Podstawowe teorie kursu walutowego:

parytetu siły nabywczej

efekt Samuelsona Balasa

koncepcja stopy procentowej

overshooting dombusha

Ad.1)

Najczęsciej wykorzystywan i najczęściej weryfikowana empirycznie koncpencja objasniająca zmiany kursy walutowego. Powstała na początku XX w. sformułował ją Gustaw Kassel i podstawowym zalożeniem Kassela było przyjęcie następującej zalezności: kurs waluty, zmienna zależna jest determinowany przez zmiany poziomu cen w kraju i za granicą. W jaki sposób siła nabywcza waluty krajowej wpływa na kursy walut. Podstaowwym mechanizmwm umozliwającym działanie parytetu siły nabywczej jest tzw. arbitraż towarowy – jeżeli występuje wzrost kursu rynkowego powyżej kursu parytetu siły nabywczej (TPP), to oznacza, że mamy kurs przeszacowany. Konsekwencją jest wzrost importu i ograniczanie eksporu. Procesy te zmieniają popyt i podaż na walutę krajową i zagraniczną. W wyniku czego następuje deprecjacja waluty krajowej, dzięki czemu powraca do TPP.

Czynniki powodujące zakłócenia arbitrażu towarowego;

restrykcje w handlu zagranicznym

spekulacje walutowe

przepływy kapitałów

oczekiwania inflacyjne

Te czynniki mogą w krótki i średnim okresie zakłócić działanie arbitrażu, a tym samym w długim okresie odchylanie się kursu rynkowego od TPP.

Założenia koncepcji parytetu siły nabywczej:

jest to teoria długich okresów, w krótkim mogą pojawić się czynniki zakłócające

podstawową determinantą wahań kursów są zmiany w poziomach cen

kurs równowagi parytetu siły nabywczej jest rozumiany przede wszystkim jako kurs równowagi handlowej lub równowagi zewnętrznej

warunkiem działania tej toeroii jest sprawne działanie arbitrażu towarowego, natomiast warunkiem sprwanego działania arbitrażu ejst istnienie swobody przepływu towarów i swobody płatności w handlu zagranicznym, czyli istnienie podstawowego poziomu wymienialności waluty

Dwie wersje parytetu siły nabywczej:

wersja absolutna

wersja relatywna

Ad.1)

W tej qwersji bada się całkowity poziom cen w kraju i za granicą. Z założenia jest koncepcją trudną do realizacji, ponieważ zbadanie całkowitego poziomu cen jest praktycznie niemożliwe.

Ad.2)

W tej wersji badane są zmiany pozomu cen w wybranych okresach (najczęściej rocznych). Zakłada, że poziom cen nie ma znaczenia w punkcie wyjścia, ważne są zmiany stopy inflacji w ujęciu rocznym.

Ocena teorii

teoria ta nie objaśnia zmian krotko i srdniookresowych

często zdarza się ostatnio, że czynniki zakłucające kalsyfikowane przez KAssela jako działające w krótkim bądź średnim okresie mogą działać w długim okresie np. przepływy kapitałów. Import kapitałów w krajach gospodarki wschodzącej np. Europa Środkowo-Wschodnia, Azja Południowo-Wschodnia.

arbitraż towarowy dotyczy tylko towarów, które są przedmiotem handlu zagranicznego. Powoduje to, że teoria ta paradoksalnie lepiej sprawdza się w krajach otwartych niż gospodarek relatywnie zamkniętych, gzie udzial produktów i usług wewnętrznych ma duży wpływ.

prawo jednej ceny – mówi nam, że na obszarach o zliberalizowanych stosunkach ekonomicznych między krajami ceny podstawowych towarów w średnim i długim okresie wyrównują się, przede wszystkim towary standaryzowane

Efekt Ballasy Samuelsona

Autorzy przyjeli za punkt wyjscia zalozenie, że prawdziwość teorii parytetu siły nabywczej może być ograniczona na skutek występujących różnic w wydajności pracy między krajami bogatymi i krajami biednymi. Wnioski są paradoksalne, otóż kraje biedne, o niższej wydajności pracy, wykazują endencje do szybszego wzrostu kursu w stosunku walut krajów bogatych.

Paradoks ten wyjaśniany jest na podstawie wydajności pracy w dóch sektorach:

sektorze handlowym

sektorze towarów niehandlowych

Założenia:

1.W każdym kraju mamy dwa sektory gospodarcze: pierwszy produkuje dobra przemysłowe, któ®e są przedmiotem obrotu handlu międzynardowoego, drugi to sektor usług, którego towary w minimalnym stopniu są przedmiotem handlu zagranicznego. Jest tutaj pewne uproszczenie.

2. Wydajność pracy w sektorze handlowym wzrasta szybciej niż w usługach. Cechą charakterystyczną jest to, że różnica w wydajności między sektorem handlowym, a usługami w krajach bogatych jest mniejsza niż w krajach biednych.

3. Wzrost wydajności pracy w sekotrze handlowym, powoduje wzrost płac, ale wzrost płac następuje w obydwu sektrach.

4. Wzrsot płac w sektorze handlowym jest ograniczany ze względu na konkurencję międzynarodową, natomiast w sektorze usługowym tego hamulca nie ma, powoduje to, że ceny usług wzrastają szybciej niż ceny dóbr hanlowych. Ceny usług wchodzą do wskaźników porównujących poziom inflacji i to jest kurs parytetu siły nabywczej, natomiast ceny handlowe tworzą kurs równowagi bilansu płatniczego.

Przykład efektu B – S:

1. Punkt wyjścia: USD/PLN = 2 PLN

2. Wzrasta: wydajność, płace, ceny bariery wzrostu w tradeables

3. Szybszy wzrost cen usług

Kcpi(ppp) = 2,3 PLN (zwiera usługi)

4. Kbp (tylko tradeables) = 2 PLN (kurs rynkowy)

Próbuje wyjsnic w jaki spobó poziom stóp prcoetnwoych wpływa na kształtowanie się kursy walutowego, koncepcja ta rozwinęła się w latach ’70 i ’80 kiedy teoria parytetu sily nabywczej nie potrafila dac odpowiedzi na ptania co zmieniało kurs waluty w krótki i średnikm okresie. To przesunęło ciężar badań z obrotu towarowego na obroty kapitałowe. Nie bez znaczenia był fakt, że drugie połowei lat ’70 rozpoczął się w Euorpie i na świecie proces liberalizacji przepływów kapitałowych.

Efekt Fishera:

i = r + pi

i – nominalna stopa procentowa

r – realna stopa procentowa

„pi” – oczekiwana stopa inflacji

Ralna stopa procentowa rynku amerykańskiego:

r$ = i$ - „pi”$

Realna stopa procentowa rynku angielskiego:

Jeśli realne stopy procentowe sa identyczne r$=funt to:

i$ - funt = „pi”$ - „pi”funt

Parytet stopy procentowej działa przez tzw. arbitraż stopy procentowej. Ten arbitraż powoduje, że wyrównuje się rentowność lokat w krajach o zbliżonym poziomie rozwoju gospodarczego i zbliżonym poziomie liberalizacji przepływów kapitałowych, aby arbitraż ten mógł wystąpić trzeba spełnić następujące warunki:

istnieje pełna swoboda przepływów pomiędzy krajami

aktywa finansowe porównywanych państ sa idealnie substytucyjne

w krajach tych istnieje rozwinięty rynek finansowyo doskonałej przejrzystości w dostępie do informacji i umożliwiający dostęp podmiotów zagranicznych

koszty transakcji finansowych są bliskie zeru