| ADMINISTRACJA WOJEWÓDZTWA | ADMINISTRACJA POWIATU | |
|---|---|---|
|
|
Wojewoda - mianowany przez prezydenta na wniosek m.s.w., uchwalony przez RM - podlegał osobowo m.s.w., służbowo- odnośnemu ministrowi |
|
1. przedstawiciel rządu: -reprezentacja rządu na obszarze województwa - koordynowanie działalności całej adm. zgodnie z polityką rządu - nadzór nad obsadą personalną kierowniczych stanowisk w wojewódzkiej adm. - organizacja okresowych zebrań kierowników organów adm. spec. 2. szef administracji ogólnej: - adm. w zakresie spraw wewnętrznych - obowiązek zapewnienia bezpieczeństwa i porządku publicznego - nadzór nad prasą, stowarzyszeniami, samorządem 3. szef niektórych działów adm. spec. ( zespolonych) - adm. w sprawach: wyznaniowych, kultury i sztuki, częściowo: przemysłu, handlu, rolnictwa, reform rolnych, opieki społecznej i komunikacji. - wykonywanie poleceń ministrów w tych sprawach! |
|
|
1. .- nadzorczo- ingerencyjne wobec organów administracji specjalnej - zawieszanie zarządzeń organów adm. spec. sprzecznych z polityką rządu 2. – prawo wydawania rozporządzeń porządkowych -podlegała mu policja państwowa 3. – prawo wydawania rozporządzeń wykonawczych na mocy upoważnienia ustawowego lub ministerialnego |
|
|
Urząd Wojewodziński - podział na wydziały i oddziały |
|
|
Rada Wojewódzka - członkowie delegowani przez organy samorządu powiatowego - przewodniczył wojewoda - wyrażała opinię na życzenie wojwody |
|
Wydział Wojewódzki - wojewoda, 3 członków wybranych przez Radę i 2 urzędników państwowych - uprawnienia doradcze i stanowcze1 |
| ADMINISTRACJA CENTRALNA | |
|---|---|
| ORGANY: | Rada ministrów - centralny organ kolegialny administracji publicznej |
| FUNKCJE i UPRAWIENIA ADMINISTRACYJNE: | - uzgadnianie działalności ministrów - rozpatrywanie sprawozdań ministrów - zatwierdzanie statutów organizacyjnych ministerstw - wydawanie zarządzeń - podejmowanie uchwał - wydawanie aktów administracyjnych - opracowywanie programu gospodarczego rządu |
|
|
| FUNKCJA: | ŚRODKI I KOMPETENCJE: | KIEDY/ JAK STOSOWANE? | Kto zarządza? |
|---|---|---|---|
| Ochrona bezpieczeństwa i porządku publicznego | policja państwowa, uprawniona do użycia przymusu fizycznego | - aparat wykonawczy organów administracji ogólnej - dochodzenie i ściganie popełnionych przestępstw - tłumienie wystąpień antypaństwowych, antysanacyjnych ( po 1926), masowe akcje pacyfikacyjne |
- polecenia i dyrektywy służbowe od m.s.w., wojewody, starosty |
| wojsko | - tłumienie zbiorowych aktów przemocy lub zbrojnych wystąpień antypaństwowych | - na żądanie m.s.w. lub wojewody | |
| stan wyjątkowy ( ograniczenie praw i wolności obywatelskich) | - do tłumienia krwawych rozruchów czy akcji o charakterze zdrady o państwa | -wprowadza: RM, po 1935 prezydent | |
| pion służby śledczej | -dochodzenie przestępstw kryminalnych, zwalczanie ruchów antysystemowych (np. komunistów, Ukraińców itp.) | - podlegał formalnie organom wymiaru sprawiedliwości - praktycznie: naczelnikom wydziałów bezpieczeństwa w Urzędach Wojewodzińskich |
|
| obozy odosobnienia (od 1934) (Bereza Kartuska) | - w przypadku osób zagrażających porządkowi i bezpieczeństwu publicznemu - 3 miesiące, możliwość przedłużenia |
- decyzja organów adm. ogólnej na wniosek policji - postanowienie wydawał sędzia śledczy okręgu, w którym znajdował się obóz (znikoma rola) |
|
Kontrola prasy (1926, 1927, 1938) |
|
normowanie działania wydawnictw i czasopism | - system zgłoszeniowy, redaktorzy odpowiedzialni - wydawanie książek - przemysł wolny |
system kontroli nad drukami |
- kontrola represyjna (po fakcie) (prawo do anonimowości -> odp. redaktora lub nakładcy, konfiskaty, zawieszanie czasopisma, pozbawienie debitu pocztowego lub komunikacyjnego wyd. zagranicznym |
||
| Nadzór nad stowarz. (trwałe połączenie ludzi w zorganizowanej formie dla osiągnięcia celów niematerialnych) |
|
Kontrola powstawania stowarzyszeń | -różne rodzaje stow. : zwykłe, zarejestrowane, wyższej użyteczności - odmowa założenia s. sprzecznego z prawem lub zagrażającego bezpieczeństwu publicznemu. - zawieszanie i rozwiązywanie stowarzyszeń - teoretycznie nie dotyczyło partii politycznych- w praktyce tylko ich legalizacji |
| Nadzór nad zgromadzeniami ( skupienie w jednym miejscu większej liczby ludzi dla wyrażenia poglądów itp.) | Ustawa o zgromadz. (1932) | zezwolenia na zgromadzenie Przedstawiciel adm. ogólnej |
- zgromadzenia publiczne(pod niebem i w lokalu) i niepubliczne - zakaz odbycia zgromadzenia publicznego- zagrożenie bezpieczeństwa, porządku - możliwość rozwiązania zgromadzenia przez przedstawiciela w każdym wypadku - stosowane do niedopuszczenia do wystąpień komunistów, nacjonalistów, robotników |
Administracja publiczna:
władztwo administracyjne
struktura hierarchiczno- instancyjna
podporządkowanie organów niższych wyższym
(zależność osobowa, służbowa, wykonywanie poleceń)
funkcjonariusze: ( 74 tys. + 89 tys. nauczycieli!)
realizacja władczych i organizatorskich funkcji państwa
na podstawie ustawy o służbach cywilnych z 1922 r.
odrębne przepisy dla: sędziów, nauczycieli, prokuratorów, przedsiębiorców państwowych
obowiązki: lojalność, zachowanie tajemnicy, posłuszeństwo przełożonym
charakter publicznoprawny służby
dwie kategorie: urzędnicy i niżsi funkcjonariusze państwowi
stosunek służby powstaje przez mianowanie
podlegali sądownictwu administracyjnemu
postępowanie administracyjne:
zabezpieczenie praw obywateli
zakaz arbitralności
ustawa z 1928 r:
Ogólne postępowanie administracyjne
wszystkie organy adm. oprócz wojskowych, skarbowych, spr. zagr. Itp.
tryb wydawania decyzji,
uprawnienia stron
zasady znoszenia odwołań
Postępowanie przymusowe
Wykonanie decyzji administracyjnych
Uprawniony- starosta ( organ adm. ogólnej I instancji)
Środki: kara pieniężna, egzekucja na majątku, wykonanie zastępcze, przymus bezpośredni
Postępowanie karno- administracyjne
Dochodzenie i karanie wykroczeń ( do 3000 zł/ 3 miesięcy)
Organy adm. ogólnej lub inne uprawnione
Podział na: postępowanie zwyczajne/ mandatowe/ przyśpieszone
Można było żądać skierowania na drogę sądową
Kontrola administracji:
Kontrola wewnętrzna ( nadzór)
Wynika z struktury i dopuszczenia odwołania
Kontrola zewnętrzna ( przez instytucje niezależne od administracji)
kontrola parlamentarna ( Sejm, Senat)
weryfikacja działalności z politycznego punktu widzenia
interpelacje ( dt. szczegółów, mało po 1926, wcale po 1935)
dyskusje nad preliminarzem budżetowym
kontrola opinii publicznej
prasa, wpływ na wyborców
zmniejszenie wpływu po 1926 r.
kontrola sądowa
sądy administracyjne- nie zostały powołane
Najwyższy Trybunał Administracyjny (1922) jedyną instancją (kasacyjna!)
NTA: izba ogólnoadministracyjna i skarbowa (dominowała)
3 /7 sędziów / zgromadzenie ogólne
Po 1926 r. podporządkowanie NTA RM
Kiedy skarga? Naruszenie prawa lub bezpodstawna decyzja
czasami sądy powszechne
kontrola finansowa ( NIK + Izby Okręgowe Kontroli)
WYJĄTKI: województwa POMORSKIE i POZNAŃSKIE- funkcje rad i wydziałów pełniły organy uchwałodawcze i wykonawcze samorządu, działające na mocy praw zaborczych↩