Niwelacja - jest to zespół czynności geodezyjnych mających na celu określenie położenia wysokościowego punktów względem przyjętego układu odniesienia
Rodzaje niwelacji
Geometryczna
Trygonometryczna
Hydrostatyczna
Bezpośredni pomiar
różnic wysokości
Techniki staelitarne
Niwelacja geometryczna
Polega na obliczeniu różnicy wysokości pomiędzy wybranymi punktami A i B, na podstawie różnicy odległości pionowych w i p tych punktów a płaszczyzną pozioma zbudowaną ponad powierzchnią terenu.
Powierzchnia odniesienia – poziom Morza Bałtyckiego rejestrowany na łacie mareografu w Kronsztadt kołoSt. Petersburga.
Celowa – Linia pozioma łącząca punkt na który celujemy, ze środkiem obiektywu.
Stanowisko – Miejsce gdzie znajduje się instrument (niwelator).
ΔHA − B = w − p HB = HA + ΔHA − B = HA + (w − p)
Niwelacja geometryczna - Sprzęt
Niwelator – instrument geodezyjny, który realizuje poziom geometryczny za pośrednictwem spoziomowanej osi celowej
Niwelator – Budowa
1-Spodarka
2-Śruby poziomujące
3-Pierścień z podziałem gradowym
4-Leniwka
5-Obiektyw lunety
6-Śruba ustawcza ostrości
7-celownik zgrubny
8-Pryzmat do obserwacji libelli
9-Libella pudełkowa
6-Śruba ustawcza ostrości
7-celownik zgrubny
8-Pryzmat do obserwacji libelli
9-Libella pudełkowa
10-Pokrywa śrubek rektyfikacyjnych
11-Pierścień ustawczy ostrości krzyża kresek
12-Okular lunety
13-Indeks podziałki kątowej
14-Zero podziałki kątowej
Kompensator - pryzmat, który automatycznie poziomuje oś celową, odchylając wiązkę promieni o pewien kąt w taki sposób, aby w lunecie na poziomej kresce krzyża kresek znalazł się prawidłowy odczyt.
Niwelator – Sprawdzenie
Sprawdzeniu podlega warunek równoległości osi głównej libeli niwelacyjnej „ll” do osi celowej „cc”.
Sprawdzenie to nazywa się podwójną niwelacją
Łata niwelacyjna – przymiar sztywny służący do wyznaczania odległości pionowych.
Libella pudełkowa – przyrząd służący do ustawienia łaty w pionie.
Żabki – przyrządy wykorzystywane jako punkty pośrednie w niwelacji.
Zasady poprawnej niwelacji
Sprawdzenie instrumentu przed pomiarem
Instrument musi być spoziomowany (libella pudełkowa w górowaniu)
Długości celowych nie przekraczają 50 m
Celowe nie różnią się więcej jak ok 2 m
Łaty niwelacyjne trzymane są pionowo
Odczyt na jednym stanowisku wykonywany jest dwukrotnie, tzn. w różnym położeniu osi celowej.