,,katharsis’’ sięga kulturze ,,śródziemnomorskiej’’, która ma związek z kultem i rytuałem religijnym, obrzędy ,,oczyszczające’’ w Atenach
,,katharsis’’ – rytualne oczyszczenie ze zmazy i wszelkiego rodzaju czystości w sensie fizycznym – VI w.p.n.e
orficy: ,,katharsis’’ – czystość rytualna i moralna pozwala na inkarnację i wieczne odrodzenie, na powrót duszy do swego źródła i odzyskanie wiecznego szczęścia
,,kratysis’’ – Platon – oczyszczenie jako stan zdrowia fizycznego
,,Sofista’’ – Platon – katharsis to selekcja mająca na względzie zachowanie tego, co dobre i odrzucenie tego, co złe
,,Prawa’’ – użycie katharsis w sensie metaforycznym nawiązującym do terapeutyki lekarskiej
rozwój słowa: od typowo animistycznego rozumienia tego pojęcia w epoce archaicznej poprzez spekulacje religijne i etyczne orfizmu i pitagoreizmu, ich sekularyzację i nowy wymiar etyczno-epistemologiczny, pitagorejską koncepcję dualistyczną oczyszczenia ciała przez medycynę i duszy przez muzykę lub religię do jednoznacznej koncepcji hipokratyków wiążących katharsis wyłącznie z procesem somatycznym
Interpretacje etyczne:
połączenie tego pojęcia z funkcją etyczno – moralną sztuki, nawiązująca do horacjańskiej dewizy łączącej pożytek z przyjemnością
katharsis jako oczyszczenie, a raczej złagodzenie uczuć według etycznej zasady ,,złotego środka’’, jaki jest właściwością cnoty
Niczew: katharsis –uwolnienie widza od prostych uczuć litości i trwogi przez zdobycie wyższego rzędu świadomości opartej na ,,wiedzy’’, która byłaby w stanie skorygować ,,błędną opinię’’ na temat niewinności bohatera tragicznego
katharsis rozumiana jako pozbycie się przez widza litości i trwogi
Interpretacje medyczne:
Arystoteles: metafora lekarska, objaśniająca ją jako funkcję, a nie cel tragedii
,,uwolnienie od afektów, usunięcie ich, jak przeczyszczającym środkiem z duszy na pewien okres czasu’’
Interpretacje religijne:
Interpretacje estetyczne:
,,przyczyna celowa’’ tragedii, ściśle związana z wewnętrzną strukturą dramatu, uzewnętrzniającą się jednak w jego oddziaływaniu na odbiorcę
katharsis łączy się z ciągiem takich pojęć konstrukcji tragedii tak: pathos, harmatia (wina tragiczna), rozpoznanie i perypetia
katharsis nie można łączyć z oddziaływaniem sztuki na odbiorcę
katharsis musi być rozumiana jako ,,oczyszczenie’’ estetyczne, polegające na właściwym uporządkowaniu tych zdarzeń, dzięki czemu, choć budzą lęk i grozę, są przyjemne
Golden: przyczyna celowa tragedii, nieodłączna od procesu twórczego znajdującego swój wyraz w Arystotelesowym pojęciu mimsis
Estetyczno-intelektualistyczna koncepcja ,,katharsis’’:
pojęcia ,,katharsis’’ jest ściśle związane ze znaczeniem, jakie Arystoteles nadaje pojęciu mimesis, że uwieńczeniem procesu mimetycznego i stąd – przyczyną celową tragedii
Kitto:
,, katharsis występuje wtedy, gdy mimesis osiąga wyższą logiczną jedność i czystość zdarzeń, niż mają one w realnym życiu’’
,, mimesis oczyszcza surowy materiał, sam w sobie bolesny, przez nadanie mu charakteru uniwersalnego, a wtedy możemy go już kontemplować z przyjemnością płynącą z lepszego rozumienia rzeczy’’
Wywołuje HAMARTIA (wina tragiczna połączona z nieświadomością tożsamości i łączących
bohatera z ofiarą więzów)
PATHOS potwierdza
PERYPETIA ROZPOZNANIE (tożsamości oraz więzów łączących)
(zmiana losu)
Miłość/nienawiść