RYBY

Wykład 1. (6.03.2014r.)

Na świecie jest +- 30 tysięcy gatunków ryb

W Polsce 85 gatunków, a hodowane są 2 pstrąg tęczowy i karp, są to jednak gatunki obce.

1874r. – pojawiło się rybactwo

1923r. – utworzenie Zakładu Rybactwa na wydziale Rolniczo – Leśnym UP. Kierownik Edward Schechtel.

1929r. – budowa stawów doświadczalnych

WODY ŚRÓDLĄDOWE W POSCE. RYBACTWO

1. Stojące – lenityczne

1. Naturalne

- jeziora

- stawy naturalne

- starorzecza i łachy

1. Sztuczne:

- stawy hodowlane

- sadzawki

- baseny

1. Płynące – lotyczne

1. Naturlane:

- wodospady

- źródła

- potoki

- strumienie

- rzeki

1. Sztuczne:

- zbiorniki zaporowe

- kanały

- rowy

Do chowu i hodowli używa się stawów naturalnych i hodowlanych.

Wyszczególnienie	Powierzchnia
Stawy karpiowe	70 tys. ha
Jeziora	270 tys. ha
Rzeki	138 tys. ha
Zbiorniki zaporowe	55 tys. ha
Drobne wody	100 tys. ha

RAZEM: 633 tys. ha

JEZIORA – śródlądowy zbiornik wodny, charakteryzujący się występowaniem płaskiego obszaru brzegowego (litoral), który porasta roślinność, oraz strefę głębi (profundal), gdzie ze względu na brak światła uniemożliwiona jest wegetacja roślin.

W Polsce jest 7081 jezior o powierzchni większej niż 1ha.

Łącznie zajmują 2810 km².

STAWY – płytkie zbiorniki wody stojącej i wolno przepływającej, w którym światło na całej powierzchni dochodzi do dna. Dzielą się na naturalne i sztuczne, spuszczalne i niespuszczane, pstrągowe i karpiowe.

AKWAKULTURA – chów i hodowla organizmów wodnych, jak i działalność badawcza w tym zakresie. Obejmuje chów i hodowlę ryb słodkowodnych, morskich, dwuśrodowiskowych (np.: węgorz), żab, aligatorów jadalnych, skorupiaków, mięczaków jadalnych, perłopłazów oraz jadalnych glonów morskich.

W Europie hodowane są: pstrąg tęczowy, łosoś i karp

Ryby fladrowe – turbot 5 tysięcy ton.

Sum afrykański – do 300kg/m², 1kg – 6 miesięcy

Lin, sum europejski, tilapia, ryby dodatkowe w stawach i obiegach zamknietych.

Jest najszybciej rozwijającym się sektorem produkcji żywności. W skali globalnej spożycie ryb 16 kg (ogólne zapotrzebowanie na świecie: 150 mln ton)

Ekspansywność akwakultury wraz z doskonaleniem biotechnologii produkcji ryb wymusza wzrost zapotrzebowania na pełnoporcjowe pasze o określonych parametrach jakościowych.

Spożycie ryb – 11,5kg.

Wykład 2 (13.03.2014r.)

TRADYCJE CHOWU I HODOWLI RYB W POLSCE

Ryba jako pokarm występuje od ponad 600 tys. lat

Rybołówstwo obok zbieractwa a przed łowiectwem i uprawą roli

Ryciny ryb i technik połowów 5000 lat przed Chrystusem w grotach norweskich fiordów

Ryby – legendy i mity:

- Inkowie – nadprzyrodzona moc

- Sumerowie – dary bóstwu wód

- w Egipcie – święte ryby, wymagające mumifikacji

Symbol płodności i odnowy życia

Ryby jako najstarszy symbol Chrześcijaństwa

Mityczne czyste jadło

Święty Piotr patron Rybactwa i Wędkarzy

Chiny i Japonia – masowy wychów 5000 lat p.n.e

Kolebka gospodarki stawowej – Daleki Wschód

W starożytnym Rzymie – sadzawki – „piscyny”

Podbici Gallowie i Germanie – przejmowali ich obyczaje zakładając stawy rybne

Karol Wielki po upadku Cesarstwa rzymskiego wydał rozporządzenie o ochronie

i utrzymywaniu stawów rybnych

Pierwsze wzmianki pochodzą z Bawarii (X w) oraz Czech i Moraw, z Polski (XII w)

Pisany dokument (1466r.)

Stawy klasztorne – rozwój Chrześcijaństwa – posty, najstarsi Cystersi, Dominikanie oraz Templariusze.

HISTORIA HODOWLII KARPIA

- nie jest naszym rodzimym gatunkiem

- od ponad 800 lat jest obecny w polskiej tradycji kulinarnej

- trafił do ponad 50 krajów na wszystkich kontynentach

- nieznany jest dokładny moment przybycia, XII – XIII w. odnaleziono ślady

Rozpoczęcie hodowli na szeroką skalę pod koniec średniowiecza

Stawy karpiowe:

- Rożemberk” – 711 ha – południowe Czechy

- Grabowica koło Milicza – 700 ha (dziś podzielone)

- Zygmunta Augusta 480 ha

- Okręt koło Łowicza – 156 ha

- Rydwan – 115 ha

Czarnoryb – ryby z ciemną łuską – karpie, jesiotry, liny, sandacze, szczupaki, sumy, karasie, miętusy

Białoryb – biała łuska – płocie, leszcze, krasnopióry, jazie, klenie, jelce

Okres od połowy XVII do 1868r. – upadek gospodarki stawowej – osuszanie stawów i uprawa zbóż (pszenica). W Europie osuszono 50-70% stawów

Od 1868r. do 1939r. – ponowny rozwój nowoczesnych form gospodarowania na stawach

KARP KRLEWSKI I SAZAN

20-lecie międzywojenne – wzrost powierzchni i produkcji stawowej. Ustawa (1919, 1920)

o wydzierżawieniu niezagospodarowanych użytków rolnych, podmokłych, kwaśnych nieużytków i nieodpłatnego zagospodarowania.

CHÓW I HODOWLA RYB W STAWACH

Czechy 51000 ha

Polska 50000 ha

Węgry 30000 ha

ŚRODOWISKO WODNE STAWÓW

Monitorowanie parametrów jakości wody oraz kształtowanie ich na optymalnym poziomie zapewnienie zachowania dobrostanu w chowie ryb jest jednym z podstawowych zadań hodowcy.

WODA

1. Substancje rozpuszczalne:

• Gazy:

- tlen

- dwutlenek węgla

- siarkowodór

• Związki mineralne:

- sole Ca, Mg, Na, K, Fe

- związki N i P

• Związki organiczne

- białka

- węglowodany

1. Cząstki rozproszone:

• Składniki nieożywione:

- mineralne – jak muł, ił, glina

- organiczne – detrytus, martwe szczątki, humus

• Żywe organizmy:

- fitoplankton

- zooplankton

Przyducha:

- efekt niskiej zawartości lub braku tlenu

- najczęściej zimą

- latem w zbiornikach mocno zeutrofizowanych, zanieczyszczonych i wypłyconych

Niedobór tlenu powoduje:

- śnięcie ryb

- zmniejszenie płodności, uniemożliwienie tarła, zahamowanie rozwoju ikry i wylęgu ryb, ograniczenie pobierania pokarmu, trawienia i jego wykorzystywania.

- wymieranie organizmów wodnych stanowiących pokarm ryb

Wymagania tlenowe ryb:

- wysokie – łososie, trocie, lipień, pstrąg, głowacica, śliz

- średnie – szczupak, sandacz, amur, tołpyga, jesiotr, leszcz, płoć, okoń, kleń

- niskie – karp, węgorz, piskorz, lin, słonecznica, karaś

Z wiekiem wymagania tlenowe maleją

- k1 – narybek

50-70%

- k2 – dwuletni kroczek

30-40%

- k3 – karp hodowlany

Zależności te mają duży wpływ na m.in. warunki i efektywność transportu, zimowanie, magazynowanie czy wybór odpowiedniej metody odchowu.

TEMPERATURA

- źródło ciepła to promienie słoneczne, woda nagrzewa się szybciej niż powietrze

- średnia dobowa temperatura wody w stawie jest wyższa niż powietrza, szybciej nagrzewa się w ciągu dnia, wolniej ochładza w nocy

- pełna cyrkulacja wody zachodząca w stawach powoduje szybkie wyrównanie temperatury w całej objętości. Dobowe wahania temperatury są największe przy powierzchni wody.

- zmiennocieplność ryb wymaga od hodowcy kontrolę temperatury wody i podejmowanie decyzji w zależności od jej poziomu.

Karpie – ryby ciepłolubne

Temperatura wody w stawie może być czynnikiem ograniczającym wzrost

Wahania temperatur wód śródlądowych w Polsce od 0⁰C do 28-30⁰C

Na uwarstwienie termiczne zbiorników wpływa ich głębokość oraz możliwość mieszania się mas wodnych

Na wahania temperatur wody wpływ mają rośliny naczyniowe.

Zimnolubne – znoszące temperaturę nie przekraczającą 20⁰C (łososiowate)

Ciepłolubne – czujące się najlepiej w temperaturze ponad 20⁰C – ryby i bezkręgowce wód ciepłych i tropikalnych

Gatunki mogące żyć w szerokim przedziale temperaturowym od 0 do ponad 28⁰C (większość rodzimych ryb słodkowodnych)

Woda i jej skład chemiczny

- do zbiorników dostaje się z opadów atmosferycznych, z rzek i potoków, spod ziemi (źródlana, drenowa, gruntowa)

- wody pochodzące z różnych źródeł różnią się składem chemicznym, zawartością tlenu oraz temperaturą

- podstawowe parametry określające przydatność do celów chowu ryb: skład chemiczny, odczyn, zawartość tlenu, temperatura.

Najważniejsze pierwiastki:

C, N, P, Ca, Mg, Fe, Si, mikroelementy (Mn, Mo, B, Br, J, inne), zasobność w składniki mineralne zależy głównie od charakteru podłoża (gleby, wielkości zlewni oraz żyzności dopływów)

Odczyn

- uzależniony głównie od zawartości w wodzie CO₂ oraz związków Ca

- w wodach naturalnych pH od 3,5 do 9

- dla celów rybackich najlepsze pH obojętne (7) lub lekko zasadowe (7-8,5)

- pomiar pH – pehametr lub kolorymetr

- dobrym wskaźnikiem odczynu wody są występujące w stawie gatunki roślin wodnych

Odczyn wykorzystywany do chowu od 6,5 do 8,5. Większość ginie w niższym niż 4,5 oraz wyższym niż 11.

Tlen

- tlen atmosferyczny

- fotosynteza roślin wodnych

Wzrost temperatury powoduje spadek zawartości tlenu rozpuszczonego w wodzie

Wykład 3. (20.03.2014r.)

Grupy rybne wyodrębnione ze względu na ich przystosowanie do różnych temperatur:

• Zimnolubne – znoszące temperaturę nie przekraczającą 20⁰C (łososiowate)

• Ciepłolubne – czujące się najlepiej w temperaturze ponad 20⁰C (ryby i bezkręgowce wód ciepłych i tropikalnych)

• Gatunki mogące żyć w szerokim przedziale temperatur od 0 do ponad 28⁰C (większość ryb słodkowodnych)

Okresy temperatur występujące w cyklu rocznym w stawach hodowlanych:

• I okres – sezon produkcyjny obejmujący okres temperatur efektywnego wzrostu karpi (powyżej 14-28⁰C) trwa on w Polsce od I dekady maja do II (północ kraju) lub III (południe kraju) dekady września

• II okres – zimowanie, który trwa od końca października do przełomu marca i kwietnia

W Polsce hodowla karpia 5-6 miesięcy, cykl produkcyjny karpia trwa 3 lata – w Polsce 6 miesięcy, gdy będzie optymalna temperatura 26⁰C – 1,5 roku.

Cykl dobowy temperatury wody w stawie:

• Godzina 7-8 – temperatura powierzchni wody wzrosta

• Godzina 13-14 (w lecie 15-17) – maksymalna temperatura wody powierzchniowej

• Noc – temperatura spada, jest najniższa około godziny 4

Temperatura najbliższa średniej dobowej osiąga w stawach głębnych (na 40-50cm słupa wody) w dni słoneczne około godziny 9 oraz 22, a w pochmurne i bezsłoneczne o 10 i 22-23

Wtedy należy mierzyć temperaturę wody!

Parametry ważne dla ryb:

• Temperatura

w nocy spada temperatura i zawartość tlenu

• Tlen

Krytyczny moment tlenu jest w godzinach wczesno porannych około godziny 5-6 rano

• Dwutlenek węgla – w godzinach 17-18 jest najmniej go w wodzie

Wskaźniki jakości wody:

• Dwutlenek węgla – dla ryb łososiowatych maksymalnie 20mg/dmᶟ, karpiowatych 80mg/dmᶟ

• Amoniak – amoniak niezjonizowany (NH3) jest trujący dla ryb! Maksymalna koncentracja dla ryb łososiowatych wynosi 0,012mg NH4⁺/dmᶟ, a dla karpiowatych

i pozostałych ryb ciepłolubnych w akwakulturach 0,05mg NH4⁺/dmᶟ

• Azotany (NO3) – maksymalna koncentracja dla ryb łososiowatych 80mg/dmᶟ, karpiowatych 20mg/dmᶟ

• Fosfor – optymalna zawartość dla ryb karpiowatych wynosi 0,2-0,3(0,5) mgP/dmᶟ (forma czysta)

• Zawartość wapnia i magnezu – optymalna zawartość 0,5-1,5mmol/dmᶟ

• Zawiesina ogólna – dopuszczalna koncentracja 15mg/dmᶟ

Roślinność wodna – znaczenie dla zbiorników wodnych:

- stanową tzw. produkcję pierwotną

- wzbogacają środowisko w tlen

- oczyszczają środowisko wodne z toksyn i CO2

- są miejscem bytowania fauny bezkręgowej

- są bezpośrednim pokarmem dla niektórych gatunków ryb

- stanowią warunki do rozrodu ryb

- hamują nadmierne falowanie wody i niszczenie skarp grobli stawowych

Podział roślinności w praktyce rybackiej:

• Roślinność wynurzona (twarda) – pałka, trzcina, sitowie, tatarak i inne

• Roślinność zanurzona (miękka) – moczarka kanadyjska, rogatek, wywłócznik, różne gatunki rdestów (zakorzenione w dnia)

• Plankton roślinny (fitoplankton)

• Roślinność o liściach pływających – grążel żółty, grzybień biały

• Roślinność wolno pływająca na powierzchni (pleuston) – rzęsa

• Gleby denne i pomułowe (peryfiton roślinny) – nadmiar ich powoduje martwicę skrzel – siarczan miedzi

Zakwit wody:

- świadczy o zasobności zbiornika w sole mineralne (żyzność)

- obfity rozwój planktonu roślinnego – wodnych sinic i glonów planktonowych z gromady euglen, kryptofitowych tobołków, złotowiciowców oraz zielenic

- kolor zakwitu w zależności od składu gatunkowego od zielonego do brunatnego

- nadmierne zakwity powodują ubytki tlenu, śnięcia ryb

Zwierzęta wodne – podział:

• Zooplankton – żyją w toni wodnej, przedstawiciele: niższe skorupiaki (wioślarki, widłonogi, liścionogi), pierwotniaki, wrotki, larwy owadów, mięczaki. Są łatwo dostępnym pokarmem dla ryb.

• Bentos (organizmy denne) – osiadłe na dnie lub na kamieniach lub gałęziach. Przedstawiciele: nicienie, pijawki, wyższe skorupiaki (raki, równonogi), ślimaki, małże, larwy owadów wodnych (jętki, chruściki, ważki, sieciarki, chrząszcze, ochotki) oraz skąposzczety. Najważniejszym pokarmem dla ryb są larwy ochotkowatych i skąposzczety (głównie wreczniki Tubifex spp.)

• Fauna fitofilna – żyją na podwodnych liściach. Przedstawiciele: larwy ochotkowatych, skąposzczety, chruściki, siecierki, drobne mięczaki, pijawki oraz jętki, sporadycznie larwy ważek, chrząszczy, pluskwiaków wodnych oraz nicienie i wodopójki.

Wydajność stawów w Polsce – pokarm naturalny 1ha – 30-500 karpi, 800-1tona – przeciętne stawy (50% muszą kokarmiać)

Dno stawu:

• Funkcje:

- utrzymanie wody w stawie

- uwalniane z osadów do wody składniki pokarmowe

- wiązanie składników pokarmowych z podłoża

- stworzenie korzystnych warunków dla organizmów dennych

• W dnie stawowym rozróżniamy dwie podstawowe warstwy:

1. dolna warstwa dna stawu (podłoże pierwotne):

+ decyduje o żyzności (zasobność w składniki pokarmowe)

+ jest najczęściej jaśniejsza w zależności od zawartości składników pokarmowych, tj. od klasy gleby, decyduje o żyzności danego zbiornika wodnego

+ większość stawów zbudowana jest na glebach średnio i mało urodzajnych (rybacka wydajność przeciętna lub niska)

+ wyjątkiem są stawy wiejskie o wysokiej produktywności

1. górna warstwa dna stawu:

+ ciemniejsza warstwa

+ najważniejsza dla produkcji rybackiej warstwa osadów dennych, zawiera bardzo dużo składników organicznych

+ w zależności od żyzności podłoża pierwotnego, muł tworzy się wolniej lub szybciej

Osady tworzące muł denny mogą pochodzić z zewnątrz (allochtoniczne) lub są miejscowego pochodzenia (autochtoniczne).

BUDOWA STAWÓW

1. Wiadomości ogólne:

• Światowa produkcja ryb oparta na wykorzystaniu stawów na śródlądziu

• Prawidłowe przygotowanie i budowa stawów oraz ich struktura jest niezbędna dla prawidłowej hodowli ryb

• Cechy dobrych stawów:

- tanie w budowie

- łatwe w utrzymaniu i wydajne

- zapewniające dobrej jakości wodę i gospodarkę rybami

1. Cechy dobrego stawu karpiowego (ziemnego):

• Staw musi być tak urządzony aby istniała możliwość zalewania i spuszczania wody

w dowolnym i określonym czasie

• Powinien mieć stały i odpowiedni dopływ wody

• Powinien być prawidłowo zbudowany i posiadać szczelne groble stawowe

• Dno stawu musi być w miarę równe i o odpowiednim spadku jednostkowym

• Powinien posiadać odpowiednie urządzenia nawadniające i odwadniające (mnichy

i przepusty)

• Możliwość spuszczania wody z całej powierzchni

• Niezależne układy nawadniania i odwadniania

1. Termika regionu a gospodarka karpiowa

Sezon hodowlany trwa w Polsce średnio 5 miesięcy, od poniżej 130dni w górach, nad morzem i olsztyńskim, do 153dni w okolicach Krakowa (różnica 3 tygodni)

1. Ogólne wymagania i zasady projektowania stawów:

• Założenia projektowe – ekspertyza terenu

• Projekt wstępny

• Podział procentowy terenu na poszczególne kategorie stawów

• Aparat wodoprawny – pozwolenie wodoprawne – od starosty

• Plan orientacyjny

• Plan sytuacyjno – wysokościowy

• Sprawozdanie techniczne

• Kosztorys całościowy

Wykład 4. (27.03.2014r.)

5. Wybór terenu na stawy zależy od:

• Ilość wody możliwej do pobrania (w trakcie całego roku) z cieku na cele rybackie

• Jakość wody odpowiadającej co najmniej średniej jakości (dawniej II klasie czystości)

• Warunków terenowych, czyli wielkości i ukształtowania terenu, spadku jednostkowego, żyzności gleby, zlewni, itp.

• Warunków termicznych regionu

6. Podstawowe elementy struktury stawu:

• Ściany stawu lub groble (zanurzone w wodzie)

• Rury lub kanały, które doprowadzają lub odprowadzają wodę ze stawu

• Urządzenia kontrolujące poziom wody, przepływ wody przez staw

• Tory i drogi wzdłuż grobli stawu, umożliwiające dostęp do stawu

• Obiekt infrastruktury i inne urządzenia umożliwiające gospodarowanie zasobami wody oraz rybami

7. Ukształtowanie morfologiczne stawów znaczenie …. od jezior

Wyróżniamy 3 podstawowe elementy:

- brzeg (o różnym nachyleniu)

- dno

- woda

W dużych stawach dodatkowo strefa płytka

8. Strefa stawów:

• Dolny rejon stawowy – okolice odpływu o głębokości ponad 150cm, dno wolne od roślin, pokryte mulistym osadem. Może występować niedobór tlenu (zwłaszcza latem) spowodowany procesami rozkładów szczątków organicznych zalegających w mule.

• Strefa brzegowa (litoralowa) stawu – stanowi przejście między lądem a wodą

i w zależności od wieku i typu stawu może mieć różnorodne ukształtowanie. W młodych stawach brzegi porośnięte wąskim pasem roślin wynurzonych.

W nieremontowanych stawach spotyka się wypłycenia zwane wierzchowinami?

• Strefa denna stawów pokryta warstwą mulistego osadu, porośniętego kępami roślin wyższych. Zarówno w strefie przybrzeżnej jak i dennej istnieją różnorodne warunki życia, zmieniające się jednak pod wypływem użyźniania nawozem, prac pielęgnacyjnych, itp.

9. Gospodarowanie wodą w stawie – typy stawów:

- oparte na stałym dopływie wody

- zamknięte

- przepływowe

- okresowo nawadniane

- stawy opadowe

- stawy ściekowo-rybne (już nie ma)

10. Sposoby doprowadzania wody do stawu:

• W zależności od źródła wody”

- zasilane przez wodę gruntową

- zasilane wodą opadową ze spływu powierzchniowego

- zasilane z wód powierzchniowych, takich jak strumień, jezioro, zbiornik lub kanał irygacyjny

- zasilanie wodą pompowo ze studni, jeziora, zbiornika, kanału irygacyjnego, itp.

11. Sposoby odwadniania stawów:

• Stawy, których się nie odwadnia są na ogół zasilane przez wody gruntowe i/lub spływ powierzchniowy, a ich poziom wody może się zmieniać sezonowo. Mogą być one wykopane na bagnistych obszarach, na których nie ma innych źródeł tylko wody gruntowe

• Mogą one wynikać z wysokiej przepuszczalności materiałów gleby takich jak żwir, piasek, glina

• Spływ grawitacyjny

• Osuszane przy użyciu pompy

12. Podział według materiałów budowlanych

• Stawy ziemne

• Obudowane stawy (bloki, cegły, betonowe i drewniane ściany, blacha falista)

• Stawy wyłożone tworzywem z nieprzepuszczalnego materiału takiego jak tworzywo sztuczne lub arkusze gumy

13. Podział ze względu budowy:

• Stawy „dug – out” – powstają przez wykopanie gleby z obszaru tworzącego otwór, który jest następnie uzupełniany wodą. Nie posiadają one zwykle drenażu i są zalewane przez deszcze, spływy powierzchniowe lub gruntowe

• Stawy sypane (typowe) Ne pozostawiają wykopu poprzez budowę jednej lub więcej grobli. Zazwyczaj są one zasilane i opróżniane przez grawitacyjny przepływ wody lub pompowanie

• Stawy „cut – and – fill” – są zbudowane w części przez wykop oraz nasyp na zboczu. Zasilane i opróżniane przez grawitacyjny przepływ wody lub pompowanie

14. Systemy pozwalające na kontrolę poziomu wody w stawie:

• Otwór wylotowy powinien być umieszczony na wysokości na tyle niskiej, aby zapewnić całkowite odprowadzenie wody ze stawu

15. Projektowanie sieci odwadniającej

• Główny rów (kanał) może mieć różny kształt w zależności od topografii dna stawu i jego kształtu

• Najlepiej budować regularną sieć rowów:

- o kształcie promienistym jeżeli staw jest kwadratowy

- o strukturze szkieletu ości ryby jeżeli staw jest bardziej prostokątny

16. Konstrukcje regulujące przepływ wody:

• Przepływ wody można regulować przy pomocy dwóch typów konstrukcji

• Oba te systemy mogą być zbudowane z drewna, cegły, betonu

• Przesuwane metalowe drzwi ustawione w szynach odlanych w betonie

i regulowane śrubami lub kołkami

17. sprzęt do budowy stawów:

• Koparka liniowa

• Koparka hydrauliczna

KARP (CYPRINUS CARPIO)

1. Pochodzenie – ryby – dewon

Karp górny trzeciorzęd, zasiedlały stary i nowy świat aż do plejocenu

Teoria rozpadu występowania gatunku na dwa obszary w wyniku zlodowaceń plejstoceńskich (zachodni – europejski i wschodni – wschodnioazjatycki)

1. Dwie odmiany karpia: dzika i udomowiona.

Teoria na temat powstania dzikiej formy karpia – sazana: gatunek zamieszkujący pod koniec pliocenu (około 10mln lat temu) obszar zlewiska Morza Kaspijskiego, podczas postglacjalnego optimum klimatycznego zasiedlił basen Morza Arabskiego oraz Morza Czarnego (coś tu powinno jeszcze być ale nie zdążyłam pisać)

1. Zasięg geograficzny podgatunków karpia:

• Rodzaj Cyprinus obejmuje 5 podgatunków, z których 4 występują we wschodniej części Azji, a jeden w południowo-wschodniej Europie i zachodniej części Azji

• Sazan – (Cyprinus Carpio Carpio) rzeki: Dunaj, Dniestr, Dniepr, Wołga, Oka, Kama, Kuboń, Turek, Kura

• Karp aralski (Cyprinus Carpio aralensis) rzeki: Amu-darja, Syr-darja, Sary-su, Chu, Talas; jeziora: Uzbor, Topian, Kartegelach

• Karp dalekowschodni (Carpinus Carpio haematoplerus) rzeki Amur, Sungari

• Karp wietnamski

• Karp indonezyjski?

Wykład 5. (3.04.2014r.)

KARP

Biologia – siedlisko

- wody słodkie i słone: stawy, jeziora nizinne, rzeki. Lubi wędrować z jezior i rzek do wód przybrzeżnych mórz, może żerować na dużej głębokości, jeżeli pozwalają na to warunki termiczne i tlenowe.

- w cieplejszym okresie przebywa w wodach płytkich przybrzeżnych, następie schodzi głębiej i żywi się nad dnem penetrując warstwy mułu.

SAZAN

- występuje naturalnie w wolno płynących rzekach, starorzeczach, oraz litoralu jeziornym.

- lubi miejsca porośnięte roślinnością, niezbyt głębokie, nasłonecznione i spokojne.

- spotykany w zbiornikach słonych – Morze Czarne, Kaspijskie i Aralskie (możliwy, ale ograniczony rozwój do 2‰ przeżycie narybku do 7‰, przeżycie dorosłych ryb do 12‰)

- dobrze znosi ubytki tlenowe, ale nie jest odporny na wysokie stężenie chlorku sodu

Zalety chowu wynikające z biologii karpia:

- ryba niedrapieżna – możliwość gęstego chowu w różnorodnych obsadach, lepsze wykorzystanie pokarmu naturalnego

- możliwość chowu w obsadach mieszanych, wielkogatunkowych

- dobre wykorzystanie pokarmu zarówno naturalnego (zooplanktonu, formy roślinnej

i dennej), ziaren roślin uprawnych oraz pełnowartościowej paszy

- zapadanie w sen zimowy

- odporność na wysoką temperaturę do 35⁰C (optimum 20-30⁰C, inne źródło 23-29⁰C)

w czasie zimy od 0,5⁰C do 1,5⁰C

- niewielkie wymagania tlenowe

- odporność na wahania pH wody od 4,5 do 11 (optimum 6-9)

Forma udomowiona – cechy:

- szybki wzrost

- silne wygrzbiecenie

- plastyczność kształtów

Wpływ ma na to środowisko (temperatura i ilość pokarmu)

1rok – 600g

2rok – 1500g

3rok – 2500g

Skład mięsa (w 100g)

- 16-19g białka w stosunkowo bogatym składzie aminokwasowym

- 7-28g tłuszczu o dużej zawartości nienasyconych kwasów tłuszczowych

- około 70-75g wody

Karpie chowane na pokarmie naturalnym mają mniej tłuszczu i więcej wody od żywionych ziarnem zbóż. Młodsze mają więcej wody, smak zależy od sposobu przetrzymywania

i żywienia.

Rozród

- w warunkach naturalnych ( przy średniej rocznej temperaturze wody około 18⁰C) dojrzewają w wieku 10 miesięcy i około 300g masy ciała – samce, oraz w wieku 2 lat i masie 1200g masy ciała – samice

- największe znaczenie dla rozwoju gonad ma temperatura wody

- hipofizacja – wstrzykniecie przeznaczonym do tarła rybom zawiesiny hormonów z przysadki lub ich syntetycznych analogów przyspieszających rozwój gruczołów płciowych

- w okresie rozrodu u samców występuje charakterystyczna wysypka perłowa na głowie

- należy do grupy ryb litofilnych

- płodność samic zależy od masy ciała oraz wieku, waha się od 181 do 1500 x 103 jaj

Dojrzałość płciowa a hodowlana

- samie osiągają dojrzałość w 4 roku życia, a samce w 3, przy masie ciała 1500-2000g

- dojrzewają po okresie, kiedy stają się rybą towarową

- niepożądane tzw. pośpiechy – 2 letnie dojrzałe samce eliminowane są z hodowli w celu uniknięcia dzikiego tarła.

Rozwój

- okres rozwoju zarodka zależy od temperatury wody

- w temperaturze 16-24⁰C trwa od 3 do 5 dni

- larwa karpia bezpośrednio po wykluciu ma od 0,56 do 0,63cm długości i 0,0001g masy ciała

- wchłonięcie woreczka żółtkowego – źródło pokarmu i aparat oddechowy (od 2 do 7 dni)

i rozpoczęcie pobierania pokarmu 3-5 dni od wylęgnięcia

- kolejne etapy przekształcania (od 30 do 42 dni) i zanik fałdu skórnego, larwalnych naczyń krwionośnych, zmiana barwy ciała oraz formowanie się narządów(skrzeli, przewodu pokarmowego, płetw, itd.)

- w pełni ukształtowany narybek osiąga długość 4-5cm

Pokrój ciała

KARP HODOWLANY

- ciało spłaszczone bocznie, mocno wygrzbiecone, największa wysokość mieści się w długości od 1,8 do 2,5

- ułuszczenie w trzech podstawowych odmianach: drobnołuski, lustrzeń i bezłuski

- większa głowa, większy otwór gębowy, większa jama gębowa i długi przewód pokarmowy

SAZAN

- wydłużony, obły kształt ciała (zbliżony do walca)

- ciało mało wygrzbiecone, największa wysokość mieści się w długości od 3 do 4,5

- na całym ciele równomiernie rozmieszczone łuski (cykloidalne), mocno osadzone w torebce łuskowej

- mniejsza głowa, jama gębowa i krótszy przewód pokarmowy

Karp ma 30% większe przyrosty masy ciała od sazana. Jego kształt ciała, ułuszczenie oraz barwa nie są jednolite.

Cechy morfologiczne

- 2 pary wąsów

- długa płetwa grzbietowa, ogonowa rozwidlona, lekko zaokrąglona

- zęby gardłowe – na wewnętrznej stronie przekształconych łuków skrzelowych, wzór:

1.1.3 -3.1.1, są wymieniane w ciągu życia, rozcieranie miażdżenie pokarmu

RYBY DODATKOW

Podział ryb hodowanych w stawach karpiowych:

- karegonidy – sieja, która była od lat 70. Przedmiotem chowu w stawach karpiowych

- ryby drapieżne – szczupak, sandacz, sum europejski

- ryby karpiowate podzielone na:

* tradycyjne (karaś pospolity i srebrzysty, lin i złota orfa)

* roślinożerne (amur biały, tołpyga pstra i biała)

* reofilne ( jaź, boleń, brzana, certa, świnka, kleń i jelec) gatunki rzeczne

Wykład 6 (10.04.2014r.)

Slajdy o wychowie karpia

Wykład 7. (24.04.2014r)

KARP METODY CHOWU też jest na slajdach ale część mam przepisaną

Metody szacowania ilości:

- metoda objętościowa „na mokro” – dla gatunków o przeciętnej ruchliwości. Naczynie (objętość 10dmᶟ) napełnia się wodą wraz z wylęgiem i miesza się do równomiernego rozmieszczenia wylęgu. Pobiera się próbę o objętości 0, 25dmᶟ i liczy 3krotnie, jest najczęstszą metodą.

- metoda wolumetryczna „na sucho” – gatunki trudne do równomiernego rozmieszczenia

w wodzie. Obliczanie liczby larw w określonej pojemności lub w wykalibrowanym pojemniku zaznaczając objętość zajmującą np.: 1000 sztuk larw

- metoda grawitacyjna (wagowa) – liczba dużych larw „na sucho” lub „na mokro”

w wytarowanym naczyniu z wodą

Całkowita liczba wylęgu (według szacunku) – liczba larw w 1g x masa (g) lub też po zważeniu

Całkowita liczba wylęgu = masa wylęgu, masa 1000 sztuk

Metody produkcji narybku:

W zależności od warunków środowiskowych oraz możliwości technologicznych istnieją dwie możliwości

- produkcja jesiennego karpia z wylęgu poprzez narybek letni tzw. lipcówką odławiana

z przesadki 1. a następnie wychowu w przesadkach 2. (metoda Dubisha)

- produkcja narybku z wylęgu – z pominięciem odłowu letniego, przesadki, czyli od narybku do wylęgu jesiennego (rocznego).

Metoda Dubisha opracowana w XIX wieku

Thomas Dubish – 1813r. urodzony w Austrii

Produkcja narybku letniego w przesadkach 1.:

- uprawy – przesadki muszą być bardzo żyzne o dnie mineralnym. Po odłowie osusza się je dezynfekuje, rozrzuca obornik, zasiewa wyką ozimą z żytem

- nawożenie – przed zalewem przesadki nawieść obornikiem (w kupkach) w ilości 10-20t/ha

- zalewanie – termin zależy od stopnia intensyfikacji produkcji, gęstości obsady. Przy obsadach rzadkich na 5-7 dni przed zarybieniem, przy obsadach gęstszych kilka dni wcześniej. Optymalna temperatura 18-20⁰C

- bardzo niski – do 100 tysięcy sztuk/ha (system ekstensywny)

-niski – około 100 – 200 tysięcy sztuk/ha (niskointensywny)

- średni – (optymalny) 200 – 250 tysięcy sztuk/ha

- wysoki – powyżej 250 tysięcy sztuk/ha

Produkcja narybku jesiennego w przesadkach 2.:

Zalewa się 7-10 dni przed obsadą (przy wysokich zagęszczeniach powyżej 15000 sztuk/ha zalewa się wcześniej). Obsada narybku jesiennego od 8000 do 15000-20000 sztuk/ha

Sezonowe zużycie pasz w przesadkach (%)

VII VIII IX X Razem

18 56 25 1(2) 100

Normy obsadowe:

Wariant	Obsada ryb szt./ha
A	5000 – 10000
B	15000 – 20000

Rodzaje paszy:

Pszenica, jęczmień, żyto, pszenżyto, kukurydza, soja, łubin, wyka, gryka, groch.

Podstawowe czynności w przesadkach 2.:

- karmienie według preliminarza i stopnia wyjadania

- przeprowadzanie połowów kontrolnych (co 2 tygodnie do września włącznie) w celu stwierdzenia stanu zdrowia i przyrostów

- nawożenie i wapnowanie stawu

- wykaszanie roślinności twardej

- stała kontrola natlenienia, odczynu i temperatury

-w razie potrzeby działania interwencyjne (sanitarne, wodne, techniczne, itp.)

Wychów materiału obsadowego (bez przesadkowania):

- metoda przeznaczona dla doświadczonych hodowców

- konieczne częste odłowy kontrolne, umożliwiające ocenę wzrostu i zdrowia zwierząt

- obsady uzależnione od żyzności stawu. Przy średniej wydajności naturalnej.

Obsady:

15-17 tysięcy/ha

Żyźniejsze 26-35 tysięcy sztuk/ha

Metoda zatorska

- dla uniknięcia wiosennego wybuchu posocznicy i zmniejszenia strat

- metoda alternatywna – jak najpóźniejsze odławianie narybku na wiosnę

Produkcja kroczków karpia:

- w trzyletnim obrocie hodowlanym

- drobniejszy narybek karpia (do 60g)

- początek obradzania stawów kroczkowych narybkiem na początku kwietnia (temperatura 8⁰C)

- obsady

* system ekstensywny 2000 – 3000 sztuk/ha

* system niskointensywny 2400 – 3000 sztuk/ha

* system intensywny 6-7 – 15 tysięcy sztuk/ha

Późne dokarmianie (od maja przy temperaturze 14-15⁰C 3 razy w tygodniu)

Zużycie pasz (%):

V	VI	VII	VIII	IX	X	Razem
6	12	30	38	13	1	100

Przy końcu sezonu hodowane kroczki mają masę jednostkową około 200-300g/sztukę, a produkcja wynosi 400-800kg/ha

Produkcja kroczków metodą obsad dwusezonowych:

- odpowiednie przygotowanie dna stawowego, dobry system techniczny urządzeń

- staw dowolnej wielkości obsadza się na przełomie maja-czerwca wylęgiem karpia

z wylęgarni (lub przesadek 2.) w ilości 12-20 tysięcy sztuk/ha przy 1/3- 3/8 objętości wody

- wodę w stawie uzupełnia się tak, aby w sierpniu uzyskać pełny zalew

- karmienie narybku zaczyna się po uzyskaniu masy jednostkowej 10-15g/sztukę

- nawożenie mineralne stosuje się od połowy sierpnia do listopada

- narybek (50-90g/sztukę) w jesieni nie odławia się pozostaję na zimę

- w marcu-kwietniu następnego roku rozpoczyna się nawożenie i żywienie

- kroczki odławia się jesienią drugiego roku i przenosi do stawu towarowego i pozostawia na zimę, a odławia dopiero wczesną wiosną

Technologie produkcji towarowej (handlówka)

- karpie konsumpcyjne w ciągu jednego sezonu z narybku lub kroczków bądź narybku letniego, stosuje się tzw. obsady dwusezonowe

- 3 metody obsady:

* zapisy hodowlano – produkcyjne

* ze wzoru matematycznego

* z tabel pomocniczych lub norm rybackich

Intensyfikacja produkcji

Wpływ na wysokość produkcji ma wiele czynników m.in. żywienie, kultura i żyzność stawu, nawożenie, zagęszczenie obsad

Poziomy intensyfikacji:

- chów niskointensywny – przyrost masy ryb na pokarmie naturalnym do przyrostu na paszy 1:1-4, wydajność rybacka 500-600kg/ha do 1200-1500kg/ha

- chów intensywny – przyrost masy ryb 1:5-10, wydajność 1200-1500kg/ha do 2500-3000kg/ha

- chów wysokointensywny (tucz) – naturalny pokarm nie ma znaczenia, stosuje się pasze pełnoporcjowe, wydajność >3000kg/ha

W Polsce nie prowadzi się tuczu – wysokie koszty

Wykład 8 (8.05.2014r.)

Wysłane slajdy ryby dodatkowe

Wykład 9. (15.05.2014r.)

DALSZY CIĄG SLAJDY RYBY DODATKOWE

Wykład 10. (22.05.2014r.)

ŻYWIENIE RYB

W żywieniu tarlaków- zapewnienie wysokiej jakości produktów płciowych do ikrzyc

i mleczaków oraz spotęgowanie ich zdolności rozrodczej

Narybek i kroczek – materiał obsadowy o odpowiedniej wielkości oraz uzyskujący odpowiednie przyrosty

Ryby towarowe – wyprodukowanie jak największej masy ryb (o odpowiedniej wielkości)

z jednostki powierzchni stawu i przy jak najniższych kosztach żywienia

Specyfika odżywiania

4 główne grupy pokarmowe w naturalnych zbiornikach wodnych

- plankton

- peryfiton

- fauna denna (bentos)

- roślinność naczyniowa

Ilość i jakoś pokarmu zależy od:

- żyzności stawu

- pory roku

- pogody i temperatury

- wpływu człowieka (nawożenia, dopływu ścieków, okresowego braku wodu, itp.)

Temperatura – podwyższenie temperatury o 10⁰ zwiększa szybkość reakcji chemicznych

w tym trawienia 2-3krotnie (optymalna temperatura dla karpia wynosi 22-24⁰C, a dla pstrąga tęczowego tylko 16-18⁰C)

Zawartość tlenu i zasolenie – minimum 3-4mg tlenu/dmᶟ

Przepływ wody – jego zwiększenie wymaga wydatkowania większej energii

Wielkość i wiek ryb – zapotrzebowanie na energię spada stopniowo z wiekiem

Fazy dobowego cyklu aktywności przemiany materii – szczyty te przypadają w godzinach 2-7 oraz 10-17

Zapotrzebowanie na białko (%)

- karp 28-55

- pstrąg tęczowy 40-60

- sum europejski 45-55

Zapotrzebowanie na białko – sortymenty karpia

- narybek letni 43

- narybek jesienny 38

- kroczki handlówki lekkie 30

- kroczki handlówki ciężkiej 3letniej 24

- tarlaki i selekty <50

10 aminokwasów egzogennych:

- Arginina

- Histydyna

- Izoleucyna

- Leucyna

- Lizyna

- Metionina

- Fenyloalanina

- Treonina

- Tryptofan

- Walina

Tłuszcze

- zapotrzebowanie narybku – podstawowe źródło energii metabolicznej, witamin ADEK oraz egzogennych kwasów tłuszczowych (linolowego i linolenowego)

- brak powoduje osłabienie tempa wzrostu, upośledzenie pigmentacji skóry oraz martwicę płetw

Zawartość tłuszczu w mięsie ryb wynosi 0,5 do ponad 40%

- ryby chude do 2%

- średniotłuste 2-7%

- pełnotłuste powyżej 15%

Witaminy i minerały

- witamina C stosowana jako dwufosforan askorbylu

- pozostałe witaminy i składniki mineralne dostarcza się w paszach jako prefiksy witaminowo-mineralne

Rodzaje pasz:

• Pasze jednostronne – przewaga węglowodanów, niska cena, dostępność, duża stabilność w wodzie, przeciętna wartość pokarmowa, konieczność magazynowania

i transportowania dużej masy paszy i obciążenie dla środowiska

• Wieloskładnikowe o niepełnym zbilansowaniu, mają wyższą wartość pokarmową, niski współczynnik pokarmowy, wysoka cena

Wskaźniki:

• Stosunek białkowy – określa ile części strawnych związków bezazotowych w danej paszy przypada na jedną część strawnego białka właściwego

• Stosunek odżywczy – określa ile części strawnych związków bezazotowych przypada na jedną część strawnego białka surowego

• PER – współczynnik efektów wykorzystania białka w paszy, przyrost jednostek masy ciała ryby przypadający w przeliczeniu na jednostkę białka pobranego w paszy.

• FCR – zużycie jednostek wagowych masy paszy na przyrost jednostki wagowej masy ryb.

Wymagania ryb

• Wartość żywieniowa paszy – stopień wykorzystania pobranej paszy na przyrost ciała

• Właściwości fizyczne i chemiczne - znaczenie ma forma paszy i sposób jej podana oraz stopnia przedostawania się do wody makrocząsteczek i dalsze jej rozpadanie się, a zwłaszcza wypłukiwanie wartościowych składników

• Oddziaływanie na środowisko – długotrwałe moczenie paszy wpływa niekorzystnie na zmiany chemiczne środowiska, które wpływają na efektywność chowu

Charakterystyka pasz dla ryb:

- ziarna zbóż – współczynnik pokarmowy 5-6

- otręby zbożowe 5-7

- łubin 4-5

- kukurydza 5-6

- makuchy słonecznikowe, rzepakowe 5-7

- soja 4

- fasola 6-7

- groch 6-7

- peluszka, bobik 5-6

- sorgo 5-7

- zmiotki młyńskie

- ziemniaki 20-30

Płatki ziemniaczane 8

-nasiona chwastów – kakol, dzika wyka,

- inne pasze pochodzenia roślinnego – wodne i łąkowe

Przygotowanie pasz

- rozdrabnianie lub gniecenie

- namaczanie

- parowanie

- granulowanie – zbilansowane

- ekstrakcja – zbilansowane

Namaczanie – 6-8 godzin, aby nie dopuścić do fermentowania ziaren

Komponenty używane do sporządzania mieszanek

• Roślinne – nasiona łubinów, soja, groch, fasola, bobik, kukurydza, pszenica, żyto, jęczmień, otręby pszenne, żytnie, śruty poekstrakcyjne, makuchy

• Zwierzęce – mączka z krwi, mączka rybna, hydrolizaty białka

Dodatki paszowe:

- wprowadzone w celu innym niż dostarczanie substancji odżywczych

- ich udział ma duże znaczenie poprzez wpływ na gotowy produkt

+stabilność wodna

+wykorzystanie składników pokarmowych

+stan zdrowotny

+ zapach i smak paszy

+ trwałość przechowalniczą

Bindery (lepiszcza) – poprawa stabilności wodnej

Przeciwutleniacze – przeciwdziałanie utlenianiu się tłuszczy

Probiotyki

Barwniki

Atraktanty – substancje przywabiające

Immunosymulatory – odporność nieswoista

Enzymy – polepszenie strawności

Wykład 11. (29.05.2014r.)

NIE BYŁO ZE WZGLĘDU NA WYJAZD TERENOWY

Wykład 12. (5.06.2014r.)

NIE BYŁO

Wykład 13. (12.06.2014r.)

Aglomerowanie pasz

• Formowane (upostaciowanie) mieszanek paszowych polega na ich mechanicznej obróbce po uprzednim poddaniu obróbce hydrotermicznej.

• Aglomeracja ciśnieniowa: brykietowanie, granulowanie, ekspandowanie, ekstruzja

• Upostaciowanie zabezpiecza pasze przed wyługowaniem składników pokarmowych

• Ułatwia podawanie środków leczniczych i profilaktycznych

• Mniejsze wykorzystanie pokarmu naturalnego, a co za tym idzie maleje wydajność naturalna stawu.

Granulowanie pasz – forma aglomeracji ciśnieniowej za pomocą specjalnych urządzeń,

w których rozdrobnione składniki mieszanki są przetłaczane przez otwory matrycy różnych rozmiarów.

Ekstruzja – technika wytłaczania materiałów termoplastycznych pod dużym ciśnieniem (do 20MPa) i wysokiej temperaturze (do 200⁰C), wywołujące w nich istotne zmiany fizykochemiczne.

Ekstruder ślimakowy po raz pierwszy w latach 30. XX wieku

- jednoślimakowe

- dwuślimakowe współbieżne

- dwuślimakowe przeciwbieżne

Sposoby generowania energii cieplnej:

- autogenne – źródłem ciepła jest siła tarcia cząstek surowca

-izotermiczne – podgrzewane (grzałki elektryczne, płaszcz wodny)

- politropowe – mieszane źródło energii

Sucha ekstruzja – uzdatnianie i modyfikacja surowców paszowych

Ekstruzja gotująca

- wytwarzanie pasz dla ryb, karm dla zwierząt domowych

- umożliwia uzyskanie różnych kształtów peletek oraz ich gęstości

- doskonałe wymieszanie surowców

Zalety:

- zagotowanie – dezynfekcja termolabilnych substancji antyżywieniowych. Wzrost strawności białka i energii

- ekspandowanie – teksturyzacja i formowanie produktu w wyniku że latynizacji skrobi, rozerwania ścian komórek i uwodnienia tłuszczu

- dehydratacja – obniżenie wilgotności produktu do 50%

- stabilizacja – inaktywowanie enzymów powodujących szybkie pogorszenie wartości odżywczej np. lipaza czy lipooksygenza powodujące jełczenie tłuszczu

- sterylizacja – eliminacja bakterii, wirusów, grzybów, pleśni i przetrwalników

Wady:

- energochłonność – około 1kWh kg⁻¹ produktu

- technika wykorzystywana do produkcji pasz specjalistycznych

- straty niektórych składników odżywczych podczas obróbki termicznej

Hodowla karpia w Polsce:

cechy mające wpływ na wyniki produkcyjne:

- jakościowe

- ilościowe

Cele selekcji:

- ustalenie korzystnych cech użytkowych

- szybki wzrost

- ułuszczenie

- pokrój i wartość konsumpcyjną

- ubarwienie

- odporność na choroby zakaźne

- wiek dojrzewania

- cechy morfologiczne

Ocena cech użytkowych:

- na podstawie cech zewnętrznych

- na podstawie innych wskaźników (biochemicznych, markerów genetycznych)

Szybkość wzrostu:

- najważniejsza cecha

- ściśle związana z innymi cechami: budowa ciała, zdrowotność, budowa przewodu pokarmowego, zdolność trawienia, wyszukiwanie pokarmu, rasa, linia, wiek, płeć

- dodatkowo wpływ mają warunki środowiskowe

Ułuszczenie:

- pełnołuskie

- bezłuskie

- lustrzenie

- rzędowe

Dziedziczenie szaty łuskowej u karpia zależy od dwóch genów:

S i s – squama – łuska, N i n – nudus – goły

Karp pełnołuski – dominujący gen S, brak N, SSnn – dziedziczony w linii czystej,

Ssnn – wykazuje w potomstwie rozszczepienie cech ułuszczenia

Karp bezłuski – sann, SsNn i SSNn – nie dziedziczą się wiernie. Jest pobawiony łusek

Lustrzeń – sann przekazywane potomstwu wiernie – typ ułuszczenia najczęstszy u karpia hodowlanego

- pełny

- siodełkowy

- lampasowy

- wieńcowy

Karp rzędowy – SsNn i sann nie dziedziczy się wiernie. Wzdłuż linii bocznej mają jeden rząd równej wielkości łusek. Genotyp: SSNN, sann oraz sann są letalne

Pokrój i wartość konsumpcyjna:

Pokrój – stosunek długości ciała do największej wysokości ciała szybko rosnące charakteryzują się średnim wygrzbieceniem ciała

Wskaźnik Fultona =$\frac{masa\ ciala\ (g)}{(dlugosc\ ciala)3}$

Wielkość głowy – występują zarówno linie charakteryzujące się małymi jak i dużymi głowami

Dobre wygrzbiecenie mają mniejsze głowy, o ciele wydłużonym szersze i większe głowy

Ubarwienie ciała:

- złocisto zielonkawe z odcieniem

- w liniach czystych hodowlanych zabarwienie ciała jest cechą stałą

- często związane ze środowiskiem

- w selekcji preferuje się barwę złocisto zielonkawą a nie szarą (myszatą)

Odporność na choroby zakaźne:

- problemy z ukierunkowaniem selekcji na odporność na choroby

- prawdopodobna przyczyna problemu – źle wybrane kryterium (przeżywalność)

- możliwe rozwiązanie dzięki wykorzystaniu wskaźników biochemicznych