1. Prawa człowieka.
Prawem człowieka jest uprawnienie przysługujące każdemu człowiekowi z racji tego, że jest człowiekiem. Jest ono mocno niezbywalne, nie można go człowiekowi odebrać, ani człowiek nie może się go zrzec. Wszyscy mają je w równym stopniu. Państwo powinno uznawać to prawo i ochraniać tak, by nikt go nie naruszył. Przez ochronę praw człowieka rozumie się ogół środków oraz działalność mającą na celu zapewnienie i realizację praw człowieka. Ujęcie takie oznacza odejście od tradycyjnego, formalnego rozumienia ochrony jako niedopuszczenia do pozbawionej podstawy prawnej ingerencji państwa w sferę praw człowieka.
2. Klasyfikacja form ochrony.
Klasyfikacja form ochrony praw człowieka może następować ze względu na charakter środków, jakie zostały zastosowane dla ochrony praw człowieka. Ochrona prewencyjna ma na celu zapobieganie, by nie doszło do ich naruszenia. Natomiast ochrona represyjna występuje wówczas, gdy doszło już do naruszenia praw jednostki i norm prawnych ich dotyczących, a jednostka wzywa odpowiedni organ do ochrony jej praw.
3. Gwarancje praw człowieka.
Gwarancje materialne, określane też gwarancjami faktycznymi, oznaczają ogół czynników i środków umożliwiających w danym systemie realizację praw jednostki. Zaliczają się do nich m.in. stosunki własnościowe, kultura polityczna społeczeństwa, tradycja prawna. Oznaczają więc one materialne możliwości wykorzystania praw własnościowych. Natomiast gwarancje formalne obejmują całokształt środków prawnych i środków o charakterze instytucjonalnym, które są stworzone i stosowane dla zapewnienia praw jednostki.
4. Zakres ochrony praw człowieka w prawie międzynarodowym.
Wyróżnia się następujące zakresy:
podmiotowy (określający, jakie osoby mogą powołać się na normy dotyczące praw człowieka dla ochrony swoich interesów.
przedmiotowy (określający, jakie stosunki społeczne objęte są ochroną)
czasowy (określający, okres obowiązywania norm dotyczących praw człowieka)
przestrzenny (określający, terytorium, na którym obowiązują normy dotyczące praw człowieka.
5. Konflikty między prawami jednostki.
Kolizja praw człowieka.
Ma miejsce wówczas, gdy w tej samej sytuacji różne jednostki powołują się dla ochrony swoich interesów na różne przysługujące im prawa. Chodzi nie tylko o wzajemną relację tych praw, ale też o ustalenie ich zakresu (granic).
W nauce prawa wskazuje się na następujące sposoby rozstrzygania kolizji:
należy przyznać pierwszeństwo w oparciu o rangę ograniczeń praw jednostki w systemie prawa
powinno się przyznawać pierwszeństwo prawu mniej ograniczonemu w myśl zasady in dubio pro liberate
nie można przyznawać pierwszeństwa w oparciu o zasadę in dubio pro liberate, gdyż interes jednostki może ograniczać wystarczająco wolność drugiej jednostki i należy wziąć to pod uwagę.
6. Zagrożenia praw człowieka.
Przez zagrożenia praw człowieka rozumie się czynniki ograniczające całkowicie lub częściowo możliwość ich realizacji. Zagrożenia te mają różny zakres (godzą we wszystkie lub pojedyńcze prawa człowieka), zasięg (globalne, regionalne, krajowe, środowiskowe) oraz intensywność. Rozwój cywilizacyjny rodzi powstawanie nowych zagrożeń o charakterze globalnym, niemożliwych do usunięcia lub zapobieżenia w skali jednego kraju. Są to czynniki obiektywne, niezależne od państwa, którego jurysdykcji podlega jednostka. Rzutuje to na szczególne znaczenie międzynarodowej ochrony praw człowieka.
7. Naruszenia praw człowieka.
Mamy z nimi do czynienia wówczas, gdy jakiś podmiot całkowicie lub częściowo ogranicza możliwość ich realizacji, postępując niezgodnie z prawem. Naruszeniem nie jest więc np. całkowite uniemożliwienie jednostce korzystania z przyznanych jej praw, które dokonało się w sposób zgodny z prawem. Naruszeniem praw człowieka jest działanie, a nie jego zamiar. Musi być więc realne, a nie tylko potencjalne. Należy tu uwzględnić zaniechanie, a więc sytuację, gdy dany podmiot był prawnie obowiązany do działania, a mimo to odmówił bądź też działał nie w pełnym zakresie przewidzianym przez prawo.
8. Komitet Praw Człowieka.
Był on pierwszym uniwersalnym organem powołanym do monitorowania przestrzegania praw człowieka uregulowanych w traktatach. Wcześniej organy takie powoływano jedynie w ramach systemów regionalnych. Komitet został powołany dnia 28 stycznia 1976 r. Formalnoprawną podstawą działania Komitetu jest Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych. Utworzenie Komitetu określane jest "kamieniem milowym" kształtowania się międzynarodowego systemu praw człowieka oraz uznania dopuszczalności składania skarg indywidualnych. Komitet składa się z 18 członków wybieranych na czteroletnią kadencję przez zebranie państw członkowskich w głosowaniu tajnym spośród kandydatów zgłoszonych przez państwa członkowskie. na podstawie artykułu 40Paktu w ciągu roku od ratyfikacji, a następnie w terminach wyznaczonych przez Komitet. Ponadto Komitet rozpatruje skargi osób indywidualnych na naruszenie ich praw składane w oparciou i postanowienia Protokołu Fakultatywnego.