USZKODZENIE STAWU ŁOKCIOWEGO

Najczęściej spotykane rodzaje uszkodzenia stawu łokciowego:

• zwyrodnienia stawu łokciowego

• łokieć tenisisty

• łokieć golfisty

• zwichniecie stawu łokciowego

• skostnienia pozaszkieletowe

• łokieć szpotawy-łokieć koślawy

• wrodzony brak lub niedorozwój kości łokciowej

• wrodzony zrost kości promieniowo-łokciowy

ZWYRODNIENIE ST. LOKCIOWEGO

Choroba zwyrodnieniowa stawu łokciowego. Polega na przedwczesnym zużyciu i zwyrodnieniach tkanek tworzących staw (chrząstki stawowej, warstwy podchrzęstnej, płynu stawowego, torebki stawowej, więzadeł i mięśni). W przebiegu choroby dochodzi do uszkodzenia chrząstki stawowej, przebudowy kości, stworzenia wyrośli kostnych - osteofity, stwardnienia warstwy podchrzęstnej i do powstania torbieli podchrzęstnych. Często dochodzi do zaburzenia funkcji błony maziowej (wewnętrznej warstwy torebki stawowej). Wyrośli kostno-chrzęstnej w obrębie rowka nerwu łokciowego mogą powodować ucisk na nerw i niedowłady mięśni zginaczy nadgarstka i ręki.

Na początku trwania występują dolegliwości bólowe stawu łokciowego będące często najwcześniejszym objawem, zaostrzają się podczas ruchu lub przy obciążaniu stawu, a ustępują lub zmniejszają się po odpoczynku. Jednak dolegliwości bólowe mogą nie występować pomimo dużych zmian w obrazie RTG. Okresowo mogą pojawiać się wysięki w jamie stawu, co zmienia naturalne obrysy łokcia.

LECZENIE-jak w zwyrodnieniach

ŁOKIEĆ TENISISTY

Zapalenia nadkłykcia bocznego kości ramiennej spowodowane jest najczęściej przez przeciążenie mięśni prostowników nadgarstka i palców. Choroba dotyczy najczęściej mężczyzn i objawia się bólem w okolicy nadkłykcia bocznego k. ramiennej. Przy próbie zginania w stawie nadgarstkowym. W wyniku przeciążeń i urazów dochodzi do zwłóknienia tkanek.

ETIOLOGIA

• naderwania przyczepu mięśni przedramienia spowodowane :

• częstymi ,powtarzającymi się mikrourazami w tej okolicy podczas ćwiczeń fizycznych lub ciężkiej pracy

• nagłym przeciążeniem mięśni przedramienia

• praca w niewłaściwej wymuszonej pozycji siedzącej z niewłaściwie ustawiona wysokością blatu stołu roboczego co powoduje przeciążenie ścięgien przedramienia

• praca wymagająca monotonnych, meczących ruchów przedramienia jak mechanik, stolarz)

• uprawianie sportów wymagających intensywnych powtarzających się ruchów przedramienia (tenis, odbijanie piłki z back hand’a przy zgiętym łokciu- stąd alternatywna nazwa choroby)

• słaba kondycja fizyczna

• noszenie ciężkich przedmiotów przy wyprostowanych łokciach

• słabe mięśnie barku i łokcia

• źle wykonane backhand ( w przypadku tenisistów źle dobrany uchwyt rakiety)

• często powtarzane czynności

OBJAWY

• Ból głownie dotyczy zewnętrznej części łokcia, może tez promieniować w górę i w dół po zewnętrznej części przedramienia

• Wyraźna tkliwość po ucisku lub opukaniu nadkłykcia bocznego

• Osłabienie nadgarstka i problemy z prostymi czynnościami, takimi jak np. przywitanie podaniem ręki, otwieranie drzwi samochodu, utrzymanie filiżanki

• Nasilenie bólu po zgięciu ręki w nadgarstku w stronę jej grzbietu i przy skręcaniu przedramienia na zewnętrz, prostowania zgiętych palców zwłaszcza przeciw oporowi

BADANIE

• Ból podczas palpacji w okolicy nadkłykcia bocznego

• Czasem tkliwości dystalnie i do przodu w stosunku do nadkłykcia w okolicy prostownika wspólnego palców

• Bóle podczas odwracania przedramienia i wyprostu stawu szczególnie z oporem

• Wyprost łokcia ograniczony

• Osłabienie nadgarstka , kłopoty z prostymi czynnościami ( np. przywitanie, otwieranie drzwi , unoszenie torby)

• Próba Milla - ból przy pełnym zgięciu nadgarstka i palców

• Próba Maudsleya - ból przy prostowaniu palca III w stawie śródręczno - paliczkowym z oporem przy pełnym wyproście łokcia

• Test Cozena – ból przy prostowaniu pieści wbrew oporowi ( nadkłykieć , strona promieniowa w przedziale prostowników)

• Należy wykluczyć zespól kanału promieniowego – zwracamy uwagę na parestezje czuciowe

• Wykluczyć radikulopatie korzenie nerwowe odcinka szyjnego

LECZENIE

• Leczenie łokcia tenisisty trwa od 6 do 12 tygodni i uzależnione jest od okresu trwania dolegliwości , charakteru zmian degeneracyjnych w ścięgnie i jego przyczepie, a także stosowanych wcześniej terapii,

• Celem leczenie jest zmniejszenie dolegliwości bólowych, usprawnienie funkcji kończyny, zwiększenie siły mięśniowej,

• Ograniczenie czynności powodujących ból

• Chłodzenie (lód)

• Modyfikacja chwytów wykonywanych w pronacji zastępując pronacje , kontrolowaną supinacją i wykorzystywaniem obydwu rak

• Unoszenie przedmiotów ustawiając ręce ku górze

• Należy unikać całkowitego unieruchomienia kończyny, gdyż prowadzi to do zaników mięśni i spowolnienia rehabilitacji

• Korekcja techniki uderzenia

• Rozciąganie bierne – łokieć w wyproście, a nadgarstek w odchyleniu lekkim łokciowym

• Poprawa elastyczności prostowników

• Poprawa elastyczności zginaczy palców nadgarstka

• Stosowanie stabilizatorów czyli szyny nadgarstkowej na 6-8 tygodni w zgięciu grzbietowym , orteza łokciowa odciążają przyczepy prostowników dystalnie od nadkłykcia

• Uruchamianie tkanek miękkich wzdłuż struktur

• Podawanie kortyzonu

• Wzmacnianie chwytów prostowników i zginaczy nadgarstka , mięśnia trójgłowego i dwugłowego, stożka rotatorów

• Ćwiczenia izometryczne

• Ćwiczenia izotonicznie, ekscentryczne ręki z obciążeniem do 2 kg,

• Zwijanie linki, ćwiczenia z taśmą i hantlami

• Terapia manualna

• Kinesiotaping

• ESWT - terapia fala uderzeniowa

LECZENIE OPERACYJNE

• Ponad rok dolegliwości

• Artroskopia uwolnienia rozcięgna

• Usunięcie zbliznowaciałego przyczepu

ŁOKIEĆ GOLFISTY

Jest wynikiem przeciążenia lub naderwania mięśni przedramienia albo ich przyczepów ścięgnistych do nadkłykcia przyśrodkowego kości ramiennej.

ETIOLOGIA

Zespól bólowy tkanek miękkich położonych przyśrodkowo w stosunku do stawu łokciowego , związany najczęściej z uszkodzeniem przyczepów mięśnia nawrotnego obłego lub mięśnia zginacza promieniowego nadgarstka. Do uszkodzenia przyczepów najczęściej doprowadzają mikrourazy w wyniku zespołu przeciążeniowego w skutek powtarzalnych ruchów nadgarstka wbrew oporowi, takich jak gra w golfa, rzucanie np. piłka baseballowa.

• Sportowcy bardzo często ulegają urazom, po których dochodzi do zrostów w kanale łokcia

• Osobnym źródłem kontuzji są ćwiczenia statyczne z obciążeniami. Dochodzi wtedy do przerostu masy mięśniowej i np. pogrubiała głowa mięśnia trójgłowego ramienia , mięsień łokciowy dodatkowy – mogą uciskać na nerw łokciowy w kanale powodując jego kompresje . Dlatego duże znaczenie ( nawet u osób ćwiczących rekreacyjne) ma dbałość o prawidłową technikę ćwiczeń , unikanie pozycji przeciążających nerw łokciowy , prawidłowa pozycja łokcia i nadgarstków., tak aby nie dochodziło do zmian przeciążeniowych . Ćwiczenie przez sportowca zmęczonego, źle stabilizującego nadgarstki, np. uchwyt w pozycji zgięcia grzbietowego nadgarstka, powodują względne wydłużenie nerwu i mogą powodować zmiany niedokrwienne.

• Dodatkowym problem jest nadmobilność nerwu- 14-16% pacjentów ma rowek nerwu łokciowego nietypowo płytki i w trakcie zgięcia nerw ulega zwichnięciu. U 5% sportowców na siłowniach powoduje to bolesne przeskakiwanie.

• Nerw drażniony lub urażony w kanale łokcia może reagować zwłóknieniem i uszkodzeniem . Dochodzi wtedy do przerostu masy mięśniowej i np. pogrubiała głowa mięśnia trójgłowego ramienia , mięsień dodatkowy łokciowy mogą uciskać na nerw łokciowy powodując jego kompresję.

BADANIE I OBJAWY

• Ból w okolicy nadkłykcia bocznego kości ramiennej

• Nasilanie się bólu podczas odwracania przedramienia oraz wyprostu stawu łokciowego (zwłaszcza wykonywanych z oporem)

• Osłabienie nadgarstka i problemy z prostymi czynnościami, takimi jak przywitanie , podanie ręki, otwieranie drzwi samochodu czy unoszenie filiżanki

• Nasilenie bólu po zgięciu ręki w nadgarstku w stronę jej grzbietu, przy skręceniach przedramienia na zewnątrz , prostowaniu zgiętych palców ( zwłaszcza przeciw oporowi)

• „+” test Cozena – ból na wysokości nadkłykcia bocznego lub ciągnące bóle po stronie promieniowej, w przedziale prostowników , w czasie prostowania pieści wbrew oporowi

LECZENIE

• Leczenie stosuje się podobnie jak w przypadku łokcia tenisisty. Najważniejsze wydaje się odciążenie stawu i unikanie obciążeń prowadzących do bólu

• Można stosować leki przeciwbólowe, przeciwzapalne zarówno doustnie jak i miejscowo ( w postaci maści czy żelów), w razie utrzymywania się dolegliwości unieruchomienie , fizykoterapię(laser, jonoforeza, ultradźwięki, krioterapia) , a w skrajnych przypadkach może się okazać zabieg operacyjny

• Unikać obciążeń prowadzących do bólu

• Stosowanie stabilizatorów

• Unieruchomienie w szynie ramiennej w zgięciu w stawie łokciowym w 90 stopniach (stosowane z reguły na okres 14 dni ) znoszące subiektywnie dolegliwości bólowe

LECZENIE OPERACYJNE

• Zabieg Hohmana - odcięcie przyczepu mięśnia prostownika o 1 cm od nadkłykcia kości ramiennej

• Zabieg Stucha – wycięcie w bloku przyczepu mięśni i okostnej powierzchownej warstwy istoty korowej

PROFILAKTYKA:

• Ochraniacz łokcia lub zwykła opaska elastyczna (rozproszenie naprężeń)

• Korekta nieprawidłowej techniki uderzenia rakietą i unikanie ruchów wywołujących ból

• Dbałość o prawidłową technikę

• Unikanie pozycji przeciążających nerw łokciowy

• Prawidłowa pozycja łokcia i nadgarstków tak, aby nie dochodziło do zmian przeciążeniowych

LECZENIE

• Kinezyterapia:

• Ćwiczenia zwiększające zakres ruchów

• Ćwiczenia zwiększające siłę mięśniową

• Ćwiczenia rozciągające mięśnie

• Ćwiczenia zwiększające wydolność układu sercowo - naczyniowego

• Masaż klasyczny , podwodny, masaż sportowy, masaż poprzeczny

• Fizykoterapia:

• Elektrolecznictwo

• Magnetoterapia

• Laseroterapia

• Diatermia

• UD

• Światłolecznictwo

• Krioterapia

• Ciepło

• Fale uderzeniowe

• Stabilizatory

• Ćwiczenia ipsilateralne dla prostowników mięśni przedramienia

• Terapia manualna

• Kinesiotaping

ZWICHNIĘCIE STAWU ŁOKCIOWEGO

Zwichnięcie jest to przemieszczenie względem siebie powierzchni stawowych wraz z rozerwaniem torebki stawowej i więzadeł. W przypadku stawu łokciowego zdarza się najczęściej przy upadku na wyprostowaną rękę.

MECHANIZM ZWICHNIĘCIA:

• Pośredni lub bezpośredni ( rzadziej )

• 20-25% zwichnięć w obrębie kończyny górnej

• Mogą towarzyszyć złamaniom kości przedramienia

PODZIAŁ ZWICHNIĘĆ:

• Zwichnięcia obu kości przedramienia

• Tylne ( najczęstsze)

• Przednie

• Boczne

• Przyśrodkowe

• Rozbieżne

• Zwichnięcia izolowane kości łokciowej

• Przednie

• Tylne

• Nawracające

• Zastarzałe

POWIKŁANIA

• Złamanie wyrostka łokciowego

• Złamanie wyrostka dziobiastego

• Złamanie głowy kości promieniowej

• Uszkodzenie nerwu łokciowego i pośrodkowego

• Złamanie dalszego końca kości ramiennej

• Uszkodzenie tętnicy ramiennej lub promieniowej

OBJAWY

• Silny ból, krwiak, obrzęk, zasinienie

• Zwichnięcie wyrostka łokciowego – kończyna w zgięciu w stawie łokciowym

• Deficyt unerwienia

• Zaburzenie ukrwienia

LECZENIE

• Leczenie nieoperacyjne - wyciąg wzdłuż osi kończyny i nastawienie + unieruchomienie w opatrunku gipsowym ramiennym ; unikamy ćwiczeń biernych i redresji (rozciąganie ) stawu łokciowego

• Leczenie operacyjne ( zwichnięcia powikłane uszkodzeniem wyrostka łokciowego, naczyń i nerwów)

• Unieruchomienie: 3 tygodnie – dorośli; 2 tygodnie - dzieci

ZWICHNIĘCIE GŁOWY KOŚCI PROMIENIOWEJ

Mechanizm – pośredni

• Głowa przemieszcza się ku górze i na zewnątrz

• Towarzyszy złamaniom kości przedramienia (Monteggia)

OBJAWY

• Typowe objawy zwichnięcia

• Może dojść od uszkodzenia gałęzi głębokiej nerwu promieniowego (objawy jego uszkodzenia)

DIAGNOSTYKA

• RTG całego przedramienia ( może towarzyszyć specyficznym złamaniom )

LECZENIE

• Nastawienie zwichnięcia , unieruchomienie w gipsie ramiennym w odwróceniu przedramienia (na 3 tygodnie)

PODWICHNIĘCIE GŁOWY KOŚCI PROMIENIOWE U DZIECI („uraz piastunek”)

• Nagłe szarpnięcie za rączkę przy wyprostowanym stawie łokciowym

OBJAWY

• Ból, obrzęk, ustawienie stawu w zgięciu do 90 stopni, RTG bez zmian

LECZENIE

• Nastawienie ( wyprost stawu łokciowego z odwróceniem przedramienia) + temblak

SKOSTNIENIE POZASZKIELETOWE

Skostnienia powstają wskutek zwłóknienia i metaplazji kostnej torby stawowej, więzadeł przyczepów mięśniowych tkanki łącznej tworzącej przegrody miedzy mięśniowe i krwiaka. Staw łokciowy po urazie jest szczególnie podatny na rozwój skostnień pozaszkieletowych.

ŁOKIEĆ SZPOTAWY, ŁOKIEĆ KOŚLAWY

Fizjologiczna koślawość przy wyprostowanym stawie łokciowym w płaszczyźnie czołowej , miedzy ramieniem i przedramieniem : u mężczyzn do 10 stopni u kobiet do 20 stopni.

• W przywiedzeniu - łokieć szpotawy, w odwiedzeniu - łokieć koślawy

WRODZONY BRAK LUB NIEDOROZWÓJ KOŚCI ŁOKCIOWEJ

Charakteryzuje się brakiem lub niedorozwojem kości łokciowej przedramienia, przez co staje się ono krótsze , odchylone w stronę łokciową.

WRODZONY ZROST PROMIENIOWO – ŁOKCIOWY

Wada ta to skośne połączenie dwóch kości przedramienia : promieniowej i łokciowej. W wyniku tej wady boli nawracanie i odwracanie, trudności z prostowaniem , kości nieprawidłowo ślizgają się.

BADANIA STAWU

• Staw badamy przy zgiętym do 90 stopni stawem ramiennym, aby wyeliminować ruchy obrotowe

• Oglądanie

• Badanie palpacyjne , badamy konsystencję mięśni, obrzęki, ciepłotę

• Kontrola ruchowa

• Testy prowokacyjne :

1. Zaciśniecie ręki terapeuty gdy występuje ból to łokieć tenisisty

2. Zgięcie grzbietowe przy pronacji przedramienia przeciw oporowi terapeuty gdy ból to łokieć tenisisty

3. Zgięcie dłoniowej przy supinacji przedramienia przeciw oporowi , ból, to łokieć golfisty

• Test Lovetta do oceny siły mięśniowej