BIOMONITORING-działanie polegające na obserwowaniu i ocenie stanu oraz zachodzących zmian w ekosystemach, składnikach różnorodności biologicznej i krajobrazowej, w tym typach siedlisk przyrodniczych, populacjach i gatunkach, a także służące ocenie skuteczności stosowanych metod ochrony przyrody. W szerszym znaczeniu biomonitoring określany jest jako działania służące ocenie stanu środowiska za pomocą bioidentyfikatorów. Zalety bioindy.

METODY BIOINDY: laboratoryjne - są bardzo dokładne i przebiegają w ściśle kontrolowanych warunkach fizyko-chemicznych i biologicznych np. badanie intensywności fotosyntezy. terenowe - konieczne jest uwzględnienie wielu czynników środowiskowych działających na biowskaźnik kompleksowo. Utrudnia to interpretację poszczególnych oddziaływań. Niewątpliwą zaletą jest fakt, iż obserwuje się organizmy w ich naturalnym środowisku np. wyznaczanie stref wegetacji porostów na podstawie przeciętnego wskaźnika uszkodzeń drzewostanu szpilkowego. ZALETY B. dokładność; system wczesnego ostrzegania; niskie koszty; prostota stosowania; obiektywność.

TYPY BIOINDY: pasywna - wykorzystuje organizmy, zbiorowiska organizmów lub części organizmów, które są naturalnym komponentem ekosystemów (pojawiają się spontanicznie) np. makrofity. aktywna - obejmuje metody, które polegają na wprowadzeniu organizmów do środowiska i utrzymaniu ich w warunkach kontrolowanych np.pustułka pęcherzykowata.

KLASYFIKACJA BIOINDYFIKATORÓW:

- b.właściwe (sensitive indicator) - Reagują one na zmiany środowiskowe w sposób wizualny. Przejawem tego mogą być zmiany morfologiczne np. plamki na tytoniu wywołane ozonem.

- biomarkery - organizmy, które reagują na zmiany środowiska poprzez wewnętrzne zmiany w procesach biologicznych.

- akumulatory (accumalitive indicator) - Gromadzą one różne związki toksyczne (bez wyraźnych oznak zewnętrznych), których stężenie można określić analitycznie np. mech płonnik.

- fitowskaźniki (porosty, mchy, grzyby wyższe, rośliny naczyniowe);

- zoowskaźniki (bezkręgowce, kręgowce).

CECHY:- większość wykazuje wąski zakres tolerancji ekologicznej (stenobionty);

- nie sprawiają trudności w identyfikacji;- są dokładnie poznane pod względem systematycznym, morfologicznym, anatomicznym i fizjologicznym;

- są łatwe w monitorowaniu;- umożliwiają jakościowe i ilościowe określenie warunków środowiska;- pod wpływem zmian zachodzących w środowisku, dają odpowiedź biologiczną;- reagują w sposób charakterystyczny - adekwatny do stopnia degradacji;- ich reakcja cechuje się stałością i powtarzalnością;- powinny to być organizmy pospolite;- jednolite pod względem genetycznym;

- łatwe do masowej uprawy, bądź hodowli.

POZIOMY: - komórkowy; - organów i tkanek; - organizmu, gatunku, populacji;

- wyższe struktury biocenotyczne.

Prawo Liebiga (prawo minimum) - wzrost i rozwój organizmu uzależniony jest od tego czynnika, którego względne natężenie w porównaniu z pozostałymi jest najmniejsze (znajduje się w minimum) np. jeśli roślinie dostarczy się optymalną ilość pierwiastków mineralnych, z wyjątkiem jednego, to ten pierwiastek będzie ograniczał jej wzrost,

a jego uzupełnienie spowoduje usunięcie czynnika limitującego.

Prawo Shelforda (prawo tolerancji) - zarówno niedobór, jak i nadmiar różnych czynników wpływają limitująco na rozwój organizmu. Możliwość bytowania organizmów określają dwie wartości, tzw. ekstrema działającego czynnika: minimum i maksimum. Zakres między minimum, a maksimum nazywamy zakresem tolerancji (przedział wartości czynnika, w którym organizm jest zdolny utrzymać procesy życiowe).ORG. EURYTOPOWE (eurybionty) - organizmy mogące bez szkody znosić duże wahania czynników środowiskowych, mające szeroki zakres tolerancji np. w odniesieniu zarówno do np. temperatury, jak i wilgotności, oświetlenia itd. Do grupy e.o. należą gatunki o szerokim rozprzestrzenieniu geograficznym (wróbel, szczur itd.).

ORGANIZMY STENOTOPOWE (stenobionty)-gatunki o wąskim zakresie tolerancji w stosunku do różnych czynników środowiskowych (np. troficznych, termicznych, wilgotnościowych; s. ze względu na dość rzadkie występowanie są poszukiwanymi wskaźnikami (bioindykacja) stanu i zmian środowiska.