Pedagogika czasu wolnego - niektóre wykłady
Pedagogika - nauka społeczna o wychowaniu, kształceniu i samokształtowaniu człowieka przez całe życie.
Czas wolny - wedle A. Kamińskiego jest to część budżetu czasu, która nie jest zajęta przez pracę zarobkową i dodatkową, naukę i obowiązki oraz potrzeby fizjologiczne.
Rodzaje pedagogiki:
Ogólna - nauka teoretyczna, podstawa tworzenia się tzw. subdyscyplin pedagogicznych, podstawowy system pojęć i twierdzeń, wspólny dla wszystkich nauk pedagogicznych.
Szczegółowa
podział ze względu na wiek:
-pedagogika przedszkolna,
-pedagogika szkolna,
podział ze względu na działalność:
-działalność zawodowa,
-działalność wolnoczasowa,
Pedagogika czasu wolnego - Analizuje ona również wolny czas i konsekwencje wzrostu jego znaczenia.
Kryteria czasu wolnego:
uwalnianie od czynności koniecznych,
aspekt własności wyboru,
dobrowolność,
satysfakcja z działania,
stworzenie odpowiednich warunków,
Struktura czasu wolnego:
dobrowolnie przyjęte obowiązki,
kultura (TV, internet, książki),
życie społeczne,
indywidualne zainteresowania,
aktywność sportowa,
dysfunkcyjne zachowania i patologie,
Funkcje czasu wolnego:
FUNKCJA WYPOCZYNKOWO-REKREACYJNA – wynika z aspektu higieniczno-zdrowotnego i polega na regeneracji sił fizycznych i psychicznych organizmu poprzez wypoczynek czynny i bierny,
FUNKCJA ROZRYWKOWA – polega na kompensowaniu nudy dnia codziennego, poprzez zajęcia w których dominuje odprężenie psychiczne,
FUNKCJA ROZWOJU ZAINTERESOWAŃ I UZDOLNIEŃ – polega na kształtowaniu różnych zainteresowań lub polega na celowym stwarzaniu sytuacji, w których można rozbudzić określone zainteresowania,
FUNKCJA SPOŁECZNO-AKTYWIZUJĄCA – polega na realizowaniu zajęć odbywających się w otoczeniu innych osób, a przez to pomaga rozwijać się społecznie i kształtować zasady współżycia z innymi,
inne funkcje to jeszcze: KOMPENSACYJNA, KULTUROWA,
Formy spędzania wolnego czasu:
FORMY ROZWIJAJĄCE OSOBOWOŚĆ – poznanie i odbiór cudzej twórczości (wystawy, spektakle, koncerty),
FORMY DOSKONALĄCE OSOBOWOŚĆ – zajęcia plastyczne, muzyczne, fotografowanie, samokształcenie
FORMY PRZYWRACAJĄCE I UTRZYMUJĄCE RÓWNOWAGĘ CZŁOWIEKA – zajęcia sportowo-rekreacyjne, gry i zabawy ruchowe, spacer
Mówi się, że obecnie przebiega transformacja "społeczeństwa zawodowego" w "społeczeństwo czasu wolnego". Jest tak dlatego, że w obecnych czasach nie praca, a czas wolny jest obszarem samorealizacji i sensem życia. 60-80% społeczeństwa widzi w pracy zarobkowej głownie środek pozyskiwania pieniędzy, które są niezbędnie do spełniania się w czasie wolnym.
Budżet czasu jest budżetem sztywnym.
Budżet czasu wolnego:
ilość określonego zasobu do dyspozycji,
planowanie przychodów i rozchodów konkretnego zasobu,
Miary budżetu czasu:
odsetek (%) osób, które wykonują dane czynności,
przeciętny czas trwania (na 1 osobę)
przeciętny czas wykonywania (na 1 osobę)
Przyczyny ograniczenia czasu wolnego:
etos pracy na stanowiskach społecznych,
pracoholizm,
brak umiejętności organizowania czasu wolnego,
To, jak ludzie spędzają czas determinują różne czynniki:
społeczne,
behawioralne,
biologiczne,
psychologiczne,
środowiskowe,
Współczesne formy spędzania czasu wolnego:
TURYSTYKA – forma czynnego wypoczynku poza miejscem stałego zamieszkania, związana z celami poznawczymi i elementami sportu (rodzaje turystyki: wypoczynkowa, krajoznawcza, specjalistyczna lub kwalifikowana),
SPORT – świadoma i dobrowolna działalność człowieka podejmowana w celu zaspokojenia potrzeb: zabawy, współzawodnictwa oraz doskonalenia własnych cech fizycznych i umysłowych,
ŚRODKI MASOWEGO PRZEKAZU – urządzenia i instytucje tworzące system komunikowania w kulturze masowej, do których zaliczamy: prasę, książki, kino, radio, telewizja, internet,
INSTYTUCJE KULTURALNE o ograniczonym zasięgu – teatry, muzea, filharmonie, wystawy – nie należą do kultury masowej, zaspokajają potrzeby kulturalne wyselekcjonowanego kręgu odbiorców udostępniając dzieła sztuki,
SAMOKSZAŁCENIE – dobrowolne i samodzielnie podjęty proces kształcenia się w różnych dziedzinach nauki, zwykle nie związany z własną prac zawodową,
MAJSTERKOWANIE – pożyteczna forma spędzania czasu wolnego polegająca na samodzielnym wykonywaniu prac typu rzemieślniczego (budowlanych, stolarskich, ślusarskich, kowalskich, murarskich itp.), zwykle nie związanych z pracą zawodową,
HODOWLA AMATORSKA – polega na samodzielnym hodowaniu różnych gatunków zwierząt lub uprawie roślin w domach lub na działkach, często choć nie zawsze bezinteresownie,
KOLEKCJONERSTWO – gromadzenie różnych przedmiotów wg określonych, ważnych dla zbieracza kryteriów,
AKTYWNOŚĆ SPOŁECZNA – polega na dobrowolnym i zwykle bezinteresownym wykonywaniu różnorodnych prac na rzecz społeczeństwa poza obowiązkami rodzinnymi i zawodowymi,