Kinezyterapia

Ćwiczenie nr 1

Temat: Osie i płaszczyzny ciała, części i okolice ciała, linie topograficzne ciała, schemat badania narządu ruchu, Wywiad z pacjentem na potrzeby kinezyterapii. Pomiary orientacyjne. Ocena postawy ciała.

Badanie ortopedyczne a badanie dla potrzeb kinezyterapii:

Badanie narzadu ruchu obejmuje analizę stosunków anatomicznych i czynnościowych ciała jako całości, a także ich porównanie z zakresie odchyleń od normy fizjologicznej.

Badanie ortopedyczne ujawnia szereg objawów umożliwiających okreśłenie rodzaju i stopnia dysfunkcji, a także dostarcza danych do programowania rehabilitacji.

Badanie dla potrzeb kinezyterapii ma służyć :

• potwierdzeniu diagnozy

• dostarczeniu danych do programu rehabilitacji

• ocenie wyników podjętej terapii oraz prognozowaniu dalszych jej etapów.

Schemat badania narzadu ruchu:

Badanie pacjenta na potrzeby kinezyterapii obejmuje badanie kliniczne - podmiotowe i przedmiotowe, badania dodatkowe specjalistyczne:

• badanie podmiotowe - wywiad zawiera

• dane personalne: wiek, zawód, wykształcenie, rodzaj wykonywanej pracy, miejsce zamieszkania, liczba izb mieszkalnych, liczba osób w rodzinie mieszkających z chorym.

• Dane środowiskowe: warunki mieszkalne, bariery architektoniczne, społeczne, warunki higieniczno-środowiskowe.

• Informacje o chorobie obecnej pacjenta, przebytych przez niego chorobach i jego najbliższej rodziny, powód zgłoszenia do badania oraz o informacje o ewentualnym leczeniu.

• badanie przedmiotowe polega na:

• oglądaniu ( postawa ciała, typ budowy, sprawnośc kinestetyczna, sposób poruszania się)

• badaniu dotykiem ( opukiwaniu powierzchni stawowych oraz badanie ciepłoty tkanek miękkich),

• badaniu sily mięśniowej ( testy funkcjonalne)

• ustaleniu zakresu ruchu w stawach ( pomiary kątowe w stawach, pomiary linijne długości kręgosłupa)

• badaniu statycznym ( proporcje, symetria , asymetria, pomiary linijne długości względnych i bezwzględnych oraz całkowitych i odcinkowych kończyn, obwody poszczególnych części narządu ruchu)

• badanie dodatkowe uwzględnia :

• ocenę rozwoju fizycznego i morfologicznego, stopień odżywienia, wydolność ogólnoustrojową,

• zdjęcia rentgenowskie, elekrtromiografię, tomografię komputerową.

Pomiary orientacyjne

Pomiary orientacyjne mogą dotyczyć oceny asymetrii kończyn, jak i oceny ruchomości:

A/ Ocena długości kończyn.

Asymetria długosci kończyn może być stwierdzona bez pomiarów linijnych pod warunkiem, że istnieje pełna fizjologiczna ruchomość w stawach.

1/ Pomiar orientacyjny długości przedramion i rąk

Badany siedzi przy stole, na którym opiera łokcie. Przedramiona ustawione pionowo i zbliżone do siebie, dłonie obu rąk złożone i wyprostowane.

Nierówny poziom stawów nadgarstkowych świadczy o asymetrii długości przedramion. Do oceny różnicy długości rąk porównujemy fałdy zgięciowe nadgarstków.

2/Pomiar orientacyjny długości podudzi

Badanie to wykonuje się w dwóch pozycjach - podczas leżenia przodem lub w siadzie.

Sposób pierwszy: badany leży na brzuchu, kończyny dolne zgięte w stawach w kolanowych do kąta 90 stopni. W tej pozycji uwidacznia się różnica w długości podudzi ( rożne ustawienie kostek).

Sposób drugi badany siedzi na krześle o takiej wysokości, aby jego wysokość nie przekraczała długości podudzi. Stopy oparte o podłoże, podudzia ustawione prostopadle do podłoża. W tej pozycji również uwidacznia się asymetria długości podudzi.

3/ Pomiar orientacyjny długości stóp

Badany leży przodem, kończyny dolne zgięte w stawach kolanowych do kata 90 stopni. Pozycja ta umozliwia ocenę różnicy długości stóp. Asymetrię długości kończyn dolnych można również ocenic w pozycji zasadniczej, podkładając pod ko,nczynę krótszą deseczkę o grubości 0,5 1 cm do momentu uzyskania symetrii kolców biopdrowych przednich górnych.

4/ Pomiar skrócenia długości uda

Badany leży tyłem na stole, kończyny dolne zgięte w stawach kolanowych i biodrowych pod kątem 90 stopni. Po stronie skróconego uda kolano ustawia się niżej.

B/ Orientacyjna ocena ruchomości

1/ odcinek szyjny

• zgięcie szczyt brody dotyka do klatki piersiowej

• wyprost płaszczyzna twarzy w linii horyzontalnej

2/ odcinek lędźwiowy

• zgięcie w teście „ palce- podłoga” dotknięcie opuszkami palcówdo podłoża

3/ obręcz barkowa

• zgięcie i odwiedzenie - oś długa ramienia znajduje się na jednej linii z osią długą tułowia

4/ staw łokciowy

• zgięcie - opuszki palców dotykaja do barków

5/ staw biodrowy

• zgięcie - udo dotyka brzucha i klatki piersiowej

6/ staw kolanowy

• zgięcie - pięta dotyka pośladków

7/ staw skokowo-goleniowy

• zgięcie oś długa stopy i podudzia znajdują się w jednej linii

8/ staw skroniowy -żuchwowy

• otwarcie ust - na szerokość 3 palców

Osie i płaszczyzny ciała

Pozycja anatomiczna - w anatomii jest to położenie ciała człowieka według określonego wzoru. W oparciu o pozycję anatomiczną powstały miana położenia i kierunku, płaszczyzny i osie ciała ludzkiego. Położenie ciała w pozycji anatomicznej:

• postawa stojąca, wyprostowana,

• kończyny górne zwisające swobodnie po obu stronach tułowia,

• powierzchnie dłoni zwrócone są do przodu,

• głowa i oczy zwrócone do przodu,

• pięty złączone,

• śródstopie wraz z palcami odwiedzione nieco na zewnątrz.

Płaszczyzny ciała:

• czołowe (łac. plana frontalia, ang. coronal),

• strzałkowe (łac. plana sagittalia, ang. median),

• poprzeczne (ang. axial i horizontal).

• ( obrotowa ? ) [łac.plana rotatoria]

Osie ciała:

• pionowe (łac. axes verticales) - (na przecięciu płaszczyzny czołowej i strzałkowej),

• poprzeczne (poziome) (łac. axes transversales) - (na przecięciu płaszczyzny czołowej i poprzecznej),

• strzałkowe (łac. axes sagittales) - (na przecięciu płaszczyzny strzałkowej i poprzecznej).

Anatomia topograficzna części ciała

W anatomii topograficznej zasadniczo rozróżnia się następujące części ciała ludzkiego :

1. głowa (caput)

2. szyja (collum)

3. tułów (truncus)

• klatka piersiowa (thorax),

• grzbiet (dorsum),

• brzuch (abdomen),

• miednica (pelvis)

dwie pary kończyn (membra), górne i dolne (superieriores et inferiores)

Okolice ciała

Na powierzchni ciała odróżniamy poszczególne pola, które w anatomii nazywa się okolicami ciała (regiones corporis). Granice ich wyznacza głównie zrąb kostny, a częściowo również układ mięśniowy. Mają one praktyczne znaczenie dla topografii powierzchni ciała i narządów wewnętrznych. Wyróżniamy następujące okolice ciała:

1. Na głowie:

położone pośrodkowo : położone bocznie (parzyste):

- okolica czołowa (regio frontalis) - okolica skroniowa (r. temporalis)

• okolica ciemieniowa (r. parietalis) - okolica podskroniowa (r. infratemporalis)

• okolica potyliczna (r. occipitalis) - okolica uszna (r. auricularis)

- okolica sutkowa (r. mastoidea)

Na twarzy:

nieparzyste : parzyste :

• okolica nosowa (r. nasalis) - okolica oczodołowa (r. orbitalis)

• okolica ustna (r. oralis) - okolica podoczodołowa (r. infraorbitalis)

• okolica bródkowa (r. mentalis) - okolica jarzmowa (r. zygomatica)

- okolica policzkowa (r. buccalis)

- okolica przyuszniczo-żwaczowa

(r. parotideomasseterica).

2. Na szyi:

- Okolica przednia (o. szyjna właściwa - r.colli), Okolica tylna (o.karkowa -

- reg. colli post. s. nuchae )

* skośnie przez całą szyję przebiega okolica mostkowo-obojczykowo-sutkowa

(regio sternocleidomastoidea), dzieląc okolicę szyjną właściwą na :

• okolicę przednią szyi (r. colli anterior) - nieparzysta (trójkąt przedni)

• okolicę boczną szyi (r. colli lateralis) - parzysta (trójkąt boczny)

W zakresie okolicy przedniej szyi wyróżniamy :

Okolicę pośrodkową szyi (r. colli mediana) : i parzyste okolice

• o. podbródkowa (r. submentalis) - trójkąt podżuchwowy

• o. gnykowa (r. hyoidea) (trigonum submandibulare),

• o. podgnykowa (r. subhyoidea) - trójkąt tętnicy szyjnej

- o. krtaniowa (r. laryngea) (trigonum caroticum)

• o. tarczowa (r. thyroidea) - dół nadobojczykowy mniejszy

• o. nadmostkowa (r. suprasternalis) (fossa supraclavicularis minor)

- dół nadobojczykowy większy

(fossa supraclavicularis major)

3.Na tułowiu :

Okolice klatki piersiowej (regiones pectoris)

• okolica mostkowa (r. sternalis)

• okolica obojczykowa (r. clavicularis)

• okolica podobojczykowa (r. infraclavicularis)

• okolica sutkowa (r. mammalis)

• okolica pachowa (r. axillaris)

• okolica podsutkowa (r. inframammalis)

• okolica boczna klatki piersiowej (r. pectoris lateralis)

Okolice brzucha (regiones abdominis) - wyznaczone przez dwie poprzeczne linie górną (przechodzi przez najniższe punkty X żeber) i dolną (przechodzi przez najwyższy punkt grzebieni biodrowych) oraz dwie pionowe linie dzielące symetrycznie powierzchnię brzucha, tak iż każdy z pasów zawiera dwie symetryczne okolice i jedną nieparzysta, pośrodkową.

Nadbrzusze (epigastrium):

• okolice podżebrowe (regiones hypochondriacae s. subcostales)

• okolica nadpępcza (r. epigastrica)

Śródbrzusze (mesogastrium) :

• okolice boczne brzucha (r. abdominis lateralis)

• okolica pępkowa (r. umbilicalis)

Podbrzusze (hypogastrium) :

• okolice pachwinowe (r. inguinales)

• okolica łonowa (r. pubica)

Okolice grzbietu (regiones dorsi) :

• okolica kręgowa (regio vertebralis s. r. dorsi mediana)

= okolica krzyżowa (r. sacralis)

• okolice boczne grzbietu (r. dorsi laterales)

= okolica nadłopatkowa (r. suprascapularis)

= okolica łopatkowa (r. scapularis)

= okolica podłopatkowa (r. infrascapularis)

= okolica lędźwiowa (r. lumbalis).

Okolica kroczowa - regio perinealis (dno miednicy)

• okolica moczowo-płciowa (r. urogenitalis)

= okolica sromowa (regio pudendalis)

• okolica odbytowa (r. analis)

4.Na kończynach :

A. Kończyna górna :

• okolica barkowa (r. acromialis)

• okolica naramienna (r. deltoidea)

• okolice ramienia: przednia, tylna, przyśrodkowa i boczna

(r. brachii anterior, posterior, medialis et lateralis),

• okolice łokciowe: przednia, tylna, przyśrodkowa i boczna

(r. cubiti anterior, posterior, medialis et lateralis)

• okolice przedramienia: przednią, tylną, przyrodkową i boczną

(r. antebrachii anterior, posterior, medialis et lateralis)

• grzbiet ręki (dorsum manus)

• dłoń (palma manus)

• okolice dłoniowe i grzbietowe palców (r. digitorum palmares et dorsales)

B. Kończyna dolna :

• okolica miedniczna (r. coxae)

• okolica pośladkowa (r. glutea)

• okolica podpachwinowa (r.subingualis)

• okolica krętarzowa (r. trochanterica)

• okolice uda: przednia, tylna, przyśrodkowa i boczna

(regiones femoris anterior, posterior, medialis et lateralis)

• okolice kolana: przednia i tylna (r. genus anterior et posterior s. poplitea)

= okolica rzepkowa (r.patellaris)

• okolice goleni: przednia, tylna, przyśrodkowa i boczna

(r. cruris anterior, posterior, medialis et lateralis)

• okolica łydkowa (r. suralis)

• okolica piętowa (r. calcanea)

• okolica kostkowa przyśrodkowa i boczna (r. malleolaris medialis et lateralis)

• okolica zakostkowa przyśrodkowa i boczna (r. retromalleolaris med.et lateralis)

• grzbiet stopy (dorsum pedis)

• podeszwa (planta pedis)

okolice palców (regiones digitorum)

Pionowe linie określające okolice klatki piersiowej:

• linia pośrodkowa przednia (linea mediana anterior)

• linia mostkowa (l. sternalis)

• linia przymostkowa (l. parasternalis)

• linia środkowoobojczykowa lub sutkowa (l. medioclavicularis s. mammilaris)

• linia pachowa przednia (l. axillaris anterior)

• linia pachowa środkowa (l. axillaris media)

• linia pachowa tylna (l. axillaris posterior)

• linia łopatkowa (l. scapularis)

• linii międzyłopatkowa (l.interscapularis)

• linia przykręgowa (l.paravertebralis)

• linia pośrodkowa tylna ( l.mediana posterior)

Ponadto w określeniu wzajemnych stosunków poszczególnych narządów i ich części używa się następujących pojęć :

Powierzchowny (superficialis), głęboki (profundus)

Zewnętrzny (externus), wewnętrzny (internus)

Pionowy (verticalis), poziomy (horyzontalis)

---