MIĘDZYNARODOWE TRANSAKCJE GOSPODARCZE – WYKŁADY

1. Formalno – prawne aspekty porozumienia handlu zagranicznego:

• z dniem 01.01.1993r. w UE pojęcia import i eksport zostały zastąpione pojęciami wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów WDT (eksport) i wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów WNT (import)

• w tradycyjnym rozumieniu jest to eksport i import, tyle że towar nie przekracza granic celnych

• eksportem towarów w rozumieniu art.2 pkt.8 ustawy o VAT nazywany jest wywóz towarów z terytorium Wspólnoty, potwierdzony przez urząd celny wyjścia

Aby daną Czynność uznać za eksport towarów, muszą zostać spełnione następujące przesłanki:

• wywóz towarów musi być potwierdzony przez urząd celny wyjścia tzn. nie wystarczy posiadanie przez podatnika dokumentu celnego lub potwierdzenia wystawionego przez wewnętrzny urząd celny Wspólnoty, gdyż potwierdzenie musi nastąpić przez urząd celny przez który towary zostały wywiezione ze Wspólnoty

• wywóz musi nastąpić poza terytorium Wspólnoty tzn. poza terytoria Państw Członkowskich Wspólnoty Europejskiej; eksportem dla celów VAT jest także wywóz towarów na terytoria wyłączone z terytorium Wspólnoty Europejskiej

• wywóz towarów musi być zrealizowany przez ściśle określone podmioty, przez dostawcę lub w jego imieniu, tzn. eksport bezpośredni lub przez nabywcę mającego siedzibę poza terytorium kraju, lub w jego imieniu tzn. eksport pośredni

• za eksport uznaje się również tzw. eksport pośredni, czyli wywóz poza teren Wspólnoty dokonany przez nabywcę mającego siedzibę poza terytorium Polski lub w jego imieniu

Eksportem nie jest:

• wywóz towarów poza granicę Wspólnoty, gdy nie wiąże się to z przeniesieniem prawa do rozporządzania towarami

• wywóz poza terytorium Wspólnoty na podstawie umowy użyczenia, gdyż w takim przypadku nie ma również rozporządzania towarami; oddanie towaru do użycia na pewien czas może być co najwyżej traktowane jako świadczenie usług

• przemieszczenie towarów przez zarejestrowanego w Polsce tzn. czynnego podatnika VAT do własnego sklepu lub magazynu znajdującego się poza terytorium Wspólnoty nie uznaje się za eksport towarów

FORMALNO - PRAWNE UWARUNKOWANIA PROWADZENIA WYMIANY MIĘDZYNARODOWEJ.

Obrót międzynarodowy jest regulowany wieloma aktami prawnymi o różnej randze:

• umowy międzynarodowe dwu- i wielostronne

• ustawy

• dyrektywy (obowiązują w sposób bezpośredni)

• rozporządzenia (obowiązują w sposób nadrzędny)

1. Najważniejsze konwencje o charakterze uniwersalnym:

• Konwencja genewska z 1930r. i 1931r. dotycząca unifikacji obrotu czekowego i wekslowego

• Konwencja Haska (1964r.) wraz z załączonym do niej tzw. Jednolitymi Ustawami Haskimi. Konwencje były opracowane przez Międzynarodowy Instytut Unifikacji Prawa Prywatnego – UNIDROIT

• Konwencja o przedawnieniu w międzynarodowej sprzedaży towarów. Polska ratyfikowała tę konwencję i weszła ona w życie dnia 1 grudnia 1995r.

• Protokół o zmianie konwencji o przedawnieniu w międzynarodowej sprzedaży towarów, sporządzonego w Wiedniu w 1980r. Polska ratyfikowała protokół i wszedł on w życie z dniem 1 grudnia 1995r.

• Konwencja Narodów Zjednoczonych o umowach międzynarodowej sprzedaży towarów, zwanej dalej konwencją wiedeńską, w Wiedniu 1980r. Polska ratyfikowała konwencję i jest z nią związana od 1 czerwca 1996r.

• PECL - Europejskie zasady zobowiązań umownych.

2. Zwyczaj handlowy:

Prawny walor zwyczaju – tzn. jego rola, miejsce, zakres zastosowania – jest określony przez prawo krajowe, właściwie dla danej umowy. Oznacza to że strony mają swobodę, co do uzgadniania i zastosowania danego zwyczaju w granicach obowiązującego prawa.

3. Prawo właściwe dla umowy:

• przed przystąpieniem do zawarcia umowy międzynarodowej sprzedaży należy zastanowić się jakiemu prawu będzie ona podlegała

• wybrane prawo będzie rozstrzygało merytorycznie kwestie związane ze składanymi oświadczeniami stron i podejmowanymi przez nie czynnościami. Pozwoli to na właściwą ocenę skutków prawnych takich czynności jak:

• złożenie oferty

• akceptacja oferty

• podjęcie negocjacji z partnerem zagranicznym

• podpisaniu porozumienia wstępnego

• zawarcie umowy

Nie wszystkie jednak stosunki będą oceniane według prawa wybranego przez strony i tak:

• zdolność prawna i zdolność do czynności prawnych stron umowy będzie oceniona według prawa personalnego każdej ze stron lub według prawa kraju miejsca siedziby

• forma umowy oceniana jest na ogół według osobnych norm kolizyjnych i zwykle będzie to prawo miejsca zawarcia umowy

• każde państwo posiada przepisy z dziedziny prawa publicznego o charakterze imperatywnym tzw. ustawy o bezpośrednim działaniu (np. przepisy dewizowe). Przepisy te mają wpływ na umowę i efektem ich działania może być niezależność umowy lub jej części, albo niemożliwość jej wykonania

Strony zawierając umowę mają prawo wybrać system prawny, który będzie właściwy dla oceny faktu jej zawarcia, treści i sposobu wykonania. Ta swoboda wyboru prawa jest kolizyjną autonomią woli stron. Tak więc mogą wybrać prawo krajowe jednej ze stron lub i w przypadku konwersji prawo kraju trzeciego, neutralne dla obu stron.

Jeżeli żadna ze stron nie zgadza się na zastosowanie prawa państwa drugiej strony, to mogą podać je procedurze arbitrażowej na podstawie akceptowanych ponadgranicznie zasad prawa. W praktyce będzie to oznaczało odesłanie się do praw modelowych (np. zasady UNIDROIT).

W przypadku braku wybranego prawa, lub nieskuteczności dokonanego wyboru o wyborze prawa zadecyduje organ rozstrzygający spór.

POLSKIE PRAWO PRYWATNE, MIĘDZYNARODOWE.

Polskie prawo prywatne MN ppm UStawa z 12 listopada 1965

W prawie polskim sędzia bada umowę w następującym układzie hierarchicznym:

1. Czy umowa została zawarta na giełdzie lub targu publicznym - jeżeli tak, to zastosuje do umowy prawo państwa na terytorium którego ma siedzibę giełda czy targ publiczny, jeżeli nie - zastosuje prawo państwa, w którym obie strony mają swą siedzibę lub miejsce zamieszkania.

2. Jeżeli umowa nie została zawarta na rynku formalnym, ani nie występuje wspólna siedziba lub miejsce zamieszkania, znajdą zastosowanie konkretne łączniki obiektywne I tak, jeżeli strony nie wybrały prawa i  nie mają siedziby lub miejsca zamieszkania w tym samym państwie:

• do zobowiązań z umowy sprzedaży rzeczy ruchomych lub umowy dostawy - prawo państwa, w którym w chwili zawarcia umowy ma siedzibę albo miejsce zamieszkania sprzedawca lub dostawca.

• do zobowiązań z umowy o dzieło, umowy zlecenia, umowy agencyjnej, umowy komisu, umowy przewozu,, umowy spedycji, umowy przechowania, umowy składu - prawo państwa, w którym, w chwili zawarcia umowy, ma siedzibę albo miejsce zamieszkania przyjmujący zamówienie, przyjmujący zlecenie, agent, komisant, przewoźnik, spedytor, przechowawca lub firma składowa.

• do zobowiązań z umowy ubezpieczenia - prawo państwa, w którym w chwili zawarcia umowy ma siedzibę zakład ubezpieczeń.

• do zobowiązań z umowy o przeniesienie praw autorskich - prawo państwa, w którym w chwili zawarcia umowy ma siedzibę albo miejsce zamieszkania nabywca tych praw.

• w sytuacji, gdy firma związana z wykonywaniem określonych czynności mieści się w innym państwie, niż zamieszkuje jego właściciel lub też gdzie jest siedziba osoby prawnej do której firma należy - zamiast prawa państwa, w którym ma siedzibę osoba prawna albo miejsce zamieszkania nabywca tych praw.

• w sytuacji gdy firma związana z wykonywanie określonych czynności mieści się w innym państwie, niż zamieszkuje jego właściciel lub też gdzie jest siedziba osoby prawnej, do której firma należy – zamiast prawa państwa, w którym ma siedzibę osoba prawna albo miejsce zamieszkania osobo fizyczna, stosuje się prawo państwa, w którym znajduje się siedzib firmy

1. Dla wszystkich umów, w odniesieniu do których brak przesłanek do zastosowania powyższych zasad-właściwym jest prawo obowiązujące w miejscu zawarcia umowy

Kraje EU związane z Konwencją rzymską o prawie właściwym dla zobowiązań z 1980r. która Polska podpisała  i w najbliższym czasie ratyfikuje.

Konwencja stanowi, że w przypadku braku wyboru, prawem właściwym jest prawo tego państwa,  z którym dana umowa wykazuje -przez całość okoliczności - najściślejsze  związki. Art 4. konwencji przyjmuje kilka domniemań w sprawie takich związków:

1. W zakresie, w jakim prawo właściwe dla umowy nie zostało wybrane zgodnie z art. 3 umowa jest regulowana prawem państwa, z którym jest najbardziej związana. Niezależnie od powyższego, dająca się wydzielić część umowy mająca bliższy związek z innym państwem, może być w drodze wyjątku regulowana prawem tego innego państwa. 

2. Z uwzględnieniem postanowień ust 5 niniejszego artykuł, domniemywa się, że umowa jest najbardziej związana z państwem, w którym strona mająca wykonać czynności charakterystyczne dla umowy posiada, w czasie zawarcia umowy, swoje zwyczajowe miejsce zamieszkania lub, w przypadku podmiotu posiadającego lub nie osobowość prawną, swoją siedzibę. Jednakże jeżeli umowa została zawarta w ramach działalności handlowe lub zawodowej tej strony, pastwo to będzie państwem, w którym znajduje się siedziba lub-jeżeli na mocy warunków umowy wykonanie powinno mieć miejsce w miejscu wykonywania  działalności innym niż siedziba - państwo, w którym znajduje się powyższe inne miejsce wykonywania działalności.

Podsumowanie:

Każdy kontrakt będzie podlegać określonemu prawu właściwemu albo wybranemu przez strony umowy albo (w braku wyboru) wskazanemu przez normy prawa prywatnego MN.

• integralną częścią składowa każdego systemu krajowego prawa są dwu i wielostronne umowy MN ratyfikowane przez dane państwo.

• państwa dają pierwszeństwo normom umowy MN przed normami prawa krajowego, innymi słowy normy umowy MN mają charakter lex specialis (norm szczególnych), w stosunku do norm prawa wewnętrznego

Unifikacja prawa umów:

Negocjacje wokół prawa właściwego dla umowy są zwykle trudne i rodzą wiele napięć, gdyż wybór i zastosowanie prawa krajowego jednej ze stron umowy stawia ją w korzystnej a drugą stronę w niekorzystnej sytuacji. Toteż od dawna trwały (i trwają nadal) prace nad ujednoliceniem prawa umów w ogóle, a w szczególności najpowszechniej stosowanej w obrocie handlowym umów sprzedaży.

Prace nad MN unifikacją umów prowadzone są równolegle przez organizacje rządowe (tzn. działające pod auspicjami ONZ np. UNICITRAL), przygotowujące różnorodne konwencje do ich następnej ratyfikacji przez zainteresowane państwa oraz przez instytucje prywatne, takie jak  np. UNIDROIT, których efektem działania są prawa modelowe, będące zbiorem powszechnie akceptowanych ogólnych zasad prawa i które nie mają charakteru wiążącego.

Konwencja Narodów Zjednoczonych o umowach MN sprzedaży towarów - konwencja została przygotowana przez Komisję Narodów Zjednoczonych ds. MN Prawa Handlowego (UNCITRAL) i przyjęta na konferencji dyplomatycznej 11 kwietnia 1980 r. w Wiedniu.
Polska jest związana ww. konwencją od 1 czerwca 1996r.

Na świecie powszechnie używa się angielskiego skrótu tytuł Konwencji - CIGS. Konwencja przedstawia sobą jednolity tekst prawny dla umów MN sprzedaży towarów i można ją określić mianem "MN kodeksu cywilnego" odnośnie tych umów.

Dla znacznej części kontraktów zawieranych w polskim handlu zagraniczny Konwencja będzie prawem właściwym dla umowy. Wynika to z treści art. 1(1) Konwencji, który mówi, iż ma ona zastosowanie do umów sprzedaży towarów między stronami mającymi siedzibę handlową w różnych państwach:

• jeżeli państwa te są Umawiającymi się Państwami

• jeżeli normy prawa MN prywatnego wskazują jako prawo właściwe prawo umawiającego się Państwa

INCOTERMS.

Incoterms - zbiór międzynarodowych reguł, określających warunki sprzedaży. Zostały uporządkowane według wzrastających obowiązków sprzedającego.

Grupa E:

EXW – (form a named place) – najmniejsza odpowiedzialność sprzedającego. Dostawa zostaje uznana za dokonaną w momencie postawienia towarów do dyspozycji kupującego w oznaczonym miejscu. Eksporter ponosi koszty: opakowania

Grupa F:

FCA – (free Carrier) – przekazania towarów pierwszemu przewoźnikowi, wskazanemu przez sprzedającego, w oznaczonym miejscu. Towar uważa się za dostarczony w momencie załadunku przez przewoźnika, w tym momencie następuje przeniesienie ryzyka uszkodzenia lub utraty towaru na kupującego. Eksporter ponosi koszty: opakowania, dojazdu ( do pkt przeznaczenia), formalności celne – eksport.

FAS – (free alongside ship) – dostarczenie towarów do burty statku w oznaczonym porcie nadania, jednak bez załadunku towarów na statek. Od tego momentu wszelkie koszty oraz ryzyko związane z towarem zostaje przeniesione na kupującego. Eksporter ponosi koszty: opakowania, transportu (do pkt oznaczonego miejsca), formalności celne – eksport.

FOB – (free on board) – dostarczone na statek w oznaczonym punkcie przeznaczenia. Punktem przeniesienia kosztów i ryzyka za towar ze sprzedającego na kupującego jest moment przekroczenia burty statku przez towar. Eksporter ponosi koszty: opakowania, dojazdu (do oznaczonego miejsca), formalności celne – eksport, załadunek.

Grupa C:

CFR – (cost and freight) - dostawa zostaje uznana za zrealizowaną w momencie załadunku towaru na statek przewoźnika wskazanego przez sprzedającego. W tym miejscu ryzyko uszkodzenia i utraty towaru przechodzi na kupującego. Eksporter ponosi koszty: opakowania, dojazdu (do oznaczonego miejsca), formalności celne – eksport, załadunek, fracht

CIF – podobnie jak CFR tylko sprzedający dodatkowo musi opłacić koszty ubezpieczenie towaru.

CPT – (carriage paid to) - sprzedający ma obowiązek zawarcia umowy o przewóz do określonego punktu przeznaczenia. W momencie dostarczenia towary do określonego punktu ryzyko przechodzi na kupującego. Eksporter ponosi koszty: opakowania, dojazdu, formalności celnych – eksport, załadunek, przewoźne.

CIP – (Carriage and Insurance Paid to) – podobne jak CPT tylko sprzedający musi dodatkowo opłacić ubezpieczenia.

Grupa D:

DAF – (delivered at frontier) - przedający jest zobowiązany dostarczyć towar do dyspozycji kupującego na granicy, jednak przed granicą odprawy celnej kraju odbiorcy. Eksporter ponosi koszty: opakowanie, dojazd, formalności celne – eksport, załadunek, transport zasadniczy.

DES – (delivered ex ship) - towar uważa się za dostarczony w momencie postawienia do dyspozycji (rozładunku) przez odbiorcę na statku we wskazanym porcie przeznaczenia. Eksporter ponosi koszty: opakowania, dojazd, formalności celne – eksport, załadunek, transport zasadniczy.

DEQ – (delivered ex quay) - obowiązkiem sprzedającego jest postawienie towaru do dyspozycji kupującego, na określonym nabrzeżu, w porcie przeznaczenia. Eksporter ponosi koszty: opakowania, dojazd, formalności celne – eksport, załadunek, transport zasadniczy, rozładunek.

DDU – (delivered duty unpaid) - sprzedający wypełnia swoje obowiązki związane z dostawą, gdy towar został postawiony do dyspozycji kupującego w oznaczonym miejscu. Eksporter ponosi koszty: opakowania, dojazd, formalności celne – eksport, załadunek, transport zasadniczy, rozładunek.

DDP – (delivered duty paid) - sprzedający wypełnia swoje obowiązki związane z dostawą, gdy towar został postawiony do dyspozycji kupującego w oznaczonym miejscu. Eksporter ponosi koszty: opakowania, dojazd, formalności celne – eksport, załadunek, transport zasadniczy, rozładunek, formalności celne – import.

KLAUZULE KONTRAKTOWE.

Tale quale – kupujący płaci za towar bez względu na jego stan i jakość.

Sound delivere – kupujący zapłaci tylko za to co przyjdzie w dobrej jakości.

Franszyza warunkowa - ubezpieczyciel nie odpowiada za szkody, których wartość nie przekracza przyjętego w umowie minimum.

Franszyza bezwarunkowa - ubezpieczyciel bez względu na wysokość szkody obniża odszkodowanie o część określoną w pieniądzu lub jako procent sumy ubezpieczenia.

Klauzula rewaloryzacyjna - cena i wartość kontraktu zmienia się w takiej proporcji w jakiej zmienia się kurs waluty kontraktu od chwili jej zawarcia do chwili zapłaty.

Klauzula automatyczna z franszyzą - przewiduje, że cena i wartość kontraktu zostaną zmienione, gdy zmiana kursu przekroczy określony procent.

Klauzula rewizji cen - zakłada zmiany ceny jednostkowej i wartości kontraktu jeżeli, np. nastąpi zmiana cen surowca który jest używany do produkcji dobra finalnego.

Klauzula wejścia w życie kontraktu – należy kontrakt wchodzi w życie jak spełni się jakiś określony warunek np. dostarczenie dokumentacji, otwarcie akredytywy.

Klauzula siły wyższej – systemy prawne poszczególnych państw przewidują pewne sytuacje w których strona naruszająca umowę może być zwolniona z odpowiedzialności np. strajki, akty władzy państwowej itp.

Klauzula nadzwyczajnej zmiany okoliczności - umowa obowiązuje tylko dopóki stosunki istniejące przy jej zawarciu nie ulegną zasadniczej zmianie, bardzo często taka zmiana okoliczności jest następstwem działania siły wyższej. W trakcie realizacji kontraktów długoterminowcy taka nadzwyczajna zmiana stosunków następuje w związku ze zmianą warunków, które istniały w momencie zawierania umowy lub zmieniły się warunki po jej zawarciu.

Klauzula rebus sic stantibus - celem nie jest na ogół zwolnienie czy ograniczenie odpowiedzialności kontraktowej stron, ale doprowadzenie do zmiany warunków umowy i renegocjacji ceny.

Klauzula arbitrażowa - określa sposób rozstrzygania sporów wynikłych z realizacji kontraktu. Spory takie mogą być rozstrzygane przez sądy powszechne lub sądy arbitrażowe. W związku z wysokimi kosztami postępowania przed sądami powszechnymi, skomplikowaną procedurą i wieloinstancyjnością przyjęto oddawać spory do rozstrzygania przez sądy arbitrażowe. W porównaniu z postępowaniem sądowym arbitraż ma wiele zalet:

• spory rozstrzygają fachowcy

• sprawy rozstrzygane są stosunkowo szybko

• o wiele niższe koszty procesu

• nie są wymagani obrońcy prawni

Aby jednak postępowanie arbitrażowe było skuteczne, konieczne jest uznanie orzeczeń arbitrażowych przez sądownictwo poszczególnych państw, co jest niezbędnym warunkiem ich wykonalności. Istnieją w tej sprawie międzynarodowe porozumienia, z których najważniejsze jest Konwencja Nowojorska z 10 kwietnia 1958r. Organizacja arbitrażu jest różna w poszczególnych krajach. W większości krajów arbitraż ma charakter stały. W Polsce Sąd Arbitrażowy działa przy Krajowej Izbie Gospodarczej w Warszawie.

Klauzula zakazanego reeksportu - eksporterowi zależy na tym, aby sprzedany towar nie był dalej odsprzedawany do innych krajów. Może to być podyktowane różną polityką cenową prowadzoną przez eksportera na rynku krajowym i zagranicznym. W ten sposób ten sam towar konkurowałby sam ze sobą. Klauzula zakazu eksportu bywa różnie formułowana i może:

• Zakazywać reeksportu towaru do wszystkich krajów

• Zakazywać reeksportu do wymienionych krajów

• Określać kraje do których reeksport jest dozwolony

• Określać warunki na jakich sprzedawca wyrazi zgodę na reeksport

• Przewidywać kary umowne i odszkodowania za dokonanie reeksportu

Klauzula o wersji językowej obowiązującej w kontrakcie – mamy z nią do czynienia jeżeli kontrakt jest podpisywany w kilku wersjach językowych, szczególnie przy eksporcie do krajów Wspólnoty Niepodległych Państw lub krajów, w którym językiem urzędowym nie jest żaden z języków kongresowych.

Klauzula kar umownych - przewiduję sankcje za niewykonanie zobowiązania, głównie za niedotrzymanie dostawy. Wysokość tych kar może być różna i często zależy od rodzaju towaru będącego przedmiotem umowy. Dobra konsumpcyjne – niskie kary, dobra inwestycyjne – wysokie kary. Stosowanie kary umownej jest ograniczona wieloma elementami:

• kara umowna można zastrzeż jedynie na wypadek niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego

• powinna ona opiewać na określoną sumę pieniężną

• w przypadku zastrzeżenia kary umownej nie można, w braku odmienny ustaleń zadąć od dłużnika zapłaty odszkodowania przenoszonego wysokość zastrzeżonej kary, nawet chociażby wierzyciel poniósł w rzeczywistości wyższą szkodę

• kara umowna w określonych przypadkach może podlegać miarkowaniu

Klauzula reklamacji – strony powinny uzgodnić:

• terminy i sposób zgłaszania reklamacji jakościowych i ilościowych

• w jaki sposób reklamacje powinny być dokumentowane

• kto ustala zasadność zgłoszonej reklamacji

• sposób załatwienia reklamacji

Odstąpienie od umowy:

Konwencja Wiedeńska przewiduje możliwość odstąpienia od umowy, gdy sprzedawca dostarczy towar. Przy ustalaniu początku terminu dla odstąpienia od umowy przez kupującego należy odróżnić dwie sytuacje:

1. w razie opóźnienia dostawy kupujący powinien odstąpić od umowy w rozsądnym terminie od chwili, gdy dowiedział się o dokonaniu dostawy

2. w razie innego naruszenia umowy niż opóźniona dostawa, kupujący powinien odstąpić od umowy w rozsądnym terminie tzn.

• od chwili gdy dowiedział się lub powinien dowidzieć się o tym naruszeniu

• po upływie jakiegokolwiek dodatkowego terminu wyznaczonego przez kupującego lub po oświadczeniu przez sprzedającego, że nie wykona swoich obowiązków w tym dodatkowym terminie

• po upływie dodatkowego terminu wskazanego przez sprzedającego lub po oświadczeniu przez kupującego, że nie przyjmie on wykonania

Konwencja określa również jakie będą skutki odstąpienia od umowy. Na skutek oświadczenia o odstąpienia od mowy strony są zwolnione od obowiązków, które dotychczas realizowały. Wśród skutków odstąpienia od umowy konwencja wskazuje:

• każda ze stron może domagać się zwrotu spełnionego już w całości lub części oświadczenia

• strony zobowiązane są do przekazania sobie osiągniętych korzyści

• dłużnik zobowiązany jest do kompensaty szkody, którą wierzyciel poniósł wskutek tego, że zamierzona wymiana dóbr nie doszła do skutku

Wstrzymanie wykonania umowy:

1. Strona może wstrzymać się z wykonaniem swych zobowiązań, jeżeli po zawarciu omowy okaże się, że druga strona nie wykona istniejącej części własnych zobowiązań z powodu:

• poważnego braku w zdolności tej strony do wykonania lub wypłacalności

• jej postępowania w czasie przygotować do wykonania lub w trakcie wykonania umowy

1. Jeżeli sprzedający wysłał towar, zanim ujawniły się przyczyny opisane w ustępie poprzednim, może on sprzeciwić się wydaniu towarów kupującemu, nawet gdy kupujący posiada dokument upoważniający go do ich otrzymania.

2. Strona wstrzymująca się z wykonaniem powinna natychmiast, przed lub po wysłaniu towarów, zawiadomić drugą stronę o wstrzymaniu wykonania oraz powinna kontynuować wykonie, jeżeli druga strona odpowiednio zabezpieczyła wykonanie swoich zobowiązań.

Wstrzymanie wykonania zobowiązania wprowadza stan niepewności co do dalszego trwania umowy. Literatura wyróżnia się następujące warianty likwidacji tego stanu:

• dłużnik wykona zobowiązanie

• dłużnik spełni świadczenie w terminie ale w sposób niezgody z umową

• dłużnik nie spełni świadczenia terminie

KONTRAKT.

• numer kontraktu

• przedmiot kontraktu (towary wg załączonej faktury pro forma nr.... z dnia.....)

• termin dostawy

• rodzaj transportu

• opis towaru (opakowanie, ilość, cena jednostkowa, wartość łączna wg faktury pro forma)

• walutę kontraktu

• warunki płatności (np. kwota płatna całkowicie w terminie 60 dni)

• miejsce płatności należności

• bank kupującego

• dokumenty (faktura handlowa, specyfikacja towarowa, list przewozowy, dokumenty ubezpieczeniowe)

• załączniki (np. klauzule)

OFERTA.

• logo firmy oferenta

• nazwę/adres firmy do której kierowane jest pismo

• numer oferty

• kraj przeznaczenia

• warunki dostawy

• warunki płatności

• termin dostawy

• datę ważności oferty

• opis towaru (opakowanie, ilość, cena jednostkowa, cena łączna)

• załączniki (np. katalog cen)

FAKTURA.

Rachunek wystawiony przez sprzedającego na towar lub usługę.

Faktura powinna zawierać:

• nazwę/adres sprzedawcy

• miejsce i datę wystawienia

• słowo „faktura”

• numer faktury

• adres odbiorcy

• data wysyłki

• opis towaru (opakowanie, ilość, cena jednostkowa, cena łączna)

• sposób zapłaty

• warunki dostawy

• warunki płatności

SPECYFIKACJA TOWAROWA.

Ułatwia manipulację towarem i kontrolę celną.

Powinna zawierać:

• rodzaj, gatunek i jakość towaru

• znaki i numery identyfikacyjne

• ilość towaru w opakowaniu

• wagę brutto

DOKUMENTY W HANDLU ZAGRANICZNYM.

• handlowe

• transportowe

Kwit składowy, magazynowy – uprawnia do wejścia w posiadanie rzeczy, która jest przedmiotem składowania. Prawa z tego dokumentu możemy przenosić na inne osoby.

1. Dokumenty przewozowe:

Transport powietrzny:

• MAWB/AWB - zbiorczy list przewozowy dla przesyłek skonsolidowanych. Na jego podstawie spedytor przekazuje przesyłkę przewoźnikowi. Wypełniany w języku angielskim.

• HABW – list przewozowy dla pojedynczych przesyłek skonsolidowanych. Spedytorski lotniczy list przewozowy, w którym wyszczególniona jest cena za przewóz. Wypełniany w języku angielskim.

Transport kolejowy:

• CIM –Dokument imienny, niezbywalny. Wypełniany w języku kraju nadania z tłumaczeniem na język francuski, niemiecki lub włoski.

• SMGS – przy przewozach do krajów byłego ZSRR, Mongolii i niektórych krajów Azji. Wypełniany w języku kraju nadania z tłumaczeniem na język niemiecki lub rosyjski.

Transport samochodowy:

• CMR – Międzynarodowy samochodowy list przewozowy. Dokument imienny, niezbywalny

Transport morski:

• Konosament morski – potwierdzenie przewoźnika że przyjął towar i zobowiązanie że wyda go w porcie przeznaczenia, danej osobie. Może być wystawiony imiennie, na okaziciela lub na zlecenie. Zbywanie konosamentu w drodze indosu. Musi zawierać oświadczenie przewoźnika że towar został załadowany (shipped/on board).

• bezpośredni – na jeden środek przewozowy

• kombinowany – więcej niż jeden środek przewozowy

2. Dokumenty spedytorskie:

Dokumenty te zezwalają na przeładunek lub zmianę rodzaju transportu.

• FIATA FBL - umożliwia spedytorowi występowanie w roli przewoźnika morskiego w przewozach relacji port-port oraz w roli operatora multimodalnego czyli oferującego kompleksową usługę. Spedytor oferuje też klientowi możliwość odbioru towaru w miejscu wyznaczonym przez klienta, poza portem załadunkowym.

• FIATA FCR - jest spedytorskim zaświadczeniem przejęcia towaru. Jest to dokument wystawiany przez spedytora, w którym to spedytor potwierdza że przejął w dokumencie określony towar, z nieodwołalnym zleceniem jego dostarczenia wymienionemu w nim odbiorcy lub postawienia go do jego dyspozycji. Niezbywalny.

• FIATA FCT - świadectwo transportowe wydane przez spedytora. Zbywalny gdyż wydanie przesyłki może nastąpić jedynie po okazaniu oryginalnego dokumentu.

• FIATA SDT - deklaracja załadowcy dotycząca przewozu towarów niebezpiecznych, zawierająca szczegółowe informacje o niebezpiecznym towarze.

• Konosament spedytorski – spedytor bierze na siebie odpowiedzialność za towar, przebieg transportu, uszkodzenie transportu itp.

3. Dokumenty ubezpieczeniowe:

• Polisa ubezpieczeniowa – pełny tekst umowy ubezpieczeniowej w której ubezpieczyciel zobowiązuje się wobec ubezpieczającego do zapłacenia określonego odszkodowania w przypadku zajścia okoliczności niezależnych od stron umowy, a powodujący szkodę w czasie transportu.

4. Dokumenty odprawy celnej:

• SAD - służy do zgłoszenia towarów klasyfikowanych w jednej pozycji taryfy celne i pochodzących z jednego kraju. W skład formularza wchodzi SAD i SAD Bis.

5. Dokumenty finansowe:

• Weksel – rodzaj papieru wartościowego, imiennego lub na zlecenie, w którym wystawca weksla zobowiązuje się bezwarunkowo, że inna osoba dokona na rzecz odbiorcy weksla zapłaty określonej sumy pieniężnej.

• weksel in blanco - nie został wypełniony całkowicie, brakującym elementem, który najczęściej jest nie określony w chwili wystawienia weksla jest suma wekslowa.

• Czek - pisemne zlecenie bezwzględnego wypłacenia określonej kwoty, wydane bankowi przez posiadacza rachunku bankowego.

• Inkaso dokumentowe - polegająca na pobraniu przez bank od kupującego na rzecz sprzedającego określonej należności, w zamian za wydanie powierzonych przez sprzedającego dokumentów, zgodnie z ustalonymi warunkami. Stanowi zabezpieczenie zarówno dla eksportera jak i importera. Dla sprzedającego przed ryzykiem odebrania towaru przez kupującego bez dokonania zapłaty, a kupującemu daje możliwość odroczenia płatności do momentu otrzymania towaru. Bank eksportera i importera pełni rolę pośrednika.

• inkaso gwarantowane – najbezpieczniejsze dla eksportera

• inkaso spedytorskie – towar trafia do spedytora

• inkaso akceptacyjne – dołączamy weksel

• Akredytywa – pisemne zobowiązanie banku importera do wypłacenia eksporterowi należności w zamian za złożenie dokumentów reprezentujących towar. W rozliczeniach tego typu zleceniodawcą jest importer. Importer wpłaca on środki na poczet akredytywy. Jeżeli eksporter spełni wymagania dostanie należność. Dla importera akredytywa nie eliminuje ryzyka (niezgodność towaru).

• akredytywa gotówkowa – zobowiązanie banku otwierającego akredytywę do zapłaty, w zamian za prezentowany dokument

• akredytywa akceptacyjna – zobowiązanie w ramach akredytywy ogranicza się do akceptowania traty.

• akredytywa gwarancyjna – akredytywa z odroczonym terminem płatności.

• akredytywa odwołalna – bank otwierający akredytywę ma prawo zmienić lub odwołać swoje zobowiązanie.

• akredytywa nieodwołalna – nie może być zmieniona lub anulowana bez zgody stron.

Różnice między inkaso a akredytywą:

• akredytywa jest droższa

• akredytywę otwiera importer, inkaso eksporter

• inkaso prostsze procedury

• po zawarciu kontraktu eksporter wysyła towar – inkaso

• eksporter nie wyśle towaru dopóki akredytywa nie zostanie otwarta

6. Dokumenty dodatkowe:

• Świadectwo pochodzenia - dokument ten ma na celu potwierdzenie pochodzenia importowanego towaru i jest wymagany przez administrację celną kraju importera. Posiadanie tego dokumentu umożliwia importerowi uzyskanie preferencyjnych stawek celnych.