Architektura gotycka (1.06)
Krzyżackie:
(Coś tam)Chełmno
Istota założeń krzyżackich połączenie walorów technicznych z elegancją, wyrafinowaniem, proste jednolite bryły, jedynym wydzielonym wyraźnie elemnetem jest prezbiterium
Zamek i Katedra w Kwidzyniu – 14w, monumentalne, katedra wtopiona w mury zamku, nie są surowe, proste ściany porozdzielane szkarpami, masywny cokół,
Katedra we Fromborku 1330-88często formy halowe, bardziej zwarta forma, wykorzystano dekoracyjne właściwości cegły, urozmaicenie portalami, szczycikami, dynamizuje to strukturę, bogate sklepienia, detal architektoniczny,
Nowe pomysły architektoniczne:
Opracowanie dachu w Chełmnie, usytuowanie dachów naw bocznych pod kątem 90 stopni w stosunku do dachu nawy głównej,
Tworzenie wielobocznych filarów oplecionych służkami,
Dekoracja ze sztucznego kamienia, rzeźby urozmaicające wnętrze, Apostołowie umieszczeni na konsolach, na każdym filarze, także symbol, Apostołowie są filarami Kościoła
Mniejsze
Bartoszyce, św. Jana Ewangelisty 1332-60
Orneta, lata 40 -70 14w,
Inne rejony na Pomorzu
Kościół św. Jana Chrzciciela Toruń pocz14w-1340, rozbudowywany od poł 15w po 16w,
Kościół św. Jakuba Toruń- bogatsza forma, detal, bazylikowa, budowany przez 1poł 14w, zwarta, prosta struktura, ale ceglane elementy znowu tworzą zróżnicowaną także kolorystycznie dekorację, arkadki, maswerki, pinakielki itp. wnętrze cięższe, typowy system łuków przyporowych wyprowadzonych na zewnątrz,
Kościół Mariacki, Gdańsk-zbudowana w 1343-79, przebudowana w latach 60-80 15w, monotonne hale, pozbawione dekoracji, znacznie przeszklone, bogaty zarys sklepień, szkarpy wciągnięte do środka, wnętrze bardzo jednolite,
Kościół św. Katarzyny, Gdańsk
Kościół św. Jana w Gdańsku- typ budowli z południa, z wyraźnym systemem szkarp, bez wyrafinowanych detali,
ZAMKI: Zazwyczaj regularne z wieżami, czasem urozmaicone np. systemem murów miejskich, najpierw budowano zamki krzyżackie, później kościoły
Malbork 1278-pocz 15w, lekkość struktur, warowny,
Toruń – od lat 50 13w, zniszczony, zwarta masywna struktura,
Świecie – 1 poł 14w
Gniew – 1283-1 ćw. 14w,
Radzyń Chełmiński,
Lidzbark Warmiński – 1350-1400
Śląsk- dopasowane do wzgórz, nieregularne zatem, inny materiał, kamień, surowa kamienna struktura, czysto praktyczne,
Bolków
Będzin – 2 poł 13w, przed 1370, bez ozdobników
Chęciny – koniec 13- 15
Olsztyn k. Częstochowy 2 poł 13-poł 14
Mazowsze, Wielkopolska- raczej naśladowanie północy np. Koło, Czersk, Liw 1 poł 15w,
Ciechanów 1420-16w
Także wpływy na Litwie (Troki, koniec 14w) Mir pocz16w, (obecnie Białoruś.
Południowo-wschodnia- Ukraina zupełnie odrębne ,zmieniano te zamki,
Kamieniec Podolski – koniec 15w-pocz16
Zamki- protoplaści pałaców, pełniły raczej funkcje mieszkalne np. wieża obronno-mieszkalna w Siedlęcinie, po1314, Gołańcz, Oporów 30-40 15w, Dębno 1470-80
ARCHITEKTURA POMORZA ZACHODNIEGO -odniesienie do Niemiec np. Hamburga, bardziej surowa, mniejsza ozdobność, nie ma pinakli, kształtek itd., bardziej praktyczna,
Kamień Pomorski-2 poł 14w wyjątek, szkoła Henryka Bloomsberga, dekoracyjna architektura, dominacja cegły glazurowanej,
Kościół MP- Słupsk – 2 poł 14w,
Stargard Szczeciński – znowu Bloomsberg,
Kościół Chojno, koniec 14w-lata 70 15w, - jak wyżej
MAZOWSZE
W późnym średniowieczu marginalny, prowincja, sklepienia kryształowe, jeśli chodzi o bryłę to tradycja sięgająca 13/14w, formy północne, niższe przysadziste,
Katedra Łomża koniec 15w-1525
Wizna, św. Jan Chrzciciel 1 ćw. 16w,
Kleczków
WIELKIE KSIĘSTWO LITEWSKIE
Św. Jerzy Kowno- 1504- swoboda w podejściu do detalu
Św. Anna -1495-1501- Michał Enkinger,
Cerkiew w Supraślu 1503-1511