21 luty 2013

Wykład 01

Konsultacje: czwartki parzyste, godz: 15- 16, pokój 114

Ryzyko

Jest to kombinacja prawdopodobieństwa wystąpienia zdarzenia i ciężkości następstw związanych z tym zdarzeniem. Aby zmniejszyć ryzyko możemy oddziaływać na te dwa elementy.

Narażenia

Związane jest z ciężkością następstw, coś co na nas bezpośrednio oddziaływuje (np. upadek z 5 piętra).

Zagrożenia

Związane jest z prawdopodobieństwem, coś co na nas bezpośrednio nie oddziaływuje, ale może się wydarzyć (np. przebiec przez autostradę bez szkody).

Różnica pomiędzy zagrożeniem a narażeniem:

Narażenie	Zagrożenie
Jest to podleganie w oddziaływaniu czynników niebezpiecznych, szkodliwych lub uciążliwych. Jest to proces w którym organizm ludzki podlega działaniu czynnika szkodliwego (już się dzieje). Z pojęciem narażenia związane jest określenie „ciężkości następstw”	Jest to sytuacja w której może dojść do narażenia. W przypadku substancji niebezpiecznych zagrożenie oznacza właściwości danej substancji mogących spowolnić szkody (toksyczność, łatwopalność, właściwości podrażniające) to czy dana substancja spowoduje szkodę zależy od sposobu obchodzenia się z nią. Z pojęciem zagrożenia związane jest prawdopodobieństwo wystąpienia danego niekorzystnego zdarzenia.

Ryzyko uwzględnia zarówno prawdopodobieństwo i ciężkość następstw i może być oszacowane (jego wielkość) przy pomocy różnych metod szacowania ryzyka.

W wyniku szacowania ryzyka otrzymujemy informacje, że ryzyko jest:

1. W skali trójstopniowej (Małe, średnie, duże)

2. W skali pięciostopniowej (bardzo małe, małe, średnie, duże, bardzo duże)

Na podstawie oszacowanej wielkości ryzyka podejmowana jest decyzja o jego akceptacji lub odrzuceniu

Czynnik niebezpieczny

Czynnik, którego oddziaływanie prowadzi lub może prowadzić do urazu.

Czynnik szkodliwy

Czynnik, którego oddziaływanie prowadzi lub może prowadzić do schorzeń

Czynnik uciążliwy

Czynnik, którego oddziaływanie może spowodować złe samopoczucie lub nadmierne zmęczenie nie powodując trwałego pogorszenia stanu zdrowia

Ocena ryzyka zawodowego- oraz wynikające z niego działania (np. normy PMN 18002)

7 marca 2013

Wykład 02

Zebranie informacji potrzebnych do oceny ryzyka zawodowego

Informacje potrzebne do oceny ryzyka zawodowego:

1. Lokalizacja stanowiska pracy

2. Opis realizowanych zadań

3. Charakterystyka osób pracujących na stanowisku ze szczególnym uwzględnieniem dodatkowych kryteriów, np. kobiety w ciąży, pracownicy młodociani, osoby niepełnosprawne

4. Stosowane w pracy środki, materiały i wykonywane operacje technologiczne

5. Wymagania przepisów prawnych i norm

6. Zagrożenia, które zostały zidentyfikowane już wcześniej i ich źródło

7. Możliwe skutki występujących zagrożeń

8. Stosowane środki ochronne

9. Wypadki przy pracy, awarie, zdarzenia potencjalnie wypadkowe(każdy wypadek przy pracy poprzedzony jest kilkoma zdarzeniami, które prawie doprowadziły do tego wypadku- zapobieganie: zgłoszenie danej sytuacji i jej opis, wyznaczenie ich przyczyn), choroby zawodowe

Źródłami tych informacji mogą być:

1. Dane techniczne stosowanych na danym stanowisku maszyn i urządzeń

2. Dokumentacja techniczno- ruchowa (DTR) i instrukcje stanowiskowe

3. Wyniki pomiarów czynników szkodliwych równie niebezpiecznych oraz uciążliwych występujących na stanowisku pracy

4. Dokumentacja dotycząca wypadków przy pracy, zdarzeń potencjalnie wypadkowych, chorób zawodowych oraz awarii

5. Przepisy prawne (konstytucja, ustawy, rozporządzenia, prawo lokalne, obwieszczenia, uchwały) i inne dokumenty normatywne

6. Literatura naukowo- techniczna

7. Karty charakterystyk substancji niebezpiecznych(musi się zmieścić na 1 str. A4, zawiera informacje praktyczne)

8. Obserwacja środowiska pracy

9. Obserwacja zadań wykonywanych na stanowisku pracy

10. Obserwacja zadań poza stanowiskiem pracy

11. Wywiady z pracownikami

12. Obserwacja czynników zewnętrznych, które mogą wpłynąć na stanowisko pracy (np. prace wykonywane na sąsiednich stanowiskach, czynniki atmosferyczne

Identyfikacja zagrożeń

Zagrożenia na stanowiskach pracy można zidentyfikować na podstawie analizy powyższych informacji. Metodę przeprowadzania analizy ustala zespól oceniający ryzyko zawodowe.

Szacowanie ryzyka zawodowego

Oszacowanie ryzyka zawodowego związanego z poszczególnymi zagrożeniami zidentyfikowanymi na stanowiskach pracy polega na ustaleniu:

1. Prawdopodobieństwa wystąpienia niekorzystnych zdarzeń

2. Ciężkości szkodliwych następstw tych zdarzeń

Oraz na powiązaniu tych elementów za pomocą wybranej metody szacowania ryzyka.

Polska norma PN 18002 definiuje i opisuje następujące metody:

1. Metoda matrycowa trójstopniowa- bez pomiaru na stanowisku pracy

2. Metoda matrycowa pięciostopniowa- bez pomiaru na stanowisku pracy

3. Metoda z wykorzystaniem wartości wielkości charakteryzującej narażenie- z pomiarami na stanowisku pracy

Ad 1. Metoda matrycowa trójstopniowa

R= P*S

R- ryzyko

P- prawdopodobieństwo

S- ciężkość następstw, skutki

S P	Mała	Średnia	Duża
Mało prawdopodobne	M	M	Ś
Prawdopodobne	M	Ś	D
Wysoce prawdopodobne	Ś	D	D

R- obszar ryzyka

• M- małe

• Ś- średnie

• D- duże

Istnieją trzy rodzaje ryzyka w matrycy, są trójstopniowe.

Ad 2. Metoda matrycowa pięciostopniowa

R= P*S

S P	Mała	Średnia	Duża
Mało prawdopodobne	BM	M	Ś
Prawdopodobne	M	Ś	D
Wysoce prawdopodobne	Ś	D	BD

R- obszar ryzyka

• BM- bardzo małe

• M- małe

• Ś- średnie

• D- duże

• BD- bardzo duże

Istnieje pięć rodzajów ryzyka w matrycy, są pięciostopniowe.

Wszędzie tam gdzie istnieje możliwość wykonania pomiaru czynnika szkodliwego zalecane jest stosowanie metody 3. W pozostałych przypadkach, gdy nie mam możliwości wykonania pomiaru zalecane jest stosowanie metody 1.

Sposób określania prawdopodobieństwa i ciężkości następstw w metodach matrycowych trój- i pięciostopniowych.

Określanie prawdopodobieństwa:

1. Zdarzenia mało prawdopodobne- nie powinny wystąpić podczas całego okresu aktywności zawodowej pracownika

2. Zdarzenia prawdopodobne- mogą wystąpić nie więcej niż kilkakrotnie podczas okresu aktywności zawodowej pracownika

3. Zdarzenia wysoce prawdopodobne- mogą wystąpić wielokrotnie podczas całego okresu aktywności zawodowej pracownika

Określanie ciężkości następstw:

1. Następstwa o małej szkodliwości- urazy i choroby, które nie powodują długotrwałych dolegliwości i absencji, są to czasowe pogorszenia stanów zdrowia takie jak: niewielkie stłuczenia i zranienia, podrażnienia oczu, objawy niewielkiego zatrucia, bóle głowy itp.

2. Następstwa o średniej szkodliwości- urazy i choroby, które powodują długotrwałe lub nawracające okresowo dolegliwości i są związane z okresami absencji, są to np. zranienia, oparzenia II-go stopnia na niewielkiej powierzchni ciała alergie skórne, nieskomplikowane złamania, zespoły przeciążeniowe układu mięśniowo- szkieletowego (np. zapalenie ścięgna), itp.

3. Następstwa o dużej szkodliwości- urazy i choroby, które powodują ciężkie i stałe dolegliwości lub śmierć, są to np. oparzenia III- go stopnia, oparzenia II- go stopnia dużej powierzchni ciała, amputacje, skomplikowane złamania z wynikową dysfunkcją, choroby nowotworowe, uszkodzenia narządów wewnętrznych i układu nerwowego przez czynniki chemiczne, zawodowe uszkodzenia słuchu, astma, zaćma, itp.

Ad. 3. Metoda z wykorzystaniem wartości, wielkości charakteryzującej narażenie

W metodzie tej wykonuje się pomiar czynnika szkodliwego i porównuje z wartościami dopuszczalnymi.

P- wielkość uzyskanego pomiaru

Wartość wielkości charakteryzującej natężenie (P)	Oszacowanie ryzyka zawodowego
P> Pmax	duże
Pmax≥ P≥ $\frac{1}{2}$	średnie
P< $\frac{1}{2}$ Pmax	małe

P_max- jest to wartość dopuszczalna wielkości charakteryzującej narażenie ustalana na podstawie odpowiednich przepisów, jako wartości P_max stosuje się odpowiednie wartości NDS (Najwyższe dopuszczalne stężenie) lub NDN (najwyższe dopuszczalne natężenie).

(Natężenie- czynniki fizyczne, stężenie- czynniki chemiczne)

Wartości te podane są w rozporządzeniu ministra pracy i polityki społecznej z dnia 29 listopada 2002 r. w sprawi najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (dziennik ustaw nr 217, pozycja 1833, rok 2002, z późniejszymi zmianami- isap.sejm.com.pl).

NDS- wartość ważona stężenia, którego oddziaływanie na pracownika w ciągu ośmiogodzinnego dobowego i przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy przez okres jego aktywności zawodowej nie powinno spowodować ujemnych zmian w stanie jego zdrowia oraz w stanie zdrowia jego przyszłych pokoleń.

NDSCH (Najwyższe dopuszczalne stężenie chwilowe)- wartość średnia stężenia, które nie powinno spowodować ujemnych zmian w stanie zdrowia pracownika jeżeli występuje ono w środowisku pracy nie dłużej niż 15 min. i nie częściej niż dwa razy w czasie zmiany roboczej w odstępie czasu nie krótszym niż jedna godzina.

NDSP (Najwyższe dopuszczalne stężenie pułapowe)- wartość stężenia, która ze względu na zagrożenie zdrowia lub życia pracownika nie może być w środowisku pracy przekroczona w żadnym momencie.

Przykładowe wartości NDS:

1. Dwutlenek siarki 2mg/ m³

2. Dwutlenek węgla 9000mg/ m³

3. Tlenek węgla 30mg/ m³

Na stanowisku pracy zmierzono stężenie SO² uzyskana wartość P= 1mg/ m³. Należy oszacować ryzyko.

Oszacowane ryzyko na stanowisku pracy jest średnie.

21 marca 2013

Wykład 03

Kolejną bardzo rozpowszechnioną metoda szacowania oceny ryzyka jest risk score.

Jest to wskaźnikowa metoda zarówno szacowania jak i jednocześnie oceny ryzyka (oba te elementy ujęte są w tej metodzie) w której prawdopodobieństwo zaistnienia niekorzystnych skutków zdarzenia jest dodatkowo uszczegółowione i przedstawione przez dwa parametry:

1. E- ekspozycja ma zagrożenie

2. P- prawdopodobieństwo wystąpienia zdarzenia

R= S*E*P

Określanie możliwych skutków zdarzenia S (może wystąpić którakolwiek ze strat, zarówno dla strat ludzkich jak i materialnych)

Wartość S	Określenie straty	Straty ludzkie	Straty materialne (przy kursie 1$= 3,5 zł)
1	Mała strata	Udzielenie pierwszej pomocy	Poniżej 3 000 zł
3	Średnia strata	Absencja	3 000- 30 000 zł
6	Duża strata	Uszkodzenie ciała	30 000- 300 000 zł
15	Bardzo duża strata	Jedna ofiara śmiertelna	300 000- 3000 000 zł
40	Katastrofa	Kilka ofiar śmiertelnych	3000 000- 30 000 000 zł
100	Poważna katastrofa	Wiele ofiar śmiertelnych	Powyżej 30 000 000 zł

Określanie ekspozycji na zagrożenie E

Wartość E	Charakterystyka/ Opis
0,5	Znikoma (raz w roku)
1	Minimalna (kilka razy w roku)
2	Okazyjna (raz w miesiącu)
3	Sporadyczna (raz na tydzień)
6	Częsta (codzienna)
10	Stała

Określanie prawdopodobieństwa P

Wartość P	Charakterystyka	Szansa (%)	Prawdopodobieństwo
0,1	Teoretycznie możliwe	0,0001%	0,000001
0,2	Możliwe do pomyślenia	0,001%	0,00001
0,5	Tylko sporadycznie możliwe	0,01%	0,0001
1	Mało prawdopodobne/ możliwe	0,1%	0,001
3	Praktycznie możliwe	1%	0,01
6	Całkiem możliwe	10%	0,1
10	Bardzo prawdopodobne	50%	0,5

Szacowanie i ocena ryzyka R

Wartość R	Kategoria ryzyka	Działania zapobiegawcze
≥20	Akceptowalne	Wskazana kontrola
21- 70	Małe	Potrzebna kontrola
71- 200	Istotne	Potrzebna poprawa
201- 400	Duże	Potrzebna natychmiastowa poprawa
≤400	Bardzo duże	Wskazane wstrzymanie pracy

Przykład:

Jednym z zagrożeń na stanowisku robotnika wykonującego sporadycznie ręcznie wykopy w ramach przebudowy instalacji kanalizacyjnej jest zarażenie tężcem (może być śmiertelne). Robotnik pracuje po 8 godzin przez 5 dni w tygodniu, wykonując m.in. wykopy. W ciągu ostatnich 10 lat nie zdążył się przypadek zachorowania na tężec (pracownicy są szczepieni). Należy określić wielkość ryzyka i konieczne działania.

S= 15

E= 3

P= 1/ 2250(ilość dni pracy w przeciągu 10 lat)= 0,04% (lepiej zawyżyć niż zaniżyć wynik)

P= 1

R= 15*3*1= 45

Odp. Uzyskana wartość R= 45 wskazuje na ryzyko małe w związku z czym potrzebne jest kontrola.

Wyznaczanie dopuszczalności ryzyka zawodowego (dla metod szacowania 1, 2, 3)

Podstawowym kryterium dopuszczalności ryzyka zawodowego są wymagania odpowiednich przepisów prawnych i norm. W przypadku braku takich wymagań zaleca się, aby organizacje ustalały własne kryteria dopuszczalności ryzyka zawodowego z uwzględnieniem opinii ekspertów z dziedziny BHP, własnych doświadczeń oraz opinii pracowników lub ich przedstawicieli. Dążąc do poprawy warunków pracy organizacje mogą również ustalać własne kryteria dopuszczalności ryzyka zawodowego, oparte na wymaganiach wyższych niż wymagania przepisów prawnych i norm.

Ogólne zasady wyznaczania dopuszczalności ryzyka zawodowego oraz zalecenia dotyczące działań wynikających z oceny tego ryzyka (dla oszacowania w skali trójstopniowej- metoda 1 i 3).

Oszacowane ryzyko	Dopuszczalność ryzyka	Niezbędne działania
Duże	Niedopuszczalne	Jeżeli ryzyko zawodowe związane jest z praca już wykonywaną działania w celu jego zmniejszenia należy podjąć natychmiast np. poprzez zastosowanie środków ochronnych. W przypadku prac planowanych nie mogą być one rozpoczęte do czasu zmniejszenia ryzyka do poziomu dopuszczalnego
Średnie	Dopuszczalne	Zaleca się zaplanowanie i podjęcie działań, których celem jest zmniejszenie ryzyka zawodowego
Małe	Dopuszczalne	Konieczne jest zapewnienie, że ryzyko pozostaje co najwyżej na tym samym poziomie

Ogólne zasady wyznaczania dopuszczalności ryzyka zawodowego oraz zalecenia dotyczące działań wynikających z oceny tego ryzyka (dla oszacowania w skali pięciostopniowej- metoda 2).

Oszacowane ryzyko	Dopuszczalność ryzyka	Niezbędne działania
Ryzyko bardzo duże	Niedopuszczalne	Praca nie może być rozpoczęta ani kontynuowana do czasu zmniejszenia ryzyka do poziomu dopuszczalnego
Ryzyko duże	Niedopuszczalne	Jeżeli ryzyko związane jest z pracą już wykonywaną działania w celu jego zmniejszenia należy podjąć natychmiast np. poprzez zastosowanie środków ochronnych. W przypadku prac planowanych nie mogą być one rozpoczęte do czasu zmniejszenia ryzyka do poziomu dopuszczalnego
Średnie	Dopuszczalne	Zaleca się zaplanowanie i podjęcie działań, których celem jest zmniejszenie ryzyka zawodowego
Małe	Dopuszczalne	Zaleca się rozważenie możliwości dalszego zmniejszania poziomu ryzyka lub zapewnienie, że ryzyko pozostaje co najwyżej na tym samym poziomie
Bardzo małe	Dopuszczalne	Nie jest konieczne wprowadzanie żadnych działań

Działania wynikające z oceny ryzyka zawodowego

Przy planowaniu i podejmowaniu działań korygujących lub zapobiegawczych w celu eliminacji lub ograniczania zagrożeń i związanego z nimi ryzyka zawodowego zaleca się stosowanie środków ochronnych w następującej kolejności:

1. Środki techniczne eliminujące lub ograniczające zagrożenie u źródła

2. Środki ochrony zbiorowej

3. Środki organizacyjne i proceduralne (procedury lub instrukcje bezpiecznej pracy)

4. Środki ochrony indywidualnej

Przed realizacją wynikającego z oceny ryzyka zawodowego planu działań korygujących lub zapobiegawczych zaleca się dokonanie przeglądu tego planu w celu stwierdzenia:

1. Czy proponowane działania są w stanie doprowadzić do wymaganego obniżenia poziomu ryzyka?

2. Czy w wyniku realizacji planu nie powstaną nowe zagrożenia?

3. Czy można wybrać inne bardziej skuteczne działania?

4. Co pracownicy sądzą o potrzebie realizacji i przewidywanej skuteczności planowanych działań?

5. Po zrealizowaniu zaplanowanych działań należy przeprowadzić kolejną ocenę ryzyka zawodowego umożliwiającą sprawdzenie ich skuteczności

4 kwietnia 2013

Wykład 04

System zarządzania- kompozycja o różnym stopniu złożoności zasobów, personelu, polityki i procedur, które to składniki współdziałają ze sobą w zorganizowany sposób w celu zapewnienia realizacji określonych zadań lub w celu osiągnięcia bądź utrzymania określonego stanu.

System zarządzania BHP (PNN 18 001)- jest to część ogólnego systemu zarządzania, która obejmuje strukturę organizacyjną, planowanie, zakresy odpowiedzialności, zasady postępowania, procedury i zasoby potrzebne do opracowania, wdrożenia, realizowania i utrzymania polityki BHP.

System zarządzania BHP nie może być rozpatrywany i analizowany jako mniej ważny dodatek do rutynowych procesów zarządzania, co było charakterystyczne dla tradycyjnego podejścia w zarządzaniu, lecz powinien mieć taką sama rangę jak pozostałe działania w organizacji i funkcjonować w niej w sposób w pełni zintegrowany z innymi procesami zarządzania.

Struktura serii norm PN- N- 18 000:

Cykl Deminga w systemie zarządzania bezpieczeństwem

• P- plan

• D- do

• C- check

• A- act

Cykl Deminga nazywany jest również cyklem PDCA, cyklem ciągłego doskonalenia i ciągłej poprawy oraz spiralą ciągłego doskonalenia.

Obejmuje on następujące działania:

1. Zaplanuj- zidentyfikuj zagrożenia, oceń ryzyko, ustal cenę i programy

2. Wykonaj- określ i zastosuj działania zmierzające do obniżenia ryzyka i kontroli zagrożeń

3. Sprawdź- monitoruj, mierz i sprawdzaj działanie systemu, analizuj i wyciągaj wnioski z wypadków i zdarzeń potencjalnie wypadkowych

4. Popraw- przeglądaj, oceniaj i poprawiaj system

Wyjaśnienie pojęcia spirala ciągłego doskonalenia

Poziom bezpieczeństwa

Czas

Koło Deminga obraca się, co spowoduje wzrost poziomu bezpieczeństwa. A zależy nam, by z czasem wciąż wzrastał, W efekcie każdego powtórzenia obrotu, bezpieczeństwo wzrasta.

Podstawowy system zarządzania bezpieczeństwem

Polityka BHP

Struktura i zakres odpowiedzialności:

• Zaangażowanie najwyższego kierownictwa

• Świadomość i okresowe szkolenia

• Dokumentacja

• Audity

• Działania korygujące i zapobiegawcze

• Identyfikacja zagrożeń i ocena ryzyka zawodowego

• Reagowanie na wypadki przy pracy

• sterowanie pracami związanymi ze znaczącymi zagrożeniami

Polityka BHP- jest to deklaracja organizacji dotycząca jej intencji i zasad odnoszących się do ogólnych efektów działalności w zakresie BHP. Określona ona ramy działania i ustalania celów w organizacji dotyczących zarządzania BHP.

Treść polityki BHP powinna zawierać zobowiązania w organizacji do:

1. Zapobiegania wypadkom i chorobom zawodowym

2. Dążenia do stałej poprawy stanu BHP

3. Spełniania wymagań przepisów prawnych oraz innych norm dotyczących organizacji

4. Ciągłego doskonalenia działań w zakresie BHP

5. Podnoszenia kwalifikacji oraz uwzględniania roli pracowników i ich angażowania do działań na rzecz BHP

6. Zapewniania odpowiednich środków i zasobów do wdrażania tej polityki

UWAGA!

Powyższe zobowiązania należy traktować jako niezbędne minimum.

Wykład 05

Poziom	Motywacja działania	Rodzaj działania	Typowa metoda oceny	Typowa metoda szkolenia	Typowe cele BHP
	Strach	Bierne	Tylko inspekcja instytucji nadzorujących	Tylko kursy podstawowe	Unikać kar i grzywien
	Kara	Reaktywne	Analiza dokumentacji inspekcje	Kursy, instruowanie i sprawdzanie	Unikanie niezgodności
	Nagroda	Aktywne (zrozumienie i zaufanie)	Obserwacja stanowisk pracy, audity systemu	Dokładne instrukcje i wspieranie	Wykonywać wszystkie prace dokładnie
	wewnętrzna	Praktyczne (pasja i zaangażowanie)	Przeglądy i wywiady, wyniki pracy	Na podstawie przykładów, samouczenie	Zero wypadków

Podejście właściwe dla jednego poziomu praktykowane jest obecnie przez większość małych i średnich przedsiębiorstw. Podejście drugiego poziomu stosowane jest przez większość dużych i części średnich przedsiębiorstw. Podejście trzeciego poziomu jest praktykowane w nielicznych przedsiębiorstwach na podstawie wymagań lub wytycznych, określonych w normach. Podejście czwartego poziomu praktycznie jeszcze w polskich przedsiębiorstwach nie funkcjonuje (ewentualnie funkcjonują tylko jego wybrane elementy).

Ad. Rysunek i podstawy systemu zarządzania bezpieczeństwem

Zaangażowanie kierownictwa:

• Osobiste zaangażowanie wysokiego kierownictwa jest niezbędnym warunkiem osiągnięcia sukcesu w postaci wdrożonego i skutecznie funkcjonującego SZ BHP

• Najwyższe kierownictwo organizacji powinno wykonywać silne, widoczne przywództwo i zaangażowanie w działaniach BHP

• Najwyższe kierownictwo jest odpowiedzialne za określenie, udokumentowanie, wdrożenie i aktualizację polityki BHP, a także ogłoszenie jej wszystkim pracownikom i zapewnienie, aby była przez nich rozumiana

Struktura odpowiedzialności i uprawnienia

Należy określić, udokumentować i zakomunikować zadania, odpowiedzialność, uprawnienia oraz wzajemne zależności i powiązania w ramach SZ BHP dla:

1. Personelu zarządzającego, certyfikującego pracę, mającego wpływa na BHP

2. Pracowników na stanowiskach pracowniczych i pracowników nadzoru

3. Dostawców, podwykonawców oraz osób odwiedzających organizację

4. Personelu wyznaczonego do postępowania w sytuacjach awaryjnych

Szkolenia

• Organizacja powinna ustanowić i utrzymywać potrzeby określania potrzeb dotyczących szkoleń w zakresie BHP organizacji

• Programy szkoleniowe powinny być dostosowane do potrzeb poszczególnych grup pracowników

Świadomość (role czynników BHP i własnej roli SZ BHP)

• Organizacja powinna ustanowić i utrzymać procedury w celu uświadomienia pracownikom w każdej odpowiedniej komórce i na każdym szczeblu:

• Rodzaju zagrożeń występujących w całej organizacji i na poszczególnych stanowiskach pracy oraz związanych z nimi ryzyka zawodowego

• Korzyści dla pracowników i dla organizacji wynikających z eliminacji zagrożeń i ograniczenia ryzyka zawodowego

• Zadań i odpowiedzialności pracowników w osiąganiu zgodności działań z polityką BHP oraz procedurami i wymaganiami SZ BHP łącznie z wymaganiami dotyczącymi gotowości na wypadki przy pracy i awarie

• Potencjalnych konsekwencji nie przestrzegania procedur

Dokumentacja SZ BHP

• Organizacja powinna ustanowić i utrzymać informacje w formie zapisu na papierze lub w postaci elektronicznej, opisujące podstawowe elementy SZ BHP i ich wzajemne powiązania, a także wskazujące na dokumentację związaną

• Organizacja powinna ustanowić i utrzymać procedury nadzorowania dokumentów SZ BHP.

Dokumentacja SZ BHP powinna być czytelna, datowana (także z datami aktualizacji), łatwa do identyfikacji i utrzymania w uporządkowany sposób oraz przechowywana przez określony czas

Poziomy dokumentacji SZ BHP

Dokumentacja SZ BHP

• Dokumentacja- powstaje przed faktem

• Zapis- dokument, który powstaje po fakcie (fotografia stanu chwili)

• Procedura- dokument określający sposób dokumentowania czynności, odpowiada na pytania: kto, co, gdzie, kiedy (kto odpowiada za realizację zadań procedury, co jest zrobione w zakresie tematu, którego dotyczy procedura, gdzie SA wykonywane działania, kiedy dokonywane są zapisy wykonywanych działań)

• Instrukcje- dokumenty, opisujące jak wykonywać czynności w procedurach (instrukcje odpowiadające na pytanie: jak?)

Gotowość i reagowanie na wypadki przy pracy i awarie

• Wypadek przy pracy- nagłe zdarzenie wywołane przyczyna zewnętrzną, które nastąpiło w związku z wykonywaną pracą

• Awaria- zdarzenie powstałe w wyniku niekontrolowanego rozwoju sytuacji w czasie eksploatacji materiałów, urządzeń lub instalacji, prowadzących do powstania, natychmiast lub z opóźnieniem, na terenie organizacji lub poza jej terenem, poważnego zagrożenia dla zdrowia ludzkiego lub środowiska, takie jak: duża emisja substancji szkodliwych lub niebezpiecznych, pożar, wybuch, itp.)

• Organizacja powinna ustanowić i utrzymać procedury gotowości i reagowania na wypadki przy pracy i awarie, a także dokonywać ich przeglądu i nowelizacji w szczególności po wystąpieniu wypadku i w sytuacji awaryjnych

Sprawdzanie oraz działanie korygujące i zapobiegawcze

Audit SZ BHP- jest to systematyczne, niezależne badanie, mające na celu określenie, czy działania podejmowane w ramach SZ BHP oraz osiągane rezultaty odpowiadające ustaleniom i czy te ustalenia zostały skutecznie wdrożone i są odpowiednie do realizacji polityki BHP oraz do osiągnięcia celów organizacji, w tym zakresie.

UWAGA!

• Audit nie jest kontrolą

• Kontrola ma na celu odrzucenie lub akceptację

• Audit ma na celu ustalenie czy system oraz jego elementy są wdrożone właściwie i czy są skuteczne dla zapewnienia bezpieczeństwa i ochrony pracowników

Monitorowanie- jest to obserwowanie stanu warunków i organizacji pracy zachowań pracowników oraz wyników działań podejmowanych w celu poprawy BHP

Rozróżniamy dwa rodzaje monitorowania BHP:

1. Monitorowanie pro aktywne- sprawdzenie stopnia wdrożenia i skuteczności planów, norm oraz środków zapobiegawczych i ochronnych przed wystąpieniem wypadków przy pracy, chorób zawodowych oraz wypadków bez urazowych

2. Monitorowanie reaktywne- analizowanie wypadków chorób zawodowych oraz wypadków bez urazowych po ich wystąpieniu

16 maj 2013

Wykład 06

Auditowanie

Audity systemu zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy, są to systematyczne i niezależne badania mające na celu określenie czy działania podejmowane w ramach SZ BHP oraz osiągane rezultaty odpowiadają ustaleniom i czy te ustalenia zostały skutecznie wdrążone i są odpowiednie do realizacji polityki BHP oraz do osiągnięcia celów organizacji w tym zakresie.

Operatory logiczne (I, LUB, ALBO)

Operator logiczny:

1. I; AND; ^;

Zdarzenie wynikowe zachodzi tylko wtedy, kiedy jednocześnie zachodzą wszystkie zdarzenia inicjujące.

1. Zdarzenie wynikowe- przeprowadzono wykład z zarządzania bezpieczeństwem 16 maja o godzinie 12:00

Co musi zaistnieć, aby powstało zdarzenie wynikowe?

• muszą być studenci

• musi przyjechać wykładowca

• dostępna sala

1. LUB; OR; v;

Zdarzenie wynikowe zachodzi wówczas, kiedy wystąpią wszystkie zdarzenia inicjujące, kilka z nich, ale przynajmniej jedno z nich.

1. Zdarzenia inicjujące:

• otwarcie okna przez włamywacza (może dziać się jedna sytuacja bądź kilka jednocześnie, nie można innych wykluczać)

• włamanie się przez drzwi

Zdarzenia wynikowe- uruchomienie alarmu

1. ALBO; XOR (exclusive or);

Zdarzenie wynikowe zachodzi wtedy kiedy wystąpią którekolwiek ze zdarzeń inicjujących ale tylko jedno w danej chwili.

1. Zdarzenie wynikowe- zmiana programu

Zdarzenie inicjujące- naciśnięcie przycisku na pilocie (jednego)

1. Zdarzenie wynikowe- praca silnika

Zdarzenie inicjujące- działanie silnika za pomocą gazu albo benzyny (albo dzieje się jedno albo drugie)

Analiza drzewa błędów (FTA- Fault Tree Analysis)

Jest to jedna z częściej stosowanych metod analizy niezawodności służy ona także do identyfikacji i oceny prawdopodobieństwa zdarzeń inicjujących, określa ona powiązania logiczne pomiędzy przyczynami a ich skutkami. Jest to metoda graficznego przedstawienia logicznych kombinacji zdarzeń, które mogą prowadzić do wystąpienia określonego zdarzenia niepożądanego.

Drzewo błędu zawiera jedno zdarzenie centralne umieszczone na szczycie i rozbudowuje się w dół prezentując kombinację zdarzeń na niższym poziomie, które mogą doprowadzić do zdarzenia na szczycie. W metodzie tej występuje identyfikacja ciągu zdarzeń, które mogą doprowadzić do wypadku. Służy ona do określenia kombinacji czynników i warunków będących przyczynami zagrożeń.

Objaśnienia symboli:

1. Zdarzenie w prostokącie- pojawia się jako odpowiednia kombinacja zdarzeń niższego poziomu, określona przez operator logiczny

2. Zdarzenie w kółku- nie jest dalej analizowanie lecz uważane jest za zdarzenie pierwotne

Przykład:

Analiza drzewa zdarzeń (ETA- Event Tree Analysis)

W metodzie tej rozpatrywana jest droga od zdarzenia inicjującego do zdarzenia końcowego do zdarzenia końcowego (wynikowego). Uwzględnione są tu istniejące funkcje bezpieczeństwa obiektu (instalacji), ze szczególnym uwzględnieniem momentów mających decydujące znaczenie dla stanu obiektu (instalacji). Jest to metoda graficznego przedstawienia logiki struktur różnorodnych zdarzeń zachodzących w systemie bezpieczeństwa i będących skutkiem wystąpienia zdarzenia inicjującego. W metodzie tej rozważa się odpowiedzi obiektu na zdarzenie inicjujące i określa potencjalne skutki, które może przynieść wystąpienie określonego scenariusza zdarzeń. Metoda ta wykorzystywana jest najczęściej do przygotowania procedur postępowania na wypadek awarii i zagrożeń miejscowych

Przykład:

• Miejsce pracy- kopalnia

• Stanowiska- operator przenośnika taśmowego

• Wykonywana czynność- obchód przenośnika taśmowego

• Zagrożenie- potknięcie i upadek na przenośnik

W₁- niezdolność do pracy do 28 dni

W₂- niezdolność do pracy powyżej 28 dni bez inwalidztwa

W₃- wypadek powodujący inwalidztwo

W₄- wypadek powodujący śmierć

W₅- wypadek powodujący śmierć więcej niż jednej osoby

P_BU- Prawdopodobieństwo bez urazowe