Cerkwie (szlak architektury cerkiewnej)

KRYNICA-ZDRÓJ

CERKIEW GREKOKATOLICKA P.W. ŚW PIOTRA I PAWŁA I RZYMSKO-KATOLICKA P.W. OBJAWIENIA PAŃSKIEGO
ul. Kraszewskiego 177
Cerkiew Objawienia Pańskiego zbudowana została w latach 1872 - 1857w tradycji cerkiewnej, murowana z cegły i kamienia, częściowo otynkowana. Cerkiew ta jest jednonawowa z transeptem, którą zamyka węższe presbiterium z przylegającą do niego zakrystią. Budynek posiada dach sidłowy z siedmioma baniastymi wieżyczkami ze ślepymi latarniami. Frontowa wieża nakryta jest baniastym hełmem z latarnią otoczoną z dwóch stron dwoma mniejszymi przybudówkami zakończonymi podobnie jak wieża główna. Całość kryta jest blachą. Z zabytków cerkiewnych zachowały się cztery ołtarze boczne z XIX wieku.

CERKIEW PRAWOSŁAWNA P.W. RÓWNEGO APOSTOŁOM KSIĘCIA WŁODZIMIERZAul. Cmentarna 3
Została zbudowana w latach 1983-1996 z cegły, w tradycji budownictwa cerkiewnego. Wewnątrz znajduje się ikonostas i kilka ikon, a w przedsionku - zabytkowy obraz ze sceną sądu Chrystusa oraz wyciętą w drewnie sceną Ukrzyżowania , pochodzący prawdopodobnie za zakończenia ikonostasu. Piękna sylwetka nawiązuje do architektury cerkwi wschodniosłowiańskich. Tablica umieszczona w przedsionku informuje, że cerkiew ta jest symbolem przywiązania Rubinów- Łemków do wiary ojców- prawosławia.

AWNA CERKIEW P.W. OPIEKI NAJŚWIĘTSZEJ MARII PANNY obecnie KOŚCIÓŁ PARAFIALNY P.W. SERCA JEZUSOWEGOul. Słotwińska 50
Świątynia została zbudowana  w latach 1887-1888 w miejscu spalonej w 1796 roku cerkwi.
Jest to budynek drewniany, konstrukcji zrębowej, pokryty blachą z kwadratową wieżą konstrukcji słupowej. Budynek wieńczą trzy baniaste kopuły ze ślepymi latarniami.
Ołtarz główny z XIX w.
Z wyposażenia cerkiewnego zachowało się jedynie barokowe (XVIII w.) tabernakulum z rzeźbionym tronem i wizerunek Chrystusa przy słupie oraz barokowo-klasycystyczny lichtarz z XIX wieku.
Obecnie kościół rzymskokatolicki.

SZCZAWNIK

Dawna cerkiew greko-katolicka p.w. Św. Dymitra
Obecnie istniejąca świątynia zbudowana została w 1841 roku, w typie sakralnego budownictwa zachodnio-łemkowskiego.
Posiada drewnianą konstrukcję zrębową i wieżę o konstrukcji słupowej.
Budynek trójdzielny i jednonawowy. Nad nawą i prezbiterium występują pozorne sklepienia zwierciadlane. Dachy są łamane, podbite gontem i kryte blachą. zdobią je trzy baniaste wieżyczki ze ślepymi latarniami.
Wnętrze cerkwi ma wystrój charakterystyczny dla budownictwa sakralnego greko-katolickiego byłego "klucza muszyńskiego". Większość znajdujących się tam zabytków pochodzi z XIX wieku. Jednak część z nich szczególnie cennych, ma wcześniejszy rodowód. Pochodzą prawdopodobnie ze świątyni, która pierwotnie stała na miejscu obecnej cerkwi.
Są to: późnobarokowy ołtarz boczny z 1729 roku z ikona "Przemienienia Pańskiego" oraz z obrazem "Chrystus w grobie". W ołtarzu zachwyca bogata ornamentyka roślinno-geometryczna zdobień. Podobny rodowód ma dzwon z 1707 roku. Na uwagę zasługują ponadto dwa obrazy ludowe pochodzące z późniejszego okresu: motywy z 1854 roku "Ukrzyżowanie" oraz ikona "Św. Barbara" z 1867 roku.
Prezbiterium od nawy dzieli późnobarokowy ikonostas z przełomu XVIII/XIX wieku, podzielony według tematyki. U same góry umieszczone są obrazy Patriarchów Starego Testamentu, niżej  Matki Boskiej w różnych okresach jej życia, a jeszcze niżej Apostołów. Na wysokości ołtarza można zobaczyć obraz Św. Mikołaja, Matki Boskiej Gwiazdy Zarannej, Pana Jezusa oraz Św. Demetriusza patrona cerkwi, a najniżej sceny ze Starego Testamentu. 
Po wysiedleniu ludności łemkowskiej w latach 1945-47, cerkiew greko-katolicka stała się kościołem rzymsko-katolickim.

BEREST

DAWNA CERKIEW GREKO – KATOLICKA P.W. ŚW. KOSMY I DAMIANA
Obecnie kościół rzymskokatolicki- dawna cerkiew p.w. św. Kosmy i Damiana z 1842 roku. Budowla jest drewniana, konstrukcji zrębowej, trójdzielna, szalowana gontami z wieżą konstrukcji słupowej z nadwieszoną izbicką, szalowana deskami z sobotami przy ścianach wieży. Dachy pobite blachą, wieże zdobią barokowe hełmy ze ślepymi latarniami i cebulastymi kopułkami z krzyżami. Na ścianach wewnętrznych zamieszczona jest polichromia figuralna z 1928 roku. Zachowało się też pełne wyposażenie utrzymane w tradycji cerkiewnej z XVII-XX wieku m.in. ikonostas, dwa barokowe ołtarzyki boczne, ikona Matki Boskiej Izbańsiej z 1721 roku, przeniesiona tu z izb.

CZYRNA

DAWNA CERKIEW GREKO-KATOLICKA P.W. ŚW. PARASKIEWY
Kościół- dawna cerkiew p.w. św.Paraskiewy z 1892 roku. Świątynia jest drewniana, szalowana, trójdzielna, jednonawowa, knstrukcji zrębowej z wieżą konstrukcji słupowej zakończoną hełmem z latarniami i szczytową makowicą. Wnętrze utrzymane częściowo w tradycji cerkiewnej zawiera XX- wieczny ikonostas i nowe wyposażenie, umieszczone po zamianie kościoła. Kościół w typie sakralnego budownictwa zachodniołemkowskiego.W otoczeniu znajduje się cmentarz.
W dolnej części wsi – XIX wieczna kapliczka nad Czyrnianką.

MUSZYNKA

DAWNA CERKIEW GREKO – KATOLICKA P.W. JANA EWANGELISTY
Kościół – dawna cerkiew greckokatolicka p.w. św. Jana Ewangelisty z 1689 roku. Budowla drewniana, trójdzielna, szalowana, pobita blachą, w typie cerkwi zachodniołemkowskich. Dachy nad nawą i presbiterium łamane, nad babińcem siodełkowe, zwieńczone baniastą wieżyczką ze ślepą latarnią. Wnętrze zawiera ikonostas z XVIII wieku, natomiast w ołtarzu bocznym obraz św. Barbary z ołtarza polowego obozu konfederatów barskich.

OCHNACZKA – NIŻNA

DAWNA CERKIEW GREKO – KATOLICKA P.W. ŚW. MICHAŁA ARCHANIOŁA
Kościół- dawna cerkiew p.w. św. Michała Archanioła z XVII wieku. Przebudowa w 1787 r. i rozbudowa w 1846 r., Jest to budowla drewniana, konstrukcji zrębowej, szalowana, trójdzielna z dachem pobitym blachą, z wieżą konstrukcji słupowej z nadwieszoną izbicą, na której są malowane tarcze zegarowe, zakończona barokowym hełmem z ślepymi latarniami. Najstarszym i w całości zachowanym zabytkiem wewnątrz świątyni jest ikonostas barokowo-klasycystyczny z początku XVII/VIII wieku. Kościół posiada również dwa ołtarze barokowe z XVIII wieku oraz ambonę z XIX wieku.
W pobliżu cerkwi znajduje się stary cmentarz z nagrobkami z XIX i XX wieku.

PIORUNKA

DAWNA CERKIEW GREKO – KATOLICKA P.W.ŚW.KOSMY I DAMIANA
Kościół- dawna cerkiew p.w. św. Kosmy i Damiana z 1789 roku w typie sakralnego budownictwa zachodnio-łemkowskiego. Świątynia jest drewniana o konstrukcji zrębowej, trójdzielna, szalowana gontem, z wieżą, słupowa z nadwieszoną izbicą, szalowaną deskami z cebulastym hełmem pobitym blachą. Całość kościoła wieńczą trzy baniaste kopuły. Wewnątrz zachował się rokokowy ikonostas i boczne ołtarzyki późnobarokowe z końca XVIII wieku. Odnawiana w 1909 roku i w latach międzywojennych. W pobliżu znajduje się drewniana dzwonnica i przycerkiewny cmentarz.

POLANY

DAWNA CERKIEW GREKOKATOLICKA P.W. MICHAŁA ARCHANIOŁA
Kościół – dawna cerkiew p.w. św. Michała Archanioła z 1820 roku. Świątynia jest drewniana o konstrukcji zrębowej, dwudzielna, szalowana z gontami i namiotowymi dachami, pobitymi blachą. Wieża konstrukcji słupowej o pochyłych ścianach z izbicą i babińcem. Całość wieńczą trzy baniaste wieżyczki ze ślepymi latarniami. Wnętrze budowli zawiera: zachowany ikonostas, ołtarzyki boczne, ikony, feretrony pochodzące z XVII-XIX wieku oraz barokową ambonę z 1700 roku.

POWROŹNIK

DAWNA CERKIEW GREKO-KATOLICKA P.W. ŚW. JAKUBA MŁODSZEGO APOSTOŁA -
Obecnie kościół rzymskokatolicki - dawna cerkiew p.w. św.Jakuba z 1606 roku. To świątynia drewniana, trójdzielna, jednonawowa, konstrukcji zrębowej z okazałą wieżą, konstrukcji słupowej z nadwieszoną izbicą. Cerkiew zakańczają trzy baniaste wieżyczki ze ślepymi latarniami. Ściany zewnętrzne, dachy i wieżyczki pobite gontem. Wnętrze z zachowaną polichromią figuralną, ołtarz główny z ikoną Matki Bożej typu hodegetria, ikonostas, pojedyncze unikalne ikony z XVII wieku oraz ambona z 1700 roku. Na wieży dzwon z 1615 roku.

TYLICZ

DAWNA CERKIEW GREKO - KATOLICKA P.W. ŚW. KOSMY I DAMIANA
Cerkiew/Kościół cmentarny - dawna cerkiew greckokatolicka pod wezwaniem Kosmy i Damiana, z 1743 r. w typie sakralnego budownictwa zachodnio-łemkowskiego, przebudowany ok.1930 r.
Budowla drewniana, oszalowana, konstrukcji zrębowej, trójdzielna, jednonawowa z wieżą konstrukcji słupowej podbitą gontem. Obiekt wieńczą trzy wieżyczki z baniastymi hełmami. We wnętrzu wyposażenie o charakterze cerkiewnym: znajduje się polichromia z 1938 roku, wykonana z okazji 950-lecia Chrztu Rusi, oraz ikonostas z 1 połowy XVIII wieku.