarunkowana kulturowo)

- obawa przed byciem obserwowanym, byciem przedmiotem zainteresowania

- unikanie sytuacji, gdzie mogą wywołać lęk

- najczęściej rozwija się do 25 r.ż.

- uwarunkowane kulturowo.

ETNOLOGIA (GENEZA) FOBII:

1. Czynniki genetyczne

2. Procesy neurologiczne

• Nieprawidłowości w zakresie serotoniny i dopaminy w obszarze układu limbicznego

• Niski poziom GABA (gaba główny neuroprzekaźnik hamujący)

• Zaburzenia w obszarze ciała migdałowatego

3. Procesy uczenia się

• Uwarunkowanie

• modelowanie

4. Selektywność bodźców lękowych

• Pewne bodźce „łatwiej” staja się obiektem fobii (np. węże, pajaki)

• Efekt działania relacji naturalnej (ewolucji) przezywały te osobniki, które uczyły się tego, ze pewne bodźce są niebezpieczne.

Leczenie fobii:

1. Desenstyzacja (odwrażliwianie)

1. Trening relaksacji

2. Budowanie hierarchii bodźców lękowych (10-najsłabszy,..1-najsilniejszy)

3. Wprowadzanie w stan relaksacji i wyobrażanie sobie bodźca lekowego (od 10 do 1)

2. Ekspozycja (zanurzenie, testowanie rzeczywistości)

• Doświadczenie bodźca lekowego

3. Modelowanie

• Obserwowanie zachowań terapeuty i wzorowanie

• Obserwowanie pozytywnych zachowań modela (od sytuacji mało lękowych do silnie lękowych)

• Odtwarzanie zachowań modela.

Lek paniczny- (16-20 rok życia to najbardziej narażona grupa wiekowa)

- nawracające, nieoczekiwane napady paniki

- lęk przed napadem paniki

Objawy:

- silny niepokój

- brak tetna, zawroty głowy, kołatanie serca, drżenie, dreszcze, ból w klatce piersiowej.

- poznawczo: przekonanie, że (1) ma się zawał (2) umiera się, (3) wariuje, (4) traci panowanie nad sobą.

- atak nagły pojawia się znienacka, trwa ok.30 minut i ustepuje powoli.

Leczenie:

- farmakoterapia pozwala redukować lęk w samym napadzie.

- odczuwanie lęku przed paniką (zgoda na lęk)

AGORAFOBIA

• Często związana z lekiem panicznym

• Lęk przed przebywaniem w miejscach, z których trudno się wydostać, lub trudno o pomoc

• Czasami aż do leku przed wychodzeniem z domu

• Uczenie leki przeciwdepresyjne

wypracowanie zgody na objawy, wizualizacja sytuacji lekowej.

LĘK UOGÓLNIONY:

• Przewlekły, trwający miesiącami (aby diagnozować/ minimum 6 miesięcy)

• Objawy:

• Bezradność, zdenerwowanie, napięcie

• Spodziewanie się, że nastąpi coś złego

• Stałe silne napiecie mięśniowe

• Zaburzenia koncentracji

• Bezsenność lub sen nieprzynoszący odpoczynku.

• Przyczyny:

• Nieprawidłowości w obszarze układu limbicznego i kory przedczołowej- nadmierne zaburzenia poczucia kontroli pobudzenia.

LĘK:

• Poziom obniża się z wiekiem

• Tematy niepokoju; materialne, powodzenia bliskich, śmierć, utrata sprawności, zalezność.

• Leczenie:

• Uwaga na benzodiazepiny- mogą upośledzać funkcje poznawcze.

• Dobry wpływ ćwiczeń fizycznych

ZABURZENIA WCZERNODZIECIĘCE

I Zaburzenia emocjonalne (5lat)

1. Reaktywne zaburzenia przywiązania (5 lat)

• Zakłócenia zdolności do nawiązywania relacji z innymi

• Dwa rodzaje: zaburzenia z zahamowaniem/ z odhamowaniem

• Zaburzenie z zahamowaniem: trwała niezdolność do inicjowania i reagowania na sytuacje interpersonalne; silne zahamowanie, stała obserwacja zachowań innych osób, przeciwstawianie się kontaktowi fizycznemu.

• Zaburzenie z odhamowaniem: nie hamują swych reakcji na osoby obce, dążą do kontaktu fizycznego z obcymi osobami. Przyczyną jest niewłaściwa opieka.

2. Lęk separacyjny (4%)

• Nadmierna potrzeba kontaktu z opiekunami

• Norma pomiędzy 6 miesiącem życia a 4 rokiem życia.

• Patologia: lęk na samą myśl o odłączeniu się od rodziny.

• Obawa, że rodzicom coś się stanie złego

• Objawy paniki, gdy trzeba się rozłączyć (nawet inna sala)

• Koszmary senne na temat separacji

• Fizyczne symptomy lęku- bóle głowy, żołądka, itp.

• Przyczyny:

• Doświadczenie traumy (np. śmierć domownika, zwierzaka, pobyt w szpitalu).

• Rodzice z depresją/ agrofibią

• Rodziny symbiotyczne (rodziny, w których jest za dużo miłości, bliskości, nadmierne przywiązanie)

• Terapia:

• nastawiona na rodziców- wzmacnianie niezależności i pewności siebie dziecka.

II Zaburzenia niespecyficzne

1. jąkanie:

• norma na wczesnym etapie przyswajania mowy (dysrytmia)

• postać przewlekła jąkania- klatoniczna (wdech), toniczna (wydech)

• przyczyny:

• zaburzenia pracy lewej półkuli, silny stres, trauma, pedanteria.

• efekty:

• zaniżona samoocena, lęk społeczny, depresja, słabsza motywacja do nauki (kwestia postawy nauczyciela)

• leczenie:

• efektywność 70% (np. technika cieniato praca z logopedą; rytmiczne sylabizowanie), kliniki, poradnie specjalistyczne.

2. Tiki

• Powtarzający się MIMOWOLNY ruch lub dźwięk

• Tiki ruchowe (mruganie, pociąganie nosem, szczekanie)

ZESPÓŁ TOURETTE'A

- wiele tików ruchowych i minimum 1 głosowy

- aby diagnozować: dłużej niż 1 rok, przed 18 rokiem życia. (najczęściej w 7 r.ż.), kłopoty z funkcjonowaniem szkolnym.

- towarzyszące natręctwa (obsesje, kompulsje)

- koprolalia (przymus wypowiadania wulgaryzmów)

- geneza: zaburzenia obszarów podkorowych (zwoje podstawy mózgu, wzgórze) , czynniki genetyczne.

- leczenie: leki blokujące receptory dopaminy, leki przeciwpsychotyczne, techniki relaksacyjne.

3. Enureza (moczenie nocne)

• Częściej dotyka chłopców (2:1)

• Konsekwencje: zaniżona samoocena; lek przed zaśnięciem; lek przed nocowaniem poza domem.

• Przyczyny: uwarunkowania genetyczne; schorzenia fizyczne; stres; zaburzenia snu (zbyt długa faza snu głębokiego)

• Leczenie: środki antydiuretyczne/ przeciwdepresyjne; techniki behawioralne.

AUTYZM

• Etiologia i dysfunkcje OUN (ośrodkowego układu nerwowego)

• Objawy: pierwsze około 6 miesiąca - pełne 3 r.ż.

• Czasami współpracuje z schizofrenią (i innymi psychozami); niepełnosprawnością umysłową i ruchową; epilepsja.

• Objawy:

• Zaburzenia niewerbalnych zachowań społecznych:

- awersja do kontaktów fizycznych (dziecko nie lubi dotyku, przytulania,…)

- brak wspólnie podzielanej uwagi

- brak wskazywania (nie wskazuje dłonią tego co chce)

- dziecko nie bawi się z innymi

- dziecko bawi się monotonnie- nic nie obchodzi go, najczęściej bawi się nie zabawkami ale przedmiotami codziennego użytku.

- brak zabawy naśladowczej (kosi, kosi, łapki…)

• Zaburzenia okresu przedwerbalnego

- rzadko (brak) uśmiech na widok człowieka

- rzadko (brak) lek na widok człowieka

- brak gaworzenia/ gaworzenie monotonne

- natrętnie powtarzana wokalizacja (powtarzanie jednego dźwięku monotonnie)

Hipotonia mięśniowa, niewłaściwa kontrola postawy.

• Zaburzenia zachowań percepcyjnych

- brak kontaktu wzrokowego (aktywne unikanie)

- brak zainteresowania dla innych dzieci.

---