Ćwiczenia bierne:

1. Ruchy w stawach pacjenta wykonuje kinezy terapeuta, pacjent usiłuje tylko jak najbardziej rozluźnić mięśnie

2. Cel:

• Niedopuszczenie do pojawienia się zrostów w stawie

• przykurczów torebki stawowej, mięśni, ścięgien

• ułatwienie krążenia krwi i chłonki

• zapobieganie odleżynom

• zachowanie czucia proprioceptywnego i pamięci ruchowej

1. Wskazania:

• Porażenia i niedowłady mięśni wiotkie i spastyczne

• Długotrwałe unieruchomienie kończyny

• Początkowy okres uruchamiania stawu po zabiegu

• Choroby ukł. Krążenia gdzie samodzielny wysiłek jest niewskazany

1. Przeciwwskazania:

• Ostry stan zapalny stawu i tkanek okołostawowych, żył

• Podwyższona temperatura ciała

1. Wykonanie:

• Dopuszczalne jest podwieszanie

• Pozycja wyjściowa dla ruchu w stawach kończyn górnych – siedzenie z oparciem dla tułowia (oparcie takie by nie utrudniać ruchów w stawie ramiennym) – w leżeniu jak nie potrafi siedzieć lub siedzenie nie jest dla niego wskazane. W leżeniu, ćwiczenia w stawie ramiennym wykonuje się gdy kończyna zwisa.

• Pozycja wyjściowa dla ruchu w stawach kończyn dolnych, tułowia, głowy i szyi – leżąca, gdy przeciwwskazaniem jest opuszczanie łóżka ćwiczenia wykonuje się w łóżku w pozycji leżącej lub półsiedzącej z oparciem (rozluźnienie mięśni)

• Odcinek bliższy ćwiczonego stawu – ustabilizowany tak aby ruch odbywał się tylko w tym stawie i nie był wspomagany (stabilizacja przez odpowiednią pozycję wyjściową lub pasy)

• Chwyt ma być pewny ale nie ma sprawiać bólu

• Ruch wykonywać: płynnie, w dobrej płaszczyźnie, wokół osi stawu, wszystkie ruchy w stawie w pełnym zakresie (jeśli to możliwe)

• W stawach bolesnych nie przekraczać granicy bólu

• Należy odsuwać od siebie kości wchodzące w skład stawu aby zmniejszyć tarcie

• Wszystkie ruchy w stawie powtarza się 20-30 razy (faza ruchu, powrót do pw; chwila przerwy)

• Tempo – wolne i rytmiczne

• 1-2 razy dziennie

Redresja:

1. Rozciąganie, ćwiczenia i inne sposoby przy odpowiednio dawkowanej sile do zniesienia przykurczów tk. Miękkich okołostawowych lub mięśni

2. Cel:

• Zniesienie przykurczów tkanek miękkich

• Przygotowanie stawu do rekonstrukcyjnego zabiegu chirurgicznego

1. Wskazania:

• Ograniczenie ruchomości stawu -> przykurcz tkanek miękkich

1. Przeciwwskazania:

• Ostry stan zapalny: stawu, tk. Okołostawowych, mięśni

• Ostry okres chorób ukł. Krążenia i oddechowego

• Niewydolność krążenia i oddechowa

• Podwyższona temperatura ciała

• Odwapnienie kości, zmiany morfologiczne

• Nie wykonywać przy ograniczeniu ruchomości stawu łokciowego (po złamaniach w obrębie stawu) -> w niektórych przypadkach są wskazane

• Nie wykonywać jeśli zakres ruchu stawie można przywrócić innymi ćwiczeniami

1. Wykonanie:

• Wykorzystuje się działanie dźwigni (im dłuższe ramię tym mniej siły trzeba użyć) -> przy zbyt dużej można uszkodzić staw lub złamać kończynę -> ryzyko zmniejszamy gdy skrócimy ramię dźwigni i rozłożymy punkt przyłożenia siły na jak największą powierzchnię ćwiczonego dalszego odcinka stawu

• Przed rozpoczęciem -> podanie leków przeciwbólowych, nagrzewanie: Sollux, okłady parafinowe, blokady nowokainowe, ćwiczenia czynne, masaż ->>> lepsze ukrwienie, rozluźnienie mięśni, mniejszy ból przy redresji -> dobra też redresja w ciepłej wodzie

• Odcinek dalszy chwytamy blisko stawu (przeważnie bo to zależy od siły)

• Siłą przekraczamy granicę bólu obserwując zachowanie chorego

• Przy nagłym silnym bólu – przerywamy, przy bólach po redresji – zmniejszamy siłę w następnych

• Odciągamy od siebie kości tworzące staw, wracamy do pw. + krótka przerwa

• Znaczenie ma wzmacnianie antagonistów bo wzrost ich siły pomaga w utrwalaniu zwiększonego zakresu ruchów

• Czas trwania – 20-30minut -> poprawa dzięki systematycznym ćwiczeniom

• Tempo – bardzo wolne – dajemy możliwość adaptacji do bólu

• Pozycje – jak w biernych

• Przerwy można wykorzystać na rozluźnienie mięśni np. masaż

• Pacjent musi mieć pełne zaufanie do kinezy terapeuty

• Po zakończeniu ćwiczeń redresyjnych wykonuje się serię ćwiczeń czynnych w odciążeniu w szybkim tempie (przywraca koordynację i pamięć mięśniową)

• Zwiększenie zakresu ruchu należy utrwalać

• Dla uzyskania działania redresującego min. Obciążenie dla dorosłego – 5kg

• Możliwa jest też autoregresja poprzez napinanie antagonistów w stosunku do przykurczonych i wykonując ćw. Czynne w odpowiednich pw.

Poizometryczna relaksacja:

1. Bierne rozciąganie mięśni bezpośrednio po ich maksymalnym napięciu izometrycznym -> wykorzystuje się tak hamujący wpływ wrzecionek ścięgnistych na odruch na rozciąganie ponieważ mięsień zostaje rozluźniony wskutek hamowania autogennego i zwrotnego

2. Cel:

• Zmniejszenie nadmiernego napięcia mięśni

• Przywracanie fizjologicznego zakresu ruchu w stawie

• Działanie przeciwbólowe

• Zwalczanie podrażnień mięśni oraz tkanki łącznej

• Osłabienie fizjologicznej grupy mięśniowej

• Miejscowy zastój żylny prewencja w zwalczaniu żylaków podudzi

1. Przeciwwskazania:

• Osoby bez czucia powierzchownego

• Inne określa lekarz prowadzący

1. Wykonanie:

• Powolne rozciągnięcie mięśnia – do granicy jego rozciągliwości nie przekraczając progu bólu

• Stabilizacja w tej pozycji

• Próba ruchu w odwrotną stronę przeciw oporowi fizjoterapeuty z powolnym wdechem

• Rozluźnienie z powolnym wydechem

• Próba dalszego rozciągania mięśnia do granicy rozciągliwości itd.

• Opór stawia się przez około 10 sekund i kolejno powtarza cykle rozciągnięcie – opór – rozciągnięcie od 3 do 5 razy

• Lewit proponuje wykorzystanie gałek ocznych prosząc o spojrzenie w kierunku skurczu.

• Błędy pacjenta: zbyt duża siła skurczu +20% max., zły kierunek, za długi lub za krótki skurcz, brak rozluźnienia

• Błędy fizjoterapeuty: zła siła oporu, gwałtowne przechodzenie do kolejnej pozycji, zła kontrola pozycji stawu i mięśni, złe instrukcje słowne,