ĆWICZENIA SAMOOBSŁUGOWE

Ćwiczenia samoobsługowe (samowspomagane) - są to ćwiczenia kombinowane. Udział bierze chora część ciała - biernie i zdrowa-czynnie. Ćwiczenia te mają na celu poprawienie trofiki mięśniowej i utrzymanie odpowiedniego zakresu ruchu w stawach

Ćwiczenia samowspomagane są wykonywane w przypadku posiadania siły mięśniowej pozwalającej na wykonanie ruchu przeciw sile ciężkości (tym też różnią się one od ćwiczeń wspomaganych) przy czym chory wykonując ruch jedną kończyną wspomaga wykonanie ruchu w stawach drugiej kończyny (tej o słabych zakresach ruchomości) jednocześnie zwiększając jego zakres.

Cel ćwiczeń:
- uzyskanie przyrostu słabych, osłabionych mięśni
- tempo ćwiczeń zależy od aktualnej siły mięśniowej ( stosuje się ćw. na czas )

- zwiększenie zakresu ruchów w stawach(w ograniczonym przedziale),

- uzyskanie rozluźnienia nadmiernie napiętych mięśni

- poprawa trofiki poprzez zwiększenie efektywności działania "pompy mięśniowej”

- zapobieganie negatywnym skutkom długiego unieruchomienia

Wskazania:
- zaniki i znaczne osłabienia mięsni od +1 do +2
- słaby zrost kostny
- stany chorobowe powierzchni stawowych ( zmiany zwyrodnieniowe ), polega na zmniejszeniu tarcia powierzchni

- przygotowanie do ćwiczeń czynnych wolnych
Zasady:
- ruch w płaszczyźnie poziomej
- podwieszki powinny całkowicie odciążać kończynę:

- Stosuje się zestaw linowo-bloczkowo
- Ćwiczenia samowspomagane łatwo wykonuje się w kabinie z kraty lub wokół tej kraty
- Laska gimnastyczna
- Mogą być również formą autoredresji
czynne w odciążeniu samodzielne wykonanie ruchu przy odciążeniu ćwiczonego odcinka ciała poprzez:
- podwieszenie kończyny podwieszenie osiowe na podwieszkach i linkach w kabinie z kraty lub innych systemach podwieszeń (podwieszenie nad osią stawu ) ( kabina UGUL-a )
- zmniejszenie tarcia o podłoże, wykorzystanie płaszczyzn poślizgowych
- podtrzymanie kończyny przez kinezyterapeutę
- zanurzenia w wodzie

Ćwiczenia te mogą mieć charakter:

• bezpośredni polega on na wykonywaniu ruchu kończyną chorą przy pomocy zdrowej przy czym zakres wykonanego ruchu nie jest do końca pełny, spowodowane jest to faktem wykonywania ruchu przez samego pacjenta oraz jego obawą przed wystąpieniem bólu, przez co nie będzie on prowadzić ruchu do końca zakresu;

• pośredni przeprowadzany jest w UGUL-u ponieważ na jego ściankach i suficie można zawiesić na odpowiedniej wysokości bloczek kierunkowy jak i dodatkowy. Na ćwiczoną kończynę zakłada się podwieszki połączone z linką biegnącą przez bloczek kierunkowy i dodatkowy, a drugi jej koniec chory trzyma w zdrowej ręce lub jest przyczepiony do podwieszki znajdującej się na drugiej kończynie, którą również może prowadzić ruch.
  
  Metodyka: pacjenta układamy w odpowiedniej pozycji ułożeniowej stabilizując odcinek bliższy stawu (UGUL) na ćwiczoną kończynę zakładamy podwieszki połączone z bloczkiem kierunkowym i dodatkowym , drugi koniec linki chory trzyma w ręce (ręka wspomaga nogę może tez wspomagać rękę) lub jest połączony z druga zdrową kończyną chory wówczas wykonuje ruch przy pomocy drugiej zdrowej kończyny (czyli noga wspomaga nogę, ręka -rękę). Chory może także wykonywać te ćwiczenia przy pomocy różnych przyrządów jak: laski gimnastyczne, piłki, wałki itp.
  
  Przykłady pozycji ułożeniowych:
  
  STAWY KOŃCZYNY GÓRNEJ
  # staw barkowy
  >Zgięcie
  1. UGUL- siad na krześle; leżenie tyłem drugi koniec linki w rece zdrowej
  2. stojąc np z laską
  
  >wyprost
  1. siad na krześle, leżenie przodem drugi koniec linki w ręce zdrowej
  2. stanie w niewielkim rozkroku, kończyny górne wyprostowane i opuszczone, szeroki chwyt oburącz za laskę i ustawienie jej w płaszczyźnie strzałkowej po stronie kończyny ćwiczonej. Prostujemy rękę wykonując ruch ręką zdrową.
  Można chwycić laskę z tylu za plecami oburącz i wykonywać ruch wyprostu
  
  >odwodzenie
  1. siad lub leżenie tyłem drugi koniec linki w ręce zdrowej
  2. stanie w niewielkim rozkroku kończyny górne wyprostowane opuszczone, chwyt za laskę oburącz nachwytem jeśli mm. reki są za słabe dłoń może się opierać o koniec laski lub można rękę przybandażować do niej, wykonanie ruchu kończyna zdrowa- przywodzenie
  

>zgięcie horyzontalne
1 siad lub leżenie przodem drugi koniec linki w ręce zdrowej
2. stanie w niewielkim rozkroku lub siad, ramie kończyny górnej ćwiczonej odwiedzione do kata 90 stopni, ramie nie ćwiczone zgięte poziomo. szeroki chwyt nachwytem oburącz za laskę. Prostowanie poziome kończynygórnej zdrowej powoduje zginanie kończyny górnej chorej

>wyprost horyzontalny
1. siad lub leżenie przodem drugi koniec linki w ręce zdrowej
2. jak wyżej. zginanie poziome ręki zdrowej powoduje wyprost ręki chorej

#staw łokciowy

>zgięcie
1. siad lub leżenie przodem- przedramię zwieszone poza kozetką drugi koniec linki w ręce zdrowej
2.reka zdrowa pomaga zgiąć rękę chora

>wyprost
1. siad lub leżenie tyłem drugi koniec linki w ręce zdrowej
2. ręka zdrowa pomaga wyprostować chora

STAWY KOŃCZYNY DOLNEJ
#staw biodrowy

>zgięcie
1. siad lub leżenie tyłem można wykonać ruch przy zgiętym kolanie lub wyprostowanym

>wyprost
1. leżenie przodem, tu może noga wspomagać nogę poprzez zginanie stawu biodrowego lub prostowanie stawu kolanowego lub przy pomocy ręki w której znajduje się drugi koniec linki

>odwodzenie
1. leżenie tyłem linka w ręce lub leżenie na boku nie ćwiczonym linka w ręce

>przywodzenie
1. leżenie tyłem jedna noga zgięta w st. kolanowym noga ćwiczona oczywiście odciążona przyczepiona do niej lina biegnie pod zgiętą noga do kraty bocznej drugi jej koniec w ręce chorego;
leżenie tyłem obie nogi odciążone, przy czym jedna jest trochę wyżej niż druga jeden koniec linki przyczepiony do jednej koniczyny a drugi do drugiej, bloczki na ściance bocznej UGUL-a

#staw kolanowy

>zgięcie
1. siad na krześle mankiety na obu nogach jeden koniec linki przy jednej nodze drugi przy drugiej wyprost zdrowej nogi powoduje zgięcie chorej
jak wyżej tyle ze drugi koniec linki znajduje się w ręce chorego pociągnięcie linki powoduje zgięcie kolana
leżenie przodem oba końce przyczepione do obu goleni wyprost zdrowej powoduje zgięcie chorej

>wyprost
1. siad mankiet na goleni kończyny chorej drugi koniec linki albo w kończynie górnej albo przyczepiony do goleni zdrowej kończyny dolnej, leżenie przodem stopy poza kozetka, bloczki u dołu jeden koniec linki przy goleni chorej drugi przy zdrowej zgięcie podudzia kończyny dolnej zdrowej powoduje wyprost chorej

Ćwiczenia dla nadgarstka, stopy i palców stosuje się ćwiczenia bierne wykonywane przez samego pacjenta sam wykonuje ruchy przy pomocy zdrowej ręki lub na przyrządach i tak:

#st. nadgarstkowy
> łokcie oparte na stole dłonie złączone przechylanie w stronie lewa i prawa- zgięcie i wyprost toczenie piłeczki (ręka stale na piłce) do siebie i od siebie, opieranie się o stół na dłoniach i rożne podpory

>łokcie oparte na stole palce splecione ruchy obwodzenia dłoni- kręcenie ósemek
#stawy palców
>jak w ćwiczeniach biernych zginamy i prostujemy
#st.skokowo-goleniowy
>zginamy podeszwowo i grzbietowo jak w ćw. biernych, podeszwowe jeszcze w siadzie na piętach grzbiet stopy oparty o podłoże palce obciągnięte, grzbietowo-przysiady
>odwracanie i nawracanie jak w biernych albo nogę zginamy w stawie kolanowym przed sobą lub za sobą w zależności czy chcemy nawrócić czy odwrócić stopę i łapiemy za nią chcąc zajrzeć na jej podeszwę od razu mamy tez rotacje w st.biodrowym, siad skrzyżny również połączony z rotacją, siad na piętach uniesienie się i przeniesienia ciała na stronę lewa powrót i przenoś na stronę prawa, tzw. motylek z pogłębianiem zakresu ruchomości poprzez nacisk na kolana

IZA JACKOWSKA

KASIA BADEŁEK

GRUPA 5

---