Fizjologia
Ćwiczenia 6 (12.12.2014r.)
„Układ krążenia”
Przypomnienie podstawowych informacji o układzie krążenia: budowa naczyń krwionośnych, krążenie krwi, budowa serca.
Mięśnie prążkowane serca budują kardiomiocyty => mają kształt kom cylindryczny ale rozszerzają się na końcach, ale za pomocą zastawek łączą się ze sobą. Posiadają jedno jądro położone centralnie. Posiadają prążkowanie i magazynują wapń.
Automatyzm pracy serca
Układ bodźcotwórczo – przewodzący – określona grupa komórek mięśnia sercowego, która ma zdolność wytwarzania oraz rozprowadzania impulsów elektrycznych i wywołują najpierw skurcz przedsionków, następnie impulsy przechodzą do komór i wywołują ich skurcz.
Elementy układu przewodzącego serca:
Węzeł zatokowo - przedsionkowy (rozrusznik pracy serca)
Drogi międzywęzłowe ( zbudowane z trzech pęczków międzywęzłowych : przedniego, środkowego i tylnego)
Węzeł przedsionkowo - komorowy
Pęczek Hisa i jego odnogi prawa i lewa
Włókna przewodzące Purkiniego
Repolaryzacja jest bardzo krótka i składa się z kilku faz
Faza I – początkowy spadek potencjału komórki
Faza II – potencjał się nie mienia i oscyluje wokół zera
Faza III – szybka repolaryzacja i powrót do stanu spoczynkowego
Komórki szybkie – mają szybką depolaryzację a repolaryzację kilkufazową
Komórki wolne – wolno narasta depolaryzacja a repolaryzacja jest szybka i zachodzi od razu (jednofazowa)
W komórkach rozrusznikowych wapń wnika do komórek podczas repolaryzacji.
Komórki szybkie i wolne
Określenie to dotyczy różnic w czasie trwania potencjału i szybkości przewodzenia
Komórki wolne prawidłowo występują tylko w węzłach. Mają potencjał spoczynkowy – 60 – 70 mV kanały wolno się otwierają, depolaryzacja głównie wapniowa, szybkość depolaryzacji mała, czas narastania potencjału spoczynkowego około 100 ms i mała szybkość przewodzenia 0,05 do 0,1 m/s
Komórki szybkie – komórki mięśni przedsionków i komór oraz włókna Purkiniego. Potencjał spoczynkowy wynosi około – 90 mV. Szybka depolaryzacja – szybkie kanały sodowe. Potencjał Spoczynkowy narasta szybko 1 ms. Szybkość potencjału jest duża 1-4 m/s i dlatego komórki mięśniowe pracują jako czynnościowe syncylium (depolaryzacja błony jednej komórki przenoszona jest na błonę następnej komórki) skurcz jest jednoczesny dla komórek przedsionków i komór.
Fazy depolaryzacji i repolaryzacji błony serca
Faza 0 – depolaryzacja wywołana otwieraniem się szybkich kanałów Na ( potencjał rośnie gwałtownie z – 90 mV do +25 mV)
Faza 1 – repolaryzacja wstępna potencjał spada do 0 niewielka repolaryzacja, zamknięte kanały Na ale otwarte K i Cl (niewielki spadek potencjału)
Faza 2 – plateau potencjału znaczny wzrost przepuszczalności dokomórkowej dla jonów Ca, który równoważy wypływ K, potencjał nie zmienia się – około 0
Faza 3 – końcowa repolaryzacja, kanały ca zamykają się, a utrzymuje się wypływ K (potencjał szybko spada do – 90 mV)
Faza 4 – wyjściowy potencjał spoczynkowy
Skurcz dodatkowy utworzy się wtedy gdy pobudzenie dotrze do komórki mięśniowej w momencie gdy jest ona już w okresie refrakcji wstępnej.
Pauza kompensacyjna występuje ponieważ wypada jeden rytm zatokowy gdy tworzy się skurcz dodatkowy.
Doświadczenie z przewiązkami Stanniusa
Wykazuje istnienie w sercu własnego automatyzmu. Przekonuje, że w sercu znajduje się grupa komórek, w których powstają samoczynnie podniety dzięki którym serce kurczy się
Pierwszą przewiązkę zakładamy i zaciskamy między zatoką żylną a przedsionkami w sercu żaby in situ. Po założeniu przewiązki zatoka kurczy się w normalnym rytmie zatokowym zaś przedsionki i komórka nie kurczą się, ponieważ impuls nie przechodzi dalej.
Drugą przewiązkę zakładamy między przedsionkami a komorą serca. Zatoka kurczy się szybko a komora z małą częstotliwością. Impuls przekazuje węzeł przedsionkowo – komorowy.
Tropizmy
Opisują pracę serca używamy pojęcia tropizmów
- chronotropizm – oznacza częstość wyładowań węzła zatokowo – przedsionkowego, a więc w konsekwencji częstość skurczów serca. Chronotropizm dodatni – częstość wzrasta, ujemny – maleje.
- inotropizm – jest to siła skurczów serca, dodatni czyli siła skurczów rośnie, ujemny – maleje
- batmotropizm – pobudliwość mięśnia sercowego
- dromotropizm – szybkość przewodzenia stanu pobudzenia
- tonotropizm – napięcie mięśnia sercowego
Cykl pracy serca! – opisać
Częstość pracy serca
Czas trwania każdego cyklu serca wynosi około 0,8 s, a więc w spoczynku przypada około 72 cykli na minutę
Norma 60 – 90 na minutę
Na częstość pracy serca wpływa jednak cały szereg czynników, które mogą ją spowalniać lub przyspieszać, np. temperatura, jony, hormony, wysiłek fizyczny.
Objętości i pojemności
Objętość wyrzutowa serca to ilośc krwi wyrzucanej w każdej komór przy skurczu; wynosi około 55 – 90 ml średnio 70 ml
Objętość późnorozkurczowa serca wynosi od 65 do 130 ml.
Objętość późnoskurczowa (zalegająca) po każdym wyrzucie pozostaje około 40-60 średnio 50 ml krwi w każdej komorze
Pojemność minutowa serca – ilość krwi jaką każda z komór wtłacza w ciągu minuty do tętnic, wynosi około 5,5 l/ min
Wskaźnik sercowy – pojemność minutowa na metr powierzchni ciała wynosi około 3,2 l/min/m2
Tony
Zjawisko akustyczne powstające przy pracy serca
Ton I na początku skurczu komór, wywołany zamykaniem zastawek przedsionkowo – komorowych. Mieszany zastawkowo – mięśniowy, dość cichy, czas trwania 0,15 ms, amplituda 30-40 cykli/s
Ton II na początku rozkurczu komór w związku z zamykaniem zastawek półksiężycowatych, krótszy i głośniejszy, ma dwie składowe, trwa 0,1 s, częstotliwość 50-70 cykli/s.
Unerwienie serca przez AUN
Ośrodek zwalniający pracę serca leży w rdzeniu przedłużonym i tworzą go neurony jądra grzbietowego nerwu błędnego
Ośrodek przyspieszający pracę serca leży w rogach bocznych rdzenia kręgowego Th1-Th5. Neurony przedzwojowe biegną do zwojów pnia współczulnego szyjnego
Unerwienie serca
Unerwienie współczulne
Lewy pień współczulny unerwia komory
Prawy pień unerwia przedsionki i węzeł zatokowo – przedsionkowy
Na zakończeniach zazwojowych wydzielana noradrenalina
Unerwienie przywspółczulne
Unerwienie węzła zatokowo – przedsionkowego, przedsionkowo – komorowego oraz mięśniówki roboczej przedsionków
Na zakończeniach zazwojowych wydzielana acetylocholina.
Wpływ drażnienia nerwów autonomicznego układu nerwowego na pracę węzła
Noradrenalina po związaniu z receptorem wywołuje fosforylacje kanałów wapniowych, co zwiększa dokomórkowy napływ wapnia i przyspiesza spoczynkową depolaryzację komórek rozrusznika oraz zwiększa się skurcz serca.
Acetylocholina po związaniu z receptorem wywołuje przejściową hiperpolaryzację błony komórek rozrusznikowych zwiększając przewodnictwo dla potasu.
Acetylocholina spowalnia pracę serca wywołuje więc tropizmy ujemne
Atropina znosi ujemne działąnie tropowe acetylocholiny na pracę serca, dyż blokuje receptory muskarynowe dla acetylocholiny w komórkach mięśniowych serca. Mówimy, że atropina działa parasympatykolotycznie wyłączając układ przywspółczulny.
Wpływ temperatury i pH na pracę serca
Wzrost temperatury przyspiesza prace serca zaś jej spadek spowalnia
Spadek pH do około 6 zatrzymuje pracę serca. Wydaje się, że przyczyną jest nagłe porażenie z powodu kwasicy elementów kurczliwych mięśnia sercowego. Rytm ulega niewielkim wahaniom, zwolnieniu a zatrzymanie następuje gwałtownie, serce zatrzymuje się w rozkurczu.
Wpływ jonów K na pracę serca
Hipokaliemia - mianem tym określa się stężenie potasu w surowicy krwi mniejsze niż 3,6 mmol/l (u dzieci 3,2 mmol/l) Do przyczyny hipokaliemii należą
Brak potasu w pożywieniu
Utrata potasu z wymiotami, biegunką, przez nerki w przebiegu ich chorób lub leczenia diuretykami
Hiperkaliema – hiperpotasemia; u człowieka jest to stan, w którym stężenie jónów K w surowicy krwi przekracza przyjętą wartość 5,5 mmol/l, chociaż granica jest płynna
Zwiększenie załamka T – około 6 mmol/l
Blok międzykomorowy – przy stężeniu około 10 mmol/l
Zatrzymanie akcji serca – przy stężeniu około 12 mmol/l – serce zatrzymuje się w rozkurczu.
Jony sodu a praca serca
Hipernatremia – termin medyczny, określający zwiększenie stężenia sodu w surowicy krwi; powyżej 148 mmol/l. Nie wpływa na pracę serca, ale podwyższa ciśnienie krwi
Hiponatramia – chorobowy stan obniżonego poziomu sodu w surowicy krwi. U ludzi, spadek poniżej normalnego poziomu wynoszącego 135-145 mmol/l. wpływa na zwolnienie pracy serca, a nawet gdy zbyt długo się utrzymuje może wywołać zatrzymanie serca w rozkurczy.
Wpływ wapnia na pracę serca
Hiperkalcemia – podwyższenie poziomu wapnia we krwi
Prawidłowy poziom w surowicy wynosi 2,25-2,65 mmol/l
Zwiększenie poziomu zewnątrzkomórkowego powoduje szereg zmian pracy serca, które zależą od poziomu zwiększenia wapnia
Przy niewielkim wzroście stężenia Ca zwalnia się czynność serca prez pobudzenie nerwów błędnych
Przy stężeniu 30-60mg% przyspiesza się czynność skurczu i pojawiają się ogniska ektopowe (dodatkowe) pobudzenia
Przy stężeniach powyżej 60 mg% zwalnia się czynność serca ale nie związana z nerwami błędnymi i może dojść do zatrzymania w skurczu
EKG jest to elektrokardiogram czyli zmienności potencjału elektrycznego serca
Aby zrobić zapis umieszcza się 10 elektrody
Odprowadzenia jedno i dwubiegunowe.
3 odprowadzenia dwubiegunowe kończynowe
3 odprowadzenia jednobiegunowe kończynowe wzmocnione Goldbergera
avR
aVL
aVF
6 odprowadzeń jednobiegunowych przedsercowych Wilsona
V1, V2, V3, V4, V5, V6
Prawidłowy zapis EKG???
załamki duże są skierowane do góry i są dosyć małe i nie ma załamków dwufazowych
załamki P w odprowadzeniach kończynowych są niski
fragment linii izoelektrycznej PQ
załamek QRS – 20 mm może być dwufazowy
odstęp FS powinien przebiegać w linii izoelektrycznej, może być niżej o 0,5 mm.
załamek T dodatni wyższy od P ale jest dużo niższy od załamka QRS
Załamek P tworzy się w wyniku depolaryzacji przedsionków, jego ramię wstępujące to depolaryzacja prawego przedsionka a zstępujące lewego
Repolaryzacja przedsionków zachodzi w postaci linii izoelektrycznej i powstaje linia PQ
Zespół QRS jest wynikiem depolaryzacji komór
Załamek T powstaje w końcowej repolaryzacji komór
Analiza całego EKG jest trudna.! – cytat.
!!!!!Obliczanie częstości skurczów.
Odległość R – R =?
1 mm 1 s.