Zaburzenia snu
Zdrowy sen, trwający ok. 7 godzin na dobę, jest warunkiem dobrego samopoczucia. Dostrzegamy to wtedy, gdy z braku czasu lub wskutek zakłóceń snu nie wysypiamy się dobrze lub wystarczająco długo. "Zły sen" jest bardzo często spotykanym problemem, występującym głównie u kobiet i starszych mężczyzn. Starzy ludzie potrzebują z reguły mniej snu niż młodzi. |
---|
Objawy
Zaburzenia snu objawiają się w różny sposób:
Niektórzy mają kłopoty z zasypianiem. Pomimo zmęczenia przewracają się w łóżku godzinami z boku na bok, nie mogąc zasnąć.
Inne osoby dotknięte tą dolegliwością zasypiają wprawdzie szybko, jednak budzą się w nocy co jakiś czas.
W innych zakłóceniach snu można wprawdzie przespać całą noc, jednak sen ten jest powierzchowny. Rankiem zamiast uczucia świeżości i odpoczynku odczuwa się smutek i zmęczenie.
Z wiekiem pojawia się często wczesne budzenie się; człowiek budzi się bardzo wcześnie i nie może już zasnąć.
Szczególnym zakłóceniem jest tzw. zamiana nocy z dniem, która występuje najczęściej u osób starszych z zaburzeniami pamięci. Osoby te są rozbudzone w nocy, śpią za to w dzień, co dla opiekujących się nimi może stać się poważnym problemem.
Przyczyny
Przyczyny zakłóceń snu są różnorodne i nie zawsze jednoznaczne.
Zakłócenie rytmu snu, np. wskutek zmiany strefy czasowej (długie podróże samolotem) lub u osób, które muszą pracować w nocy (robotnicy zmianowi, pielęgniarki).
Nadużywanie alkoholu, nikotyny, kawy lub narkotyków.
Problemy psychiczne.
Stres lub przeciążenie.
Infekcje, gorączka, bóle lub duszności.
Depresja lub stany lękowe.
Uboczny skutek działania niektórych leków.
Powikłania
Zaburzenia snu nie wywołują żadnych powikłań. Mogą jednak być bardzo męczące i prowadzić do problemów natury psychicznej. Poza tym długotrwałe zmęczenie może być bardzo niebezpieczne, np. podczas prowadzenia samochodu.
Co możesz zrobić
W większości przypadków niespokojne przewracanie się z boku na bok nie pomaga w zaśnięciu. Lepiej jest wstać, przejść się i spróbować czymś się zająć (poczytać, pójść na spacer).
Można wypić szklankę ciepłego mleka lub herbatkę nasenną.
Niektórym osobom pomaga w bezsenności zanurzenie przedramion w zimnej wodzie i pocieranie, aż się rozgrzeją.
Niektóre rośliny lecznicze mają działanie uspokajające lub nasenne, np. kozłek (waleriana), chmiel, melisa. W aptece można nabyć wiele preparatów roślinnych, których przyjmowanie zapewni dobry sen.
Pod żadnym pozorem nie należy przez dłuższy czas zażywać bez nadzoru lekarza leków nasennych. Ich dłuższe stosowanie sprawia, że przestają działać, natomiast mogą mieć nieprzyjemne i niebezpieczne skutki uboczne oraz prowadzić do uzależnień.
Kiedy należy udać się do lekarza
Gdy zakłócenia snu pojawiły się niespodziewanie i istnieje podejrzenie, że są oznaką choroby.
Gdy problemy ze snem stają się bardzo uciążliwe.
Gdy zakłócenia snu są wywołane problemami psychicznymi i chce się o tym porozmawiać.
Gdy zakłócenia snu mogą być spowodowane przyjmowanymi lekami.
Jeśli brak jest poprawy po kilku tygodniach samodzielnego leczenia.
Co zrobi lekarz
Przeprowadzi dokładny wywiad, aby ustalić przyczynę zakłóceń snu. Jeśli dojdzie do wniosku, że przyczyną tego stanu jest choroba, zleci przeprowadzenie odpowiednich badań. Być może konieczne będzie skierowanie do specjalisty (neurologa lub psychiatry). W przypadku niektórych zakłóceń snu korzystne jest przyjmowanie przez krótki czas leków uspokajających i nasennych. Dłuższe stosowanie tych leków zmniejsza skuteczność ich działania i może wywołać uzależnienie.
Zapobieganie
Stara mądrość ludowa mówi, że kto ma czyste sumienie, ten śpi spokojnie. Jeśli więc mamy problemy lub jesteśmy przygnębieni, możemy zapobiec zakłóceniom snu, zwierzając się przyjacielowi lub partnerowi.
Nie należy kłaść się do łóżka ani z pustym ani z przepełnionym żołądkiem. Również korzystne jest unikanie napojów pobudzających, takich jak kawa lub mocna herbata, zwłaszcza po południu i wieczorem.
Otoczenie, w którym śpimy, jest bardzo ważne. Niektórzy zasypiają chętnie przy otwartym oknie, inni nie. Również twardość materaca, ciemność, temperatura pomieszczenia i hałasy mogą mieć wpływ na sen. Należy więc dbać o to, aby dobrze czuć się w sypialni i w łóżku.
Można postarać się ustalić przyczyny problemów ze snem. Pomoże w tym notatnik, do którego wpisujemy wykonane czynności oraz długość i jakość snu. Niekiedy udaje się ustalić w ten sposób związek między nieprawidłowym snem a czynnościami w ciągu dnia.
Rezygnacja z częstych drzemek w ciągu dnia oraz ruch fizyczny prowadzą często do lepszego wypoczynku nocą.