Wykład: Zarządzanie

Wykładowca : Dr hab. Rafał Haffer

Badania w naukach o zarządzaniu przeprowadzane są metodami indukcyjnymi czyli od szczegółu do ogółu.

Literatura:

1. R. Gryffin, Podstawy zarządzania organizacjami, PWE, Warszawa 2004.

2. M. Bielski, Podstawy teorii organizacji i zarządzania, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2002

3. Zarządzanie. Teoria i praktyka, pod red. A.K. Koźmiński, W. Piotrowki WN PWN Warszawa 1995

4. Czermiński, Czerska, Nogalski, Rutka, Apanowicz, Zarządzanie organizacjami Toruń 2001

5. Drucker, Praktyka zarządzania, MT Biznes, Warszawa 2003

6. Robbins, Decenzo, Podstawy zarządzania PWE Warszawa 2002

7. Morgan, Obrazy organizacji PWN Warszawa 1999

8. Haffer, Systemy zarządzania jakością w budowaniu przewag konkurencyjnych przedsiębiorstw, Wydawnictwo Naukowe UMK Toruń 2002

9. Haffer, Samoocena i pomiar wyników działalności w systemach zarządzania

Temat: Cel i przedmiot nauk o zarządzaniu.

Nauka o Zarządzaniu jako dyscyplina wiedzy należy do dziedziny nauk ekonomicznych, a szerzej nauk humanistycznych, zwanych także empirycznymi i stosowanymi.

Podział nauki:

1. Teoretyczne

2. formalne

3. Empiryczne:

1. Humanistyczne

2. Przyrodnicze

1. Stosowane

Uwzględniając dychotomiczny podział nauki wyodrębnić można:

1. Nauki teoretyczne czyli podstawowe, które realizują zadania poznawcze

2. Nauki stosowane czyli praktyczne które zajmują się problemami pragmatycznymi i dostarczają wiedzy i umiejętności do konkretnego działanie (np. do praktyki gospodarczej technicznej medycznej itp.)

Cel i przedmiot nauki o zarządzaniu

1. Uwzględniając przedmiot i metody badań w nauce wyodrębnić można:

1. Nauki formalne, które określają się mianem racjonalnych , dedukcyjnych lub matematycznych; należą do nich logika, filozofia, matematyka

2. Nauki empiryczne, które określa się mianem indukcyjnych lub realnych; dzielą się one na:

1. Nauki humanistyczne (społeczne), takie jak historia, ekonomia, socjologia, a więc te, które zajmują się wytworem świadomej i celowej działalności człowieka

2. Nauki przyrodnicze takie jak fizyka chemia biologia badają przeważnie żywiołowo kształtowane wytwory przyrody.

Teoria zarządzania stanowi zbiór określonych reguł, pojęć zasad o charakterze praktycznym ale zawiera też zbiór teorii tzw. Czystych, poszukujących rozwiązań poprzez badania i formułujących nowe twierdzenia.

Będąc nauką interdyscyplinarną, teoria organizacji i zarządzania czerpie materiał do swych rozważań i uogólnień z wielu innych nauk. Wśród nich wymienić można:

1. Psychologię, socjologię i antropologię kulturową, fizjologię i ergonomię

2. Teorię ekonomii, ekonomikę pracy, produkcji, finanse i badania rynku

3. Analizę matematyczną, statystykę

4. Informatykę, teorię gier, inżynierię systemów

Związek z psychologią:

1. Wyróżnić można dwa kierunki psychologii: psychologię indywidualną i psychologię społeczną

2. Ta pierwsza zajmuję się takimi problemami jak

1. Osobowość, motywacja

2. Przyczyny i skutki lęku i frustracji

3. Proces uczenia się itp.

1. Ta druga zajmuję się zjawiskami interpersonalnymi takimi jak:

1. Rola społeczna

2. Stosunki w małych grupach

3. Wpływ wzorców kulturowych na zachowania ludzi itp.

Na gruncie tych dwóch wykształciła się psychologia organizacji, która zajmuję się takimi wątkami jak:

1. Motywacja pracowników

2. Podejmowanie decyzji

3. Komunikowanie się

4. Konflikty

5. Zmiana i rozwój organizacji;

Wszystkie te wątki nie mogą być rozpatrywane bez udziału psychologii.

Związek z socjologią:

- przedmiotem socjologii są zjawiska i procesy tworzenia się różnych form zbiorowego życia ludzi:

• a także struktury form zbiorowości ludzkich

• zjawiska i procesy zachodzące w zbiorowościach wynikające z wzajemnego oddziaływania ludzi na siebie

• siły rozbijające i skupiające zbiorowości

• zmiany i przekształcenia zachodzące w tych zbiorowościach

Każda organizacja jest zbiorowością ludzi których jednoczy realizacja wspólnych celów

Związek z antropologią kulturową:

• antropologia kulturowa bada organizację kultury, rządzące nią prawa, historyczną zmienność i etniczną różnorodność kultur w celu skonstruowania ogółem teorii kultury

• na gruncie każdej organizacji analizować można kulturę organizacyjną

W zarządzaniu kulturą organizacyjną chodzi o to aby kształtować ją w taki sposób by tą drogą wpływać na pożądane zachowania członków organizacji.

Związek z fizjologią i ergonomią :

• fizjologia pracy bada wpływ warunków pracy na stan organizmu ludzkiego

• ergonomia jest nauką stosowaną zajmującą się dopasowaniem narzędzi i warunków pracy do możliwości potrzeb organizmu ludzkiego

• np. w przypadku kierowcy ciężarówki ważny jest ergonomiczny kształt fotela, właściwe zaprojektowanie całej kabiny, wreszcie organizacja czasu pracy.

Związek z teorią ekonomii:

• wspólny dla teorii organizacji i ekonomii jest sprawnościowy punkt widzenia

• obie nauki poszukują dróg maksymalizacji uzyskanych wyników do poniesionych nakładów

Różnica polega na tym że ekonomia ogranicza się do takich nakładów i wyników, które dają się wyrazić liczbowo w jednostkach pieniężnych, natomiast teoria organizacji i zarządzania bierze pod uwagę również czynniki niemierzalne, jakościowe (np. satysfakcja klienta, satysfakcja pracownika)

Powiązanie z informatyką:

• większość organizacji stosuje informatyczne systemy wsparcia zarządzania, takie jak:

• systemy MRP (Material Requirements Planning) – planowania wymagań materiałowych ( zarządzanie gospodarką magazynową i produkcją )

• systemy ERP (Enterprise Resource Planning) – planowania zasobów przedsiębiorstwa (gospodarka magazynowa, produkcja I sprzedaż, ale również szereg innych obszrów funkcjonowania przedsiębiorstwa: kadry i płace, księgowość, zarząszanie projektami, zarządzanie procesowe itp. )

Związek z matematyką i statystyką, inżynierią systemów i teorią gier:

• wykorzystywanie matematyki w zarządzaniu należy łączyć z ilościową teorią zarządzania

• wykorzystywanie statystyki w zarządzaniu związane jest z koniecznością przetwarzania dużych ilości danych, np. w pomiarach stabilności procesów w ramach zarządzania jakością

• wykorzystanie inżynierii systemów w zarządzaniu należy łączyć z systemową teorią organizacji

• teoria gier to dział matematyki zajmujący się optymalizowaniem zachowań w przypadku konfliktu interesów.

Nauka o organizacji i zarządzaniu to nauka stosunkowo młoda, zwłaszcza w porównaniu do takich nauk, jak historia czy matematyka

• celem nauki o organizacji i zarządzaniu jest tworzenie podstaw sprawnego działania dostosowanego do postępu technicznego

• jej powstanie poprzedzone było wielowiekowym społecznym doświadczeniem organizacyjnym oraz intelektualnymi refleksjami nad organizacjami

• Ludzie od niepamiętnych czasów wykazywali się umiejętnościami organizowania działań indywidualnych w pracy i w walce, także w praktykach religijnych, i w zabawie.

Doświadczenie organizacyjne – zbiór informacji na temat sposobu postępowania i osiągania celów.

Ogólnie wyróżnić można kilka źródeł informacji umożliwiających przekaz doświadczenia organizacyjnego:

• Przykład i autorytet starszych

• Przekaz ustny w formie instrukcji

• Zwyczaje

• Mity, przysłowia, legendy

• Zapisy wszelkich prawidłowości, składających się na doświadczenie organizacyjne