Zestaw 1.

1. GENY JAKO PODSTAWA PROCESÓW SAMOREGULACYJNYCH W PRZYRODZIE.

Mechanizmy samoregulacyjne (homeostatyczne) zapewniają zdolność powracania do stanu dynamicznej równowagi na wszystkich poziomach przyrody. Stanowią kluczową zdolność organizmów i całej przyrody, zapewniającą istnienie gatunków, biocenoz, ekosystemów- całej biosfery.

Ogólny schemat samoregulacji w organizmach:

bodziec receptor—droga uczuciowa modulator—droga ruchowa efektor reakcja

Metabolizm komórki, tkanki, osobnika kontrolowany jest przez aktywność genów. Od genów zależy zdolność powrotu do stanu równowagi (zdolność przeżycia) na tych poziomach organizacji przyrody. Na przeżywalności osobnika bazują mechanizmy samoregulacji na wyższych poziomach organizacji przyrody.

Stany równowagi a aktywność genów:

bodziec – receptor – modulator – (włączanie, wyłączanie) – aktywność genów – synteza białka – obecność enzymów – reakcje chemiczne – odpowiedź organizmu – stan równowagi

Budowa i działanie operonu.

Operon to tzw. geny regulujące, które decydują o ekspresji. Stanowią ok. 90% ciała. GENY decydują o możliwości regulowania (represja = wyłączenie, indukcja = włączenie), syntezy białek, reakcji organizmu.

Procesy samoregulacyjne przebiegają najszybciej i najbardziej precyzyjnie na poziomie komórki i organizmu. Na wyższych poziomach przebiegają wolniej i mniej dokładnie. Im dalej od genów, tym mniejsza precyzja procesów samoregulacyjnych. Są one jednak wszechobecne w całej przyrodzie, a życie istnieje dzięki procesom samoregulacji.

2. POSTĘPOWANIE HODOWLANE ZMIERZAJĄCE DO OGRANICZENIA SZKÓD WYWOŁANYCH CZYNNIKAMI ZWIĄZANYMI ZE ŚWIATŁEM.

Ilość światła dochodzącego do koron i do wnętrza drzewostanu można regulować drogą:

1. doboru więźby: od luźnej do gęstej

Dla gatunków o koronach smukłych (Md, Św, Dg, Jd) możliwa jest luźna więźba, natomiast dla gatunków wykazujących tendencje do gałęzistości (So, Db, Bk) trzeba stosować gęstszą więźbę.

Przy doborze więźby i cięć należy mieć na uwadze:

• odpowiednią intensywność produkcji drewna

• oczyszczenie pni i jakość drewna

• jakość siedliska (warunki próchnicowania, zachwaszczenie)

1. doboru cięć: czyszczenia, trzebieże, cięcia prześwietlające, rębnie

Z wiekiem wymagania świetlne drzewek rosną, należy więc umiarkowanie zwiększać jego dostęp, najlepiej wyprzedzając potrzeby młodego pokolenia w tym względzie.

Przy odnowieniu na przestrzeni otwartej (zrąb zupełny) mamy do czynienia ze światłem pełnym. obniżenia wydajności fotosyntezy

Niektóre gatunki wymagają w tym wypadku sztucznego ocienienia (przedplonu).

Okres przystosowania się siewek i sadzonek wyrosłych pod okapem do światła pełnego wynosi ok. 2-3 lat. Zatem należy postępować ostrożnie przy wszelkich prześwietleniach itp., gdyż inaczej można bardzo osłabić, a nawet zniszczyć młode drzewka (Bk, Jd, Św).

Przy każdym wejściu do drzewostanu z cięciami należy przemyśleć ich konsekwencje. Nie należy ani skąpić światła, ani prześwietlać drzewostanów ponad miarę. Należy zachować umiar.

Zestaw 2.

1. EKOSYSTEM LEŚNY JAKO WYPADKOWA POŁOŻENIA.

EKOSYSTEM (układ ekologiczny, składający się z czynników ożywionych [biotycznych] i nieożywionych [abiotycznych]. Ekosystem jest sumą siedliska [biotop] i biocenozy, w pewnej określonej przestrzeni).

Położenie determinuje klimat i glebę, a więc siedlisko. Warunki siedliskowe determinują zaś fitocenozę i zoocenozę- a więc biocenozę.

Determinując siedlisko i biocenozę położenie warunkuje zatem ekosystemy.

Def. siedliska w polskim leśnictwie:

Jest to wypadkowa położenia: położenie -> klimat + gleba -> siedlisko.

Położenie terenu wywiera zasadniczy wpływ na wszystkie inne czynniki zewnętrzne. Oddziałuje na wzrost lasu głównie przez takie czynniki jak: nasłonecznienie, wilgotność powietrza oraz rzeźba terenu. Położenie wywiera także duży wpływ na glebę, jej powstanie i przebiegające w niej procesy, a w rezultacie na skład gatunkowy. Wpływ położenia przejawia się w odmiennym charakterze roślinności leśnej, występującej na wybrzeżach i wewnątrz kontynentów, na wyższych i niższych zboczach, na wystawie pn. i pd.

Siedlisko jest funkcją położenia ogólnego i lokalnego:

1. GEOGRAFICZNE SKŁADOWE POŁOŻENIA (położenie ogóle):

1. szerokość i długość geograficzna

2. odległość od morza

Od geograficznych składowych położenia zależą ogólne wpływy klimatyczne (makroklimat).

1. TOPOGRAFICZNE SKŁADOWE POŁOŻENIA (położenie lokalne):

1. wzniesienie terenu n.p.m

2. wystawa i nachylenie terenu-

3. mezorelief-

4. mikrorelief-

2. POSTĘPOWANIE HODOWLANE ZMIERZAJĄCE DO OGRANICZENIA SZKÓD WYWOŁANYCH CZYNNIKAMI ZWIĄZANYMI Z CIEPŁEM I TEMPERATURĄ.

1. Temperatury ekstremalne:

1. maksymalne (45-50°C)

Zapobieganie:

• ocienianie w szkółkach

• ocienianie i wietrzenie tuneli, szklarni

• zapobieganie zgorzeli siewek -> ochładzanie gleby wodą (nie lejemy w samo południe i zaraz po kończącym się dniu – szok termiczny; najlepszą porą jest bardzo wczesny ranek), osłona inną roślinnością, sztuczne osłony, posypanie ciemnej gleby cienką warstwą jasnej

1. minimalne (do - 40°C) –

Zapobieganie:

• respektowanie naturalnej odporności (zasięgi gatunków i ekotypów)

Czynnik ciepła w praktyce leśnej:

• regulowanie zagęszczenia drzew.

• Trzebież przyczynia się do szybszego rozkładu ścioły (wzrost aktywności edafonu) i stwarza lepsze warunki kiełkowania i wzrostu młodych drzew.

• Wystawy zimniejsze i bardziej wilgotne (N, NW) są korzystniejsze dla gatunków znoszących zimno, ale unikających większych amplitud temperatury. Podobnie wykorzystujemy ekspozycję topograficzną.

1. Przymrozki –

wczesne (jesienne) – głównie radiacyjne, nieregularne; ich szkodliwość jest stosunkowo niewielka (powodują przedwczesny opad liści lub śmierć niezdrewniałych jeszcze pędów).

Zapobieganie:

• w szkółkach: osłona matami, chrustem lub włókniną, zadymianie przez palenie ognisk (zamgławianie)

• przeróbka gleby (pełna, intensywna) przed założeniem uprawy (zwłaszcza, gdy na powierzchni gleby występuje izolująca warstwa traw)

• sadzenie drzew wrażliwszych bliżej ściany drzewostanu, gdyż do 1H występuje tzw. cień termiczny, a do 1/2H warunki podobne do wnętrza

• przedplon (So, Brz, Md, Olcz, Olsz, Jb,) – dla: Jd, Jw, Bk, Św

1. późne (wiosenne) – głównie adwekcyjne, tzw. powrotne;

Zapobieganie:

• stosowanie odpornych ekotypów

• przykrywanie matami, osłona indywidualna w szkółkach

• pasy zadrzewień wokół szkółek (bariera)

1. Zmrozowiska –

Zapobieganie:

• otwarcie brzegu drzewostanu

• dukty odprowadzające prostopadłe do warstwicy (na niżu przecinka N-S)

• w wypadku zmrozowisk w kotlinach: sadzenie gatunków odpornych jako przedplonu, sadzenie wyrostków

Zestaw 3.

1. JAK MOŻNA WYZNACZYĆ POTENCJALNE NATURALNE ZASIĘGI GATUNKÓW DRZEW?

mapy palinologiczne uzyskane na podstawie analizy pyłkowej (palinologicznej; od palinologii. Metoda ta opiera się na następujących faktach:

• pyłki poszczególnych gatunków drzew różnią się budową morfologiczną (kształtem)

• drzewa wykształcają pyłki każdego roku w bardzo dużych ilościach

• w warunkach beztlenowych (np. w torfie, na dnie zbiorników wodnych) pyłki ulegają mumifikacji i tak zakonserwowane mogą przelegiwać kilka tysięcy lat

Na podstawie badań palinologicznych można wnioskować o przybliżonym składzie gatunkowym lasów w poszczególnych epokach.

1. Okres sosny i brzozy (okres preborealny)

2. Okres leszczyny (okres borealny)

3. Okres mieszanych lasów dębowych (okres atlantycki)

4. Okres buka (okres subborealny i subatlantycki)

Inne sposoby wyznaczenia potencjalnych naturalnych zasięgów gatunków drzew:

• renaturalizacja ekosystemów leśnych

• ułatwianie procesów sukcesyjnych

Zmiany klimatu a sukcesja:

• Od okresu preborealnego do atlantyckiego- sukcesja pierwotna, zakończona klimaksem

• Od okresu atlantyckiego do subatlantyckiego- regresja allogeniczna (ochłodzenie klimatu)

• Obecne globalne ocieplenie– kolejna sukcesja allogeniczna … ?

Osiągnięcie klimaksu nie oznacza wiecznej stabilności, bo w dłuższych okresach czasu klimat się zmienia, „wyznaczając sukcesji nowy cel”.

2. POSTĘPOWANIE HODOWLANE ZMIERZAJĄCE DO OGRANICZENIA SZKÓD WYWOŁANYCH CZYNNIKAMI ZWIĄZANYMI Z WODĄ?

szkodliwe działanie opadów:

- opady ciekłe i roztopy powodują erozję gleby

- lawiny niszczą całe połacie lasu i glebę

- śnieg, szadź, gołoledź powodują łamanie gałęzi i drzew

Zapobieganie szkodom wywołanym czynnikami związanymi z wodą:

1. Susza glebowa

2. Susza fizjologiczna

3. Nadmiar wody

4. Szkody od śniegu

5. Okiść śnieżna -

Zapobieganie: hartowanie drzew (wydłużenie korony) od najmłodszych lat (ale nie wkraczanie z trzebieżą, gdy drzewa są po kulminacji pędzenia na wysokość). Drzewa wzrastające w luźnej więźbie wykształcają długie korony, które nadają im stabilność i elastyczność wierzchołka. Złamany wierzchołek takich drzew może zostać zastąpiony gałęziami niższych okółków.

Zestaw 4.

1. OGÓLNY SCHEMAT DYNAMIKI EKOSYSTEMU LEŚNEGO (WG THOMASIUSA)?

RYSUNEK 1

2. POSTĘPOWANIE HODOWLANE ZMIERZAJĄCE DO OGRANICZENIA SZKÓD WYWOŁANYCH CZYNNIKAMI ZWIĄZANYMI Z WIATREM?

Szkody od wiatru – pośrednie -> działanie fizjologiczne przy prędkości pow. 2-3 m/s; bezpośrednie -> działanie mechaniczne przy prędkości pow. 15 m/s.

Szkody objawiają się m.in. w zamykaniu aparatów szparkowych i zmniejszeniu przyrostu drzew, zakłóceniu gospodarki wodnej wskutek nadmiernie wzmożonej transpiracji, łamaniem gałęzi, wierzchołków, biczowaniem koron (Brz), a także w zniekształceniu pokroju drzew (np. chorągiewkowate formy świerków na odsłoniętych powierzchniach w górach, czy sosen na wybrzeżu morskim)

1. systematycznie i prawidłowo prowadzone cięcia – hartowanie drzewostanu (wydłużenie korony); dzięki temu obniża się środek ciężkości, zwiększa się elastyczność wierzchołka i bryła korzeniowa

2. szerokie stosowanie (na lepszych siedliskach) mieszanego składu gatunkowego – wprowadzenie do wrażliwego drzewostanu ≥ 20 % domieszki z gatunków o podobnych wymaganiach ekologicznych, ale o większej odporności, wzmacnia konstrukcję całego drzewostanu

3. formowanie u drzewostanów eksponowanych tzw. płaszczy przeciwwiatrowych z dobrze wykształconego okrajka i zamkniętego brzegu drzewostanu; osiąga się to poprzez hartowanie drzew w partii brzegowej oraz koncentrację gatunków domieszkowych na brzegu (na lepszych siedliskach).

Takie specjalne traktowanie drzewostanów musi być oczywiście poprzedzone ustaleniem przeważających kierunków lokalnych wiatrów burzowych i naniesieniem ich na mapę, pokazującą miejsca szczególnie narażone na szkodliwe działanie silnych wiatrów.

Zestaw 5.

1. PORÓWNAJ PROCES REGENERACJI I WTÓRNEJ SUKCESJI BIOCENOZY?

Regeneracja jest procesem odbudowy uszkodzonej fitocenozy (biocenozy) przez odtworzenie części jej struktur i funkcji „siłami własnymi”, a więc z pomocą komponentów w niej występujących i diaspor (propagul) przez nią wyprodukowanych.

Sukcesja wtórna prowadzi najczęściej do powstania od nowa (odtworzenia fitocenozy tego samego typu, jaki istniał niegdyś w danym miejscu) „siłami zewnętrznymi”, a więc przez diaspory pochodzące z innych fitocenoz. Polega na odtworzeniu układu całkowicie od początku.

2. ROZMIAR SZKÓD POWODOWANYCH PRZEZ CZYNNIKI ABIOTYCZNE W NASZYCH LASACH?

„W roku 2010 Ponad 38 tys. Ha drzewostanów uległo uszkodzeniu w wyniku działania wiatru. Na ponad 68 tys. ha zarejestrowano szkody związane z wahaniem poziomu wód gruntowych, na 54 tys. ha – z opadami śniegu, na 2,3 tys. ha – z imisjami zanieczyszczeń, a na 644 ha – z wystąpieniem niskich lub wysokich temperatur.

szkody od wiatru ca 50 tys. ha/rok

zakłócenia stosunków wodnych - 50 - 100 tys. ha/rok.

szkody od niskich i wysokich temperatur do 10 tys. ha/rok.

Szkody od śniegu nie przekraczają 100 tys. ha/rok.

Zestaw 6.

1. CO NALEŻAŁOBY UWZGLĘDNIĆ OPISUJĄC STRUKTURĘ EKOSYSTEMU LEŚNEGO?

Ekosystem jest podstawową jednostką w ekologii, ponieważ oznacza każdą przestrzeń, w której zachodzi stała wymiana materii między jej żywą i nieożywioną częścią, jako wynik wzajemnego oddziaływania na siebie organizmów żywych i martwej materii.

1. Struktura przestrzenna- rozpatrywana jest najczęściej w dwóch aspektach- w układzie pionowym i poziomym:

   1. w „poziomie”- chodzi o zróżnicowanie siedliskowe, mozaikowatość

   2. w „pionie”- warstwowość, piętrowy układ drzewostanu

2. Struktura troficzna- sieć powiązań pokarmowych pomiędzy organizmami żywymi (producentami, konsumentami i destruentami).

2. CO SIĘ DZIEJE Z WODĄ DOCIERAJĄCĄ DO LASU W FORMIE OPADÓW?

• 25% zostaje zatrzymane przez korony drzew, skąd paruje (ewaporacja)

• 75% dociera do dnia lasu (z czego 5% po pniach)

• 5% paruje z dna lasu (ewaporacja)

• 5% spływa po powierzchni gleby i jej pokrywie (do cieków i zbiorników wodnych)

• 65% wsiąka w glebę (powolny spływ wewnątrzgruntowy, retencja)

• 40% pobierają drzewa (transpiracja)

• 5% pobiera podszyt i rośliny runa (transpiracja)

• 20% zasila źródła, cieki i zbiorniki wodne

W sumie:

• odpływa około 25%

  • 20% wewnątrz gruntu

  • 5% po powierzchni gruntu

• wyparowuje około 75%

  • 30% ewaporuje (wyparowuje)

  • 45% transpiruje (wyparowuje przez nadziemne części roślin)

Zestaw 7.

1. PRZEPŁYW ENERGII PRZEZ EKOSYSTEM LEŚNY?

Ekosystem pobiera energię, ale jej nie gromadzi- energia przepływa przez ekosystem jako przez pewien układ otwarty, a w jego obrębie następują przemiany energetyczne. W trakcie tego przepływu energia zmienia postać. Spośród wielu jej form najistotniejsze dla żywych organizmów są: energia promieniowania, chemiczna, mechaniczna i cieplna.

Produkcja pierwotna- szybkość gromadzenia energii promieniowania słonecznego w postaci energii chemicznej w materii organicznej:

Produkcja wtórna- szybkość magazynowania energii w tkankach heterotrofów.

• Energia chemiczna – energia zmagazynowana w substancjach.

• Energia mechaniczna – energia związana z ruchem i położeniem układu mechanicznego w stosunku do układu odniesienia.

• Energia cieplna źródło = promieniowanie słoneczne.

dwa rodzaje łańcuchów pokarmowych:

1. spasania-

2. detrytusowy-

Sieć troficzna ekosystemu składa się najogólniej z trzech poziomów troficznych:

1. producenci-

2. konsumenci-

3. destruenci

Najliczniejsze są zawsze początkowe ogniwa łańcucha pokarmowego

Zestaw 8.

1. KRĄŻENIE MATERII W EKOSYSTEMIE LEŚNYM?

cykle biogeochemiczne - typu gazowego (azot, tlen, węgiel w postaci CO₂) i typu sedymentacyjnego (fosfor czy żelazo)

pełne (pierwiastek powraca z tą samą szybkością, z jaką jest pobierany oraz jest rozmieszczony w miarę równomiernie, jak np. obieg węgla) niepełne (część zasobów pierwiastka w postaci nierozpuszczalnej wypada z obiegu albo nie jest przyswajalna przez organizmy, jak np. obieg azotu).

Cykle obiegu związane są z działalnością krótko żyjących organizmów. Część pierwiastków chemicznych nieprzerwanie krąży w żywej materii wzdłuż łańcuchów pokarmowych, a po mineralizacji jest pobierana przez nowe organizmy.

Zestaw 10.

1. CO ROZUMIEMY POD POJĘCIAMI „SPRAWNY EKOSYSTEM” ORAZ „STABILNY EKOSYSTEM”?

Sprawny ekosystem – niezakłócony, płynny obieg materii i przepływ energii (bez przestojów, zatorów, jałowej kumulacji)

• cała wyprodukowana materia organiczna ulega szybkiemu rozkładowi (mineralizacji)

• wszystkie pierwiastki są dostępne i pobierane przez rośliny

• synteza materii organicznej przebiega intensywnie

• biomasa biocenozy jest zbliżona do maksymalnej (w danych warunkach siedliskowych)

Stabilny ekosystem – działają mechanizmy samoregulacji (m.in. dzięki sprzężeniu zwrotnemu między produkcją i rozkładem materii organicznej; sprzężenie zwrotne ujemne -> skutek hamuje przyczynę, odpowiedź wpływa hamująco na bodziec), przez co znajduje się wstanie dynamicznej równowagi. Można wyróżnić trzy fazy: dostrajanie -> sprzężenie zwrotne -> samoregulacja.

2. JAK MOŻNA OBLICZYĆ ILOŚĆ CO₂ POCHŁANIANEGO PRZEZ WYBRANY D-STAN?

• 1 g C zawarty jest w 2,5 g suchej masy, a 1 g suchej masy powstaje z 5 g świeżej masy (biomasy).

• Zatem 1 g C zawarty jest w 12,5 g biomasy.

• Roczny przeciętny przyrost grubizny wynosi w naszym kraju ok. 10 m³, czyli w przybliżeniu ok. 9 t.

• Cała przyrastająca biomasa jest dwukrotnie większa.

• Należy zatem podzielić 18 ton przez 12,5, co daje roczną ilość pochłanianego przez drzewa węgla = 1,44 tony.

• Masa atomowa C = 12, a cząsteczki CO₂ = 44, co daje przelicznik: 3,66.

• Zatem 1 ha wybranego drzewostanu pochłania rocznie: 1,44 x 3,66 = 5,27 tony CO₂.

Zestaw 12.

1. CHARAKTERYSTYKA STOSUNKÓW ŚWIETLNYCH W LESIE W PORÓWNANIU Z PRZESTRZENIĄ OTWARTĄ?

Warunki świetlne w lesie w danym położeniu zależą od: gatunku, wieku, wysokości, zwarcia (drzew).

W porównaniu z powierzchnią otwartą odznaczają się one przeciętnie:

1. mniejszym natężeniem niż na powierzchni otwartej (do 100x; Bk- 5%, So- 20%)

2. przewagą światła rozproszonego (na powierzchni otwartej światło bezpośrednie)

3. występowaniem światła obrazkowego (stwarzające mozaikę świateł i cieni w dnie lasu, ruchliwą i migotliwą z racji pozornego przesuwania się tarczy słonecznej na nieboskłonie i kołysania się koron drzew na wietrze); na terenie otwartym światło bezpośrednie, pełne

4. zubożonym widmem (mniej promieniowania fotosyntetycznie czynnego)

RYSUNEK ŚWIATŁO

2. POSTĘPOWANIE HODOWLANE ZMIERZAJĄCE DO OGRANICZENIA SZKÓD WYWOŁANYCH CZYNNIKAMI ZWIĄZANYMI Z CIEPŁEM I TEMPERATURĄ.

- odp. zestaw 2.

Zestaw 13.

1. NA CZYM POLEGA UNIWERSALNOŚĆ PRAWA CZYNNIKÓW OGRANICZAJĄCYCH?

Prawo czynników ograniczających (prawo minimum) zostało sformułowane przez Liebiga. Mówi o tym, że czynnik, którego jest najmniej (jest w minimum) działa ograniczająco na organizm, bądź całą populację.

Rozszerzeniem prawa minimum Liebiga jest prawo tolerancji Shelforda. Jest to koncepcja mówiąca, że zarówno niedobór, jak i nadmiar różnych czynników wpływa na organizm ograniczająco. Prawo to określa możliwość rozwoju populacji.

1. Eurybionty- organizmy charakteryzujące się szerokim zakresem tolerancji

2. Stenobionty- organizmy charakteryzujące się małą tolerancją

2. POSTĘPOWANIE HODOWLANE ZMIERZAJĄCE DO OGRANICZENIA SZKÓD WYWOŁANYCH CZYNNIKAMI ZWIĄZANYMI Z WODĄ?

- odp. zestaw 3.

Zestaw 14.

1. OPTIMUM FIZJOLOGICZNE, A OPTIMUM EKOLOGICZNE?

Optimum fizjologiczne - życiowe wymagania (od minimum do maksimum) organizmu dla danego czynnika w warunkach laboratoryjnych.

Optimum ekologiczne – zakres wartości czynników ekologicznych zapewniający organizmowi najkorzystniejsze warunki funkcjonowania a tym samym największe szanse przeżycia i rozwoju. Jeśli organizmy funkcjonują w optimum to śmiertelność jest minimalna a rozrodczość maksymalna.

OPTIMUM FIZJOLOGICZNE to optymalna wartość czynnika działającego na organizm w warunkach LABORATORYJNYCH, zaś OPTIMUM EKOLOGICZNE- w warunkach NATURALNYCH.

2. POSTĘPOWANIE HODOWLANE ZMIERZAJĄCE DO OGRANICZENIA SZKÓD WYWOŁANYCH CZYNNIKAMI ZWIĄZANYMI Z WIATREM?

- odp. zestaw 4.

Zestaw 15.

1. KOMPENSOWANIE SIĘ CZYNNIKÓW ŚRODOWISKA (ZASADA I PRZYKŁADY)?

Kompensowanie wynika z tego, że wszystkie czynniki są ze sobą powiązane i działają równocześnie.

1. przedział tolerancji względem jakiegoś czynnika jest tym szerszy, im bliższe optimum jest natężenie pozostałych czynników; poszerzenie przedziału tolerancji -> podniesienie optimum (linia przerywana)

2. przedział tolerancji względem jakiegoś czynnika jest tym węższy, im dalsze optimum jest natężenie pozostałych czynników; zwężenie przedziału tolerancji -> obniżenie optimum (linia kropkowana)

Przykłady kompensacji: światło i temperatura, dwutlenek węgla i światło, opady i gleba, światło i gleba; przy czym kompensować się mogą różne cechy zarówno światła (natężenie, widmo), jak i gleby (wilgotność, pH, zawartość pierwiastków)

2. ROZMIAR SZKÓD POWODOWANYCH PRZEZ CZYNNIKI ABIOTYCZNE W NASZYCH LASACH?

- odp. zestaw 5.

Zestaw 16.

1. CO TO JEST STRES?

Stres – zespół niespecyficznych zmian powstających w organizmie na skutek działania bodźców awersyjnych

Terminem tym określa się zarówno czynnik działający na stres jak i stan organizmu wywołany tym czynnikiem. Należy jednak rozróżnić:

– czynnik stresowy (stresor) – stanowiący bodziec, oraz

– reakcję stresową (stan stresowy), odpowiedź na ten bodziec jak również wynikający z niej stan

dostosowania organizmu.

Terminem czynnik stresowy określa się te wszystkie czynniki środowiska, których oddziaływanie

może doprowadzić do zaburzeń funkcji i struktury niekorzystnych dla roślin – są to zaówno

czynniki biotyczna jak i abiotyczne.

2. MECHANIZM RETENCJI WODNEJ W EKOSYSTEMACH LEŚNYCH?

- odp. zestaw 7.

Zestaw 17.

1. FAZOWY PRZEBIEG REAKCJI ORGANIZMU NA CZYNNIK STRESOWY?

RYSUNEK FAZOWY

zespół ogólnej adaptacji, składający się z:

1. fazy alarmowej – początkowa, alarmowa reakcja zaskoczenia i niepokoju z powodu niedoświadczenia i konfrontacji z nową sytuacją.

2. fazy odporności – inaczej: przystosowania; organizm uczy się skutecznie i bez nadmiernych zaburzeń radzić sobie ze stresorem. Jeśli organizm poradzi sobie z trudną sytuacją- wszystko wraca do normy. W innym wypadku następuje trzecia faza.

3. fazy wyczerpania – stałe pobudzenie całego organizmu (przewlekły stres) prowadzi do wyczerpania zasobów odpornościowych.

Długotrwały i silny stres może doprowadzić do zaburzeń czynnościowych, a w krańcowych przypadkach do śmierci.

2. CO SIĘ DZIEJE Z WODĄ DOCIERAJĄCĄ DO LASU W FORMIE OPADÓW?

- odp. zestaw 6.

Zestaw 18.

1. SPECYFICZNE I NIESPECYFICZNE REAKCJE ORGANIZMU NA STRES?

Reakcja specyficzna dla stresora występuje, gdy atakuje on dobrze zdefiniowany cel.

Reakcja niespecyficzna występuje jeśli odpowiedzi na różne stresory są podobne.

2. KONSEKWENCJE RETENCJI WODNEJ LASU W ODNIESIENIU DO GLEBY I STOSUNKÓW WODNYCH?

- odp. zestaw 8.

Zagadka na + - Ile transpiruje 1 ha lasu w ciągu doby (w okresie wegetacyjnym)?

• Przeciętna roczna suma opadów wynosi w naszym kraju około 550 mm, a przeciętna roczna suma transpiracji lasu – około 170 mm

• Zatem z 1 m² transpiruje rocznie 170 litrów, przy czym odbywa się to głównie w okresie wegetacyjnym (około 200 dni)

• Czyli z 1 ha (w ciągu doby w okresie wegetacyjnym) transpiruje:

170 x 10 000 : 200 = 8 500 litrów = 8,5 tony wody

31. Jak obliczyć ilość tlenu wydzielanego przez las?

• Z ogólnego równania fotosyntezy wynika, że pochłonięcie przez drzewa 1 cząsteczki CO2

skutkuje wydzieleniem 1 cząsteczki O2

• Masa atomowa cząsteczki CO2 = 44, a cząsteczki O2 = 32, co daje przelicznik: 1,375

• Zatem 1 ha lasu wydziela rocznie:

5, 270 : 1,375 = 3,832 tony O2