EDUKACJA GLOBALNA
I. DLACZEGO EDUKACJA GLOBALNA?
Żyjemy w świecie, który jest w coraz większym stopniu globalny. Ogólnoświatowa współzależność zwiększa się, ale jednocześnie w naszym świecie zwiększają się rozbieżności i nierówności. Jest więc oczywiste, że globalne problemy i wyzwania tj. bieda, zrównoważona przyszłość, pokój i zgoda – wymagają rozwiązań ogólnoświatowych.
Do aktualnych wyzwań globalnych zaliczyć można:
- zapewnienie pokoju i bezpieczeństwa na świecie,
- poprawa jakości życia w krajach Globalnego Południa,
- zapewnienie zrównoważonego rozwoju,
- budowanie partnerskich relacji gospodarczych i społecznych pomiędzy krajami Globalnej Północy i Globalnego Południa.
W wielu krajach Europy – jak również na świecie – coraz więcej ludzi zaczyna zdawać sobie sprawę z potrzeby uwzględniania realiów globalnych w systemie edukacji – zarówno formalnej, jak i nieformalnej. Ludzie coraz bardziej uświadamiają sobie, że kwestia rozwoju światowego, współzależność i solidarności musi zajmować odpowiednie miejsce w minimum programowym nauczania obywateli globalnych w społeczeństwie międzynarodowym.
By kontynuować uświadamianie i starać się rozwiązywać te problemy rządowe agencje rozwoju, NGO, ministerstwa edukacji, krajowe kuratoria oświaty, narodowi i regionalni kuratorzy, struktury wspierające nauczycieli, a także struktury młodzieżowe, związki zawodowe i ruchy feministyczne przejęli inicjatywę na tym polu.
W edukacji „wymiar globalny” jest najbardziej efektywnym podejściem w całym etosie szkolnym. Umożliwia nauczycielom i uczniom rozwijanie zrozumienia, umiejętności i postaw, które prowadzą ich do przyjęcia odpowiedzialności w stosunku do innych i do samej Ziemi.
II. DEFINICJA
Nie ma jednej , obowiązującej powszechnie definicji, gdyż w różnych krajach ten rodzaj edukacji odpowiada na różne potrzeby i problemy i jest w różny sposób kształtowany.
Definicja Nowej Encyklopedii Powszechnej PWN
Edukacja globalna to koncepcja umiędzynarodowienia edukacji, której celem jest wyposażenie młodego pokolenia w „świadomość globalną”. Propaguje pluralizm, tolerancję i dialog międzykulturowy: akcentuje dobro wspólne ludzkości; odzwierciedla uniwersalistyczne tendencje we współczesnej pedagogice.
Deklaracja Edukacji Globalnej z Maastricht (The Maastritch Global Education Declaration), przyjęta przez Europejski Kongres Edukacji Globalnej, Maastricht, 15-17.11.2002, tak definiuje edukację globalną:
Edukacja globalna otwiera ludziom oczy i umysły na rzeczywistość panującą na świecie oraz uświadamia o konieczności podejmowania działań na rzecz większej sprawiedliwości, równości i przestrzegania praw człowieka dla wszystkich.
Edukacja globalna jest globalnym wymiarem edukacji obywatelskiej i obejmuje edukację rozwojową, edukację o prawach człowieka, edukację o zrównoważonym rozwoju, edukację na rzecz pokoju i zapobiegania konfliktom oraz edukację interkulturalną.
Definicja edukacji globalnej wypracowana została w ramach procesu międzysektorowego (serii pięciu spotkań przedstawicieli NGO, ministerstw, uczelni, instytucji edukacyjnych, które odbyły się w latach 2010-2011) na temat edukacji globalnej w Polsce.
Zadaniem edukacji globalnej jest wyjaśnianie globalnych współzależności, przyczyn problemów współczesnego świata i wyzwań z tym związanych. Edukacja globalna ma przybliżać społeczeństwu zagadnienia dotyczące sytuacji uboższych krajów, jak również pokazywać wzajemne zależności między Polakami, a mieszkańcami krajów rozwijających się. Edukacja globalna powinna prowadzić do osobistego zaangażowania na rzecz walki z ubóstwem oraz włączenia się w proces budowania globalnego społeczeństwa opartego na zasadach solidarności, równości i współpracy.
III. WARTOŚCI
U podstaw edukacji globalnej leżą wartości:
- godność,
- sprawiedliwość,
- solidarność,
- równość,
- pokój,
- wolność.
IV. KSZTAŁTOWANIE POSTAW
Edukacja globalna sprzyja kształtowaniu postaw:
- odpowiedzialności,
- szacunku,
- uczciwości,
- otwartości,
- odpowiedzialności,
- osobistego zaangażowania,
- gotowości do ustawicznego uczenia się.
V. ZASADY EDUKACJI GLOBALNEJ:
Edukacja globalna kładzie nacisk na współzależności pomiędzy globalną Północą i globalnym Południem, nie ogranicza się do prezentacji problemów globalnych.
Edukacja globalna uczy krytycznego myślenia i formułowania własnych opinii na tematy globalne, nie promuje jednej ideologii, nie oferuje gotowych odpowiedzi.
Edukacja globalna pokazuje procesy globalne w ich wymiarze lokalnym, prezentując ich konsekwencje dla zwykłych ludzi, nie ogranicza się do abstrakcyjnych pojęć.
Edukacja globalna pokazuje znaczenie działań jednostek w reakcji na globalne wyzwania, nie utrwala poczucia bezradności.
Edukacja globalna tłumaczy potrzebę odpowiedzialnego zaangażowania w rozwiązywanie problemów globalnych, nie służy wyłącznie zbieraniu funduszy na cele charytatywne.
Edukacja globalna stosuje aktualny i obiektywny opis ludzi i zjawisk, nie utrwala istniejących stereotypów.
Edukacja globalna pokazuje przyczyny i konsekwencje zjawisk globalnych, nie ogranicza się do faktografii.
Edukacja globalna promuje zrozumienie i empatię, nie odwołuje się tylko do współczucia.
Edukacja globalna szanuje godność prezentowanych osób, nie sięga do drastycznych obrazów, nie szokuje przemocą.
Edukacja globalna oddaje głos ludziom, których sytuację prezentuje, nie opiera się na domysłach i wyobrażeniach.
W zakresie tematycznym edukacji globalnej – poza sprawami dotyczącymi rozwoju – wchodzą także prawa człowieka oraz tematy związane ze światowym pokojem i bezpieczeństwem.
VI. TYDZIEŃ EDUKACJI GLOBALNEJ (TEG)
TEG to coroczna międzynarodowa akcja edukacyjna organizowana w celu zwrócenia uwagi Europejczyków na problemy o charakterze globalnym. Inicjatywy Tygodnia mają przyczynić się do pobudzenia aktywności ludzi na rzecz bardziej sprawiedliwego świata, ukazywać globalne współzależności, a także konkretne możliwości zaangażowania i uświadomić im w tym kontekście odpowiedzialność za własne działania. Odbywa się ona w listopadzie, pod patronatem Europejskiego Centrum na Rzecz Współzależności i Solidarności Światowej (Centrum Północ – Południe) Rady Europy. Różnego rodzaju akcje edukacyjne organizowane są przez szkoły, studenckie koła naukowe, biblioteki, organizacje pozarządowe i różnego rodzaju instytucje.
VII. MOJA OPINIA O EDUKACJI GLOBALNEJ
Po zapoznaniu się z ideami jakie przyświecają edukacji globalnej uważam, że jest ona bardzo potrzebna współczesnemu człowiekowi – zwłaszcza takiemu, który dopiero, co kształtuje swoje wyobrażenie o świecie, chodzi mi o dzieci i młodzież. We współczesnym świecie, w którym rozwój i technika opanowały nasze życie niemal całkowicie często zapominamy z jakimi problemami muszą się mierzyć, na co dzień niektórzy ludzie, czy wręcz kraje. Nie wynika to z ignorancji tylko z braku wiedzy. Edukacja globalna uczy i uświadamia, że potrzeby każdego z nas są takie same, ale nie każdy z nas ma przywilej zaspokajania nawet tych najbardziej podstawowych potrzeb. Edukacja globalna budzi w nas empatię i chęć pomocy osobom, które jej potrzebują.