20.11.2012
Kultury eneolitu – epoki brązu w strefie stepu/lasostepu międzyrzecza Bohu – Prutu/Dunaju
Obszar między rzekami północno-zachodnie nadczarnomorze – jako osobna nazwa tego rejonu grograficnzego, przez którego połowe biegnie step.
Nazywa się strefa kontaktowa epoki neolitu i brązu.
Najdogodniejsza przeprawa przez Dunaj, dlatego nazywa się strefą przeprawy między
Strefa genezy wielu kultur.
Na dole rejonu jest gulmenita ( 5ooo – 45oo BC), a na górze tripole. To pierwsze neolityczne kultury w tym rejonie. Tripole zamieszkiwało lasostep.
Gulmenita ( 5ooo – 45oo BC)
Początkowo mieli małe osady nie przekraczające kilka ha, maksymalnie do 10 ha, składające sięz małych glinianych chatek.
Gliniane statuetki antropomorficzne.
Bydło, owce i świnie, konie hodowano, ale polowano też na dziczyznę.
W Tripolie A-B1 wyróżnia się wiele lokalnych ugrupowań. 425o BC? Wczesna faza ( etap) Aleksandrówek?
Osady do 5 ha, ceramika stołowa i kuchenna, różne typy form, nie praktykowano jeszcze malowania a ornament był ryty. Istniały domostwa piętrowe.
Skrobacze, narzędzia do obróbki metalu są znane.
Wiodącą rolę pełniło rolnictwo.
Grupa Suvorovo ( wczesny eneolit)
Buławki w kształcie końskiej głowy.
Dergaczow - wschodni kierunek wpływów, lub Manzur zachodni z terenu Bałkan z osad.
Raczej uważa się, że chowano w płaskich grobach, a dopiero późnie raczej dorobiono im nasyp.
Chowani byli prosto z podkurczonymi nogami, lub czasem lekko na boku. Obrządek pogrzebowy był bardzo zróżnicowany od zwykłych do katakumbowych. Mieli już wyroby miedziane i złote.
Wiąże buławki końskie z rejonem Bałkan.
Tripolie B2-C1 ( 38oo-3500 BC)
Nieduże osady od 1 – 3 ha.
rzadko spotyka się statuetki męskie, a natomiast częste statuetki kobiece stały się smuklejsze
czy może się to wiązać ze zmianą diety, a zwłaszcza przejściem na bardziej roślinną lub mięsną dietę?
Kultura postmariupolska/ kwitiańska ( 35oo-275o BC)
Chowano ich na wznak na plecach.
Wiąze się ich z rejonem doliną karpacką i obszarem dunajskim?
W pochówku – narzędzia krzemienne, ornament muszelkowy na naczyniach.
Kultura niżniemichajłowska lub dolnomichajłowska i typ żyjwotiłowski.
Owalne lub prostokątne jamy grobowe. Igor Manzura?
W kurhanach, na boku z podkurczonymi nogami i rękoma przy twarzy. KOsciane zawieszki w kształcie koralików i pastorałów, ceramika pokazująca nawiązania do ceramiki tripolia.
Tripolie C2 ( 32oo – 275o BC)
Na lewym boku z podkurczonymi nogami, narzędzia pracy jak i broń, mało metalu, głównie ceramika.
Nieliczne płaskie cmentarzyska, malowanie w stylu geometrycznym
Do plastyki antropomorficznej.
Skarb ze stanowiska Cviklovcy.
Kultura Usatovo ( 35oo – 285o BC)
Z nią wiąze się początki epoki brązu na tym terenie
Obok cech trypoliskiej kultury, ale za głowny komponent tej kultury uznaje się kult. niznajmichajłowską.
Usatovo i Majaki – sakralne miejsca. W dorzeczy Bohu i Prutu.
Wschodnia orientacja zmarłych
Elementy stepowe
Mamy Stele w usatovie
W kręgu zainteresowania naukowców znajdowały się sztylety typu anatolijskiego z powłoką arsenowa imitującą srebro.
Budżacki wariant kultury jamowej? 32oo/31oo – 22oo/21oo BC)
Budowali sami kurhany lub korzystali z tych neolitycznych już. Od 1 do 3 metrów wysokości. Maksymalnie do 10 pochówków w jednym kurhanie, ale to było bardzo rzadko, pochówki były rozplanowane na planie koła. Czaszki posypywane były ochrą. Przypadke malowanie skrzyni kamiennej czerwoną farbą.
Kultura jamowa
Uważa się ją za kulturę pasterską.
Kultura katakumbowa (25oo – 2ooo BC)
Głownie reprezentowana przez pochówki około 400 sztuk. Okrągły lub owalny otwór wejściowy.
Kamienne gładzone topory, znane są też buławy, tylko dwa egzemplarzy noży metalowych.
Kultura Babino ( in. Ceramiki wielowałeczkowej) ( 22oo – 18oo BC)
Uważana za pastersko-rolniczą kulturę.
Zmarły skurcozny na lewym boku, sprzączki z kości i rogu wykonywane. Ostry załom
Skarp z boroodynski – srebrne ostrze oszczepu. Toporek z nefrytu,
Kryzovlin – złota czasza.
Kultura sabatinowska
Kultura biełozierska
Miała zastepować tą wcześniej. Mieli agrafki,