Psychologia ewolucyjna

1. Rozwój ewolucji :

1. Biologia – badania nad życiem, Lamarck: zmiany w formach życia wynikają z 2 zasadniczych przyczyn – naturalnej dla każdego gatunku skłonności do ewoluowania ku wyższej formie rozwoju i z czynników dziedzicznych.

2. Teoria katastrofizmu – Cuvier: gatunki co pewien czas giną na skutek nagłych katastrof np. eksplozji meteorytu, a na ich miejsce pojawiają się nowe

3. Teoria doboru naturalnego – Darwin: (na tę teorię składają się 3 elementy – zróżnicowanie, dziedziczenie, dobór) z doborem naturalnym mamy do czynienia gdy pewne warianty cech dziedzicznych prowadzą do większego sukcesu reprodukcyjnego.

4. Ewolucja – zmiany z upływem czasu

5. Nowa synteza – geny, gonotyp, nowa synteza to ruch naukowy łączący dokonania mendla i Darwina.

6. Etologia – Lorenz: badanie bezpośrednich mechanizmów wartości adaptacyjnych zachowań zwierząt

• Sztywne wzorce ruchowe: stereotypowe sekwencje zachowań zwierząt przez ściśle określone bodźce

• Etologowie zmusili psychologów do uwzględnienia biologii w zachowaniu człowieka

1. Teoria dostosowania łącznego: Hamilton

• klasyczna kategoria dostosowania: sukces reprodukcyjny jednostki polega na przekazaniu swoich genów potomstwu

1. Dobór grupowy – Williams: mechanizmy adaptacyjne rozwijają się wskutek reprodukcji grupowej i przynoszą korzyści danym grupom.

2. Adaptacja – Williams: ewolucyjne rozwiązanie konkretnych problemów, przyczyniające się bezpośrednio lub pośrednio do sukcesu reprodukcyjnego

• Kryteria adaptacji: niezawodność, skuteczność, ekonomia

1. Zasługi Triversa:

• Teoria altruizmu odwzajemnionego

• Teoria inwestycji rodzicielskich

• Teoria konfliktu między pokoleniami

1. Socjobiologia

1. Nieporozumienia na temat teorii ewolucji:

1. Zachowanie ludzkie jest zdeterminowane genetycznie

• Determinizm genetyczny: zachowanie jest uwarunkowane genetycznie, a wpływ środowiska odgrywa rolę znikomą lub nie odgrywa żadnej

1. Jeżeli coś powstało w drodze ewolucji to nie możemy tego zmienić

2. Teoria ewolucji wymaga od organizmu nieprawdopodobnych zdolności matematycznych

3. Obecnie działające mechanizmy są optymalne

• Opóźnienie ewolucyjne – przeszkoda w osiągnięciu optymalnej konstrukcji

• Koszty adaptacji

1. Z teorii ewolucji wynika motywacja do maksymalizowania reprodukcji swoich genów

1. Psychologia ewolucyjna nową nauką

1. 3 teorie powstania złożonych mechanizmów adaptacyjnych:

• Kreacjonizm – jakaś istota wyższa stworzyła wszystkie rośliny i zwierzęta.

• Teoria zarodków – życie nie powstało na Ziemi, zarodki trafiły na Ziemię za pośrednictwem np. meteorytu

• Ewolucja – na drodze doboru naturalnego, większość biologów uważa ją za fakt

1. 3 wytwory ewolucji:

WYTWÓR	DEFINICJA
adaptacje	Odziedziczone podlegające rozwojowi cechy, które się pojawiły w procesie doboru naturalnego, ponieważ pomagały przetrwać lub sprzyjały reprodukcji organizmu np. pępowina
Produkty uboczne	Cechy, które nie rozwiązują problemów adaptacyjnych i nie mają funkcjonalnego charakteru; pojawiają się razem z cechami które mają charakter funkcjonalny, bo przypadkowo są z nimi połączone np. pępek
szum	Przypadkowe efekty powstałe w wyniku takich czynników jak nieprzewidywane mutacje, nagłe radykalne zmiany środowiska lub przypadkowe zmiany rozwojowe. Np. szczególny kształt czyjegoś pępka

• Mutacja – spontaniczna zmiania w strukturze kodu FNA u jednego organizmu

• Środowisko ewolucyjnych zmian adaptacyjnych – statystyczna kombinacja warunków środowiskowych odpowiedzialna za wykształcenie się danej cechy w pewnym czasie

• Okres ewolucyjny danej adaptacji – czas, podczas którego się wykluwała adaptacja aż stała się uniwersalną cechą danego gatunku

• Zmiany przypadkowe – powstaja na drodze mutacji

1. Ogólna teoria ewolucji: ewolucja zachodzi na drodze zmian zwiększających szanse spłodzenia i utrzymania przy życiu własnego potomstwa

2. Teorie pośrednie – np. Traversa

3. Szczegółowe hipotezy ewolucyjne –

4. Dwie strategie tworzenia i testowania hipotez ewolucyjnych: „ góra dół” ( od str. Teorii) i „dół góra” ( od str. Obserwacji)

1. MECHANIZM PSYCHICZNY WYKSZTAŁCONY W TOKU EWOLUCJI

1. Definicja – mechanizm psychiczny wykształcony w toku ewolucji to zestaw procesów wewnątrz organizmu posiadający następujące właściwości:

• Mechanizm istnieje w swojej aktualnej formie, bo w toku ewolucji niezmiennie sprzyjał przetrwaniu i reprodukcji

• Mechanizm jest tak zaprojektowany że przyjmuje tylko wąski zakres informacji

• Sygnały uruchamiające mechanizm psychiczny mówią organizmowi że staje w obliczu konkretnego problemu adaptacyjnego

• Dane wejściowe dochodzące do mechanizmu psychicznego zostają przetworzone w reakcje zgodne z procedurami decyzyjnymi

• Odpowiedzią mechanizmu może być aktywność fizjologiczna, przekazywanie info innemu mechanizmowi lub widoczne z zew zachowanie

• Wynik działania mechanizmu psych. Nakierowany jest na rozwiązanie konkretnego problemu adaptacyjnego

1. Ważne właściwości mechanizmów psychicznych ukształtowanych w toku ewolucji:

• Mechanizmy psych. Dostarczają uzasadnionych kryteriów dla ‘kształtowania umysłu w jego połączeniach’

• Mechanizm psych. Jest nakierowany na rozwiązanir konkretnych problemów

• Ludzie w toku ewolucji wykształcili wiele mech. Psych

• Wyspecjalizowanie złożoność i wielość mech. Psych. Umożliwiają ludziom znaczną elastyczność zachowania

1. METODY I ŹRÓDŁA DANYCH DO WERYFIKOWANIA HIPOTEZ EWOLUCYJNYCH

METODY	ŹRÓDŁA
Porównywanie różnych gatunków	Znaleziska archeologiczne
Porównywanie samców i samic	2) Dane ze społeczeństw łowiecko-zbierackich
Porównywanie ze soba osobników danego gatunku	3) obserwacje
Porównywanie tych samych osobników w różnych kontekstach	4)zwierzenia
Metody eksperymentalne	Zapiski i dokumenty
	Wytwory człowieka

1. Problemy adaptacyjne:

1. Problem przetrwania i rozwoju: doprowadzenie danego organizmu do momentu w którym sam jest zdolny do reprodukcji

2. Problem doboru partnera – wybór pozyskanie i utrzymanie partnera oraz wykonanie czynności seksualnych niezbędnych do udanej reprodukcji

3. Problem rodzicielstwa – dbanie o to by potomstwo przeżyło i osiągnęło fazę rozwoju w której samo jest się w stanie reprodukować

4. Problem pomocy krewnym – pomaganie w wypełnianiu zadań reprodukcyjnych krewnych którzy noszą w sobie kopie naszych genów

1. Cechy pożądane przez kobiety:

1. Zasoby ekonomiczne i pozycje społeczne

2. Wiek starszy

3. Ambicja i pracowitość

4. Stałość uczuciowa

5. Inteligencja

6. Dopasowanie

7. Wielkość i siła

8. Miłość i zaangażowanie

1. Mężczyźni:

1. Młodość

2. Kryteria urody – biodra a talia

3. Dziewictwo

4. Wirność

5. Zdrowie

6. Pracowitość

1. Definicje:

1. Monogamia – 1 partner

2. Poligamia – wiele partnerów

3. Poligynia – mężczyzna ma wiele partnerek

4. Poliandria – kobieta ma wiele partnerów

5. Promiskuityzm – utrzymywanie licznych kontaktów seksualnych przez oboje partnerów

1. Teorie i mechanizmy:

1. Mechanizm rywalizacji wewnątrzpłciowej: jest powodem by rywalizować o partnerke

2. Mechanizm preferencji międzypłciowej: cechy atrakcyjne dla partnerki

3. Teoria nakładów rodzicielskich – zakłada że wystepują 2 pradidłowości:

• Ponoszące większe nakłady osobniki są b. selektywne w doborze partnera

• Ponoszące mniejsze nakłady rodzicielskie osobniki silniej rywalizują m. sobą o dostęp do płci przeciwnej.

1. Teoria strategii seksualnych- wyjaśnia dlaczego dobieramy się w pary i dlaczego kobiety i mężczyźni chcą czegoś innego