3. Cechy procesu edukacyjnego w przedszkolu.
Proces edukacyjny- proces wspierania rozwoju dziecka w sposób świadomy i celowy, który zmierza do ukształtowania osobowości dziecka. Źródła cech procesu edukacyjnego tkwią w samej definicji procesu oraz w cechach osobowościowych dziecka (to, w stosunku do kogo organizujemy proces edukacyjny).
Cechy procesu edukacyjnego:
celowość – proces edukacyjny jest zawsze celowy,
integralność – zarówno oddziaływań wychowawczych i nauczających jako jednorodnej całości,
zintegrowanie – scalanie oddziaływań w toku realizacji treści,
ciągłość –brak ma przerw (czasowych i merytorycznych), każda sytuacja ma wymiar wychowawczo – nauczający, zarówno te zaplanowane przez nauczyciela, jak i te, których twórcami są dzieci,
a które nauczyciel winien edukacyjnie wykorzystywać; w wymiarze merytorycznym ciągłość oznacza także powrót do już zorganizowanych i interpretowanych sytuacji,
etapowość – edukacja przebiega w pewnych etapach po sobie następujących, których nie można pominąć ani przyspieszyć; charakter działań edukacyjnych i stopień trudności jest zróżnicowany w kolejnych etapach
i dostosowywany do etapów rozwojowych (od łatwiejszego do trudniejszego),
systematyczność – proces edukacyjny jest prowadzony w sposób rytmiczny, miarowy, regularny i stały; organizowane działania edukacyjne uwzględniają w najlepszy dla dzieci w wieku 3 – 6 lat przyjęty sposób:
aktywność własna – odpoczynek,
aktywność kierowana – odpoczynek,
aktywność własna – odpoczynek, itd.
dynamiczność – działanie, rozwój dziecka; jej obrazem jest intensywność działania: dzieci są uczestnikami procesu edukacyjnego poprzez swoją aktywność, ruchliwość dzieci jest silna, a jej natężenie często trudne do zmniejszenia i wyciszenia; jest to następstwo zaspakajania podstawowej potrzeby dziecka, jaska jest ruch; dynamika obejmuje łączenie aktywności fizycznej i poznawczej dzieci,
plastyczność – podatność na zmiany; proces edukacyjny uzależniony jest od nastawienia poznawczego dziecka, które ulega szybkim i częstym zmianom, w wyniku czego proces także ulega zmianom (podlegają im tempo, dobór pomocy dydaktycznych, rodzaj aktywności dziecka); zmianie nigdy nie ulega cel,
wielozmysłowość – jest wynikiem sposobu poznawania świata przez dziecko, poznawania wszystkimi zmysłami; działania edukacyjne dzieci winny angażować wszystkie zmysły: wzrok, słuch, dotyk, węch, smak; im bardziej sytuacje edukacyjne są bogate w bodźce oddziałujące na kilka zmysłów jednocześnie, tym efektywniejsze są dla rozwoju dziecka,
dwupodmiotowość – uczestnikami procesu edukacyjnego są dwa podmioty: nauczyciel i dziecko; interakcje zachodzące między nimi jako osobami dają znaczące efekty edukacyjne; zarówno nauczyciel jak i dziecko są osobami ze swoimi prawami do wyrażania siebie, swojego zdania, z gotowością autonomicznej możliwości przejścia od bierności do czynu; uwzględnienie tych właściwości pozwoli na rozwój osoby dziecka z poszanowaniem jego indywidualności i wartości jako osoby,
zindywidualizowanie – proces edukacyjny musi uwzględniać niepowtarzalność każdego dziecka, jego specyficzne cechy, doświadczenie, które zdobyło w dotychczasowym życiu; konieczne jest kreatywne łączenie przez nauczyciela działań ukierunkowanych na wszystkie dzieci w grupie przedszkolnej, ale z gotowością do działań ukierunkowanych na indywidualny rozwój każdego wychowanka,
oparcie na własnej aktywności dziecka – głównym uczestnikiem procesu edukacyjnego dziecka, jego reżyserem i aktorem z jego własna aktywnością jest dziecko: to ono ma być czynne, działać dynamicznie twórczo inspirowane pomocą nauczyciela (przygotowaną przestrzenią edukacyjną i zadaniami).
Zaspokajanie podstawowych potrzeb dziecka;
Dominacja aktywności zabawowej;
Priorytet metod czynnościowych, opartych na własnej aktywności dzieci,
Występowanie ciągu sytuacji wychowawczo- dydaktycznych;
Silne zindywidualizowanie osobowych kontaktów w działaniach edukacyjnych (szczególnie w odniesieniu do dzieci 3- 4 letnich);
Dwupodmiotowość (dziecko i nauczyciel podmiotami procesu edukacyjnego);
Oparcie komunikowania się na dialogu, rozumianym jako rozmowa osobowościowo- poznawcza;
Występowanie oceny opisowej, opartej o określone kryteria, akceptowane przez dzieci i z nimi formułowane;
Nauczyciel występuje jako organizator, współtwórca, korektor i opiniujący sytuacje edukacyjne.
5. Formy pracy w przedszkolu.
ZABAWA- to podstawowa forma aktywności dziecka. To sposób spędzania czasu dla własnej przyjemności, oparty na udziale wyobraźni tworzącej nową rzeczywistość. Podczas zabawy dziecko zdobywa wiedze i umiejętności.
Cechy zabawy: spontaniczność, brak jednoznacznego celu, obecność świata fikcji, zmieniający się jej przebieg w zależności od pomysłów bawiącego się, nieograniczoność czasowa i przestrzenna, radosny, dający zadowolenie charakter.
Rodzaje zabaw:
Ze względu na liczbę uczestników wyróżniamy:
- zabawę indywidualną (swobodną),
- zabawę grupową.
Ze względu na stopień samodzielności w podejmowaniu przez dziecko zabawy na:
- zabawy swobodne ( dowolne),
- zabawy kierowane.
Ze względu na stopień uspołecznienia dzieci biorących udział w zabawie na:
- zabawy równoległe (dzieci nie bawią się ze sobą lecz obok siebie),
- zabawy zbiorowe ( w nich dzieci bawią się ze sobą , lecz nie dzielą się rolami, nie przyjmują zróżnicowanych funkcji),
- zabawy zespołowe ( następuje określenie wspólnego celu i zgodny podział ról).
Manipulacyjne- występują najwcześniej (już w 4-5 miesiącu, gdy dziecko zaczyna chwytać). Zabawa manipulacyjna rozpoczyna się od spostrzeżenia zmysłowego, po którym następuje przejaw aktywności. Dziecko zapamiętuje wygląd rzeczy, zapoznaje się z ich powierzchna i kształtem. Przystosowuje chwyty i pracę rąk do kształtu rzeczy. Uczy się rozpoznawać przedmioty po wydawanym dźwięku i w końcu uczy się działać za pomocą przedmiotów, wykorzystując je do tego do czego są stworzone. Obecność przedmiotów pobudza do zdobywania wiedzy o ich przydatności i użyteczności zarówno dla zabawy jak i dla celów praktycznych.
Konstrukcyjne- zaczyna się w drugim roku życia, gdy dziecko dostrzega wytwory swojej działalności. Dziecko przechodzi w fazę tworzenia przedmiotów (buduje dom, wieżę). Zabawa staje się twórczym działaniem, które zaspokaja potrzebę tworzenia i daje przyjemność. Czynności manipulacyjne nie znikają lecz towarzyszą zabawą konstrukcyjnym.
Rodzaje zabaw konstrukcyjnych:
- budownictwo z klocków różnego rodzaju (różna wielkość, kształt),
- konstruowanie z zestawów elementów przystosowanych do łączenia,
- budownictwo z piasku lub śniegu,
- tworzenie i konstruowanie różnych przedmiotów i zabawek do zabaw tematycznych czy inscenizowanych,
- budowanie z większych elementów, jak deseczki paliki, łuki drewniane, daszki, „budowli”, które mogą być w zabawach sklepem, namiotem, piekarnią, domem itp.
Funkcje: Kształcą precyzje ruchów, myślenie i wyobraźnię dziecka. Rozwijają jego uwagę, wytrwałość, systematyczność, umiejętność pokonywania przeszkód.
Tematyczne( zabawy w role, naśladowcze, twórcze, fikcyjne)- występuje w nich moment przyjęcia jakiejś roli, naśladowania, tworzenia, udawania kogoś czy czegoś, a więc tworzenia fikcji. Dziecko do zabawy wprowadza czyny które wcześniej zaobserwowało, poznało, przeżyło, czego się dowiedziało lub doświadczyło. Świadczy to o istnieniu wewnętrznej potrzeby naśladowania. Ponieważ dziecko nie rozumie jeszcze takich pojęć abstrakcyjnych jak dobro i zło, dlatego zdarza się że treść tych zabaw jest nie właściwa.
Funkcje: Mają one ogromne znaczenie dla rozwoju wyobraźni, rozwijająca się wyobraźnia dziecka pozwala mu nadawać przedmiotom znaczenia zastępcze. Zabawy te uczą dzieci empatii, wczuwania się w różne role i odgrywania ich.
Ruchowe- czynnikiem dominującym jest ruch. Początkowo dzieci podejmują je indywidualnie, z czasem łączą się po dwoje i więcej, wtedy konieczne jest ustalenie zasad. Istnieją zabawy ruchowe podejmowane przez dzieci w sposób spontaniczny- zaspokajają potrzebę ruchu, sprawiają wiele radości gdyż dzieci stawiają w nich sobie zadania do wykonania. Wyróżniamy także zabawy ruchowe o charakterze dydaktycznym:
- zabawy orientacyjno- porządkowe ( ocenianie kierunku i odległości, orientacja przestrzeni, bieganie bez potrącania, omijanie przeszkód),
- zabawy bieżne angażują duże grupy mięśniowe, pobudzają krążenie, oddychanie,
- zabawy równoważne (utrzymywanie równowagi, mobilizują układ nerwowy),
- zabawy z czworakowaniem działają na organizm wszechstronnie zarówno na ukł. wegetatywny i ruchowy.
- zabawy z elementem skoku i podskoku (pobudzają układ krążenia i oddechowy,
- zabawy z elementem wspinania się uczą pokonywania przeszkód i ćwiczą sprawność,
- zabawy z elementem rzucania, chwytania, toczenia, celowania rozwijają umiejętność rzucania, chwytania, zdolność oceny kierunku i odległości,
- zabawy rytmiczno- ruchowe wpływają na ogólne usprawnienie ruchowe dzieci, wyrabiają poczucie rytmu , koordynację ruchową, ćwiczą oddech.
Funkcje: Mają one ogromne znaczenie nie tylko dla wyćwiczenia ruchów rąk i usprawnienia motoryki całego ciała, lecz także dla rozwoju umysłowego dziecka. Zajęcia te ćwiczą koordynacje ruchów, umiejętność wytwarzania równowagi, odwagi i przedsiębiorczości dziecka. Dzieci uczą się przestrzegać najprostszych zasad postępowania, przyzwyczajają się do współdziałania ze sobą, stają się bardziej spostrzegawcze, zdyscyplinowane i uważne,
Dydaktyczne- jest to forma zabawy organizowana przez nauczyciela, w której dziecko ma do rozwiązania jakieś zadnie. W czasie tej zabawy najbardziej czynny jest umysł dziecka dlatego określane są mianem nauczających. Mogą być stosowane w pracy indywidualnej, zespołowej i grupowej. Do zabaw dydaktycznych należą również gry dydaktyczne, w których występuje element współzawodnictwa oraz obowiązują pewne reguły i dołączona jest instrukcja; pojawia się też pojęcie wygranej.
Podział zabaw dydaktycznych ze względu na materiał:
- zabawy z pomocami gotowymi,
- zabawy typu czarodziejski woreczek, zgadnij czego brak na stole,
- produkowane układanki-łamigłówki, zagadki obrazkowe, gry stolikowe itp.,
- zabawy słowne, jak zagadki, niedokończone rymy i inne.
Podział zabaw dydaktycznych ze względu na cel zabawy:
- określanie cech przedmiotów i ich położenia,
- utrwalanie pojęć matematycznych,
- utrwalanie wiadomości o otoczeniu społecznym i przyrodniczym,
- ćwiczenie poprawności wymowy.
Funkcje: Mają szczególne znaczenie w wychowaniu zbiorowym w żłobkach, domach małego dziecka, bo stwarzają dziecku możliwość uzupełnienia braków wynikających z częściowego odcięcia od naturalnych potrzeb, w które obfituje środowisko rodzinne. Rozszerzają zakres spostrzeżeń dziecięcych, a także dzięki kontaktom coraz większą liczbą poznawanych przedmiotów i zjawisk, wzbogacają ich słownik.
Teorie zabawy:
Przykłady teorii klasycznych, historycznych:
Teoria atawizmu- twórca tej teorii G. Stanley Hall uważał, że zabawy są szczątkami działalności dawnych pokoleń, które zachowały się u dzieci. Ontogenetyczny rozwój zabawy jest zgodny z historycznym rozwojem ludzkości. Dziecko bawi się w polowanie, koczowanie, sklepy itp. Zabawa jest też ćwiczeniem, którego celem jest pozbycie się zbędnych funkcji np. dziecko wyładowuje się w bójce przez co ma się pozbyć instynktu walki.
Teoria nadmiaru energii (S. Schillera, H. Spencera) – według której, u dzieci istnieje nadmiar energii życiowej, gdyż dziecko nie pracuje i ten nadmiar energii wyładowuje właśnie w zabawie.
Teoria ćwiczenia przygotowawczego- według twórcy K. Grossa zabawa jest ćwiczeniem czynności i ruchów potrzebnych w przyszłym życiu, stanowi więc przygotowanie do późniejszych czynności życiowych.
Teoria funkcji zastępczej (Edward Claparede)- głosiła, że funkcja zabawy polega na daniu osobnikowi możliwości zrealizowania samego siebie, rozwinięcia swej osobowości, pójścia po linii największego swojego zainteresowania, w tych wypadkach, gdy tego nie może dokonać za pośrednictwem zajęć poważnych. Zabawa jest zatem zastępstwem działalności poważnej. Posiada ona dla dziecka znaczenie przygotowawcze: ćwiczy ogólne funkcje umysłowe (spostrzeganie, myślenie, wyobraźnię twórczą, ciekawość), a także czynności specjalne. Ucieczka dziecka w krainę fantazji jest elementem zabawy i wynika z jej zastępczej, kompensacyjnej funkcji. Claparede uważał, że funkcjonalna rola zabawy w życiu dziecka jest dopełnieniem roli kompensacyjnej.
Teoria przyjemności funkcjonalnej (Karol i Charlotta Buchler)- wychodzi z założenia, iż zasadniczym motywem zabawy jest przyjemność, a nie rezultat tej czynności. W tej teorii ujęta została ważna własność zabawy - że jest ona czynnością wykonywaną dla przyjemności, a nie dla osiągnięć praktycznych. Pominięto natomiast fakt, że posiada właściwości poznawcze i powiązania z życiem społecznym.
Teoria katartyczna (Zygmunt Freud)- Freud uważał, że zabawa pełni rolę zbliżoną do marzeń sennych. Zabawa służy do redukcji napięć w myśl zasady przyjemności przeciwstawnej do zasady rzeczywistości. Pozwala dziecku spełniać własne życzenia, m.in. dawać ujście agresywnym popędom bez narażania się na konsekwencje . W zabawie dziecko może czuć się panem sytuacji, odreagować przykrości i lęki, postępować podobnie jak dorośli. W miarę rozwoju ego symboliczna ekspresja tego, co pożądane, lecz nie akceptowane, staje się niemożliwa, zabawę zastępują więc żarty, dowcipy, twórczość artystyczna.
Poglądy Elżbiety Hurlock- zabawa „uczy dawać, brać, dzielić się, współpracować i podporządkowywać swoją osobowość grupie" jest więc ważnym czynnikiem kształtowania osobowości i narzędziem przystosowania społecznego. Uważa, że "termin zabawa jest używany tak dobrowolnie, że jego prawdziwe znaczenie łatwo może być zagubione. Termin ten odnosi się do każdej czynności podjętej dla przyjemności, bez względu na końcowy rezultat". Autorka ukazuje pokrewieństwo zabawy z rozrywką i jej niezgodnością z pracą. Według niej motywem podjęcia zabawy jest oczekiwanie przyjemności.
Teoria Antoniego Makarenki - twierdził, iż zabawa jest podobna do dobrej pracy i musi ją we właściwym czasie poprzedzać. A zatem zabawa wywodząc się z pracy, stanowi zarazem przygotowanie do niej, chociaż jej funkcje w rozwoju jednostki nie ograniczają się do ćwiczenia czynności użytecznych w okresie dorosłości. Teoria Dawida Elkonina-
Teoria Stefana Szumana- Według niego „zabawa jest specyficzną, naturalną, wrodzoną i swoistą formą działalności dziecka oraz specjalną metodą, dzięki której dziecko wzbogaca swoje doświadczenie i zdobywa informacje o otaczającym świecie”.
Najnowsze poglądy na zabawę.
Funkcje zabawy wg E. Hurlock :
funkcja kształcąca- dziecko w zabawie kształci swoje zmysły, doskonali sprawność motoryczną, wzbogaca wiedzę o świecie, a także wiedzę o sobie samym, to znaczy poznaje swoje możliwości i uczy się je oceniać.
funkcja wychowawcza – dziecko szczególnie w zabawach grupowych przyswaja różne normy, uczy się przestrzegania reguł postępowania w różnych sytuacjach, uczy się przestrzegania umów z innymi ludźmi.
funkcja terapeutyczna, inaczej korekcyjna – w zabawie dziecko ma możliwość z jednej strony uwolnienia się od dręczących je napięć, emocji, a z drugiej uczy się różnych sposobów wyrażania swoich uczuć oraz rozwiązywania swoich problemów osobistych.
funkcja projekcyjna – dzięki temu, że w zabawie dziecko wchodzi w różne sytuacje, wykonuje różne zadania, pełni różne role, a więc ujawnia pośrednio przez te wszystkie środki wiele swoich możliwości, dorosły może odkryć i lepiej poznać różne problemy dziecka. Wnikliwe obserwowanie dziecka we trakcie różnych zabaw umożliwia poznanie wielu dotąd ukrytych mocnych i słabych stron dziecka. Pozwala na odkrycie możliwości dziecka, tego, na co je stać w rożnych sytuacjach.
Zabawa może spełniać funkcję diagnostyczną, ponieważ zachowanie dziecka podczas zabaw, będących manifestacją jego stanów uczuciowych, informuje o święcie wewnętrznych przeżyć wychowanka oraz o jego ewentualnych trudnościach i konfliktach. Można ją wykorzystać w psychoterapii w stosunku do dzieci agresywnych i nadmiernie pobudliwych jaki i na odwrót do wychowanków nieśmiałych i izolujących się od grupy.
ZAJĘCIA PLANOWANE NAUCZYCIELKI- W czasie zajęć zazwyczaj dominuje jeden określony – główny rodzaj działania i treści, jak ruchomy, plastyczny, przyrodniczy, słowno-pojęciowy, manualny itp.
Cechy zajęć planowanych:
- planowość, tzn. zajęcia przebiegają w sposób zaplanowany przez nauczycielkę, w większości jednakowy dla wszystkich dzieci, które biorą w nich udział;
- każde zajęcia jest formą działalności dzieci zorganizowaną z inicjatywy nauczycielki i przez cały czas trwania bezpośrednio przez nią kierowaną;
- mają określony cel, do którego zrealizowania nauczycielka konsekwentnie zmierza.
Rodzaje zajęć:
Zajęcia z dominacją działalności umysłowej- w nich czynności umysłowe stanowią podstawową formę aktywności dziecka, powiązane są mniejszym lub większym stopniu z ekspresją słowną, a więć opowiadania, rozmowy, przekazywanie treści literatury, uczenie wierszy, zabawy inscenizowane, przedstawienia kukiełkowe, kształtowanie pojęć matematycznych, obserwacje i inne. Typy tych zajęć:
- zajęcia z mowy ojczystej,
- zajęcia z kształtowania pojęć matematycznych,
- zajęcia z kształtowania pojęć przyrodniczych,
- zajęcia z kształtowania pojęć społecznych.
II. Zajęcia z dominacją działalności ruchowej-
- zestaw ćwiczeń porannych,
- zestaw gimnastyczny,
- zestaw zabaw ruchowych w terenie,
- zestaw zabaw ruchowych ze śpiewem.
III. Zajęcia z dominacją działalności artystycznej- znajdują się tutaj wszystkie techniki plastyczne.
- zajęcia umuzykalniające,
- zajęcia plastyczne,
- konstrukcyjno-techniczne,
- drama dziecięca, happening.
Działalność umysłowa dziecka występuje we wszystkich rodzajach zajęć. Pojedyncze zajęcie nie powinno być czymś oderwanym od całości pracy, lecz stanowić integralna część opracowywanego aktualnie zagadnienia i prowadzić do realizacji zadań, które wytycza podstawa programowa.
SPACERY I WYCIECZKI
Spacer- to pewnego rodzaju forma odpoczynku, korzystania z pobytu na wolnym powietrzu, zaspokajania potrzeby ruchu. Realizowane jest przede wszystkim wychowanie zdrowotne. Jest to zwykle wyjście z przedszkola na krótki czas, pieszo.
Wycieczka- miejsce do którego się udajemy jest odległe i przebywamy tam dłużej. Wycieczka często wiąże się z określoną tematyką zajęć i ma różnorodne i wszechstronne cele.
Kryterium rozróżnienia spaceru od wycieczki jest cel w jakim je organizujemy. Spacery i wycieczki posiadają wiele cech wspólnych. Cele, które wysuwamy, w odniesieniu do wycieczek, osiągamy także częściowo podczas spacerów, chociaż w sposób mniej planowy i zorganizowany, a częściej korzystając z nadarzających się okazji. Wycieczki także nie powinny być pozbawione walorów zdrowotnych.
Dla dziecka w wieku przedszkolnym najbardziej typową formą myślenia jest myślenie konkretno-wyobrażeniowe zwane inaczej przez Piageta myśleniem intuicyjnym. Głównym źródłem wiedzy i podstawą myślowego przetwarzania powinna być obserwacja zjawisk przyrodniczych i faktów społecznych, organizowana przez nauczyciela między innymi w czasie wycieczek.
Rola wycieczek i spacerów w edukacji przedszkolnej:
- umożliwiają bezpośrednie poznawanie rzeczywistości przyrodniczej, społecznej, kulturowej i technicznej. „To, co dziecko ma poznać, powinno zobaczyć- i to w miarę możliwości w naturalnym środowisku.” Przez bezpośredni kontakt z otoczeniem uzyskujemy najlepsze rezultaty wychowawcze.
- dostarczają przyjemności i odpoczynku.
- pogłębiają stosunki społeczne pomiędzy dziećmi.
- kształtują równocześnie właściwy stosunek do otaczającego nas świata
TYPY WYCIECZEK:
- przyrodnicze
- społeczne
- geograficzne
- historyczne
- kulturowe
UROCZYSTOŚĆ
Tematyka uroczystości jest ściśle powiązana z treściami programu realizowanymi w przedszkolu. Uczą one dzieci rozumienia sensu uroczystości państwowych i społecznych. Kształtują postawę czynnego obywatela, zaangażowanego w życie narodu, wiążą go uczuciowo z tradycjami i kulturą kraju czy regionu. Uroczystości pogłębiają więzi z rodzicami, kształtują postawy społeczne.
Rodzaje uroczystości organizowane w przedszkolu:
- uroczystości z udziałem osób z zewnątrz przedszkola np. rodziców, dziadków, dzieci ze szkoły, władz gminy.
-uroczystości wewnętrzne , w których udział biorą dzieci i pracownicy przedszkola.
Uroczystości z udziałem osób z zewnątrz powinny być organizowane rzadko- dwa razy w roku, ponieważ wymagają dużego nakładu pracy ze strony, nauczycieli, pracowników przedszkola a nawet dzieci. Gdyby były organizowane częściej mogły zakłócić normalny tok pracy przedszkola. Muszą być przygotowane z dużą starannością po pierwsze po to by dzieci poczuły jej ważność, a po drugie dlatego że są wizytówką przedszkola przed przybyłymi gośćmi.
Uroczystości o charakterze wewnętrznym kładą nacisk nie na efekt zewnętrzny a na przeżycia samych dzieci, które bawią się dla siebie a nie dla innych.
Dwa etapy: przygotowanie uroczystości i jej przebieg.
Uroczystości organizowane w klasie przedszkolnej wiążą się w sposób szczególny z wychowaniem społecznym i estetycznym, z rozwijaniem uczuć patriotycznych. Cel każdej uroczystości zostanie osiągnięty, jeśli dzieci w miarę swoich możliwości przeżywają jej treść, gdy dzięki radosnemu nastrojowi, barwnym dekoracjom, melodiom i tańcom zostawia ono pozytywny ślad w ich pamięci.
Czas trwania: do 20 minut w przypadku dzieci w różnym wieku, jeśli dzieci występują grupami uroczystość może trwać nawet godzinę.
Zindywidualizowane formy pracy z dzieckiem przedszkolnym:
CZYNNOŚCI SAMOOBSŁUGOWE
Czynności samoobsługowe u dzieci rozwijają się indywidualnie, u każdego dziecka inaczej. Są one źródłem informacji o dziecku, stanowią dla nauczyciela wskazówkę do stopnia samodzielności dziecka.
Do czynności samoobsługowych należą:
- czynności higieniczne - mycie i wycieranie rąk do ręcznika, mycie zębów,
- czynności porządkowe - sprzątanie np. zabawek po skończonej zabawie,
- czynności przygotowawcze - np. przed wykonywaniem prac plastycznych podczas zajęć,
- czynności podczas spożywania posiłków - umiejętność samodzielnego jedzenia sztućcami, picia z kubka itp.
Czynności samoobsługowe podlegają dwóm prawom: uczenia się i powtarzania.
Badania przeprowadzone w dziedzinie czynności samoobsługowych wykazały, że dzieci sprawne i nie sprawne pod względem czynności samoobsługowych nie różnią się od ogólnego rozwoju umysłowego oraz ruchowego. Różnice te ujawniają się dopiero w sprawności manualnej oraz koordynacji wzrokowo - ruchowej.
Do głównych źródeł trudności przy wykonywaniu czynności samoobsługowych jest przede wszystkich niewłaściwe nastawienie rodziców, wyręczanie dzieci z różnych czynności i myślenie, że rodzic musi zrobić coś za dziecko, ponieważ ono sobie samo nie poradzi. To właśnie odpowiednie podejście rodziców kształtuje w dziecku motywację oraz umiejętność pokonywania trudności.
Czynności samoobsługowe zajmują wiele miejsca w życiu grupy dziecięcej. Dziecko musi ubrać się, umyć, nakryć do stołu, posprzątać po sobie. Wszystkie te czynności stwarzają równocześnie wiele okazji współdziałania i spieszenia z pomocą. Ta pomoc i gotowość współdziałania następuje często samorzutnie. Specyficznym rodzajem prac o charakterze samoobsługowym, ale wykonywanym już w sposób świadomy, nie tylko dla siebie, lecz jakoby "w imieniu całej grupy", są dyżury. Można je określić jako "swoistą szkołę obowiązku". Dyżur w przedszkolu uczy samodzielności, rzetelności i samokontroli.
KONTAKTY OKOLICZNOŚCIOWE NAUCZYCIELKI Z DZIECKIEM
Kontakty okolicznościowe z dziećmi występują podczas całego dnia przedszkolnego. Obfitują one niejednokrotnie w różne nieprzewidziane sytuacje, na które trzeba umieć właściwie reagować. Gotowość do dzielenia z dziećmi ich przeżyć, poznawanie dziecięcych zainteresowań, przychodzenie z pomocą w razie potrzeby, sprawiedliwe rozstrzyganie sporów, wszystko to wychowuje dziecko, zbliża je do wychowawcy oraz umacnia poczucie bezpieczeństwa. Sytuacji okolicznościowych nie można planować, lecz należy przewidywać, że mogą się zdarzyć w każdej chwili i będą wymagać kontaktów indywidualnych z kilkorgiem dzieci lub z całą grupą.