LICZBA SZPAREK W LIŚCIACH jest odwrotnie proporcjonalna do stężenia dwutlenku węgla w atmosferze. Ich gęstość (liczba na jednostkę powierzchni) zmniejsza się 0,6% przy zwiększeniu stężenia dwutlenku węgla o 1 ppmv[3]. W związku z tym gęstość szparek lub indeks porów może być używany do ocen zmian klimatu (patrz efekt cieplarniany).
WODA PRZEPŁYWA W POPRZEK KORZENIA przez przestwory międzykomórkowe i ściany komórkowe – apoplast – lub przez wnętrza komórek – symplast. Woda z solami przechodzi kolejno przez: skórkę (włośnik), warstwę kory pierwotnej, śródskórnię, komórki perycyklu i ostatecznie dociera do naczyń lub cewek w walcu osiowym. Ciągły napływ wody powoduje wzrost ciśnienia w elementach przewodzących i podnoszenie się poziomu wody. Powstające w cewkach i naczyniach ciśnienie zwane jest parciem korzeniowym. Woda pobierana jest przez korzenie tylko wtedy, gdy roztwór glebowy jest roztworem hipotonicznym.
TRANSPIRACJA –to wyprowadzanie wody przez żywe organizmy. Jest to proces
fizjologiczny, czyli czynnie regulowany przez roślinę. Rozmiary transpiracji można podawać
w różnych jednostkach. Do najczęściej spotykanych należą intensywność i współczynnik
transpiracji.
TRANSPIRACJA (CZYNNIKI) – ZEWN: światło, temperatura, dostępność wody glebowej, ruchy masy powietrza, stężenie CO2; czynniki roślinne: opór dyfuzyjny warstwy granicznej, grubość kutykuli, gęstość i rozmieszenie aparatów szparkowych;
TRANSPIRACJA (TYPY) – Transpiracja kutikularna jest to parowanie wprost z zewnętrznej powierzchni liścia, czyli ze skórki zakrytej kutikulą. Natężenie transpiracji kutykularnej zależy przede wszystkim od grubości kutikuli. Transpiracja perydermalną – parowanie wody z powierzchni przesyconej suberyną. Transpiracja z powierzchni wewnętrznej liścia – tzn. z powierzchni ściany komórkowej otaczającej przestwory międzykomórkowe. Przestwory międzykomórkowe są zwykle prawie wysycane parą wodną. Transpiracja szparkowa – dyfuzja przez szparki jest bardzo efektywnym sposobem wymiany gazowej w roślinie. Osiąga znacznie wyższą wartość, niż gdyby odbywała się jedną dużą powierzchnią równą sumie powierzchni szparek.
WSPÓŁCZYNNIK TRANSPIRACJI – stosunek ilości wytranspirowanej wody do przyrostu suchej masy rośliny kg(H2O) * kg-1 (suchej masy) np. burak 220-2080, ziemniak 450-640, rzepak 340-900, żyto 370-720;
WSPÓŁCZYNNIK PRODUKTYWNOŚCI TRANSPIRACJI – ilość gramów wytworzonej przez roślinę suchej masy w przeliczeniu na 1000g wytranspirowanej wody, g(suchej masy) * 1000g (H2O)-1 [1-8].
TYPY EKOLOGICZNE ROŚLIN: 1) Hydrofity (na H2O) np. strzałka wodna; 2) hygrofity (błota, silnie uwodnione) np. paproć; 3) mezofity (stanowiska zmienno wilgotne większość naszych upraw); 4) mezofity a) właściwe np. wrzos, czarna borówka, sosna – odporne na susze; b) sukulenty – odporne na susze bo gromadzą wodę w tkankach;
GUTACJA (PŁACZ ROŚLIN) - polega na wypływaniu z uszkodzonej tkanki naczyniowej soku roślinnego. Natomiast gutacją nazywamy proces wydzielania przez rośliny wody w postaci ciekłej.
Służą do tego tzw. hydatody znajdujące się zwykle na liściach w pobliżu zakończenia wiązek przewodzących. Gdy roślina nie może wydzielić wody w postaci pary (transpiracja może zostać zahamowana w wyniku obniżenia temperatury i spadku niedosytu wilgotności powietrza) uruchomiony zostaje proces gutacji, który chroni rośliny przed nadmiernym turgorem. W procesie gutacji niektóre rośliny mogą pozbyć się niepotrzebnych soli.
SIŁY UCZESTNICZĄCE W BIERNYM TRANSPORCIE WODY: KOHEZJA -