Pedagogika specjalna
Wykład 1 – 26.02.2015
Wykład 2 - 05.03.2015
Oligofrenopedagogika czy pedagogika osób z niepełnoprawnością intelektualną
Pedagogika niepełnosprawnych intelektualnie – oligofrenopedagogika
W pedagogice niepełnosprawnych intelektualnie można zauważyć w aspekcie historycznym znaczną ewolucję pojęć i poglądów na temat niepełnosprawności intelektualnej (upośledzenia umysłowego).
| Odch ST. | Stopień rozwoju umysłowego | I.I.W (iloraz inteligencji w skali Wechslera) | I.I.T-M (iloraz inteligencji w skali Termana Meril) |
|---|---|---|---|
| <1 lub =1 | Rozwój przeciętny | 85-110 | 84-100 |
| Od -1 do -2 | Rozwój niższy niż przeciętny | 70-84 | 69-83 |
| Od -2 do -3 | Niedorozwój umysłowy lekki | 55-69 | 52-68 |
| Od -3 do -4 | Niedorozwój umysłowy umiarkowany | 40-54 | 36-51 |
| Od -4 do -5 | Niedorozwój umysłowy znaczny | 25-39 | 20-35 |
| Ponad -5 | Niedorozwój umysłowy głęboki | 0-24 | 0-19 |
Definicja DSM-IV
Według DSM-IV – niepełnosprawność intelektualna to istotnie niższy od przeciętnego ogólny poziom funkcjonowania intelektualnego (kryterium A), któremu towarzyszą istotne ograniczenia w funkcjonowaniu przystosowawczym (kryterium B), przynajmniej w zakresie dwu spośród wielu takich sprawności jak :
Komunikowanie się słowne
Porozumiewanie się
Samoobsługa (troska o siebie)
Radzenie sobie w obowiązkach domowych
Sprawności interpersonalne
Korzystanie ze środków zabezpieczenia społecznego
Kierowanie sobą
Zdolności szkolne
Praca
Sposoby spędzania wolnego czasu
Troska o zdrowie
Niższy poziom funkcjonowania intelektualnego oraz istotne ograniczenia w zachowaniu przystosowawczym muszą wystąpić przed 18-tym rokiem życia (kryterium C).
Niepełnosprawność intelektualna
-jest stanem – nie chorobą
-dotyka około 1% wszystkich ludzi
-w Polsce jest około 1,2 mln osób z upośledzeniem umysłowym w tym:
ok. 1mln lekkim upośledzeniem umysłowym
ok. 200 tyś. Z głębokim upośledzeniem umysłowym (tj. umiarkowanym, zaczym i głębokim)
Wykład 19.03.15
FASD – poalkoholowe spektrum zaburzeń rozwojowych : obejmuje całe spektrum dysfunkcji fizycznych oraz zaburzeń w rozwoju poznawczym, uczeniu się i zachowaniu, wynikających z prenatalnego narażenia na teratogenne działanie alkoholu.
FASD nie jest konkretną jednostką diagnostyczną, lecz praktycznym opisem różnorodnych zaburzeń związanych z płodową ekspozycją na alkohol.
Stwierdzenie ich występowania stanowi jedynie punkt wyjścia do :
-diagnozy trudności rozwojowych (bardzo często występujących wybiórczo), która powinna być prowadzona przez całe życie
-oszacowania możliwości rozwoju – pozawala określić zakres koniecznego wsparcia
FAS – pełnoobjawowy płodowy zespół alkoholowy
zahamowanie wzrostu i/lub zmniejszony obwód głowy
charakterystyczne cechy dysmorfii twarzy
nieprawidłowy rozwój OUN
ekspozycja na działanie alkoholu w czasie ciąży
ABBD – wady wrodzone związane z alkoholem
zaburzenia somatyczne
ekspozycja na działanie alkoholu w czasie ciąży
ARND – zaburzenia neurorozwojowe związane z alkoholem
nieprawidłowy rozwój OUN, deficyty behawioralne i/lub poznawcze
ekspozycja na działanie alkoholu w czasie ciąży
Możliwości terapeutyczne wobec dzieci z FASD
koncepcja neurorozwojowa Glenna Domana
Metoda Karela i Berty Bobath
Metoda Vaclawa Vojty
Metoda Weroniki Sherborne
Metoda Dobrego Startu Marty Bogdanowicz
Metoda modyfikacji zachowania
Program FAStryga – autorska metoda M.Kleckiej
Wykład – 09.04.2015
Sytuacja rodzin dzieci niepełnosprawnych
Złożenia procedury informowania rodziców o niepełnosprawności dziecka:
-informacja powinna być przekazana rodzicom bez żadnych opóźnień
-oboje rodzice powinni zostać poinformowani przez lekarza, a informacja powinna zostać im przekazana w sposób szanujący ich uczucia i prywatność
-powinna być ona jak najbardziej wyczerpująca, włącznie z zasugerowaniem źródeł (literatury), z których rodzice mogą więcej dowiedzieć się na ten temat
Okresy procesu przystosowania rodziców do niepełnosprawności dziecka
Okres szoku - dlaczego ja? co złego zrobiłem ?
Okres kryzysu emocjonalnego – depresja; zajmowanie się dzieckiem, ale nie wiadomo co dalej
Okres pozornego przystosowania
Okres konstruktywnego przystosowania się do sytuacji próbnej – rodzice godzą się z tym, ale wiedzą że dziecko musi iść do szkoły, strach przed śmiercią rodziców i samotnością dziecka
Czynniki warunkujące przeżycia emocjonalne rodziców
Czynniki mające najbardziej istotny wpływ na siłę przeżyć emocjonalnych, ich przebieg i czas trwania, można podzielić na trzy podstawowe grupy. Są to czynniki zależne od :
Dziecka
Rodziny-Rodzica
Środowiska
Czynniki zależne od rodziców:
-płeć
-wiek
-poziom wykształcenia
-aktywność zawodowa lub jej brak
-czynniki osobowościowe
-poczucie kompetencji rodzicielskich
Czynniki zależne od środowiska:
-wsparcie społeczne doświadczane ze strony osób bliskich, profesjonalistów także instytucji
-stosunek otoczenia do dziecka o zaburzonym rozwoju
-status socjoekonomiczny rodziny
Przemiany przeżyć rodziców wraz z rozwojem dziecka
-początek edukacji w przedszkolu
Czy sobie poradzi ?
Czy będzie miało wystarczającą opiekę, czy trafi w dobre ręce?
-początek nauki szkolnej
Czy podoła obowiązkom ?
Czy bardzo będzie różniło się od innych dzieci ?
Czy inne dzieci go polubią ?
Czy dobrze będzie się czuło w nowym środowisku ?
-wiek dorastania
I co dalej, jak będzie wyglądała jego przyszłość ?
Co będzie robił, czy istnieje dla niego praca ?
Co z nim będzie jak nas zabraknie ?
Czy znajdzie sympatię ?
Czy poradzi sobie z niepowodzeniami uczuciowymi ? Rozwój seksualny ?
-praca zawodowa
Czy zdobędzie zawód?
Czy będzie samodzielny?
-rodzice oczekują kolejnego dziecka
Czy dziecko urodzi się zdrowe ?
Czy będzie rozwijać się prawidłowo ?
Jak będą wyglądały relacje między rodzeństwem ?
Postawy wobec chorych dzieci :
Unikająca – odsuwanie problemu
Nadmiernie wymagająca – zbyt duże wymagania i zadania dla chorego dziecka
Nadmiernie opiekuńcza – rodzice wykonują zadania za dziecko
Odtrącająca
Głuchoniewidomi
Klasyfikacja osób głuchoniewidomych
Podział według kryterium stopnia uszkodzenia zmysłów słuchu i wzroku :
Osoby głuchoniewidome z równoczesną, całkowitą głuchotą i całkowicie niewidome
Osoby głuchoniewidome z całkowitą głuchotą i słabo wzrocznością
Osoby głuchoniewidome z niedosłuchem i całkowicie niewidome
Osoby głuchoniewidome z niedosłuchem i słabo wzrocznością
Podział według kryterium okresy życia, w którym głucho ślepota wystąpiła:
Od urodzenia
Z wrodzonym uszkodzeniem słuchu i nabytym w późniejszym okresie życia uszkodzeniem słuchu
Z wrodzonym uszkodzeniem wzroku i nabytym uszkodzeniem słuchu
Z nabytym w późniejszym okresie życia uszkodzeniem słuchu i nabytym uszkodzeniem wzroku
Obie klasyfikacje nakładają się na siebie:
Można spotkać się z szesnastoma różnymi grupami głuchoniewidomymi, o różnym stopniu uszkodzenia zmysłu słuchu i wzroku oraz o różnym okresie występowania uszkodzenia oby tych zmysłów
Mogą istnieć także dodatkowe, współistniejące niepełnosprawności, jak np. niepełnosprawność motoryczna, intelektualna, autyzm itp.
W Polsce jest zarejestrowanych ok. 1700 osób głuchoniemych
Jak porozumiewać się z osoba głuchoniemą :
-alfabet łaciński
-alfabet punktowy do dłoni
-alfabet palcowy głuchych odbierany dotykiem
-język migowy odbierany dotykiem
Wykład 30.04.15
Surdopedagogika – c.d.
Rozwój dziecka z uszkodzonym słuchem w zasadzie nie różni się od rozwoju ruchowego ucznia słyszącego.
-zaburzenia rozwoju ruchowego występujące u tych dzieci związane są z dodatkowymi zaburzeniami
-brak kontroli słuchowej może powodować, że dziecko z uszkodzonym słuchem wykonując różne ruchy będzie wywoływać nadmierny hałas np. trzaskanie drzwiami
Rozwój dziecka z uszkodzonym słuchem
Rozwój mowy, myślenia i procesów poznawczych
-uczniowie z uszkodzonym słuchem mają poważne problemy w zakresie rozwoju mowy:
Nie odbierają w pełni informacji płynących z otoczenia przekazywanych za pomocą mowy dźwiękowej, mają więc ograniczenia zasób słownictwa
-dopływ informacji wpływa też na rozumienie otaczającego świata