Ćwiczenia bierne redresyjne

Są odmianą ćwiczeń biernych.

Charakteryzuje je zastosowanie większej siły zewnętrznej niż w ćwiczeniach biernych, co pozwala przezwyciężyć opór tkankowy.

Ćwiczenia redresyjne stosuje się, gdy skuteczność ćwiczeń biernych jest zbyt mała.

Celem tych ćwiczeń jest:

-Zniesienie przykurczów i likwidacja ograniczeń ruchomości w stawach

-Przywrócenie normalnego zakresu ruchomości

-Zwiększenie zakresu ruchu w stawach

-Rozciągnięcie przykurczonych tkanek okołostawowych

Przeciwwskazania:

-określa je lekarz

-niepełny zrost kostny, zmiany w układzie kostnym, znaczne odwapnienie kości

-ciężki stan ogólny, gorączka

-znaczne zniszczenie powierzchni stawowych

-stan zapalny w obrębie stawu lub tkanek okołostawowych

Ćwiczeń tych nie stosuje się raczej w ograniczeniu zakresu ruchów w stawie łokciowym.

Należy je stosować bardzo ostrożnie przy osteoporozie.

Na tego typu ćwiczenia podatne są tylko ograniczenia, które wynikają ze skrócenia (przykurczu) miękkich elementów okołostawowych.

Skuteczność ćwiczeń redresyjnych zależy od rodzaju zablokowania ruchomości stawowej i jej przyczyny.

Przykurcz może być miękki, poddający się ćwiczeniom, ustępujący z trudem lub w ogóle nie ustępujący pod wpływem ćwiczeń.

Jeśli przyczyną jest blok kostny to ćwiczenia redresyjne są nieskuteczne.

Przed ćwiczeniami redresyjnymi należy rozpulchnić i rozluźnić staw i tkanki okołostawowe

(ciepła kąpiel, okład parafinowy).

Przy zwiększonej wrażliwości pacjenta na ból za zgodą lekarza można podać lek przeciwbólowy.

Ćwiczenia redresyjne wykonuje się w pozycjach izolowanych.

Obowiązuje odpowiednia stabilizacja odcinka bliższego stawu (chwyt jak najbliżej stawu).

Odcinek dalszy ujmuje się 1 lub 2 rękami również blisko stawu, w którym wykonuje się ruch.

Chwyt musi być pewny, nie może pozwolić na niespodziewane ruchy pacjenta.

Kontakt ręki z ćwiczoną częścią ciała powinien obejmować jak największą powierzchnię.

Ćwiczony ruch powinien być jednopłaszczyznowy.

Zakres każdego ruchu powinien minimalnie przekraczać granice przykurczu - podczas jednego zabiegu należy zwiększać zakres ruchu tylko o parę stopni.

Ruch redresyjny prowadzi się ostrożnie i obserwuje reakcje pacjenta.

Tempo ćwiczeń: bardzo wolne, pozwalające na adaptacje do bólu.

Odprowadzenie ruchu z pozycji krańcowych musi być bardzo powolne.

Siła, z którą wykonuje się ruch powinna narastać stopniowo - ruch może mieć charakter sprężynujący.

Im większą trzeba użyć siłę, tym krótsza musi być dźwignia.

Ważne jest nawiązanie kontaktu z pacjentem - pacjent musi nam ufać i musi czuć się bezpiecznie.

Wskazane jest odciąganie powierzchni stawowych podczas ćwiczeń tzw. wyciąg wydłużny (zmniejsza to odczucie bólu)

W granicznych wartościach zakresu ruchu poleca się pacjentowi próbować wspomagać czynnie ruch w kierunku redresji - odruch zwrotny antagonistów daje bowiem odruchowy spadek napięcia w rozciąganej grupie mięśni.

W przerwach między powtórzeniami ruchu należy rozluźnić mięśnie ( np. masaż)

Efekty mogą być widoczne dopiero po serii wykonanych ćwiczeń.

Czas trwania Ćwiczeń: ok. 30 minut (z przerwami), 1-2 razy dziennie

Należy obserwować reakcje miejscowe po zakończeniu ćwiczeń ( ból, obrzęk, zaczerwienienie, wzrost temperatury ciała).

Po ćwiczeniach redresyjnych następuje seria ćwiczeń czynnych w odciążeniu wykonywanych w szybkim tempie - dzięki czemu utrwala się efekt.

Następnie po odpoczynku stosuje się ćwiczenia czynne oporowe - w celu wzmocnienia zespołów mięśniowych rozciągniętych (osłabionych).

AUTOREDRESJE:

Redresje wykonywane przez pacjenta

Ćwicząca osoba sama aplikuje sobie siłę (wykorzystując np. taśmę)

INNE ĆWICZENIA ZWIĘKSZAJĄCE RUCHOMOŚĆ STAWOWĄ:

Manipulacje, mobilizacje i trakcje - stanowią rodzaj leczenia biernego, mieszczącego się w pewnym sensie w obrębie definicji ćwiczeń biernych redresyjnych.

Stanowią element metod terapii manualnej.

Celem terapii manualnej jest przywrócenie pełnego zakresu ruchomości w stawie, w przypadku ograniczeń tej ruchomości pochodzenia czynnościowego (tzw. zablokowania).

MANIPULACJE

Szybkie pociągnięcia jednego odcinka ciała, podczas gdy drugi jest ustabilizowany (stawy sąsiednie są zaryglowane).

Ruch odbywa się na bardzo małym dystansie.

Manewr ten wykonuje się podczas wydechu na ogół w kierunku ograniczonej ruchomości. Chociaż można wykonywać je w kierunku niebolesnym i stawiającym mniejszy opór.

Manipulacjom towarzyszy odgłos trzaśnięcia.

Efektem manipulacji jest odblokowanie stawu, dzięki czemu natychmiast powraca ruchomość w stawie oraz następuje odruchowe wzmożenie napięcia mięśni.

Wskazania: trudno ustępujące ograniczenia ruchów w stawie

Wykonuje się je przy nieznacznym ograniczeniu ruchomości

Obowiązuje w nich dobór właściwej pozycji i zastosowanie odpowiedniego chwytu (zaryglowanie jednego stawu przy uruchomieniu drugiego).

Wykonuje się je w znieczuleniu, 2-3 razy w tygodniu.

Znieczulenie znosi ból, który informuje o dopuszczalnym stopniu redresji.

Uzyskując podczas jednego zabiegu zbyt duży zakres ruchu, nie rozciąga się mięśni i tkanek okołostawowych, ale rozrywa się tkanki, tworząc wewnątrz krwiak i ranę. Po ustąpieniu znieczulenia pojawia się ból i wewnątrz stawu i mięśnia następuje resorpcja krwiaka i tworzy się blizna, która dodatkowo ogranicza ruch w stawie. Należy więc podczas jednego zabiegu zwiększać zakres ruchu w stawie tylko o parę stopni.

Zbyt częste powtarzanie manipulacji doprowadzić może do niekorzystnej hipermobilności.

MOBILIZACJE

Ślizgowe przesuwanie powierzchni stawowych bez przekraczania fizjologicznego zakresu ruchu.

Mobilizacje stosowane są przy znacznym ograniczeniu ruchomości.

Istnieje wiele odmian mobilizacji.

Mobilizacje bierne- polegają na rytmicznych ruchach rotacyjnych lub ślizgowych o niewielkim zakresie.

Stosuje się w nich odpowiednie chwyty i pozycje z zaryglowaniem stawów sąsiednich.

Mogą dotyczyć jednego segmentu ruchowego kręgosłupa, kilku segmentów lub kończyn.

TRAKCJE

Jest to odciągnięcie od siebie powierzchni stawowych.

Ustawia się kończynę w patologicznej granicy ruchomości i delikatnie rozciąga w obrębie stawu,

odpowiednio chwytając odcinek bliższy i dalszy.

W zależności od zastosowanej siły zewnętrznej można wyróżnić 3 stopnie trakcji:

1. działanie siłą, która zmniejsza ciśnienie wewnątrz stawowe oraz zmniejsza napięcie powierzchniowe

2. uzyskanie napięcia struktur stawowych- zwłaszcza torebki stawu

3. Rozciągnięcie tkanek miękkich okołostawowych

STOPNIE TRAKCJI:

1. Trakcja pikolo (najlżejsza):

Jest prawie niewidoczna ale pacjent ją czuje

Poprawia przepływ płynu wewnątrz stawowego i odciąża staw

Zmniejsza ciśnienie w obrębie jamy stawowej

Wskazania: ograniczenia z obrzękami

2. Trakcja slak:

Cel: wyprostowanie struktur stawowych

3. Trakcja, w której dochodzi do rozciągania struktur w obrębie ich elastycznych możliwości:

Wskazania: leczenie ograniczeń torebkowych

4. Trakcja na bazie manipulacji:

kontrolowane przekraczanie możliwości anatomicznych stawu, nie dopuszczając do jego uszkodzenia

-krótkie szarpnięcia

POIZOMETRYCZNA RELAKSACJA MIĘŚNI (PIR)

PIR jest sposobem na ominięcie odruchu na rozciąganie.

Odruch na rozciągnięcie:

Jeśli mięsień jest rozciągany to w ramach obrony odruchowo się napina, co jest zabezpieczeniem przed naderwaniem.

Zjawisko obrony mięśniowej wygasa dopiero po 30 sekundach od rozpoczęcia rozciągania.

PIR rozluźnia mięsień rozciągany jeszcze przed jego rozciągnięciem oraz rozluźnia mięśnie antagonistyczne w stosunku do niego (tzw. zjawisko antagonistycznego hamowania)

Wskazania:

- ograniczenie ruchomości pochodzenia mięśniowego (przykurcze mięśniowe)

- stany wzmożonego napięcia mięśni

Kolejno po sobie wykonywane są:

A. powolne rozciągnięcia mięśnia aż do granicy jego rozciągliwości (bez przekraczania granicy bólu)

B. stabilizacja w tej pozycji

C. próba ruchu w powrotna stronę przeciw oporowi z powolnym wdechem (skurcz izometryczny) ok. 8-10 sekund

-mięsień w ramach obrony rozluźnia się i próbuje wydłużyć

D. rozluźnienie z powolnym wydechem (ok. 10 sekund)

E. próba dalszego rozciągania mięśnia do kolejnej granicy jego rozciągliwości.

Nieznaczny opór stawia się tutaj przez 10 sekund i kolejno powtarza się cykle rozciąganie - opór - rozciąganie (od 3 do 5 razy). Za każdym razem zwiększa się zakres ruchu.

Odmiana PIR wg Mitchella:

Technika napięcie- rozluźnienie- rozciągniecie

Skurcz izometryczny trwa 3-7 sekund, po czym następuje faza biernego rozciągnięcia z 10 sekundowym przytrzymaniem danego odcinka na granicy rozciągliwości tkanek okołostawowych.

Stretching:

Rozgrzewka 5 minut

Napięcie izometryczne mięśnia 10-30 sek

Rozluźnienie mięśnia 2-3 sek

Powolne rozciągnięcie mięśnia z zatrzymaniem przez 10-30 sek

Przyczyny ograniczeń ruchów w stawie:

1)

Długotrwałe unieruchomienie

Urazy mięśni, torebki stawowej, więzadeł

-dochodzi do ograniczenia ruchów w stawach

-chora osoba nie chce się ruszać, gdyż sprawia jej to ból

-zanik elementów elastycznych i kurczliwych mięśnia

-spadek elastyczności i sprężystości torebki stawowej, więzadeł i tkani łącznej okołostawowej

2)

Zmiany zapalne stawu (pochodzenia bakteryjnego lub powstałe na tle gośćcowym)

-następuje uszkodzenie stawu i tkanek miękkich

-chory unieruchamia staw z powodu bólu

3)

Zaburzenia równowagi mięśniowej między agonistami i antagonistami

Uszkodzenie ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego (niedowłady, porażenia)

Do przykurczu pochodzenia mięśniowego dochodzi w przypadku porażenia lub osłabienia jednej grupy mięśniowej (agonistycznej) przy zachowanym działaniu antagonistycznej grupy mięśniowej.

Mięśnie porażone (osłabione) ulegają rozciągnięciu. Mięśnie antagonistyczne ulegają przykurczowi.

Porażenie czynnościowe: powstaje na skutek zaburzeń czynnościowych mięśni a nie na skutek zmian w układzie nerwowym. Przewaga antagonistów doprowadza do rozciągnięcia mięśni osłabionych, które przechodzą w stan porażenia.

Przykurcz mięśniowy może doprowadzić do obkurczenia się torebki stawowej, więzadeł i tkanek miękkich okołostawowych. Przy braku leczenia dochodzi do pełnego usztywnienia kostnego.

---