ASTMA OSKRZELOWA

To zespół chorobowy wywołany napadowym zwężeniem dróg oddechowych, które spowodowane jest skurczem nadwrażliwych oskrzeli, obrzękiem błony śluzowej oskrzeli i nadmiernym wytwarzaniem wydzieliny śluzowej – obturacja oskrzeli.

Przyczyną skurczu oskrzeli jest reakcja alergiczna czynnika uczulającego
(czyli alergenu pochodzącego z zewnątrz z istniejącym w organizmie przeciwciałem, które powstało w skutek kontaktów wielokrotnych z alergenem).

Przyczyny astmy:

1. Atopia – osobnicza skłonność na działanie różnorodnych alergenów np. kurz, pierze, sierść zwierząt, pyłki roślin, pleśń, leki.

2. Współistniejące zakażenia bakteryjne i wirusowe tzn. częste lub nawracające zapalenie oskrzeli lub płuc

3. Czynniki psychogenne – stres.

Objawy kliniczne:

- napadowa duszność wydechowa( z wydłużonym świszczącym wydechem) , kaszel często nasilający się nocą

- tachpnoe, ortopnoe, ściszony szmer oddechowy,

- skóra blado- szara lub sinica,

- niepokój, lęk

- skrajne zmęczenie, apatia lub zaburzenia świadomości wskazują na zagrażające zatrzymanie oddechu.

- tachykardia niekiedy przekraczająca 160u|min.

Badaniem fizykalnym stwierdzamy: przyspieszony oddech, świsty z wydłużonym wydechem, ściszony szmer oddechowy, tachykardię.

POSTĘPOWANIE I LECZENIE

1. Wysokie ułożenie,

2. Utrzymanie drożności dróg oddechowych, w razie potrzeby odessanie wydzieliny z drzewa oskrzelowego.

3. Ocena i monitorowanie saturacji.

4. Tlenoterapia 3-5l|min, tak by zapewnić SpO2 > 92%.

5. W razie potrzeby intubacja dotchawicza i wentylacja mechaniczna lub oddychanie wspomagane( respirator).

6. Zapewnić dostęp donaczyniowy.

7. Zastosowanioe leków I rzutu:

1. Beta2 mimetyki : Salbutamol 5 mg. w nebulizacji, dawkę można powtórzyć w 15 min, odstepach lub 0,25 mg. i.v. powoli we wlewie kroplowym lub Bricanyl 0,5 mg s.c.,

2. Kortykosterydy: Corhydron 200mg i.v. lub inny steryd np. Fenicort 250 mg – 1000 mg. i.v.

3. Leki antycholinergiczne: bromek Ipratropium 0,5 mg. wziewnie co 15 min nie więcej niż trzy krotnie.

Leki II rzutu

1. Teofilina 5mg|k.m.c. i.v. – podawana w ciągu 20-30min.

2. Siarczan magnezu 2g. – 4g w ciągu 20 min lub powolny wlew dożylny (skutecznie rozszerza oskrzela)

3. Jeśli chory jeszcze nie stosował podać Berotec ( Fenoterol) od 1-3 wziewów = 0,2mg - 0,6mg

4. Ketamina w ciężki napadzie astmy nie odpowiadającego na leczenie dawka 1-2mg|kg.m.c w ciagu 30-60 min.w bolusie na zlecenie lekarza

5. Jeśli nie uzyskano poprawy na leki I rzutu u młodych osób można podać Adrenalinę – 0,3 mg podskórnie – dorosłym, a dzieciom 0,01mg|Kg.m.c

6. W ciężkich stanach płynoterapia np. 500mg płynu Ringera.

Badania:

- Ocena SpO2,

- badanie gazometryczne,

- RTG klatki piersiowej,

- badanie czynnościowe płuc PEFR – do oceny stopnia obturacji oskrzeli można wykorzystać pomiar szczytowego przepływu wydechowego - PEFR.

PRZEWLEKŁA OBTURACYJNA CHOROBA PŁUC – POCHP

Jest zespołem chorobowym charakteryzującym się przewlekłą dusznością i utrudnieniem przepływu powietrza wydechowego, spowodowanym przez wzrost oporu lub zmniejszeniem się przekroju oskrzelików i oskrzeli.

Wyróżnia się dwa typy POCHP:

1. Rozedmę - -nadmierne rozszerzenie końcowych oskrzelików i zmniejszenie struktur oskrzelowo- pęcherzykowych( zmniejszenie powierzchni wymiany gazowej).

2. Przewlekłe zapalenie oskrzeli – kaszel z wykrztuszaniem każdego dnia co najmniej przez trzy miesiące w roku przez dwa kolejne lata i więcej.

Etiologia: palenie papierosów, mukowiscydoza, narażenie zawodowe.

Objawy kliniczne:

- dusznośc wydechowa, świsty, rzężenia, kaszel z odkrztuszaniem, oddychanie przez „zasznurowane usta”, ortopnoe, zaburzenia psychiczne i skrajne zmęczenia wskazuje na zagrażające życiu zatrzymanie oddechu.

Badanie fizykalne: objawy przewlekłej niewydolności prawo komorowej, ( sercr płucne), poszerzenie żył szyjnych, obrzęki obwodowe, , powiększenie wątroby.

Badania dodatkowe: SpO2, gazometria, RTG płuc, badania laboratoryjne – morfologia : podwyższony hematokryt, podwyższone krwinki czerwone, PEF – badanie czynnościowe płuc- pomiar szczytowego przepływu wydechowego.

POSTĘPOWANIE:

1. Wysokie ułożenie.

2. Drożnośc dróg oddechowych- odessanie wydzieliny

3. Tlenoterapia o małym przepływie 3l|min.

4. Beta 2 mimetyki: Salbutamol, Berotec

5. Kortykosterydy: Fenikort, Corhydron lub inny.

6. Teofilina

7. Intubacja dotchawicza i mechaniczna wentylacja – wskazanie u chorych z zagrażającą życiu niewydolnością.

ZATOR TĘTNICY PŁUCNEJ JAKO STAN ZAGROŻENIA ŻYCIA

ZTP – jest rezultatem przedostania się materiału zatorowego( zakrzepu żylnego) do krążenia płucnego. Zatory płucne mogą by małe powodujące niedrożnośc gałęzi tętnicy płucnej lub duże prowadzące do zamknięcia obu tętnic płucnych.

CZYNNIKI RYZYKA:

- zakrzepica głębokich naczyń żylnych, choroby niedokrwienna serca np. zawał m. sercowego, unieruchomienie po urazie , duże zabiegi chirurgiczne, stan po udarze mózgu, wzrost krzepliwości krwi, , otyłośc.

Przebieg choroby jest różny w zależności od stopnia przebiegu.

Do objawów klasycznych należy tzw. triada: ból w klatce piersiowej o charakterze opłucnowych( kłujący ból przy oddychaniu), duszność, krwioplucie , mogą nie występować u około 25%.

I stopień – lekki przebieg – zawroty głowy, nagła krótkotrwała duszność tachypnoe, gorączka, kaszel czasami z domieszka krwi w plwocinie, ból opłucnowy.

II, III stopień – średnio- ciężki przebieg – dusznośc, przyspieszony oddech, ból w klatce piersiowej okolicy przedsercowej, skóra blado-sina, zlewne poty, tachkardia, , odksztuszanie krwistej plwociny, nudności, skłonnośc do wymiotów, poszerzenie żył szyjnych, uczucie lęku.

IV stopiń – bardzo ciężki przebieg – gwałtowny wzrost cięnienia w tętnicy płucnej, ostra niweydolnośc prawo komorowa z objawami ciężkiego wstrząsu kardiogennego prowadzącego do zatrzymania parametrów życiowych.

BADANIA: morfologia, biochemia, ogólne badanie moczu, RTG klatki piersiowej,

Rozpoznanie różnicowe:

- zawał mięśnia sercowego, tamponada osierdzia, obrzęk płuc, ostra niewydolnośc mięśnia sercowego, tętniak aorty, odma opłucnowa, silne zapalenie płuc.

Postępowanie i leczenia:

1. Wysokie ułożenie.

2. Utrzymanie drożności dróg oddechowych.

3. Ocena parametrów życiowych i SpO2.

4. Tlenoterapia4-6 l|min w razie potrzeby zaintubowac , zastosowac wentylację mechaniczmą.

5. Podac leki uspokajające np Dormicum 5 mg. i.v. i przeciwbólowe np. Morfina 5- 10 mg. max.

6. Przy niskim RR krwi podac katecholaminy – Dopamina, Dobutamina

7. Leczenie przeciwzakrzepowe – Heparyna 5000 – 10 000JU ( 100j|kg m.c. dawka uderzeniowa i.v.), potem 18j|kg.m.c. we wlewie dożylnym jeśli lekarz nie zleci inaczej

8. Leczenie trombolityczne : Streptokinaza 0,6 mg|kg.m.c| 2 min. ( w bolusie), Urokinaza 40 000 – 100 000JU|h

9. Reanimacja w przypadku zatrzymania krążenia.

gazometryczne krwi, , scyntygrafia V|Q angiografia płucna.

UWAGA :

Przeciwwskazania do leczenia przeciwzakrzepowego, trombolitycznego

1. Przeciwwskazania bezwzględne:

• Przebyty udar mózgu.

• Uraz lub nowotwór CUN.

• Przebytu duży uraz( operacja) , uraz śródczaszkowy w ciągu ostatnich 3 tyg.

• Krwawienie z przewodu pokarmowego w ciągu ostatniego miesiąca.

• Rozpoznane zaburzenia krzepnięcia

• Tętniak rozwarstwiający aorty.