LITURGIA SAKRAMENTÓW ŚWIĘTYCH

CHRZEST
Intrukcja duszpasterska Episkopatu o udzielaniu sakramentu chrztu świętego dzieciom - (1975)
Instrukcja dla duchowieństwa w związku z wprowadzeniem obrzędów chrześcijańskiego wtajemniczenia dorosłych - (9 V 1989)

Intrukcja duszpasterska Episkopatu o udzielaniu sakramentu chrztu świętego dzieciom - (1975)

1. Wprowadzenie

Od Wielkanocy 1973 roku obowiązuje odnowiony obrzęd chrztu dzieci zawarty w rytuale pt. Obrzędy chrztu dzieci, Katowicka Księgarnia św. Jacka, 1972 r.
Z wprowadzeniem odnowionej liturgii chrztu św., Kościół wiąże nadzieje na ożywienie wiary i rozwój poczucia odpowiedzialności u wiernych na życie Boże, jakim obdarzabe są dzieci w misterium chrztu. Wraz z wprowadzeniem omówionego obrzędu chrztu św. Kościół postawił nowe wymagania tak w stosunku do duszpasterzy jak i do wiernych.
Podstawowe zasady dogmatyczne, liturgiczne, duszpasterskie oraz przepisy prawne omówione są w dwu Wstępach liturgicznej księgi chrztu dzieci (s. 9-32).
Ponieważ oba te wstępy przeznaczone dla całego Kościoła mają charakter dość ogólny, nasuwa się potrzeba podania bardziej szczegółowych wskazań dla praktyki duszpasterskoliturgicznej poszczególnych Kościołów lokalnych. Również trzyletnie doświadczenia związane z wprowadzeniem nowego obrzędu chrztu św. domagają się pewnych wyjaśnień i ujednoliceń na terenie całego kraju.

2. Dopuszczenie dzieci do sakramentu chrztu

Należy dopuszczać do chrztu wszystkie dzieci zgłoszone przez rodziców lub prawnych opiekunów, jeśli osoby te są wierzące i zobowiążą się, że dzieci będą wychowywane w wierze, w której zostaną ochrzczone (Chrzest nr 2 i 3).
Wychowanie w wierze oznacza: doprowadzenie dziecka do świadomej przyjaźni z Chrystusem, a to dokonuje się przez: przekazanie dziecku podstawowych prawd wiary i zasad moralności głoszonych przez Kościół katolicki, a przede wszystkim nauczenie dziecka modlitwy, włączenie go w życie wspólnoty katolickiej (Msza św. niedzielna), posyłanie na naukę religii, doprowadzenie do pełnego udziału w Eucharystii i do przyjęcia sakramentu bierzmowania oraz wprowadzenie w dojrzałe i odpowiedzialne życie chrześcijanina.
W związku z możliwością zaistnienia różnych sytuacji duszpasterskich ustala się:
a) Nie udzielać sakramentu chrztu św. małym dzieciom bez faktycznej wiedzy rodziców (opiekunów), lub wbrew ich woli.
b) Jeśli rodzice dziecka poprzestają na małżeństwie cywilnym, duszpasterz powinien starać się o doprowadzenie ich do zawarcia małżeństwa sakramentalnego przed chrztem dziecka. W przypadku wyraźnej odmowy, należy żądać na piśmie oświadczenia od rodziców dziecka i chrzestnych, że zobowiązują się wychować dziecko w wierze katolickiej. Również w wypadku, gdy rodzice żyją bez ślubu kościelnego z powodu przeszkód kanonicznych, należy żądać takiego oświadczenia.
c) Jeśli jedno z rodziców dziecka jest wierzące, a drugie nie, dziecku należy udzielić chrztu.
d) W zetknięciu się z trudnymi lub zawikłanymi problemami z zakresu chrztu, duszpasterz, w poczuciu odpowiedzialności przed Bogiem za owoce łaski tego sakramentu, powinien w poszczególne wypadki dokładnie wnikać, rozpatrzyć je, a następnie podjąć odpowiednią decyzję, lub w razie potrzeby zwrócić się do Ordynariusza.

3. Przygotowanie duszpasterskie do chrztu dzieci

Cały Lud Boży wyznaje, pielęgnuje i przekazuje wiarę apostolską, w której chrzci się dzieci. Jego członkowie powinni rozumieć godność i znaczenie sakramentu chrztu w Bożym planie zbawienia człowieka.
Duszpasterze powinni wykorzystać wszystkie dostępne im środki duszpasterskie, aby wierni powierzeni ich posłudze, pogłębiali swą wiarę przez sakramenty, znali przepisy dotyczące sprawowania chrztu dzieci i byli przygotowani do udziału w liturgii oraz do wychowania dzieci w wierze.
W tym celu duszpasterze głosić będą naukę o misterium chrztu w homiliach niedzielnych, zwłaszcza w jedną z niedziel Wielkiego Postu i niedzielę Chrztu Pańskiego, a także w kazaniach okolicznościowych. Przeżyciu misterium chrztu powinna służyć odpowiednio przygotowana liturgia Wigilii Wielkanocnej.
W katechizacji dzieci i młodzieży należy omawiać problematykę sakramentu zgodnie z obowiązującym programem. Starsze dzieci i młodzież należy nauczyć sposobu udzielania chrztu w niebezpieczeństwie lub w obliczu śmierci (por. Chrzest, rozdz. III, nr 131-138).
Do pouczenia wiernych o przepisach prawnych i liturgicznych o przebiegu liturgii i o formach udziału w niej, trzeba niekiedy wykorzystać ogłoszenia, podawane podczas liturgii mszalnej, szczególnie w Adwencie i w Wielkim Poście. Należy też udostępnić wiernym tego rodzaju informacje, umieszczając je na tablicy ogłoszeń, czy w formie plakatów, wywieszonych na widocznym miejscu. Wskazane jest, by te informacje były stale dostępne wiernym, co ułatwi im i duszpasterzom załatwienie wstępnych spraw w biurze parafialnym.
Ważnym środkiem głoszenia nauki Kościoła o sakramencie i kształtowaniu właściwej postawy wiernych w odniesieniu do chrztu dzieci, jest samo sprawowanie liturgii sakramentu z udziałem wspólnoty parafialnej.

4. Zgłoszenie dziecka do chrztu

Należy dążyć do tego, by rodzice zgłaszali dziecko do chrztu najpóźniej na dwa tygodnie przed projektowanym terminem (por. Chrzest, nr 8 ad 2). Przy zgłoszeniu powinni być obecni ojciec i matka; jeśli istnieje uzasadniona przyczyna, wystarczy obecność jednego z rodziców.
Zgłoszenie w biurze parafialnym przyjmuje tylko duszpasterz. Ustala on z rodzicami dokładny termin chrztu i omawia sprawy związane z ich udziałem w liturgii i z przyszłym wychowaniem dziecka. W duszpasterskiej, serdecznej i taktownej rozmowie postara się poznać życie religijne środowiska, w którym dziecko będzie wychowywane, udzieli rad, wskazówek i potrzebnej zachęty. Jeśli będzie to możliwe i o ile zachodzi potrzeba powinien zachęcić do zlikwidowania zaniedbań religijnych, omówić atmosferę wychowania religijnego w domu, zachęcić rodziców do przyjęcia Eucharystii w dniu chrztu dziecka oraz pouczyć o chrześcijańskim charakterze uroczystości domowych.
Przy zgłoszeniu duszpasterz spisze akt chrztu na podstawie danych, zawartych w odpisie metryki urodzenia z USC; imiona dziecka należy spisać w brzmieniu i kolejności, jak w tym dokumencie, choćby nie były to imiona świętych i błogosławionych Kościoła. Duszpasterze powinni wcześniej zachęcić wiernych, by swoim dzieciom nadawali imiona katolickie. Rodzice i chrzestni mogą złożyć podpisy w księgach zaraz po spisaniu aktu lub w innym terminie, najpóźniej jednak zaraz po liturgii chrztu.
Wskazane jest, aby rodzicom i chrzestnym podczas zgłoszenia dziecka do chrztu wręczyć karteczki do spowiedzi i na katechezę przygotowawczą.

5. Rodzice chrzestni

Dla każdego dziecka należy wybrać dwoje chrzestnych: ojca i matkę (por. Chrzest nr 6). Wybór chrzestnych należy do rodziców dziecka, natomiast duszpasterz sprawdza, czy przedstawieni kandydaci spełniają warunki określone przez Kościół i gdy okaże się, że tak, zatwierdza wybór rodziców.
Przymioty wymagane przez Kościół do pełnienia funkcji rodziców chrzestnych podaje rytuał (Wtajemn. nr 10 i Chrzest, nr 6).
Ze względu na zadanie chrzestnych w wychowaniu dziecka, zawarte tam przepisy należy stosować w polskich warunkach duszpasterskich w następującym rozumieniu:
Chrzestni powinni ukończyć 15 lat; chrzestni mają być katolikami wyznającymi swą wiarę życiem zgodnym z nauką Kościoła nie wolno np. dopuszczać do pełnienia tej funkcji osób żyjących w niesakramentalnym związku małżeńskim oraz młodzieży nie uczęszczającej na katechizację (żądać odpowiednich zaświadczeń).
Duszpasterze niech doradzają rodzicom, aby szukali chrzestnych wśród bliższej rodziny i sąsiadów. Należy przeciwstawiać się zdarzającym się zwyczajom zapraszania na rodziców chrzestnych ludzi przygodnych, dobrze sytuowanych, którzy jak można przypuszczać nie będą się interesowali wychowaniem religijnym chrześniaka.
Duszpasterz powinien żądać od rodziców chrzestnych, których nie zna, odpowiedniego świadectwa kwalifikacyjnego z parafii, w której mieszkają.
Zgodnie z Wtajemn. nr 10 c i Dyrektorium Ekumenicznym, nr 48, wierny Kościoła Prawosławnego może być powołany na chrzestnego jeśli:
a) życzą sobie tego rodzice dziecka dla uzasadnionych powodów,
b) wychowanie dziecka w wierze katolickiej jest zapewnione,
e) na pierwszego chrzestnego powołany jest katolik (mężczyzna lub kobieta),
d) kandydat został ochrzczony w Kościele prawosławnym, którego wiarę wyznaje i ukończył 15 lat.
Wpisując personalia chrzestnego do aktu chrztu dziecka, należy wyraźnie podać jego wyznanie.
Chrześcijanie z innych wspólnot odłączonych, wyznający wiarę Wspólnoty w której zostali ochrzczeni, mogą być dopuszczeni do udziału w liturgii jako świadkowie chrztu, a nie jako chrzestni (Wtajemn. nr 10 c, Dyrektorium Ekumeniczne, nr 57).
Warunki powołania na świadka chrztu są takie, jak mutatis mutandis przy dopuszczeniu chrzestnych z prawosławia. Personalia świadka wpisuje się do aktu chrztu, a w rubryce "Uwagi" podaje wyraźnie, w jakiej funkcji występował i do jakiej Wspólnoty należy.
Świadek podpisuje akt chrztu razem z rodzicami i chrzestnym katolikiem.

6. Duszpasterskie przygotowanie rodziców dziecka i chrzestnych

Ze szczególną troską zgodnie z zaleceniem Rytuału (Chrzest nr 5; 7 i 8), odniosą się duszpasterze do przygotowania rodziców dziecka i chrzestnych.
W celu udzielenia odpowiednich pouczeń o misterium chrztu, wychowaniu w wierze, o roli apostolskiego przykładu rodziców chrzestnych i o liturgii tego sakramentu należy przeprowadzić bezpośrednie katechezy przygotowawcze. Udział w tych katechezach powinni wziąć tak rodzice dziecka jak i chrzestni. W parafiach większych (powyżej 5 tys.) katechezy przygotowujące do chrztu powinny być prowadzone systematycznie co tydzień w ustalony dzień i o stałej godzinie. W parafiach mniejszych katechezy przygotowawcze należy prowadzić stosownie do potrzeb, a zwłaszcza przed Świętami Wielkanocnymi i Bożego Narodzenia.
Do pogłębienia przeżyć rodziców i chrzestnych wiele może się przyczynić homilia, którą szafarz sakramentu wygłasza w czasie liturgii chrztu (Chrzest, nr 45), a także słowa powitania (Chrzest nr 36).

7. Chrzest

Liturgia chrztu sprawowana w myśl zasad odnowy, ze zrozumieniem dla symboliki obrzędów, ze czcią dla tekstów liturgicznych; bez pośpiechu i z zachowaniem przepisów, sama z siebie głosi i wyraża wiarę i co istotne ma moc Bożą, która przenika do umysłów i serc. Niech więc duszpasterze tak ustalają czas sprawowania sakramentu i przygotowują liturgię, aby wierni mogli w niej uczestniczyć jak najliczniej i owocnie. Zasadniczo dzieci należy chrzcić podczas Mszy św.

8. Zakończenie

Wszystkie sprawy związane z omówieniem chrztu dziecka, kwestiami religijnymi rodziców jak również kwalifikacjami rodziców chrzestnych, powinny być omówione przynajmniej na kilka dni przed chrztem św., aby później w spokoju przeżyć samą uroczystość. Należy się wystrzegać, by różne sporne sprawy nie wpłynęły lub nie były załatwione przed samym udzielaniem chrztu i nie zakłócały radosnej i podniosłej uroczystości. Duszpasterze powinni wspomagać rodziców po chrzcie dziecka swą troską i radą, zwłaszcza w czasie domowej wizyty duszpasterskiej.
Zaleca się urządzać raz w roku błogosławieństwo dzieci (np, z okazji Międzynarodowego Dnia Dziecka) wspominając i nawiązując do rocznicy chrztu.
Instrukcja duszpasterska dotycząca udzielania chrztu św. młodzieży i dorosłych zostanie wydana po ukazaniu się drukiem urzędowego polskiego tłumaczenia odnowionego obrzędu.

Przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski
+ Stefan Kard. Wyszyński

Przewodniczący Komisji Episkopatu
d/s Duszpasterstwa Ogólnego
+ Władysław Miziołek

Instrukcja dla duchowieństwa w związku z wprowadzeniem obrzędów chrześcijańskiego wtajemniczenia dorosłych - (9 V 1989)

1. Dekret Soboru Watykańskiego II o działalności misyjnej Kościoła stwierdza:
"Ponieważ Kościół partykularny powinien jak najdoskonalej odzwierciedlać Kościół powszechny, ma on sobie dobrze uświadomić fakt, że jest posłany do tych, którzy w Chrystusa nie wierzą, a żyją razem z nim na tym samym terytorium, aby przez świadectwo życia poszczególnych wiernych i całej wspólnoty stać się znakiem ukazującym im Chrystusa" (DM nr 20).
Członkowie Kościoła powinni zatem troszczyć się o pozyskanie nie ochrzczonych dla Chrystusa. Należy jednak pamiętać o zasadach sformułowanych w tym samym Dekrecie:
"Kościół surowo zabrania zmuszać kogoś do przyjęcia wiary lub doprowadzić do niej czy przynęcać niestosownymi środkami, jak też z drugiej strony stanowczo broni prawa, aby nikogo nie odstraszano od wiary niegodziwymi środkami.
Według starodawnego zwyczaju Kościoła należy badać motywy nawrócenia i w razie potrzeby je oczyszczać" (DM nr 13).

2. W tym samym Dekrecie Sobór następująco opisuje drogę katechumena do sakramentów chrześcijańskiego wtajemniczenia.
"Ci, którzy przyjęli od Boga za pośrednictwem Kościoła wiarę w Chrystusa, winni być dopuszczeni przez liturgiczne ceremonie do katechumenatu. Nie polega on na samym wyjaśnianiu dogmatów i przykazań, lecz na kształtowaniu całego życia chrześcijańskiego i wystarczająco długich ćwiczeniach, przez które uczniowie łączą się z Chrystusem, swym Nauczycielem. Należy więc katechumenów odpowiednio wprowadzać w tajemnicę zbawienia i praktykę obyczajów ewangelicznych, a przez święte obrzędy, spełniane w kolejnych odstępach czasu, wtajemniczać ich w życie wiary, liturgii i miłości Ludu Bożego.
Następnie przez sakramenty wtajemniczenia chrześcijańskiego wybawieni z mocy ciemności, współumarli, współpogrzebani i współzmartwychwstali z Chrystusem, otrzymują Ducha przybrania za synów i obchodzą z całym Ludem Bożym pamiątkę śmierci i zmartwychwstania Pana (...).
O to chrześcijańskie wtajemniczenie w katechumenacie powinni się troszczyć nie tylko katechiści i kapłani, ale cała społeczność wiernych, szczególnie zaś rodzice chrzestni, tak aby katechumeni od samego początku czuli, że należą do Ludu Bożego. A ponieważ życie Kościoła jest apostolskie, katechumeni winni również nauczyć się współpracować czynnie w ewangelizacji oraz budowaniu Kościoła przez świadectwo życia i wyznanie wiary" (DM nr 14).
Przygotowanie katechumenów do chrztu powinno zatem obejmować:
1. przekazanie zasad wiary i moralności,
2. wprowadzenie w praktykę modlitwy osobistej i świadomego uczestnictwa w liturgii,
3. wprowadzenie w praktykę życia chrześcijańskiego 4. kształtowanie postawy apostolskiej i współdziałania w ewangelizacyjnej misji Kościoła.

3. Księga Obrzędy chrześcijańskiego wtajemniczenia dorosłych wprowadza na nowo w życie Kościoła katechumenat i szereg obrzędów z nim związanych. Duszpasterze mają obowiązek dokładnie poznać zawartość tej księgi. W seminariach duchownych Obrzędy te powinny być starannie wyłożone już w najbliższym roku akademickim. Obrzędy chrześcijańskiego wtajemniczenia dorosłych winny się stać przedmiotem studium duchowieństwa w czasie konferencji rejonowych i dekanalnych, a także specjalnych sympozjów. Podczas nich należy dobrze zaznajomić uczestników z treścią "Wprowadzenia teologiczno-pastoralnego" oraz wyczerpująco omówić poszczególne obrzędy, tj.:
I. Obrzędy katechumenatu podzielone na stopnie.
II. Uproszczony obrzęd wtajemniczenia dorosłych.
III. Skrócony obrzęd wtajemniczenia dorosłych w niebezpieczeństwie śmierci.
IV. Przygotowanie do bierzmowania i Eucharystii dorosłych, którzy przyjęli chrzest jako dzieci, ale nie otrzymali pouczenia w wierze.
V. Obrzędy wtajemniczenia dzieci, które osiągnęły wiek katechizacyjny.

4. Zasadniczo przygotowaniem dorosłego do sakramentów wtajemniczenia chrześcijańskiego powinien kierować kapłan. W niektórych wypadkach konieczna będzie pomoc świeckich katechetów. Dlatego w skali diecezjalnej należy zatroszczyć się o formację takich katechetów, którzy mogliby przygotować dorosłych do sakramentów wtajemniczenia chrześcijańskiego.

5. Program przygotowania musi być dostosowany do poziomu umysłowego i wiedzy religijnej kandydata. Są katechumeni, którzy dość dobrze znają zasady wiary katolickiej i tacy, którzy wiedzą bardzo niewiele. W okresie przygotowania dorośli katechumeni powinni dobrze przyswoić sobie naukę Kościoła dotyczącą prawd wiary i moralności w zakresie podanym w katechizmach dla dorosłych.

6. W miastach, w których jest większa liczba dorosłych kandydatów do chrztu, należy dążyć do zorganizowania dla nich wspólnego katechumenatu przy wybranym kościele. Podobnie, może się okazać potrzeba powołania takiego ośrodka w dekanatach.

7. Wymaganie należytego przygotowania odnosi się także do dorosłych kandydatów do sakramentu bierzmowania. Dotyczy to zwłaszcza tych, którzy mają przyjąć bierzmowanie po okresie zaniedbań w życiu religijnym. Są to nierzadko także kandydaci do sakramentu małżeństwa.
Kapłan odpowiedzialny za przygotowanie kandydata powinien dołożyć starań, by z właściwym zrozumieniem mógł podjąć i wypełnić zadania wynikające z przyjętego sakramentu.

8. W okresie mistagogii, czyli w czasie pogłębiania świadomego udziału w przyjętych sakramentach, nowo ochrzczonym i bierzmowanym powinni pomagać duszpasterze, chrzestni i świadkowie oraz cała wspólnota wiernych, w tym zwłaszcza mniejsze wspólnoty istniejące na terenie parafii. Należy zadbać o pełne włączenie nowo ochrzczonych i bierzmowanych w życie miejscowego Kościoła, jaki stanowi parafia.
Doświadczenie uczy, że ci, którzy zostali starannie przygotowani do sakramentów wtajemniczenia i włączeni w dynamiczną wspólnotę wiernych, stają się gorliwymi chrześcijanami. Ci zaś, których przygotowanie było powierzchowne i byli pozbawieni specjalnej opieki, po przyjęciu chrztu i bierzmowania, niejednokrotnie oddalają się od Kościoła.

9. Zwyczajnym szafarzem sakramentu bierzmowania jest biskup (KPK kan. 882).
Stosownie do kan. 863 KPK, o chrzcie dorosłych powinien być zawiadomiony biskup diecezjalny, ażeby, jeśli uzna to za wskazane, sam udzielił chrztu i bierzmowania.
Na mocy prawa władzę udzielania bierzmowania posiada także prezbiter w stosunku do osoby dorosłej, której na mocy urzędu lub zlecenia biskupa diecezjalnego udziela chrztu, lub osobę już ochrzczoną dopuszcza do pełnej wspólnoty z Kościołem katolickim (kan. 883).

10. Jest rzeczą właściwą, by sakramenty wtajemniczenia chrześcijańskiego były sprawowane w czasie Wigilii Paschalnej.
Należy dążyć, by w miastach biskupich sakramenty te były udzielane w Wigilię Paschalną w kościele katedralnym.

11. Elementy wtajemniczenia chrześcijańskiego, które wskazuje nowa księga, powinny znaleźć szerokie zastosowanie w każdej formie katechizacji. Katechizacja powinna nie tylko przekazywać prawdy wiary, ale również zaprawiać do pełnienia dobrych uczynków i całego postępowania zgodnego z zasadami moralności chrześcijańskiej, wprowadzać w życie modlitwy, a także budzić postawę apostolską. Należy również często wracać do katechezy typu mistagogicznego i przypominać wiernym znaczenie sakramentów, które przyjęli.

12. Nowa księga powinna stać się źródłem inspirującym nowe formy katechizacji i współdziałania wiernych w życiu i zadaniach Kościoła lokalnego.

13. W dodatku do księgi Obrzędy chrześcijańskiego wtajemniczenia dorosłych zawarte są wskazania i obrzędy przyjęcia ważnie ochrzczonych do pełnej wspólnoty z Kościołem katolickim. Należy do nich dostosować dotychczasowe praktyki w tym względzie.

14. Trudności powstające przy stosowaniu księgi i projekty dalszego jej dostosowania do polskich warunków należy zgłaszać do Komisji Episkopatu ds. Liturgii i Duszpasterstwa Liturgicznego.

15. Księga Obrzędy chrześcijańskiego wtajemniczenia dorosłych wchodzi w życie we wszystkich diecezjach polskich w uroczystość Zesłania Ducha Świętego, dnia 14 maja 1989r.

Jasna Góra, 9 maja 1989 r.

+ Józef Kard. Glemp
Prymas Polski, Przewodniczący
Konferencji Episkopatu Polski

+ Bp Tadeusz Rybak
Przewodniczący Komisji Episkopatu
do Spraw Liturgii i Duszpasterstwa Liturgicznego

Powyższa Instrukcja została zatwierdzona przez 234 Konferencję Plenarną Episkopatu Polski na Jasnej Górze dnia 9 maja 1989 roku.

Sakrament Chrztu Świętego

 

	Wstęp Chrzest dzieci Chrzest jako zanurzenie Chrzest w pytaniach i dopowiedziach

 

 

 

Wstęp

 

Ludzie uwolnieni z mocy ciemności przez sakramenty chrześcijańskiego wtajemniczenia razem z Chrystusem umarli, razem z Nim pogrzebani i zmartwychwstali, otrzymują Ducha przybrania za synów i odprawiają z całym Ludem Bożym pamiątkę śmierci i zmartwychwstania Pańskiego.

Przez chrzest wszczepieni w Chrystusa stają się ludem Bożym, a otrzymawszy odpuszczenie wszystkich grzechów, zostają wyzwoleni z mocy ciemności i wyniesieni do stanu przybranych synów. Odradzając się z wody i z Ducha Świętego, stają się nowym stworzeniem i przez to zostają nazwani synami Bożymi i nimi rzeczywiście są.

 

l. Godność chrztu.

2. Obowiązki i czynności przy udzielaniu chrztu.

3. Rzeczy potrzebne do udzielenia chrztu.

 

l. Godność chrztu.

Chrzest, brama do życia i królestwa Bożego, jest pierwszym sakramentem Nowego Prawa; przyniósł go Chrystus wszystkim ludziom, aby mieli życie wieczne, a potem powierzył go wraz z Ewangelią swojemu Kościołowi, gdy polecił Apostołom: ,,Idźcie i nauczajcie wszystkie, narody, udzielając im chrztu w imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego”. Dlatego to chrzest jest przede wszystkim sakramentem tej wiary, przez którą ludzie, oświeceni łaską Ducha Świętego, dają odpowiedź na Ewangelię Chrystusową. Kościół uważa za swoje podstawowe i główne zadanie pobudzać wszystkich, czy to katechumenów, czy rodziców dzieci chrzczonych, czy chrzestnych, do tej prawdziwej i czynnej wiary, dzięki której złączeni z Chrystusem, zawierają Nowe Przymierze albo je umacniają. Ku temu celowi zmierza zarówno pasterskie nauczanie katechumenów i przygotowanie rodziców, jak liturgia słowa Bożego i towarzyszące obrzędów; chrztu wyznanie wiary.

Ponadto jest sakramentem, przez który ludzie wchodzą do wspólnoty Kościoła i tworzą razem budowlę na mieszkanie Boga w Duchu Świętym, stają się królewskim kapłaństwem i świętym narodem. Chrzest jest także sakramentalnym węzłem jedności, łączącym wszystkich, którzy nim są naznaczeni. Ten niezmienny skutek jasno wyraża w liturgii łacińskiej sam obrzęd sakramentu, gdy w obecności Ludu Bożego, ochrzczonych namaszcza się krzyżmem. Ze względu na to wszyscy chrześcijanie powinni otaczać najwyższą czcią obrzędy chrztu i nikomu nie wolno powtórnie go udzielić, jeżeli został ważnie udzielony także przez braci odłączonych.

Obmycie wodą, któremu towarzyszy słowo, a tym właśnie jest chrzest, uwalnia ludzi od wszelkiej zmazy grzechu, zarówno, pierworodnego jak i osobistego, a także czyni ich uczestnikami Bożej natury i przybranymi dziećmi, chrzest bowiem, jak to wyrażają modlitwy poświęcenia wody, jest obmyciem odradzającym i narodzeniem, które pochodzi z nieba. Wezwanie Trójcy Przenajświętszej nad przystępującymi do chrztu sprawia, że naznaczeni Jej imieniem, poświęceni są Jej na własność i wchodzą we wspólnotę z Ojcem i Synem, i Duchem Świętym. Do tego głównego obrzędu przygotowują i prowadzą czytania biblijne, modlitwa wspólnoty i potrójne wyznanie wiary.

Chrzest dalece przewyższa oczyszczenia przepisane przez Stare Prawo, bo sprowadza te skutki mocą tajemnicy Męki i Zmartwychwstania Pańskiego. Ci bowiem, którzy przyjmują chrzest, złączeni w jedno z Chrystusem na podobieństwo Jego śmierci i zanurzeni razem z Nim w śmierci, są w Nim przywracani do życia i razem zmartwychwstają. We chrzcie bowiem obchodzi się i odprawia misterium paschalne w tym sensie, że przezeń ludzie przechodzą ze śmierci grzechu do życia. Dlatego trzeba, aby przy udzielaniu chrztu, zwłaszcza w Wigilię Wielkanocną lub w niedzielę, widoczna była radość zmartwychwstania.

 

2. Obowiązki i czynności przy udzielaniu chrztu.

Przygotowanie do chrztu i chrześcijańskie nauczanie bezsprzecznie należy do Ludu Bożego, to jest Kościoła, który przekazuje i pielęgnuje wiarę otrzymaną od Apostołów. Przez posługę Kościoła Duch Święty powołuje dorosłych do Ewangelii, a dzieci otrzymują chrzest i wychowanie w wierze tegoż Kościoła. Jest rzeczą wielkiej wagi, aby już w przygotowaniu do chrztu współpracowali z kapłanami i diakonami katechiści oraz inni ludzie świeccy. Wypada ponadto, aby przy udzielaniu chrztu Lud Boży reprezentowali nie tylko sami chrzestni, czy rodzice dziecka i bliscy, lecz w miarę możności także przyjaciele i członkowie rodziny, sąsiedzi i inni przedstawiciele miejscowego Kościoła, a wszyscy niech biorą czynny udział, by okazała się wspólna wiara i wyraziła wspólna radość, z jaką nowo ochrzczonych przyjmuje się do Kościoła.

Zgodnie ze starodawnym zwyczajem Kościoła, człowiek dorosły nie może być dopuszczony do chrztu bez chrzestnego, wybranego ze wspólnoty chrześcijańskiej. Ma on pomagać chrześniakowi przynajmniej w ostatnich przygotowaniach do przyjęcia sakramentu, a po chrzcie dbać o jego wytrwanie w wierze i w chrześcijańskim życiu.

Podobnie przy chrzcie dziecka ma być obecny chrzestny, jako przedstawiciel zarówno rodziny ochrzczonego, rozszerzonej w znaczeniu duchowym, jak i Kościoła, naszej Matki, w razie potrzeby ma on wspierać rodziców w staraniu o to, by dziecko doszło do wyznawania wiary i wyrażało ją życiem.

Chrzestny uczestniczy przynajmniej w końcowych obrzędach katechumenatu oraz w samym obrzędzie chrztu, aby przy chrzcie dorosłego poświadczyć jego wiarę, a przy chrzcie dziecka wyznać razem z rodzicami wiarę Kościoła, w której to dziecko otrzymuje chrzest.

Chrzestny, wybrany zgodnie z osądem duszpasterza przez katechumena lub przez rodzinę, może wypełniać czynności liturgiczne wymienione wyżej, jeżeli posiada następujące przymioty:

a)     jest wystarczająco dojrzały do spełnienia tego zadania,

b)    sam przystąpił już do sakramentu chrztu, bierzmowania i Eucharystii,

c)     należy do Kościoła katolickiego i prawo nie zabrania mu pełnienia zadań chrzestnego.

Jeżeli rodzice przyjmującego chrzest wyrażą takie życzenie, obok ojca chrzestnego katolika (lub matki chrzestnej katoliczki) można dopuścić jako chrzestnego lub świadka chrztu człowieka ochrzczonego, urodzonego i wychowanego w wierze chrześcijańskiej w Kościele lub społeczności odłączonej.

Zwyczajnymi szafarzami chrztu są biskupi, kapłani i diakoni.

Biskupi, główni szafarze tajemnic Bożych i kierownicy całego życia liturgicznego w powierzonym sobie Kościele, rządzą udzielaniem chrztu, przez który dostępuje się udziału w królewskim kapłaństwie Chrystusa.

Obowiązkiem duszpasterzy jest pomagać biskupowi w nauczaniu i udzielaniu chrztu dorosłym, którzy im zostali powierzeni, chyba, że biskup inaczej postanowi. Do ich zadań należy także odpowiednie duszpasterskie przygotowanie i pomoc rodzicom i chrzestnym przed chrztem dzieci przy współudziale katechistów i innych przygotowanych ludzi świeckich, oraz udzielanie dzieciom tego sakramentu.

Inni kapłani, a także diakoni, jako pomocnicy biskupa i proboszczów w ich urzędzie, przygotowują do chrztu oraz udzielają go, o ile wezwie ich do tego, lub wyrazi zgodę, biskup albo proboszcz.

Jeśliby kapłan lub diakon był nieobecny, a życiu nieochrzczonego zagrażało niebezpieczeństwo, zwłaszcza gdyby był konający, chrztu udzielić może, a niekiedy powinien każdy wierzący, a nawet jakikolwiek człowiek, kierujący się właściwą intencją. Jeżeli niebezpieczeństwo śmierci nie jest bezpośrednie, to w miarę możności powinien sakramentu udzielić świecki katolik, posługując się przy tym formą skróconą. Dobrze by było, aby i w tym wypadku zebrała się jakaś niewielka społeczność lub przynajmniej, aby był obecny jeden czy dwóch świadków.

Wszyscy katolicy świeccy, jako członkowie ludu kapłańskiego, a zwłaszcza rodzice i, z racji obowiązków, katechiści, a także inni, niech się starają przyswoić sobie, w miarę swych uzdolnień, wystarczającą znajomość poprawnej formuły chrztu w naglącym wypadku.

 

3. Rzeczy potrzebne do udzielenia chrztu.

Woda do chrztu ma być naturalna i czysta, tak z uwagi na prawdziwość znaku, jak ze względów higienicznych.

Poza nagłymi wypadkami niech kapłan lub diakon nie chrzci inną wodą, jak tylko specjalnie w tym celu poświęconą.

Wolno używać zarówno formy zanurzenia, która dokładniej oznacza uczestnictwo w śmierci i zmartwychwstaniu Chrystusa, jak i formy polania.

Słowa, przez które udziela się w Kościele łacińskim chrztu, są następujące: „Ja ciebie chrzczę w imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego”.

 

Chrzest dzieci

 

l.  Znaczenie chrztu dzieci.

2. Udzielanie chrztu dzieciom.

3. Czas i miejsce chrztu dzieci.

4. Struktura obrzędu chrztu dzieci.

 

l. Znaczenie chrztu dzieci.

Pod nazwą dzieci lub niemowląt rozumie się tych, którzy nie mogą wyznać swojej wiary, ponieważ jeszcze nie doszli do wieku rozeznania.

Kościół, otrzymawszy misję głoszenia Ewangelii i udzielania chrztu, już od pierwszych wieków chrzcił nie tylko dorosłych, lecz także niemowlęta. Zawsze bowiem uważał, że według słów Pańskich; ,,Jeśli się ktoś nie odrodzi z wody i z Ducha Świętego, nie może wejść do królestwa Bożego”, dzieciom nie należy odmawiać chrztu, ponieważ chrzci się je w wierze tego właśnie Kościoła, wyznawanej publicznie przez rodziców, przez chrzestnych i przez innych uczestników. Osoby te reprezentują zarówno Kościół lokalny, jak i całą społeczność Świętych i wierzących. Kościół Matkę, bo ona cała rodzi wszystkich i każdego z osobna.

Dla dopełnienia całej prawdy sakramentu trzeba, aby dzieci były potem wychowywane w tej wierze, w której zostały ochrzczone.

 

2. Udzielanie chrztu dzieciom.

Lud Boży, to znaczy Kościół, reprezentowany przez wspólnotę lokalną, ma wielki udział w chrzcie zarówno dorosłych jak i dzieci. Niemowlę bowiem przed i po chrzcie ma prawo do miłości i pomocy ze strony wspólnoty. W czasie chrztu, oprócz czynności, które ma wykonać zgromadzony lud, wspólnota spełnia swe zadanie, wyrażając razem z celebransem swoją zgodę na wyznanie wiary złożone przez rodziców i chrzestnych. W ten sposób staje się widoczne, że wiara, w której chrzci się dzieci, jest skarbem nie tylko tej jednej rodziny, lecz całego Chrystusowego Kościoła.

Z porządku natury wynika, że przy chrzcie zadania i czynności rodziców dziecka są ważniejsze niż zadania chrzestnych.

1) Jest rzeczą doniosłą, aby rodzice dziecka przed chrztem przygotowali się do świadomego udziału w nim, albo kierując się własną znajomością wiary, albo przy pomocy przyjaciół i innych członków wspólnoty, posługując się odpowiednimi środkami, którymi są książki, listy i katechizmy przeznaczone dla rodzin.

2) Jest rzeczą ważną, aby rodzice dziecka przyjmującego chrzest uczestniczyli w obrzędzie, podczas którego ich dziecko rodzi się ponownie z wody i z Ducha Świętego.

3) Rodzice dziecka mają w obrzędzie chrztu swoje ważne zadania. Nie tylko bowiem wysłuchują pouczenia celebransa i uczestniczą w modlitwie odmawianej przez całe zgromadzenie wiernych, lecz spełniają ponadto czynności liturgiczne, gdy:

a)     publicznie proszą o chrzest dla dziecka,

b)    kreślą znak krzyża na czole dziecka bezpośrednio po celebransie,

c)     odrzekają się szatana i składają wyznanie wiary,

d)    niosą niemowlę do chrzcielnicy (należy to zwłaszcza do matki),

e)     trzymają zapaloną świecę,

f)      otrzymują błogosławieństwo specjalne przeznaczone dla matek i ojców.

4) Jeśli ktoś z rodziców dziecka nie może złożyć wyznania wiary, bo np. nie jest katolikiem, może zachować milczenie; żąda się tylko, aby wyrażając prośbę o chrzest dla dziecka zamierzał lub przynajmniej się zgadzał wychować dziecko według wiary otrzymanej na chrzcie.

5) Po udzieleniu chrztu rodzice dziecka, wdzięczni Bogu i wierni podjętym zadaniom, mają obowiązek doprowadzić dziecko do poznania Boga, którego przybranym synem się stało, oraz przygotować do przyjęcia bierzmowania i uczestnictwa w Eucharystii.

Dla każdego dziecka wolno wybrać ojca i matkę chrzestną; przepisy mówiące o „chrzestnych” odnoszą się do nich obojga. Obecni rodzice i chrzestni składają wyznanie wiary we własnym imieniu, a nie w imieniu dziecka. Dlatego na chrzestnych nie należy wybierać takich osób, które nie mogą szczerze złożyć tego wyznania. Wiernych należy o tym często pouczać, zwłaszcza podczas przygotowania do małżeństwa, aby uniknąć nieprzyjemności w czasie bezpośredniego przygotowania do chrztu.

 

3. Czas i miejsce chrztu dzieci.

W wyborze terminu chrztu należy się kierować w pierwszym rzędzie względami na zbawienie dziecka, by nie zostało pozbawione dobrodziejstw tego sakramentu; następnie należy wziąć pod uwagę zdrowie matki, aby mogła, jeśli to możliwe, osobiście brać udział. Poza tym, o ile tylko nie będzie się to sprzeciwiało wyższemu dobru dziecka, trzeba brać pod uwagę potrzeby duszpasterskie, tj. wystarczający przeciąg czasu na przygotowanie rodziców i nawet na samo zorganizowanie chrztu w sposób należyty, aby wyraźnie się ukazało znaczenie obrzędu. Dlatego:

1) Jeśli dziecko znajduje się w niebezpieczeństwie śmierci, niech bezzwłocznie zostanie ochrzczone.

2) W zwykłych okolicznościach niech rodzice jak najwcześniej, o ile to możliwe, jeszcze przed narodzeniem dziecka, powiadomią proboszcza o przyszłym chrzcie, aby można było odpowiednio przygotować udzielenie sakramentu.

3) Udzielenie chrztu powinno nastąpić w pierwszych tygodniach po narodzeniu dziecka.

Aby ukazać paschalny charakter chrztu, zaleca się udzielać go w Wigilię Wielkanocną lub w niedzielę, w każdą bowiem niedzielę Kościół wspomina Zmartwychwstanie Pana. W niedzielę można udzielać chrztu także podczas Mszy św., aby cała wspólnota mogła brać udział w obrzędzie i aby jeszcze jaśniej ukazać związek chrztu i Eucharystii. Nie należy jednak czynić tego zbyt często.

Aby jaśniej było widać, że chrzest jest sakramentem wiary Kościoła oraz sakramentem włączenia do Ludu Bożego, należy go udzielać zwykle w kościele parafialnym, w którym powinna się znajdować chrzcielnica.

Poza niebezpieczeństwem śmierci nie wolno udzielać chrztu w domach prywatnych.

 

4. Struktura obrzędu chrztu dzieci.

Jeśli nie grozi niebezpieczeństwo śmierci, celebrans powinien wykonać pełny obrzęd tak, jak jest tutaj podany, bez względu na to, czy chrzci jedno, kilkoro lub nawet bardzo

Chrzest zaczyna się od obrzędu przyjęcia dzieci. Ukazuje on wolę rodziców albo chrzestnych, którzy proszą o chrzest, i zamiar Kościoła, który chce go udzielić. Wyraża się to przez znak krzyża, jaki celebrans i rodzice kreślą na czole dziecka.

Liturgia słowa Bożego zmierza do tego, aby przed udzieleniem sakramentu ożywić wiarę rodziców, chrzestnych i wszystkich obecnych, oraz aby przez wspólną modlitwę wyprosić owoce sakramentu. Liturgia ta składa się z czytania jednego lub kilku wyjątków z Pisma św., z homilii, po której ma być chwila ciszy, z modlitwy powszechnej, kończącej się modlitwą w formie egzorcyzmu. Ta modlitwa przygotowuje do namaszczenia olejem katechumenów lub do włożenia rąk.

Samo udzielenie sakramentu:

l) Przygotowuje się bezpośrednio:

a) przez uroczystą modlitwę celebransa, który wzywając Boga i przypominając Jego plan zbawienia albo święci wodę chrzcielną, albo wspomina o poświęceniu już dokonanym;

b) przez wyrzeczenie się szatana, składane przez rodziców i chrzestnych oraz przez wyznanie wiary, które potwierdza celebrans i społeczność, wreszcie przez ostatnie pytanie skierowane do rodziców i chrzestnych;

2) dokonuje się przez obmycie wodą, które może mieć formę zanurzenia lub polania, zgodnie z miejscowym zwyczajem, oraz przez wezwanie Trójcy Przenajświętszej;

3) dopełnia się przez namaszczenie krzyżmem, co ma oznaczać włączenie ochrzczonego w królewskie kapłaństwo i dopuszczenie go do wspólnoty Ludu Bożego; kończy się wreszcie włożeniem białej szaty i wręczeniem zapalonej świecy.

Po przemówieniu celebransa odmawia się przed ołtarzem Modlitwę Pańską, w niej dzieci Boże modlą się do Ojca, który jest w niebie. Jest to zapowiedź przyszłego udziału w Eucharystii. Na zakończenie matki i ojcowie oraz wszyscy obecni otrzymują błogosławieństwo, aby na wszystkich obficie spłynęła łaska Boża.

Skrócony obrzęd chrztu dziecka znajdującego się w niebezpieczeństwie śmierci, gdy szafarz zwyczajny jest nieobecny, można wykonać w dwóch formach:

1) Gdy śmierć zagraża bezpośrednio i czas nagli, szafarz nadzwyczajny, opuszczając inne obrzędy, polewa głowę dziecka wodą i wymawia zwykłą formułę. Woda może być nie poświęcona, byleby była naturalna.

2) Gdy jednak roztropnie się przewiduje, że wystarczy czasu, a w grupie zebranych wiernych jest ktoś zdolny do pokierowania krótką modlitwą, należy użyć następującego obrzędu: szafarz nadzwyczajny wygłasza pouczenie i prowadzi krótką modlitwę powszechną; potem następuje wyznanie wiary rodziców lub przynajmniej samego chrzestnego, oraz polanie wodą z użyciem zwykłej formuły. Jeśli zaś obecni nie potrafiliby wykonać tego obrzędu, niech szafarz po głośnym odmówieniu wyznania wiary udzieli chrztu w ten sposób, jakiego używa się w godzinie śmierci.

W niebezpieczeństwie śmierci także kapłan i diakon mogą użyć skróconej formy, zależnie od potrzeby.

 

Chrzest jako zanurzenie

 

1. Chrzest bramą sakramentów.

2. Konieczność chrztu.

3. Rodzice chrzestni.

4. Nadawanie imienia.

5. Odnowienie, czyli anamneza chrzcielna.

 

1. Chrzest bramą sakramentów.

        Dla chrześcijan chrzest jest pierwszym i najważniejszym sakramentem, dlatego też jest nazywany „bramą sakramentów”. Uwalnia on człowieka z grzechu pierworodnego oraz wszystkich grzechów osobistych (choć nie uwalnia od skłonności do grzechu), odnawia obraz i podobieństwo Boże w człowieku, włącza w nadprzyrodzone życie Trójcy Świętej oraz we wspólnotę Kościoła. Nawiązując do stosowanego przeważnie w starożytności sposobu udzielania chrztu przez zanurzenie w wodzie, sens tego sakramentu tłumaczy się jako zanurzenie w śmierci Chrystusa i wynurzenie do nowego życia.

        Sama nazwa w językach zachodnich pochodzi od greckiego słowa „baptizma”, czyli zanurzenie. Nazwa polska pochodzi od „christiti” – po staropolsku: znaczyć imieniem Chrystusa. Chrzest jest jednym z trzech sakramentów, które wyciskają tzw. charakter, inaczej nazywany „pieczęcią” Ducha Świętego. Oznacza to, że tych sakramentów udziela się tylko raz i nieodwołalnie. Oprócz chrztu są to bierzmowanie i święcenia kapłańskie.

        Chrzest jest podstawą wspólnoty między wszystkimi chrześcijanami, także tymi, którzy nie są w pełnej jedności z Kościołem katolickim. Już sam chrzest pozwala mówić, że z chrześcijanami-niekatolikami więcej nas łączy niż dzieli. Jan Paweł II nazwał chrzest najważniejszym wydarzeniem swojego życia.

 

2. Konieczność chrztu.

        Nakaz udzielania chrztu był jednym z najważniejszych zadań jakie Chrystus zlecił Apostołom, a przez nich Kościołowi: „Idźcie i nauczajcie wszystkie narody, udzielając im chrztu w imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego” (Mt 28,18-19). W Ewangelii chrzest jest nazwany warunkiem wejścia do królestwa Bożego: „jeśli się ktoś nie narodzi z wody i z Ducha, nie może wejść do królestwa Bożego” (J 3,5). Katechizm Kościoła Katolickiego wyjaśnia, że „chrzest jest konieczny do zbawienia dla tych, którym była głoszona Ewangelia i którzy mieli możliwość proszenia o ten sakrament”. (KKK 1257). W innym miejscu Katechizm dodaje: „Każdy człowiek, który nie znając Ewangelii Chrystusa i Jego Kościoła, szuka prawdy i pełni wolę Bożą, na tyle, na ile ją zna, może być zbawiony. Można przypuszczać, że te osoby zapragnęłyby wyraźnie chrztu, gdyby wiedziały o jego konieczności”.

 

3. Rodzice chrzestni.

        Chrzestni mają wspomagać rodziców, ale w razie konieczności powinni ich zastąpić w katolickim wychowaniu dziecka. Ze względu na tę odpowiedzialność chrzestny powinien mieć co najmniej 16 lat (chyba, że biskup, proboszcz lub szafarz chrztu zdecyduje, że słuszne będzie dopuszczenie wyjątku). Powinien być bierzmowanym katolikiem, który przyjął już sakrament Eucharystii oraz prowadzi życie zgodne z wiarą i odpowiadającą funkcji chrzestnego. Musi być wolny od jakiejkolwiek kary kanonicznej (czyli nie może to być np. osoba żyjąca w konkubinacie). Niekatolik nie może być chrzestnym, ale jeśli drugi chrzestny jest katolikiem, to ochrzczony niekatolik może być świadkiem chrztu. 

 

4. Nadawanie imienia.

        Ważną rzeczą przy chrzcie jest wybór imienia. Kościół zaleca już od starożytności, żeby dziecku wybierano imię jakiegoś świętego, który tym samym stawałby się patronem dziecka. Gdyby rodzice chcieli nadać imię jeszcze nieuświęcone, jak na przykład niektóre imiona słowiańskie, to zalecane jest danie drugiego imienia chrześcijańskiego. 

 

5. Odnowienie, czyli anamneza chrzcielna.

        Chrzest, który jest wydarzeniem jednorazowym, wymaga częstego przypominania i odnawiania łaski. Dokonuje się to m.in. przez tzw. anamnezę chrzcielną. Jest nią każde pokropienie wodą święconą na początku Mszy św. (tzw. aspersja) oraz przeżegnanie się wodą święconą przy wejściu do kościoła. Nawet sam znak krzyża jest także przypomnieniem chrztu, ponieważ w swoje ciało wpisuje się jakby Trójcę Świętą, co po raz pierwszy dokonało się właśnie podczas chrztu. Najbardziej jednak wyraźne odnowienie chrztu ma miejsce co roku podczas Wigilii Paschalnej, kiedy wszyscy wierni odnawiają przyrzeczenia chrzcielne wyrzekając się grzechu, szatana i wszystkich jego spraw oraz wyznają wiarę w Boga Ojca, Syna i Ducha Świętego.

 

Chrzest w pytaniach i odpowiedziach

 

Kto jest zazwyczaj szafarzem sakramentu chrztu?

W normalnych warunkach szafarzami sakramentu chrztu są biskupi, prezbiterzy i diakoni. W przypadku zagrożenia życia sakramentu powinien udzielić każdy wierny (a nawet osoba, która ma tylko odpowiednią intencję), o ile to możliwe w obecności świadka lub świadków. Jeżeli dziecko ochrzczone w takich okolicznościach przeżyje, rodzice powinni przynieść je do kościoła parafialnego, gdzie uroczyście przyjęte zostanie do społeczności wierzących.

 

W jaki sposób należy chrzcić w nagłych sytuacjach?

Chrztu udziela się, wylewając wodę na głowę kandydata i wypowiadając przy tym słowa: „Ja ciebie chrzczę w imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego”.

 

Czy z sakramentem chrztu wiążą się jeszcze jakieś inne posługi?

Wszyscy chrześcijanie uczestniczą w posłudze budowania wiary katechumenów (to znaczy dorosłych przygotowujących się do chrztu). W wypadku chrztu dzieci szczególna rola przypada rodzicom.

 

Jaka jest rola rodziców chrzczących dzieci?

Rodzice przyjmują na siebie odpowiedzialność za wdrażanie dzieci w praktykę wiary i wychowanie ich do wypełniania Bożych przykazań przez miłość Boga i bliźniego, tak jak nas tego nauczał Chrystus. Rodzice wyraźnie wypowiadają to zobowiązanie podczas uroczystego celebrowania chrztu, kiedy publicznie proszą o chrzest dla swojego dziecka; po celebransie znaczą dziecko znakiem krzyża; wyrzekają się szatana i składają wyznanie wiary; trzymają zapaloną świecę; otrzymują błogosławieństwo ze specjalną modlitwą za ojców i matki. Jeżeli jedno z rodziców nie może złożyć wyznania wiary (na przykład dlatego, że nie jest katolikiem) może zachować milczenie.

 

Jaka jest rola rodziców chrzestnych?

Przy chrzcie dzieci rodzice chrzestni odgrywają rolę drugoplanową. Jeśli to konieczne mogą pomagać w duchowym wychowywaniu swojego chrzestnego dziecka. Rodzice chrzestni powinni być:

a)     dojrzali,

b)    wprowadzeni w życie chrześcijańskie (przez chrzest, bierzmowanie i Eucharystię),

c)     powinni należeć do Kościoła katolickiego.

Ochrzczony chrześcijanin wyznania innego niż katolickie może być świadkiem chrztu, pod warunkiem, że drugi rodzic chrzestny jest katolikiem.

 

Kiedy chrzcić dzieci?

Kościół katolicki zachęca rodziców do chrzczenia dzieci w ciągu pierwszych kilku tygodni po urodzeniu, powołując się na naukę Jezusa o zasadniczym znaczeniu chrztu. Jeżeli życie dziecka jest zagrożone, należy ochrzcić je natychmiast i może to zrobić każdy.

Data chrztu może zależeć od stanu zdrowia matki, gdyż jej obecność na ceremonii jest bardzo ważna, i częściowo też data ta może zależeć od czasu potrzebnego rodzicom na przygotowanie się do przeżycia tego sakramentu.

Jeżeli rodzice doświadczają jakichś trudności w związku ze swoją wiarą, pomocne może okazać się niewielkie przesunięcie terminu chrztu dziecka, który to czas może być wykorzystany na odnowienie wiary i życia chrześcijańskiego w rodzime.

 

Jak chrzci się dorosłych w Kościele katolickim?

W roku 1978 Kościół wprowadził na nowo „katechumenat” dla dorosłych pragnących przyjąć chrzest. Katechumen to ktoś, kto przez pewien czas przygotowuje się do chrztu. Przygotowania stają się intensywniejsze w okresie Wielkiego Postu. Chrzest połączony wówczas z bierzmowaniem i Eucharystią udzielany jest zazwyczaj w Wielkanoc.

 

Jak przyjmuje się do Kościoła katolickiego ochrzczonych chrześcijan innych wyznań?

Po odpowiednim przygotowaniu duchowym i doktrynalnym chrześcijanin innego wyznania przyjmowany jest do Kościoła katolickiego przez biskupa lub wyznaczonego przezeń prezbitera. W czasie stosownej ceremonii składa on wyznanie wiary. Chrzest nie może być powtórzony. Jeżeli zachodzi uzasadniona wątpliwość co do ważności wcześniejszego chrztu, dopuszczalne jest warunkowe powtórne przyjęcie sakramentu.

INSTRUKCJA O CHRZCIE DZIECI
Pastoralis actio^(*)

WPROWADZENIE

1. Działalność duszpasterska w zakresie chrztu dzieci otrzymała wielką pomoc z chwilą ogłoszenia Obrzędu, który został przygotowany zgodnie ze wskazaniami Soboru Watykańskiego II⁽¹⁾. Nie zniknęły jednak tym samym trudności, doświadczane przez rodziców chrześcijańskich i pasterzy, mające przyczyny w szybkich zmianach społecznych, które utrudniają wychowanie młodzieży zgodnie z zasadami wiary i trwanie w niej.

2. Wielu rodziców przeżywa rozterkę widząc jak ich dzieci wychowane po chrześcijańsku, porzucają wiarę i odchodzą od przyjmowania Sakramentów. Niektórzy pasterze stawiają sobie pytanie, czy nie powinni być bardziej wymagający w udzielaniu Chrztu dzieciom. Są także tacy, którzy uważają, że Chrzest dzieci należałoby odłożyć do czasu, gdy będzie można przeprowadzić dłuższy lub krótszy katechumenat. Wysuwane są wreszcie postulaty, by ponownie rozważyć - przynajmniej jeśli chodzi o dzieci - naukę Kościoła o konieczności Chrztu i w związku z tym wyrażają życzenie, by udzielanie Chrztu odłożyć do wieku, w którym przyjmujący będzie mógł osobiście wyrazić przyrzeczenia albo nawet do czasu wejścia w wiek dojrzały.

Takie stawianie sprawy, dotyczącej dotychczasowej praktyki duszpasterskiej, budzi jednak uzasadnioną obawę Kościoła, by w ten sposób nie została podważona niezwykle ważna nauka o konieczności Chrztu. Liczni rodzice są zgorszeni, gdy odkłada się Chrzest lub odmawia go ich dzieciom, gdy proszą o niego w pełni świadomi swojego obowiązku.

3. W tej sytuacji, pragnąc odpowiedzieć na liczne kierowane do niej pytania, Święta Kongregacja Nauki Wiary - po przekonsultowaniu zagadnienia z Konferencjami Episkopatów - przygotowała niniejszą Instrukcję. Zamierza przypomnieć w niej nauczanie Kościoła w omawianej dziedzinie, potwierdzając w ten sposób stałą w przeszłości słuszną praktykę Kościoła oraz ukazując jej obowiązywalność mimo dzisiejszych trudności. Pragnie wreszcie dać pewne wskazania duszpasterskie.

Część pierwsza

NAUKA O CHRZCIE DZIECI POTWIERDZONA PRZEZ TRADYCJĘ

Niepamiętna praktyka udzielania Chrztu dzieciom

4. Tak na Wschodzie jak na Zachodzie praktykę udzielania Chrztu dzieciom uważa się za normę niepamiętnej tradycji. Orygenes, a po nim św. Augustyn uważali tę praktykę za "tradycję przejętą od Apostołów"⁽²⁾. Chociaż pierwsze wyraźne świadectwa pochodzą z drugiego wieku, to jednak żadne z nich nie przedstawia Chrztu dzieci jako czegoś nowego. Św. Ireneusz, obok innych, uważa za oczywiste i zgodne z tradycją wyliczanie wśród ochrzczonych "niemowląt i dzieci", razem z dorastającymi, młodzieńcami i starcami⁽³⁾. Najstarszy z Obrzędów, pochodzący z początku III wieku, nazywany Tradycją Apostolską, zawiera taki przepis: "Chrzcijcie najpierw dzieci: wszystkie, które mogą mówić we własnym imieniu, niech same to czynią; jeśli natomiast chodzi o te, które nie mogą jeszcze mówić we własnym imieniu, niech mówią za nich rodzice albo ktoś z ich rodziny"⁽⁴⁾. Natomiast św. Cyprian, uczestnicząc w Synodzie Biskupów Afrykańskich, oświadcza, że "żadnemu narodzonemu człowiekowi nie należy odmawiać miłosierdzia Bożego i łaski". Dlatego też wspomniany Synod, stwierdzając, że "wszyscy ludzie są równi", niezależnie od wielkości i wieku, uznał za zgodne z prawem "udzielanie Chrztu w drugim lub trzecim dniu po narodzeniu"⁽⁵⁾.

5. Praktyka udzielania Chrztu dzieciom przeszła pewien kryzys pod koniec IV wieku. W tym bowiem czasie dorośli odkładali na później swoją inicjację, obawiając się przyszłych grzechów, jak również podejmowania publicznej pokuty. Mając na uwadze te powody, wielu rodziców zaczęło odkładać Chrzest swoich dzieci. Wiadomo jednak, że było w tym czasie wielu Ojców i Doktorów Kościoła, jak św. Bazyli, św. Grzegorz z Nyssy, św. Ambroży, św. Jan Damasceński, św. Hieronim czy św. Augustyn, którzy chociaż na skutek przytoczonych poprzednio powodów zostali ochrzczeni w wieku dojrzałym, występowali jednak przeciw tego rodzaju zaniedbaniu i nawoływali dorosłych, by nie odkładali Chrztu, ponieważ jest on konieczny do zbawienia⁽⁶⁾. Oczywiście, wielu z nich wymagało udzielania Chrztu dzieciom⁽⁷⁾.

Nauczanie Kościoła

7. Często na temat Chrztu dzieci wypowiadali się Papieże oraz Synody, by przypomnieć chrześcijanom o tym obowiązku. Z końcem IV wieku poglądom pelagianów przeciwstawiono stary zwyczaj udzielania Chrztu dzieciom, tak samo jak dorosłym, "na odpuszczenie grzechów". Zwyczaj ten - jak przed św. Augustynem zauważyli Orygenes i św. Cyprian⁽⁸⁾ - potwierdzał wiarę Kościoła w grzech pierworodny, a w ten sposób ukazywała się konieczność Chrztu dzieci. Na podstawie tego właśnie przeświadczenia interweniowali Papieże Syrycjusz⁽⁹⁾ i Innocenty I⁽¹⁰⁾ ; Synod w Kartaginie z 418 r. potępiał każdego, "kto utrzymywałby, że nie należy chrzcić dzieci co dopiero urodzonych", oraz nauczał: "ze względu... na regułę wiary", którą kieruje się Kościół w związku z grzechem pierworodnym, "również i dzieci, które nie mogły popełnić żadnego grzechu osobistego, dlatego są rzeczywiście chrzczone na odpuszczenie grzechów, by przez odrodzenie oczyścić w nich to, co zaciągnęły przez zrodzenie"⁽¹¹⁾.

7. Nauka ta była mocno akcentowana i broniona pod koniec średniowiecza. Zwłaszcza Sobór Powszechny w Vienne (1322 r.) stwierdził jasno, że "zarówno dzieciom jak i dorosłym przez Chrzest zostaje udzielona łaska formująca i cnoty, a nie tylko zostaje odpuszczona wina"⁽¹²⁾. Sobór Florencki w 1442 r. gani tych, którzy dążyli do odkładania tego Sakramentu i upomina, że "należy jak najszybciej udzielać" Chrztu dzieciom, "przez który zostają wyrywane spod panowania szatana i stają się przybranymi dziećmi Bożymi"⁽¹³⁾.

Sobór Trydencki powtarza potępienie wydane przez Synod w Kartaginie⁽¹⁴⁾. Następnie, odwołując się do słów Chrystusa wypowiedzianych do Nikodema, twierdzi że "po ogłoszeniu Ewangelii" nikt nie może być usprawiedliwiony "bez obmycia, odrodzenia lub jego pragnienia"⁽¹⁵⁾. Wśród błędów potępionych przez tenże Sobór wymienia się pogląd anabaptystów, którzy stwierdzili, że "lepiej jest raczej nie udzielać Chrztu (dzieciom), niż chrzcić je w wierze Kościoła, bez własnego aktu wiary"⁽¹⁶⁾.

8. Różne Synody regionalne oraz diecezjalne, odbyte po Soborze Trydenckim, z takim samym naciskiem nauczały o konieczności Chrztu dzieci. Także Ojciec Święty Paweł VI przypomniał bardzo dawną naukę na ten temat: "Chrztu należy udzielać również dzieciom, które same nie mogły jeszcze popełnić żadnych grzechów, by, pozbawione przy narodzeniu łaski nadprzyrodzonej, odradzały się z wody i Ducha Świętego do życia Bożego w Jezusie Chrystusie"⁽¹⁷⁾.

9. Przytoczone wyżej dokumenty Urzędu Nauczycielskiego Kościoła mają przede wszystkim na uwadze odrzucenie błędów. Dalekie jest to jednak od ukazania pełnego bogactwa nauki o Chrzcie, opartej na Nowym Testamencie, katechezach Ojców i nauczaniu Doktorów Kościoła; Chrzest ukazuje bowiem uprzedzającą miłość Ojca, czyni ludzi uczestnikami Misterium Paschalnego Chrystusa, udziela im nowego życia w Duchu Świętym, wprowadza do dziedzictwa Boga, a także włącza w Ciało Chrystusa, którym jest Kościół.

10. W świetle tego wszystkiego słowa, którymi w Ewangelii św. Jana napomina nas Chrystus: "Jeśli ktoś nie narodzi się z wody i Ducha Świętego, nie może wejść do Królestwa Bożego"⁽¹⁸⁾, powinny być rozumiane jako powszechne i pełne miłości zaproszenie. Są to słowa Ojca, który wzywa wszystkie dzieci, pragnąc dla nich nieskończonego dobra. Wobec tego ustawicznie przynaglającego nieodwołalnego wezwania, człowiek nie może pozostać obojętny lub neutralny, ponieważ tylko przyjmując je, może osiągnąć wyznaczony sobie cel.

Misja Kościoła

11. Kościół ma obowiązek wypełniać misję zleconą Apostołom przez Chrystusa Zmartwychwstałego. W sposób szczególnie uroczysty przedstawia ją Ewangelia św. Mateusza: "Dana mi jest wszelka władza w niebie i na ziemi. Idźcie więc i nauczajcie wszystkie narody, udzielając im Chrztu w imię Ojca i Syna i Ducha Świętego"⁽¹⁹⁾. Przekazywanie wiary i udzielanie Chrztu, ściśle ze sobą związane na podstawie przytoczonego wyżej polecenia Chrystusa, powinny być uznane za integralną część misji Kościoła, która jest powszechna i musi taką pozostać.

12. Kościół od samego początku tak właśnie rozumiał tę misję, i to nie tylko w odniesieniu do dorosłych. Słowa wypowiedziane przez Jezusa do Nikodema rozumiał w ten sposób, że "dzieci nie należy pozbawiać Chrztu"⁽²⁰⁾. Te słowa miały rzeczywiście charakter powszechny i absolutny, że przez Ojców Kościoła zostały uznane za właściwe do podkreślenia konieczności Chrztu, a przez Urząd Nauczycielski Kościoła wyraźnie odniesione do dzieci⁽²¹⁾ ; tak więc i dla dzieci Sakrament ten jest wejściem do Ludu Bożego⁽²²⁾ oraz bramą zbawienia.

13. Swoim więc nauczaniem i sposobem działania Kościół stwierdza, że poza Chrztem nie zna innej drogi, która zapewniałaby dzieciom pewne wejście do szczęścia wiecznego. Stara się więc, by nie zaniedbywać misji otrzymanej od Pana, udostępniając wszystkim, którzy mogą być ochrzczeni, odrodzenie "z wody i Ducha Świętego". Jeśli natomiast chodzi o dzieci, które zmarły bez Chrztu, to Kościół może tylko polecać je miłosierdziu Bożemu, co rzeczywiście czyni w specjalnym obrzędzie pogrzebu⁽²³⁾.

14. Fakt, że dzieci nie mogą osobiście wyznać wiary, nie jest bynajmniej przeszkodą, by Kościół udzielał im Chrztu. Jasno podkreślił to już św. Augustyn: "Przedstawia się dzieci dla udzielenia im duchowej łaski, nie tyle przez tych, którzy trzymają je na rękach (chociaż także przez nich, jeśli są dobrymi wiernymi), ile przez całą społeczność świętych i wiernych... Czyni to więc cały Kościół-matka, który jest w świętych, ponieważ cały rodzi wszystkich i każdego z osobna"⁽²⁴⁾. Naukę tę przejął św. Tomasz z Akwinu, a po nim wszyscy teologowie: dziecko przyjmujące Chrzest nie wierzy osobiście, czyli własnym aktem, lecz wierzy przez innych, "wiarą Kościoła, która jest mu udzielana"⁽²⁵⁾. Ta sama nauka jest zawarta w odnowionym Obrzędzie Chrztu, ponieważ celebrans prosi rodziców, chrzestnego i chrzestną, by wyznawali wiarę Kościoła, w której dzieci otrzymują Chrzest⁽²⁶⁾.

15. Chociaż Kościół ma świadomość skuteczności swojej wiary, działającej w Chrzcie dzieci oraz ważności udzielanego im Sakramentu, to w zakresie stosowanej praktyki uznaje także ograniczenia. Dlatego, poza niebezpieczeństwem śmierci, dopuszcza do tego Sakramentu tylko za zgodą rodziców i po otrzymaniu zapewnienia, że po Chrzcie dziecko otrzyma wychowanie katolickie⁽²⁷⁾ ; do Kościoła bowiem należy strzeżenie naturalnych praw rodziców i troska o zabezpieczenie wzrostu wiary u dziecka.

Część druga

ODPOWIEDZI NA WSPÓŁCZESNE TRUDNOŚCI

16. W świetle przedstawionego wyżej nauczania Kościoła należy ocenić niektóre głoszone dzisiaj poglądy na temat Chrztu dzieci, podważające słuszność tej zasady ogólnej.

Związek Chrztu z aktem wiary

17. Niektórzy, zwracając uwagę na to, że w Nowym Testamencie Chrzest następuje po przepowiadaniu Ewangelii, wyrażają przekonanie, że wymaga on wcześniejszego nawrócenia umysłu i łączy się z wyznaniem wiary. Ponadto skutki łaski (odpuszczenie grzechów, usprawiedliwienie, odrodzenie, uczestnictwo w życiu Bożym) zależą zasadniczo raczej od wiary niż od sakramentu⁽²⁸⁾. Proponują więc, by układ: przepowiadanie-wiara-sakrament, przybrał postać normy i był stosowany - poza wypadkiem niebezpieczeństwa śmierci - także w odniesieniu do dzieci, dla których byłby obowiązkowy również katechumenat.

18. Niewątpliwie przepowiadanie Apostołów było skierowane do ludzi dorosłych i pierwszymi ochrzczonymi byli ludzie nawróceni na wiarę chrześcijańską. Gdy jednak takie fakty są przedstawiane w księgach Nowego Testamentu, możemy w oparciu o nie powiedzieć, że wtedy bierze się pod uwagę tylko wiarę dorosłych. Tymczasem praktyka udzielania Chrztu dzieciom - o czym wspomniano wyżej - opiera się na niepamiętnej tradycji sięgającej czasów apostolskich. Znaczenia tej praktyki nie wolno pomniejszać. Trzeba ponadto zauważyć, że nigdy nie udziela się Chrztu bez wiary, którą - jeśli chodzi o dzieci - jest wiara Kościoła.

Następnie, zgodnie z nauką Soboru Trydenckiego o sakramentach, Chrzest nie jest tylko zwykłym znakiem wiary, lecz także jej przyczyną⁽²⁹⁾. Dokonuje w ochrzczonym "wewnętrznego oświecenia", dlatego także w liturgii bizantyjskiej słusznie jest nazywany "sakramentem oświecenia" lub po prostu "oświeceniem", czyli przyjętą wiarą, która przenika umysł, by usunąć zasłonę ślepoty wobec światła Chrystusa⁽³⁰⁾.

Odpowiedniość Chrztu do przyjętej osobowo łaski

19. Mówi się, że każda łaska, jako przeznaczona osobie, powinna być przez przyjmującego przyjęta świadomie i stać się jego własnością, a dziecko jest do tego zupełnie niezdolne.

20. Trzeba zauważyć, że dziecko jest osobą znacznie wcześniej niż może to wyrazić aktami świadomości i wolności, a jako osoba może stać się przez sakrament Chrztu dzieckiem Bożym i współdziedzicem Chrystusa. Później natomiast, gdy świadomość i wolność rozwiną się, będzie dysponować mocami wlanymi do duszy przez łaskę Chrztu.

Odpowiedniość Chrztu z wolnością dziecka

21. Wysuwa się także zarzut, że udzielanie Chrztu dzieciom stanowi naruszenie ich wolności. Jest bowiem przeciwne godności osoby nakładanie dzieciom obowiązków religijnych, które należy w przyszłości wypełnić, a których one, być może, nie zechcą przyjąć. Jest więc lepiej, gdy Sakrament zostaje udzielony dopiero w tym wieku, w którym dzieci same stają się zdolne podejmować zobowiązania w sposób wolny. Wcześniej zaś rodzice i wychowawcy powinni postępować ostrożnie, niczego nie narzucając.

22. Taki sposób myślenia jest z gruntu błędny; nie istnieje bowiem tak czysta wolność ludzka, by mogła być niezależna od jakiegokolwiek wpływu. Biorąc pod uwagę sam naturalny porządek rzeczy, dostrzegamy, że rodzice troszczą się o to, co jest konieczne dla życia i ma na względzie dobro dzieci. Sposób zachowania się rodziny w odniesieniu do życia religijnego dziecka, określany jako neutralny, byłby w rzeczywistości życzeniem zła, ponieważ pozbawiałoby je istotnego dobra.

Zwłaszcza ci, którzy utrzymują, że przez Chrzest stosuje się przemoc wobec wolności dziecka, nie dostrzegają tego, że wszyscy ludzie - również nieochrzczeni - jako stworzenia - są związani obowiązkami względem Boga, których nie mogą pominąć, a które Chrzest potwierdza i uszlachetnia przez przybrane synostwo. Nie dostrzegają również tego, że w świetle Nowego Testamentu wejście w życie chrześcijańskie nie stanowi jakiejś formy służby albo ograniczenia człowieka, lecz jest osiągnięciem prawdziwej wolności⁽³¹⁾.

Może oczywiście zdarzyć się, że dziecko po osiągnięciu dojrzałości nie zaakceptuje obowiązków wypływających z Chrztu. W takim jednak przypadku rodzice dziecka, chociaż ten fakt będzie sprawiał im ból, na pewno nie będą wyrzucać sobie, że działając zgodnie z przysługującym im prawem i obowiązkiem zatroszczyli się o Chrzest dziecka i wychowanie chrześcijańskie⁽³²⁾. Wbrew przewidywaniom, pewnego dnia mogą odżyć złożone w duszy dziecka zaczątki wiary, a rodzice będą przyczyniać się do tego przez ich cierpliwość i miłość, modlitwę i autentyczne świadectwo wiary.

Chrzest rozważany w aspekcie społeczności

23. Są tacy, którzy - biorąc pod uwagę związek osoby ze społecznością - są zdania, że jest wskazane udzielanie chrztu dzieciom w społeczności jednorodnej, w której mianowicie pewne wartości, oceny i obyczaje tworzą jakiś zwarty system; jest to natomiast niewskazane we współczesnych społecznościach, określanych jako pluralistyczne, w których nie ma jednoznacznej oceny wartości i zgodności opinii. Otóż w takich okolicznościach jest wskazane, ich zdaniem, odłożenie Chrztu aż do czasu, gdy osobowość kandydata będzie wystarczająco dojrzała.

24. Nie ulega wątpliwości, że Kościół powinien uwzględniać rzeczywistość społeczną. Kryteria jednolitości lub pluralizmu mają jednak charakter tylko pewnych wytycznych, a nie powinny stanowić zasad normatywnych. Nie są bowiem zdolne rozwiązać zagadnienia ściśle religijnego, które ze swej natury należy do Kościoła i rodziny chrześcijańskiej.

Kryterium "społeczności jednorodnej" dopuściłoby jako uzasadniony Chrzest dzieci, jeśli społeczność jest chrześcijańska. To samo jednak kryterium może prowadzić także do zakwestionowania wspomnianej dopuszczalności, powołując się na fakt, że rodziny chrześcijańskie stanowią mniejszość, ponieważ zamieszkują w społeczności jeszcze w znacznej części pogańskiej lub przebywają w państwie, które propaguje ateizm wojujący. Jest zaś jasne, że takiego poglądu przyjąć nie można.

Kryterium "społeczności pluralistycznej" ma taki sam charakter jak kryterium wspomniane wyżej, ponieważ w takiej społeczności rodzina i Kościół mają wolność działania i dlatego mogą zapewnić wychowanie chrześcijańskie.

Kto analizuje historię, może bardzo łatwo przekonać się, że bardzo nikła byłaby misyjna działalność Kościoła w pierwszych wiekach, gdyby brano pod uwagę takie kryterium "socjologiczne". Właśnie w naszych czasach zbyt często zdarza się odwoływanie do pluralizmu, by w sposób nieoczekiwany narzucić wiernym takie sposoby postępowania, które w rzeczywistości ograniczają ich wolność chrześcijańską.

W społeczności, której mentalność, obyczaje i prawa nie opierają się już na Ewangelii, jest bardzo ważne, by w rozważaniu kwestii związanych z Chrztem dzieci, uwzględniać przede wszystkim własną naturę i misję Kościoła. Chociaż Lud Boży jest włączony w społeczność ludzką i obejmuje różne ludy oraz kultury, posiada jednak własną tożsamość opartą na jedności wiary i Sakramentów. Ożywiony tym samym duchem i tą samą nadzieją tworzy organiczną strukturę, która wśród różnych grup ludzkich zdolna jest wypracować struktury konieczne do jego wzrostu. Duszpasterska działalność Kościoła w odniesieniu do Sakramentów, w szczególny zaś sposób w odniesieniu do sakramentu Chrztu, powinna być dostosowana do określonych warunków; nie może być uzależniona od kryteriów humanistycznych.

Chrzest dzieci w ramach działalności duszpasterskiej dotyczącej Sakramentów

25. Wysuwa się w końcu zarzut przeciw udzielaniu Chrztu dzieciom, który wynikałby z duszpasterstwa pozbawionego zapału misyjnego, bardziej troszcząc się o udzielanie Sakramentów niż budzenie wiary i rozwijanie gorliwości ewangelicznej. Autorzy tego zarzutu stwierdzają, że Kościół ulega w tym wypadku pokusie mającej na uwadze "liczbę" i instytucję Kościoła, który zachęca do utrzymania jakiegoś magicznego pojęcia Sakramentów, podczas gdy przeciwnie, powinien mieć na uwadze aktywność misyjną, prowadzenie wiary chrześcijan do dojrzałości, popieranie podejmowanych przez nich świadomych i wolnych zobowiązań, dopuszczając pewne stopnie drogi w swoim duszpasterskim sposobie udzielania Sakramentów.

26. Niewątpliwie apostolat Kościoła powinien zmierzać w kierunku budzenia żywej wiary oraz umacniania autentycznego życia chrześcijańskiego, ale wymagania duszpasterskie w odniesieniu do udzielania Sakramentów dorosłym, nie mogą być odnoszone do dzieci, które - jak wspomniano wyżej - są chrzczone w "wierze Kościoła". Nie wolno ponadto pomniejszać konieczności Sakramentu, który zachowuje swoje pełne znaczenie i wymaganie, zwłaszcza jeśli chodzi o zapewnienie dziecku nieskończonego dobra, jakim jest zbawienie wieczne.

Jeśli natomiast chodzi o troskę dotyczącą powiększania liczby wiernych, to - przy właściwym rozumieniu - nie może to być pokusą lub złem dla Kościoła, lecz ma być jego obowiązkiem i dobrem. Kościół bowiem, określony przez św. Pawła jako "Ciało" i "pełnia" Chrystusa⁽³³⁾, jest na świecie widzialnym sakramentem Chrystusa; jego zadaniem jest rozciągnąć na wszystkich ludzi więź sakramentalną, która jednoczy go z uwielbionym Panem. Kościół pragnie, by pierwszy i podstawowy Sakrament, jakim jest Chrzest, był udzielany wszystkim, zarówno dzieciom jak i dorosłym.

Tak rozumiana praktyka udzielania Chrztu dzieciom jest prawdziwie ewangeliczna, ponieważ ma wymiar świadectwa. Ukazuje bowiem, że Bóg wychodzi naprzeciw nas i swoją bezinteresowną miłością obejmuje nasze życie: "Nie my umiłowaliśmy Boga, ale On sam nas umiłował... My miłujemy, ponieważ On pierwszy nas umiłował"⁽³⁴⁾. Także w przypadku dorosłych, gdy przyjmują Chrzest⁽⁾, nie wolno zapominać o następujących słowach: "nie ze względu na uczynki sprawiedliwe, jakie spełniliśmy, lecz z miłosierdzia swego zbawią nas przez obmycie odradzające i odnawiające w Duchu Świętym"⁽³⁶⁾.

Część trzecia

NIEKTÓRE WSKAZANIA DUSZPASTERSKIE

27. Chociaż jest niemożliwe przyjąć pewne poglądy, na przykład dążenie do zniesienia praktyki Chrztu dzieci albo pozostawienie go wolnemu wyborowi, jakikolwiek byłby tego powód, decyzji co do natychmiastowego udzielania Chrztu lub odłożenia go na czas późniejszy, to jednak nie ulega wątpliwości, że zachodzi konieczność pogłębienia wysiłków duszpasterskich i dokonania częściowej odnowy. Należy więc wskazać pewne zasady i ważniejsze kierunki działań.

Zasady pracy duszpasterskiej

28. Przede wszystkim należy pamiętać o tym, że Chrzest dzieci jest poważnym obowiązkiem. Stające w związku z nim przed pasterzami problemy muszą być rozwiązywane tylko przez wierne odwołanie się do nauki i stałej praktyki Kościoła.

Działalność duszpasterska obejmująca Chrzest dzieci powinna kierować się dwoma zasadami, z których druga jest podporządkowana pierwszej.

1) Chrzest - konieczny do zbawienia - jest znakiem i narzędziem uprzedzającej miłości Boga, wyzwalającym od grzechu pierworodnego i dającym udział w życiu Bożym; z zasady nie powinno się dzieciom odmawiać daru tych dóbr.

2) Muszą być złożone zapewnienia, że ten dar, przez autentyczne wychowanie w zakresie wiary i życia chrześcijańskiego, będzie wzrastał w taki sposób, by Sakrament osiągnął całą swoją "prawdę"⁽³⁷⁾. Takie zapewnienia są na ogół składane przez rodziców lub bliskich, chociaż mogą być uzupełnione w różny sposób w ramach wspólnoty chrześcijańskiej. Jeśli zapewnienia nie są rzeczywiście szczere, można odłożyć Sakrament. Jeśli wreszcie naprawdę brak takiego zapewnienia lub wprost odrzuca się je, Chrztu należy odmówić.

Dialog pasterzy z rodzinami wierzących

29. Uwzględniając obydwie wspomniane wyżej zasady, rzeczywista ocena sytuacji powinna być dokonana w duszpasterskiej rozmowie między kapłanem i rodziną. Jeśli chodzi o podjęcie i prowadzenie rozmowy z rodzicami chrześcijańskimi praktykującymi, to odpowiednie wskazania podane są we Wprowadzeniu do Obrzędów Chrztu; wystarczy w tym miejscu przypomnieć dwie ważniejsze kwestie.

Należy przede wszystkim wielką wagę przyznać obecności i czynnemu uczestnictwu rodziców w sprawowaniu Sakramentu. Ich udział jest ważniejszy niż rodziców chrzestnych, których obecność jest jednak także wymagana, ponieważ ich pomoc ma wielkie znaczenie dla wychowania, a niekiedy może okazać się konieczna.

Należy następnie bardzo doceniać przygotowanie do Chrztu. Powinni zatroszczyć się o nie rodzice; powiadomić swoich pasterzy o oczekiwanym potomstwie, przygotować się duchowo. Pasterze natomiast powinni nawiedzać rodziny, a także zgromadzić kilka rodzin w celu przeprowadzenia odpowiedniego pouczenia; niech zachęcą także do modlitwy za dzieci, które wkrótce przyjdą na świat⁽³⁸⁾.

Jeśli chodzi o czas udzielania Chrztu, trzeba zachować przepisy Obrzędu: "Należy kierować się w pierwszym rzędzie względami dotyczącymi zbawienia dziecka, by nie zostało pozbawione dobrodziejstw tego Sakramentu; następnie należy wziąć pod uwagę zdrowie matki, by mogła - jeśli to możliwe - osobiście brać udział w obrzędzie. Wreszcie, o ile tylko nie będzie się to sprzeciwiało wyższemu dobru dziecka, trzeba brać pod uwagę potrzeby duszpasterskie, to pozostaje wystarczająco dużo czasu na przygotowanie rodziców i nawet na samo przygotowanie Chrztu w taki sposób, by wyraźnie uwidoczniło się znaczenie obrzędu". Tak więc Chrzest będzie udzielany natychmiast: "jeśli dziecko znajduje się w niebezpieczeństwie śmierci"; w pozostałych przypadkach zazwyczaj "w pierwszych tygodniach po narodzeniu dziecka"⁽³⁹⁾.

Dialog pasterzy z rodzinami mało wierzącymi lub niechrześcijańskimi

30. Mogą zgłosić się do duszpasterzy rodzice mało wierzący i tylko okazyjnie praktykujący lub nawet rodzice niechrześcijańscy, prosząc o Chrzest dziecka z motywów godnych rozważenia.

W takim przypadku, podejmując poważną i pełną życzliwości rozmowę, pasterze powinni postarać się o zainteresowanie ich Sakramentem, o który proszą i wskazać na wagę przyjmowanego w związku z tym obowiązku.

Kościół bowiem tylko wtedy może zadośćuczynić prośbie takich rodziców, gdy uzyska od nich zapewnienie, że ochrzczone dziecko otrzyma potem wychowanie chrześcijańskie, jakiego domaga się ten Sakrament. Musi też mieć uzasadnioną nadzieję, że Chrzest wyda właściwe sobie owoce⁽⁴⁰⁾.

Jeśli przedstawiono wystarczające zapewnienia, do których należy zaliczyć wybór chrzestnych, którzy poważnie podejmą troskę o dziecko lub pomoc ze strony wspólnoty wierzących, kapłan nie powinien odmawiać udzielenia Chrztu w najbliższym czasie, a więc sytuacja jest taka sama jak w przypadku praktykujących rodziców chrześcijańskich. Jeśli natomiast zapewnienie jest niewystarczające, Chrzest należy roztropnie odłożyć. Pasterze powinni jednak kontaktować się z rodzicami, by - jeśli to będzie możliwe - zostały spełnione warunki konieczne do udzielenia Chrztu. Gdy warunki nie zostaną spełnione, można jako ostateczność zaproponować zapisanie dziecka do katechumenatu, który rozpocznie się w chwili uczęszczania do szkoły.

31. Powyższe normy, które już zostały wydane i mają moc obowiązującą⁽⁴¹⁾, domagają się pewnych wyjaśnień.

Najpierw powinno być wiadome, że tego rodzaju odmówienie Chrztu jest pewną formą ograniczania kogoś. Nie chodzi tu zresztą o odmowę, tym mniej o wzgląd na osobę, lecz o odłożenie Chrztu ze względów pedagogicznych. Zmierza ono do tego, by rodzina pogłębiła wiarę lub stała się bardziej świadoma swoich obowiązków.

Jeśli chodzi o zapewnienie, to za wystarczające należy uznać takie przyrzeczenie, które daje uzasadnioną nadzieję, że dzieci zostaną wychowane po chrześcijańsku.

Jeśli ma miejsce zapisanie dziecka do przyszłego katechumenatu, nie może być ono połączone z jakimś ułożonym na tę okazję obrzędem, który łatwo mógłby być uznany za sprawowanie Sakramentu. Trzeba także jasno postawić sprawę, że taki zapis nie wprowadza do katechumenatu. Stąd też zapisane w ten sposób dzieci nie mogą być uważane za katechumenów, ze wszystkimi prerogatywami związanymi z tym stanem. Później takie dzieci będą musiały być przedstawione do katechumenatu odpowiadającego ich wiekowi. To, że w Obrzędzie Wtajemniczenia Chrześcijańskiego Dorosłych znajduje się Obrzęd Wtajemniczenia dzieci w wieku katechetycznym⁽⁴²⁾, w żadnym wypadku nie oznacza, że Kościół uważa ten obrzęd za formalne odkładanie Chrztu do tego wieku.

Wreszcie, w tych regionach, w których rodziny mało wierzące lub niechrześcijańskie stanowią większość mieszkańców, i to do tego stopnia, że Konferencje Episkopatu wprowadziły prawnie ogólną normę duszpasterską wydłużającą okres poprzedzający udzielanie Chrztu⁽⁴³⁾, w stosunku do normy powszechnej, mieszkające tam rodziny chrześcijańskie zachowują prawo do wcześniejszego Chrztu dzieci. Stąd ich dzieciom należy udzielać tego Sakramentu zgodnie z życzeniem Kościoła, biorąc pod uwagę wiarę tych rodzin oraz ich wielkoduszność.

Zadanie rodziny i wspólnoty parafialnej

32. Działalność duspasterska związana z udzielaniem Chrztu dzieciom powinna zostać włączona w szersze działania, obejmujące rodziny oraz całą wspólnotę chrześcijańską.

Duże znaczenie posiada gorliwe duszpasterstwo obejmujące narzeczonych, gdy w grupach przygotowują się do zawarcia małżeństwa, a następnie młodych małżonków. Zależnie od okoliczności, trzeba pobudzać całą wspólnotę kościelną, a zwłaszcza wychowawców, małżonków chrześcijańskich, stowarzyszenia rodzin, zgromadzenia zakonne oraz instytuty świeckie. Kapłani muszą i powinni mieć duży udział w tym apostolacie. Mają oni przede wszystkim przypominać rodzicom, by pamiętali o swoim obowiązku budzenia i wychowywania wiary u dzieci. Rodzice, mający zlecony obowiązek inicjacji religijnej dziecka, powinni uczyć je miłowania Chrystusa jako bliskiego Przyjaciela; mają też formować sumienie swojego dziecka. Dzieło to będzie tym owocniejsze i łatwiejsze, w im większym stopniu oprze się na łasce Chrztu wlanej w duszę dziecka.

33. Obrzędy Chrztu wyraźnie zaznaczają, że wspólnota parafialna, a zwłaszcza ta grupa wiernych, która tworzy ludzkie środowisko jakiejś rodziny, powinna mieć swój udział w duszpasterstwie Sakramentu Chrztu. Rzeczywiście, "przygotowanie do Chrztu i nauczanie chrześcijańskie należy niewątpliwie do Ludu Bożego, to znaczy do Kościoła, który przekazuje i pielęgnuje wiarę przekazaną przez Apostołów"⁽⁴⁴⁾. Ten czynny udział ludu chrześcijańskiego, praktykowany, gdy chodzi o dorosłych, jest tak samo wymagany przy Chrzcie dzieci, w którym "Lud Boży, to znaczy Kościół, reprezentowany przez wspólnotę lokalną ma wielki udział..."⁽⁴⁵⁾. Także sama wspólnota czerpie ze sprawowania Chrztu dużą korzyść duchową i apostolską. Po udzieleniu Chrztu będzie w dalszym ciągu kontynuowane dzieło wspólnoty, gdy dorośli zespolą swoje wysiłki w rozwijaniu wiary młodzieży, zarówno dzięki przykładowi swojego życia chrześcijańskiego, jak i udziałowi w różnego rodzaju działalności katechetycznej.

ZAKOŃCZENIE

Święta Kongregacja Nauki Wiary, zwracając się do Biskupów, wyraża pełną ufność, że w wypełnieniu otrzymanej od Pana posługi, będą uważali za przedmiot swojej troski pasterskiej przypomniane nauczanie Kościoła o konieczności Chrztu dzieci, będą popierać odpowiednie duszpasterstwo, jak również skłaniać do zachowywania przekazanej przez Kościół dyscypliny tych, którzy - przejęci być może godną rozważenia troską duszpasterską - od niej odstąpili. Kongregacja wyraża także życzenie, by z nauczaniem zawartym w niniejszej Instrukcji oraz jej wskazaniami zostali zapoznani wszyscy duszpasterze, rodzice chrześcijańscy oraz cała wspólnota Kościoła. Chodzi o to, by wszyscy stali się świadomi swoich obowiązków i przez Chrzest dzieci, jak również ich chrześcijańskie wychowanie, wspólnie przyczyniali się do wzrostu Kościoła, który jest Ciałem Chrystusa.

W czasie audiencji udzielonej niżej podpisanemu Kardynałowi Prefektowi, Ojciec Święty Jan Paweł II zatwierdził niniejszą Instrukcję, przyjętą na zebraniu plenarnym Świętej Kongregacji Nauki Wiary, i nakazał jej opublikowanie.

Rzym, w siedzibie Świętej Kongregacji Nauki Wiary, 20 października 1980 r.

FRANJO Kard. ŠEPER
Prefekt

+ JÉRÔME HAMER
Abp tyt. Loreny
Sekretarz

Chrzest

Czym jest chrzest święty? Chrzest jest jednym z sakramentów świętych, w którym przez polanie wodą i wymówienie słów: „N., ja ciebie chrzczę w imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego", człowiek otrzymuje wiele łask: „odpuszczenie grzechu pierworodnego i wszystkich grzechów oso­bistych, narodzenie do nowego życia, przez które człowiek staje się przybranym synem Ojca, członkiem Chrystusa, świątynią Ducha Świętego. Przez fakt przyjęcia tego sakramentu ochrzczony jest włączony w Kościół, Ciało Chrystusa, i staje się uczestnikiem kapłaństwa Chrystusa" (KKK 1279). A co to jest sakrament? Sakrament jest to znak widzialny ozna­czający łaski niewidzialne, których Bóg udziela człowiekowi. Sa­kramenty ustanowił Chrystus i powierzył je Kościołowi. Przez te obrzędy widzialne jest nam udzielane życie Boże. Sakramenty przynoszą owoc w tych, którzy je przyjmują z odpowiednią otwar­tością, wiarą i pokorą. Obok chrztu sakramentami świętymi są: bierzmowanie, Eu­charystia (Najświętszy Sakrament), pokuta (spowiedź święta), na­maszczenie chorych, kapłaństwo i małżeństwo. Katechizm Kościoła Katolickiego podaje, że „od najdawniej­szych czasów chrzest jest udzielany dzieciom, ponieważ jest łaską i darem Bożym, które nie zakładają ludzkich zasług" (KKK 1282). Dzieciom nie należy odmawiać chrztu, ale dla dopełnienia całej prawdy sakramentu trzeba, aby były one wychowywane w tej wie­rze, w której zostały ochrzczone. Wybór imienia dla dziecka Imię określa człowieka, kim jest, jakie ma cechy charakteru, wpływa na całe jego życie. Ewangelia opisuje nam scenę nadania imienia: „I przyprowadził go do Jezusa. A Jezus wejrzawszy na niego rzekł: Ty jesteś Szymon, syn Jana, ty będziesz nazywał się Kefas - to znaczy: Piotr" (J l, 42). Jako rodzice wybieracie dziecku imię. Macie do tego prawo,ponieważ to wy przekazaliście życie dziecku i będziecie je wycho­wywać. To imię będzie znakiem rozpoznawczym Waszego dziec­ka. Będziecie je wymawiać serdecznie i poważnie, z czułością i troską. Poprzez wymawianie tego imienia będziecie mieli wpływ na swoje dziecko. Stąd jest rzeczą ogromnie ważną, aby to było imię piękne, nie udziwnione. Wybierając je, spróbujcie sięgnąć do księgi imion, aby dowie­dzieć się co ono oznacza; lub jeszcze lepiej do księgi żywotów świę­tych, by poznać historię i cechy charakteru osoby noszącej wybra­ne przez Was imię. Święty lub błogosławiony stanie się na chrzcie świętym patronem Waszego dziecka. Odtąd będzie dla niego wzo­rem i opiekunem. Warto także zapytać najbliższą rodzinę o ich odczucia związa­ne z wybranym imieniem. Być może istnieją w Waszej rodzinie jakieś tradycje w dziedzinie wybierania imion.   Wybór rodziców chrzestnych Zgodnie ze starodawnym zwyczajem Kościoła, człowiek doro­sły nie może być dopuszczony do chrztu świętego bez chrzestne­go. Ma on pomagać chrześniakowi, dbać o jego wychowanie w wie­rze i w chrześcijańskim życiu. Podobnie przy chrzcie dziecka konieczna jest obecność przy­najmniej jednego chrzestnego jako przedstawiciela zarówno ro­dziny ochrzczonego, jak i Kościoła. W naszej tradycji rodzice pro szą o podjęcie tego zadania chrzestnego i chrzestną. Ponieważ chrzestni reprezentują wspólnotę Kościoła dlatego powinni być dojrzałymi, praktykującymi katolikami (ochrzczeni, bierzmowani i przystępujący do Komunii świętej). Nie mogą żyć w konkubina­cie ani w związku niesakramentalnym. Warto podkreślić, że chrzestni powinni modlić się często za chrześniaka i przyjmować w jego intencji Komunię świętą. To oni troszczą się o jego rozwój duchowy, wspierają rodziców w wy­chowaniu, interesują się katechezą i życiem religijnym dziecka. Bardzo cennym znakiem pamięci jest Msza święta ofiarowana za dziecko z racji jego imienin. Chrzestni przygotowują się do swej posługi przez udział w kate­chezie przedchrzcielnej i spowiedź świętą. Jeżeli mieszkają poza pa­rafią, w której odbędzie się chrzest powinni dostarczyć odpowiednie zaświadczenie od swojego proboszcza, że mogą być chrzestnymi. W czasie obrzędów chrztu matka chrzestna trzyma w ręku bia­łą szatę, a ojciec chrzestny świecę. Chrzestni powinni być Waszymi bliskimi i dobrymi znajomy­mi. Ważne jest to, jaki mają świat wartości i jaki przykład będą dawać Waszemu dziecku. Oni są jakby pierwszymi po Was na­uczycielami Waszego dziecka.     W kancelarii parafialnej Zasadniczo chrzest powinien odbywać się w niedziele, wobec zgromadzonej na Mszy świętej wspólnoty parafialnej. Niedziela jest pamiątką Zmartwychwstania Jezusa, a chrzest włącza Wasze dziecko w tę tajemnicę. Wierni, zgromadzeni na Mszy świętej przy­pominają prawdę o Kościele powszechnym, który przyjmuje do swej wspólnoty nowego członka. Dziecko powinno zostać ochrzczone w pierwszych tygodniach swego życia. Pragnienie ochrzczenia dziecka należy zgłosić w kan­celarii parafialnej przynajmniej dwa do trzech tygodni przed pla­nowanym terminem chrztu. Dziecko zostanie wtedy zapisane w Księdze Chrztów. Potrzebne są następujące dane i dokumenty: * akt urodzenia dziecka z Urzędu Stanu Cywilnego; * dane personalne rodziców dziecka: imię, nazwisko, data i miej­sce urodzenia, imiona rodziców łącznie z nazwiskiem panień­skim matki (najlepiej mieć ze sobą oba dowody osobiste); * data ślubu;        '        - * imiona, nazwiska i miejsce zamieszkania chrzestnych.    Zaświadczenia dla chrzestnych z Parafii ich faktycznego zamieszkania! Ojcem lub matką chrzestną mogą być osoby WIERZĄCE,  PRAKTYKUJĄCE, BIERZMOWANE. Dane personalne są podawane tylko do użytku kościelnego. Rodzice przygotowują na dzień chrztu świecę i białą szatę.   Przygotowanie rodziców do chrztu dziecka Będziecie bardzo zajęci Waszym dzieckiem w pierwszych tygo­dniach jego życia. Do tego dojdzie jeszcze wybór imienia, popro­szenie chrzestnych, wizyta w kancelarii parafialnej, przygotowanie uroczystości domowej. Łatwo wtedy ulec pokusie, aby nie uczest­niczyć w katechezie przedchrzcielnej, zlekceważyć swoje duchowe przygotowanie do tej uroczystości. Prosimy Was, abyście przemy­śleli to, co stanie się udziałem Waszego dziecka. W Waszym przy­gotowaniu duchowym zwróćcie uwagę na cztery elementy: *  katechezę przedchrzcielną (tylko wyjątkowo można zastąpić ją uważną lekturą tego zeszytu); * wizytę w Katolickiej Poradni Życia Rodzinnego; *  spowiedź świętą; » wspólną modlitwę w Waszej rodzinie. Zachęcamy was do duchowego przygotowania się do tej uro­czystości poprzez trzydniową wieczorną modlitwę.

CELEBRACJA CHRZTU ŚWIĘTEGO

Prowadzący katechezę przedchrzcielną o samym obrzędzie chrztu świętego winien uwzględnić miejscowe warunki i przebieg celebracji w kościele parafialnym, który może się w szczegółach różnić od przedstawionego poniżej.

 

Znaczenie i łaska sakramentu chrztu ukazują się jasno w obrzędach jego celebracji. Uczestnicząc w nich z uwagą, śledząc czynności i słowa tej celebracji, wierni są wprowadzani w całe bogactwo tego, co ten sakrament oznacza i co urzeczywistnia w każdym ochrzczonym.

Odnowiony obrzęd chrztu dzieci składa się z trzech zasadniczych części, w których bez trudu można dostrzec strukturę dialogu Boga z człowiekiem.

Bóg działając poprzez Kościół, wyzwala nowo narodzonego człowieka spod mocy zła, i obdarzając go nowym życiem zmartwychwstałego Chrystusa, wprowadza do społeczności swego ludu: nowo narodzony wychodzi na spotkanie Boga w społeczności Kościoła i nawiązuje z Bogiem łączność, która ma się wzmocnić i rozwinąć w wypróbowaną przyjaźń w dalszym świadomym i dojrzałym życiu chrześcijańskim.

Chrzest jest nawiązaniem wspólnoty z Ojcem przez Chrystusa w Duchu Świętym w społeczności Kościoła oraz wejściem na drogę, która ma człowieka doprowadzić do wiecznego życia z Bogiem w społeczności zbawionych.

Wskażemy teraz na główne części liturgii tego sakramentu.

 

I. OBRZĘD PRZYJĘCIA DZIECKA

- Celebrans zwraca się z pytaniem do rodziców o wybrane imię dziecka.

Podczas chrztu imię Pańskie uświęca człowieka i chrześcijanin otrzymuje swoje imię w Kościele. Może to być imię Świętego, to znaczy ucznia Chrystusa, którego życie było przykładną wiernością swemu Panu. Święty patron jest wzorem miłości i zapewnia wstawiennictwo u Boga. Rodzice, chrzestni i proboszcz powinni troszczyć się, by nie nadawać dziecku imienia obcego duchowi chrześcijańskiemu.

Bóg wzywa każdego po imieniu. Imię każdego człowieka jest święte. Imię jest ikoną osoby. Domaga się szacunku ze względu na godność tego, kto je nosi.

Otrzymane imię pozostaje na zawsze. W Królestwie niebieskim zajaśnieje w pełnym blasku tajemniczy i niepowtarzalny charakter każdej osoby naznaczonej Bożym imieniem. "Zwycięzcy dam (...) biały kamyk, a na kamyku wypisane imię nowe, którego nikt nie zna oprócz tego, kto [je] otrzymuje" (Ap 2,17). "A oto Baranek stojący na górze Syjon, a z Nim sto czterdzieści cztery tysiące, mające imię Jego i imię Jego Ojca wypisane na czołach" (Ap 14,1). - Następne pytanie dotyczy woli rodziców ochrzczenia dziecka oraz podjęcie obowiązku wychowania dziecka w wierze. Chrzestni wyrażają wolę pomagania rodzicom w trudzie wychowania.

- Celebrans wypowiada słowa przyjęcia dziecka do wspólnoty chrześcijańskiej oraz w imieniu tej wspólnoty czyni znak krzyża. Znak krzyża na początku celebracji wyciska pieczęć Chrystusa na tym, który ma do Niego należeć i oznacza łaskę Odkupienia, jaką Chrystus nabył dla nas przez swój Krzyż.

 

II. LITURGIA SŁOWA

Liturgia Słowa nie tylko objaśnia istotne gesty związane z liturgią sakramentu, lecz ma na celu pogłębienie wiary zgromadzonej wspólnoty, która ma przyjąć do swego grona nowego członka. Przede wszystkim rodzice i chrzestni mają sobie uświadomić, że chrzest, o który proszą dla swych dzieci, nie jest gestem zwyczajowym, ale włączeniem w tajemnicę. Chrystusa i Kościoła.

Głoszenie Słowa Bożego oświeca zgromadzenie prawdą objawioną i pobudza ich do udzielania odpowiedzi wiary, nieodłącznej od chrztu. Chrzest jest bowiem w szczególny sposób "sakramentem wiary", ponieważ jest sakramentalnym wejściem człowieka w życie wiary.

Po słuchaniu Słowa Bożego następuje modlitwa powszechna, którą kończy krótka Litania do Wszystkich Świętych.

Kościół wzywa wstawiennictwa Świętych w tak ważnej okoliczności swego życia, wyznając swą łączność z tymi, którzy przez współpracę z łaską Bożą w pełni urzeczywistnili swe powołanie chrześcijańskie.

Po zakończeniu wezwań do Świętych następuje modlitwa z egzorcyzmem i włożenie ręki.

Modlitwa z egzorcyzmem jest pokornym błaganiem Boga, aby uwolnił dzieci od grzechu pierworodnego i dał im udział w decydującym zwycięstwem zmartwychwstałego Chrystusa nad szatanem.

Po modlitwie z egzorcyzmem kapłan kładzie w milczeniu rękę na dziecku. Gest ten oznacza przyjęcie dziecka pod opiekę i wpływ Kościoła, w którym moc Zbawiciela będzie go chronić i umacniać.

 

III. OBRZĘD CHRZTU

Woda chrzcielna zostaje poświęcona przez modlitwę epikletyczną (albo podczas obrzędów chrztu, albo w czasie Wigilii Paschalnej). Kościół prosi Boga, by przez swojego Syna i mocą Ducha Świętego zstąpił na tę wodę, aby ci, którzy zostaną w niej ochrzczeni, "narodzili się z wody i z Ducha" (13,5).

Po poświęceniu wody celebrans zwraca się do rodziców i chrzestnych, przypominając im obowiązek wychowania dzieci w wierze Kościoła. Stąd tak ważne jest życie wiary samych rodziców i chrzestnych.

Następuje wówczas istotny obrzęd sakramentu - chrzest w sensie ścisłym. Oznacza on i urzeczywistnia śmierć dla grzechu i wejście w życie Trójcy Świętej przez upodobnienie do Misterium Paschalnego Chrystusa. W sposób najbardziej znaczący dokonuje się chrztu przez trzykrotne zanurzenie w wodzie chrzcielnej. Już od starożytności może on być także udzielany przez trzykrotne polanie wodą głowy kandydata.

W Kościele łacińskim trzykrotnemu polaniu wodą towarzyszą słowa szafarza:

"N., ja ciebie chrzczę w imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego".

Namaszczenie krzyżmem świętym, wonnym olejem poświęconym przez biskupa, oznacza dar Ducha Świętego dla neofity. Stał się on chrześcijaninem, to znaczy "namaszczonym" Duchem Świętym, wszczepionym w Chrystusa, który jest namaszczony jako kapłan, prorok i król.

Biała szata ukazuje, że ochrzczony "przyoblekł się w Chrystusa" (Ga 3,27) i zmartwychwstał z Chrystusem.

Świeca zapalona od paschału oznacza, że Chrystus oświecił neofitę i że ochrzczeni są w Chrystusie "światłem świata" (Mt 5,14). Uroczyste błogosławieństwo kończy obrzęd udzielania chrztu. Podczas chrztu niemowląt szczególne miejsce zajmuje błogosławieństwo matki.

Ks. Roman Kempny

Obrzędy Chrztu Świętego

Obrzęd przyjęcia dzieci

Rodzice i chrzestni z dzieckiem gromadzą się w oznaczonym miejscu kościoła (w przedsionku, zakrystii lub kaplicy). Kapłan pozdrawia obecnych, przypomina zebranym, że dziecko jest darem Boga, który chce je obdarzyć swoim życiem łaski.

Celebrans: Drodzy rodzice, jakie imię wybraliście dla swojego dziecka?

Rodzice wymieniają imię: [N].

Celebrans: O co prosicie Kościół Boży dla [N].

Rodzice: O chrzest.
(albo: o wiarę, o przyjęcie do Kościoła, o łaskę Chrystusa, o życie wieczne).

Celebrans: Prosząc o chrzest dla waszego dziecka, przyjmujecie na siebie obowiązek wychowania go w wierze, aby zachowując Boże przykazania, miłowało Boga i bliźniego, jak nas nauczył Jezus Chrystus. Czy jesteście świadomi tego obowiązku?

Rodzice: Tak albo: Jesteśmy tego świadomi.

Celebrans zwracając się do chrzestnych, pyta ich: A wy, drodzy chrzestni, czy jesteście gotowi pomagać rodzicom tego dziecka w wypełnianiu ich obowiązku?

Chrzestni: Jesteśmy gotowi.

Celebrans: [N], wspólnota chrześcijańska przyjmuje cię z wielką radością. W imieniu tej wspólnoty znaczę cię znakiem krzyża. Po mnie wy, rodzice i chrzestni, naznaczcie wasze dziecko znakiem Jezusa Chrystusa, naszego Zbawiciela.

Celebrans w milczeniu kreśli znak krzyża na czole dziecka. Potem czynią to rodzice i chrzestni.

Liturgia Słowa Bożego

Wszyscy udają się do miejsca przewidzianego na liturgię słowa, w drodze wykonuje się śpiew. Dzieci na czas liturgii słowa można przenieść do oddzielnego pomieszczenia.
Czyta się wyjątki z Pisma Świętego, następnie celebrans głosi homilię, a po modlitwie powszechnej odmawia egzorcyzmy i wkłada rękę na głowę każdego dziecka.

Czytania biblijne

Stary Testament: Wj 17,3-7; Ez 36,24-28; Ez 47,1-9.12

Listy Apostolskie: Rz 6,3-5; Rz 8,28-32; 1Kor 12,12-13; Ga 3,26-28; Ef 4,1-6; 1P 2,4-5.9-10

Ewangelia: Mt 22,35-40, Mt 28,18-20; Mk 1,9-11; Mk 10,13-16; Mk 12,28b-34; J 3,1-6; J 4,5-14; J 6,44-47; J 7,37b-39a; J 9,1-7; J 15,1-11; J 19,31-35

Homilia

Modlitwa powszechna

Modlitwa powszechna kończy się wezwaniem wstawiennictwa Świętych:

Święta Maryjo, Matko Boża - módl się za nami
Święty Janie Chrzcicielu - módl się za nami
Święty Józefie - módl się za nami
Święci Piotrze i Pawle - módlcie się za nami

Tu można dodać świętych patronów dzieci

Wszyscy Święci i Święte Boże - módlcie się za nami

Modlitwa z egzorcyzmem i włożenie ręki (B)

Celebrans: Panie, Boże wszechmogący, Ty posłałeś swojego jedynego Syna, aby człowieka poddanego niewoli grzechu obdarzyć wolnością Twoich dzieci, Ty wiesz, że to dziecko będzie narażone na pokusy tego świata i będzie musiało walczyć przeciwko zasadzkom szatana.
Pokornie Cię prosimy, uwolnij je od zmazy grzechu pierworodnego mocą Męki i Zmartwychwstania Twojego Syna, umocnij Jego łaską i strzeż nieustannie na drodze życia. Przez Chrystusa Pana naszego.
Wszyscy: Amen.

Celebrans: Niech cię broni moc Chrystusa Zbawiciela,
który żyje i króluje na wieki wieków.
Wszyscy: Amen.

Liturgia sakramentu

Poświęcenie wody albo modlitwa dziękczynna nad wodą (II)

Wszyscy udają się następnie do chrzcielnicy, o ile potrzeba. Tam celebrans odmawia modlitwę poświęcenia wody lub dziękczynną w okresie wielkanocnym.

Módlmy się, aby Bóg wszechmogący obdarzył te dzieci nowym życiem z wody i z Ducha Świętego.

Celebrans: Błogosławiony jesteś, Boże, Ojcze wszechmogący. Ty stworzyłeś wodę, która oczyszcza i podtrzymuje życie.
Wszyscy: Błogosławiony jesteś, Boże, teraz i na wieki.

Celebrans: Błogosławiony jesteś, Boże, Synu Jednorodzony, Jezu Chryste, z Twojego boku wypłynęła woda i krew, aby z Twojej Śmierci i Zmartwychwstania narodził się Kościół.
Wszyscy: Błogosławiony jesteś, Boże, teraz i na wieki.

Celebrans: Błogosławiony jesteś, Boże, Duchu Święty, który namaściłeś Chrystusa, ochrzczonego w wodach Jordanu, abyśmy wszyscy w Tobie byli ochrzczeni.
Wszyscy: Błogosławiony jesteś, Boże, teraz i na wieki.

Celebrans: Przybądź nam z pomocą,Panie, Ojcze jedyny, i uświęć tę wodę, aby dzieci nią ochrzczone zostały obmyte z grzechu i narodziły się do nowego życia jako Twoje przybrane dzieci.
Wszyscy: Boże, uświęć tę wodę.

Celebrans: Uświęć tę wodę, aby wszyscy nią ochrzczeni uczestniczyli w tajemnicy Śmierci i Zmartwychwstania Chrystusa i stali się przez to podobni do Twojego Syna.
Wszyscy: Boże, uświęć tę wodę.

Celebrans dotyka wody prawa ręką i mówi:

Uświęć tę wodę, aby ci, których powołałeś, odrodzili się z Ducha Świętego i zostali włączeni do Twojego świętego ludu.
Wszyscy: Boże, uświęć tę wodę.

Jeśli jest do dyspozycji woda chrzcielna już poświęcona, celebrans pominąwszy wezwania od: Przybądź nam z pomocą, mówi:

Przez tajemnicę tej poświęconej wody racz udzielić duchowego odrodzenia Twojemu słudze N., którego (Twojej służebnicy N., którą) w wierze Kościoła wezwałeś do chrztu, aby otrzymał(a) życie wieczne. Przez Chrystusa, Pana naszego.
Wszyscy: Amen.

Wyrzeczenie się zła

Celebrans: Drodzy rodzice i chrzestni. Przyniesione przez was dziecko otrzyma z miłości Bożej przez sakrament chrztu nowe życie z wody i z Ducha Świętego. Starajcie się wychować je w wierze tak, aby zachować w nim to Boże życie od skażenia grzechem i umożliwić jego ustawiczny rozwój. Jeśli więc, kierując się wiarą, jesteście gotowi podjąć się tego zadania, to wspominając swój własny chrzest, wyrzeknijcie się grzechu i wyznajcie wiarę w Jezusa Chrystusa. Jest to wiara Kościoła, w której wasze dziecko otrzymuje chrzest.

Celebrans: Czy wyrzekacie się grzechu, aby żyć w wolności dzieci Bożych?
Rodzice i Chrzestni: Wyrzekamy się.

Celebrans: Czy wyrzekacie się wszystkiego, co prowadzi do zła,
aby was grzech nie opanował?
Rodzice i Chrzestni: Wyrzekamy się.

Celebrans: Czy wyrzekacie się szatana, który jest głównym sprawcą grzechu?
Rodzice i Chrzestni: Wyrzekamy się.

Wyznanie wiary

Celebrans przyjmuje od rodziców i chrzestnych potrójne wyznanie wiary:

Celebrans: Czy wierzycie w Boga Ojca wszechmogącego, Stworzyciela nieba i ziemi?

Rodzice i Chrzestni: Wierzymy.

Celebrans: Czy wierzycie w Jezusa Chrystusa, Syna Jego jedynego, Pana naszego, narodzonego z Maryi Dziewicy, umęczonego i pogrzebanego, który powstał z martwych i zasiadł po prawicy Ojca?

Rodzice i Chrzestni: Wierzymy.

Celebrans: Czy wierzycie w Ducha Świętego, święty Kościół powszechny, obcowanie Świętych, odpuszczenie grzechów, zmartwychwstanie ciała i życie wieczne?

Rodzice i Chrzestni: Wierzymy.

Celebrans: Taka jest nasza wiara. Taka jest wiara Kościoła, której wyznawanie jest naszą chlubą, w Chrystusie Panu naszym.

Wszyscy: Amen.

CHRZEST

Celebrans zaprasza pierwszą z rodzin, aby podeszła do chrzcielnicy i prosi o powtórzenie imienia dziecka. Następnie zapytuje rodziców i chrzestnych:

Celebrans: Czy chcecie, aby [N] otrzymał(a) chrzest w wierze Kościoła, którą przed chwilą wspólnie wyznaliśmy?

Rodzice i Chrzestni: Chcemy.

Teraz celebrans chrzci dziecko, mówiąc:

[N], ja ciebie chrzczę w Imię Ojca

zanurza dziecko lub polewa je wodą po raz pierwszy,

i Syna,

zanurza lub polewa je wodą po raz drugi,

i Ducha Świętego.

zanurza lub polewa je wodą po raz trzeci.

Po chrzcie dziecka uczestnicy wypowiadają lub śpiewają aklamację:

Chwała Ojcu i Synowi, i Duchowi Świętemu.
Jak była na początku, teraz i zawsze, i na wieki wieków. Amen.

Obrzędy wyjaśniające

Namaszczenie Krzyżmem świętym

Celebrans: Bóg wszechmogący, Ojciec naszego Pana, Jezusa Chrystusa, który cię uwolnił od grzechu i odrodził z wody i z Ducha Świętego, On sam namaszcza ciebie krzyżmem zbawienia, abyś włączony(a) do ludu Bożego, wytrwał(a) w jedności z Chrystusem Kapłanem, Prorokiem i Królem na życie wieczne.

Wszyscy: Amen.

Włożenie białej szaty

Celebrans: [N] stałeś(aś) się nowym stworzeniem i przyoblekłeś(aś) się w Chrystusa, dlatego otrzymujesz białą szatę. Niech twoi bliscy słowem i przykładem pomagają ci zachować godność dziecka Bożego nieskalaną aż po życie wieczne.

Wszyscy: Amen.

Wręczenie zapalonej świecy

Przed wręczeniem zapalonej świecy, celebrans bierze paschał i mówi:

Przyjmijcie światło Chrystusa.

Następnie przedstawiciel każdej rodziny (np. ojciec lub chrzestny), zapala świecę swego dziecka od paschału. Potem celebrans mówi:

Podtrzymywanie tego światła powierza się wam, rodzice i chrzestni, aby wasze dzieci, oświecone przez Chrystusa, postępowały zawsze jak dzieci światłości, a trwając w wierze, mogły wyjść na spotkanie przychodzącego Pana razem z wszystkimi Świętymi w niebie.

Zakończenie obrzędu

Procesja do ołtarza

Obrzęd zakończenia odbywa się przed głównym ołtarzem. W drodze od chrzcielnicy śpiewa się pieśń.

Modlitwa Pańska Ojcze nasz

Błogosławieństwo (C)

Bóg, dawca życia i miłości, który serce każdej matki skłania ku jej dziecku, niechaj wejrzy i błogosławi matce tego ochrzczonego dziecka. I jak Mu dziękuje za otrzymane potomstwo, tak niechaj raduje się z miłości swojego dziecka, z jego rozwoju i świętego życia.
Wszyscy: Amen.

Bóg, który jest źródłem wszelkiego ojcostwa i wzorem ojca, niechaj towarzyszy swoją łaską także ojcu tego dziecka, aby przykładem postępowania doprowadził je do dojrzałego życia chrześcijańskiego.
Wszyscy: Amen.

Bóg, który miłuje wszystkich ludzi, niechaj wejrzy łaskawie na wszystkich tutaj zgromadzonych krewnych i przyjaciół, niechaj ich strzeże od złego i darzy obficie pokojem.
Wszyscy: Amen.

Niech was błogosławi Bóg wszechmogący, Ojciec i Syn, † i Duch Święty.
Wszyscy: Amen.

III formuła błogosławieństwa

Obrzęd sakramentu chrztu:

Odpowiednio wcześnie(ok. 5 min.)przed rozpoczęciem Mszy świętej Rodzice i Rodzice chrzestni dziecka zajmują miejsca przy drzwiach wejściowych, pod chórem i czekają na Kapłana-szafarza sakramentu. Rodzice chrzestni z poza naszej Parafii powinni dostarczyć - jeśli tego nie uczynili wcześniej - zaświadczenie od swojego duszpatserza, że mogą być rodzicami chrzestnymi. Rodzice chrzestni z naszej Parafii nie potrzebują żadnego zaświadczenia. O wyznaczinej godzinie, kapłan udaje się do dziecka, które ma przyjąć chrzest. Kapłan zwraca się do Rodziców dziecka: - Jakie imię wybraliście dla swojego dziecka? Rodzice dziecka podają imię lub imiona głośno: - np. Joanna Karolina.  Kapłan:  - O co prosicie Kościół święty dla Joanny Karoliny? Rodzice dziecka:  - O chrzest.  Kapłan: - Prosząc o chrzest dla Waszego dziecka przyjmujecie na siebie obowiązek wychowania go w wierze, aby zachowując Boże przykazania, miłowało Boga i bliźniego, jak nas nauczył Jezus Chrystus. Czy jesteście świadomi tego obowiązku? Rodzice dziecka:  - Jesteśmy świadomi.  Kapłan: - A wy, Rodzice chrzestni, czy jesteście gotowi pomagać rodzicom tego dziecka w wypełnianiu ich obowiązku?  Rodzice chrzestni: - Jesteśmy gotowi. Kapłan: - Joanno Karolino, wspólnota chrześcijańska przyjmuje was z wielką radością. Ja zaś w imieniu tej wspólnoty znaczę was znakiem Krzyża, a po mnie naznaczą was w tym samym znakiem Chrystusa Zbawiciela twoi rodzice i chrzestni. (Celebrans kreśli na czole każdego dziecka znak krzyża. Potem zaprasza rodziców i także chrzestnych, aby uczynili to samo) Następuje procesja do ołtarza; na przodzie idzie ministrant z krzyżem, za nim kapłan, a za kapłanem rodzice dziecka, za nimi rodzice chrzestni. Rodzice dziecka zajmują miejsce na krzesłach od strony chrzścielnicy, a rodzice chrzestni po przeciwnej stronie. Dalej Msza święta przebiega jak zwykle, aż do Ewangelii lub kazania (homili). Po tej części Mszy świętej następuje obrzęd chrztu świętego. (Matka chrzestna przygotowuje białą szatę, a ojciec chrzestny świecę chrzcielną) Kapłan odmawia modlitwę egzorcyzmu i kładzie rękę na dziecku. Następnie Kapłan odmawia modlitwę poświęcenia wody lub dziękczynną.(W czasie drugiej formuły poświęcenia wody powtarza się aklamację: Błogosławiony jesteś, Boże, teraz i na wieki. A po czwartym wezwaniu, gdy kapłan powie: Boże, uświęć tę wodę... Tobie chwała na wieki.) Kapłan: - Drodzy rodzice i chrzestni. Przyniesione przez was dzieci otrzymują z miłości Bożej przez sakrament chrztu nowe życie z wody i z Ducha Świętego. Starajcie się wychować je w wierze tak, aby zachować w nich to Boże życie od skażenia grzechem i umożliwić jego ustawiczny rozwój. Jeśli więc, kierując się wiarą, jesteście gotowi podjąć się tego zadania, to wspominając swój własny chrzest, wyrzeknijcie się grzechu i wyznajcie wiarę w Jezusa Chrystusa. Jest to wiara Kościoła, w której wasze dzieci otrzymują chrzest Czy wyrzekacie się grzechu, aby żyć w wolności dzieci Bożych? Rodzice i Chrzestni: - Wyrzekamy się. Kapłan: - Czy wyrzekacie się wszystkiego, co prowadzi do zła, aby was grzech nie opanował? Rodzice i Chrzestni: - Wyrzekamy się. Kapłan: - Czy wyrzekacie się szatana, który jest głównym sprawcą grzechu? Rodzice i Chrzestni: - Wyrzekamy się. Kapłan: - Czy wierzycie w Boga Ojca wszechmogącego, Stworzyciela nieba i ziemi? Rodzice i Chrzestni: - Wierzymy. Kapłan: - Czy wierzycie w Jezusa Chrystusa... Rodzice i Chrzestni: - Wierzymy. Kapłan: - Czy wierzycie w Ducha Świętego... Rodzice i Chrzestni: - Wierzymy. Kapłan: - Taka jest nasza wiara. Taka jest wiara Kościoła, której wyznawanie jest naszą chlubą, w Chrystusie Panu naszym. Rodzice i Chrzestni oraz wszyscy w kościele: - Amen. Kapłan: - Czy chcecie, aby Joanna Karolina otrzymała chrzest w wierze Kościoła, którą przed chwilą wspólnie wyznaliśmy? Rodzice i Chrzestni: - Chcemy. Kapłan: - Joanno Karolino, ja ciebie chrzczę w Imię Ojca i Syna i Ducha Świętego. Kapłan, Rodzice i Chrzestni z Ludem: - Chwała Ojcu i Synowi, i Duchowi Świętemu... Kapłan odmawia modlitwę i namaszcza Krzyżmem św. dziecko na szczycie głowy. Potem dziecko otrzymuje białą szatę,(inny kolor nie jest dozwolony). Jest wskazane, aby taką szatę przyniosły same rodziny(u nas czyni to najczęściej matka chrzestna). Przed nałożeniem szaty, kapłan mówi: Kapłan: - Joanno Karolino stałaś się nowym stworzeniem i przyoblekłaś się w Chrystusa, dlatego otrzymujesz białą szatę. Niech twoi bliscy słowem i przykładem pomagają ci zachować godność dziecka Bożego nieskalaną aż po życie wieczne. Wszyscy: - Amen. Przed wręczeniem zapalonej świecy, kapłan mówi: Kapłan: - Przyjmijcie światło Chrystusa. Następnie ojciec chrzestny zapala świecę od paschału(lub kapłan zapala świecę i przekazuje ojcu chrzestnemu). Potem mówi kapłan. Kapłan: - Podtrzymywanie tego światła powierza się wam, rodzice i chrzestni, aby wasze dzieckp, oświecone przez Chrystusa, postępowało zawsze jak dziecko światłości, a trwając w wierze, mogło wyjść na spotkanie przychodzącego Pana razem z wszystkimi Świętymi w niebie. I jeszcze dodaje aklamację: - Wy wszyscy, którzy zostaliście ochrzczeni w Chrystusie, przyoblekliście się w Chrystusa. Alleluja, alleluja. Potem następuje dalszy przebieg Mszy świętej. Na Komunię Rodzice i Chrzestni przyjmują Komunię świętą przy balaskach. Rodzice i Chrzestni powinni podejść do Komunii świętej zaraz po spożyciu Eucharystii przez kapłana. Po Mszy świętej Rodzice chrzestni proszeni są o podejście do zakrystii w celu podpisania swojego udziału w chrzcie dziecka.

PROSZĘ PAMIĘTAĆ, ŻE:
ABY OCHRZCIĆ DZIECKO NALEŻY:

1. Wybrać odpowiednich rodziców chrzestnych.

2. Zapisać dziecko w kancelarii parafialnej.

3. Zakupić świecę chrzcielną 

4. Zakupić białą szatkę.

Uwaga! W przypadku związków niesakramentalnych (tzw. bez przeszkód) Kościół ma prawo odmówić udzielenia sakramentu chrztu świętego, gdyż rodzice nie gwarantują wychowania dziecka w pełnej wierze chrześcijańskiej. Wyjątek stanowi zapewnienie takiego wychowania przez rodziców chrzestnych dziecka.
Zapisanie dziecka do chrztu:
Zanim dziecko zostanie ochrzczone, najpierw Rodzice lub jedno z Rodziców powinno przyjść do kancelarii parafialnej w godzinach urzędowania i zapisać dziecko do chrztu. Przy zapisie należy przedstawić księdzu: 

1. Odpis skrócony aktu urodzenia z USC.

2. Dokładne dane tożsamości Rodziców nowo narodzonego dziecka (najlepiej posiadać dowody osobiste obojga Rodziców, ale dodakowo należy znać nazwisko panieńskie matki rodziców dziecka, gdyż nie figuruje ono w dowodzie osobistym)

3. Imię i nazwisko oraz adres zamieszkania Rodziców Chrzestnych.

4. Rodzice Chrzestni powinni mieć przyjęty Sakrament Bierzmowania i być praktykującymi katolikami. (W przypadku Rodziców Chrzestnych z innej parafii, koniecznie muszą oni przedstawić od swojego księdza duszpasterza zaświadczenie stwierdzające, że mogą być rodzicami chrzestnymi)

CELEBRACJA CHRZTU ŚWIĘTEGO

Zdjęcia ślubne, plenerowe i okolicznościowe...
Reportaże z chrztu i fotografia innych uroczystości
W okresie od listopada do marca
W super promocyjnej cenie...

Zapytaj czy są wolne terminy...

gg: 4203195
lub
tlen: marek_zdybel

Prowadzący katechezę przedchrzcielną o samym obrzędzie chrztu świętego winien uwzględnić miejscowe warunki i przebieg celebracji w kościele parafialnym, który może się w szczegółach różnić od przedstawionego poniżej.

Znaczenie i łaska sakramentu chrztu ukazują się jasno w obrzędach jego celebracji. Uczestnicząc w nich z uwagą, śledząc czynności i słowa tej celebracji, wierni są wprowadzani w całe bogactwo tego, co ten sakrament oznacza i co urzeczywistnia w każdym ochrzczonym.

Odnowiony obrzęd chrztu dzieci składa się z trzech zasadniczych części, w których bez trudu można dostrzec strukturę dialogu Boga z człowiekiem.

Bóg działając poprzez Kościół, wyzwala nowo narodzonego człowieka spod mocy zła, i obdarzając go nowym życiem zmartwychwstałego Chrystusa, wprowadza do społeczności swego ludu: nowo narodzony wychodzi na spotkanie Boga w społeczności Kościoła i nawiązuje z Bogiem łączność, która ma się wzmocnić i rozwinąć w wypróbowaną przyjaźń w dalszym świadomym i dojrzałym życiu chrześcijańskim.

Chrzest jest nawiązaniem wspólnoty z Ojcem przez Chrystusa w Duchu Świętym w społeczności Kościoła oraz wejściem na drogę, która ma człowieka doprowadzić do wiecznego życia z Bogiem w społeczności zbawionych.

Wskażemy teraz na główne części liturgii tego sakramentu.

I. OBRZĘD PRZYJĘCIA DZIECKA

- Celebrans zwraca się z pytaniem do rodziców o wybrane imię dziecka.

Podczas chrztu imię Pańskie uświęca człowieka i chrześcijanin otrzymuje swoje imię w Kościele. Może to być imię Świętego, to znaczy ucznia Chrystusa, którego życie było przykładną wiernością swemu Panu. Święty patron jest wzorem miłości i zapewnia wstawiennictwo u Boga. Rodzice, chrzestni i proboszcz powinni troszczyć się, by nie nadawać dziecku imienia obcego duchowi chrześcijańskiemu.

Bóg wzywa każdego po imieniu. Imię każdego człowieka jest święte. Imię jest ikoną osoby. Domaga się szacunku ze względu na godność tego, kto je nosi.

Otrzymane imię pozostaje na zawsze. W Królestwie niebieskim zajaśnieje w pełnym blasku tajemniczy i niepowtarzalny charakter każdej osoby naznaczonej Bożym imieniem. "Zwycięzcy dam (...) biały kamyk, a na kamyku wypisane imię nowe, którego nikt nie zna oprócz tego, kto [je] otrzymuje" (Ap 2,17). "A oto Baranek stojący na górze Syjon, a z Nim sto czterdzieści cztery tysiące, mające imię Jego i imię Jego Ojca wypisane na czołach" (Ap 14,1). - Następne pytanie dotyczy woli rodziców ochrzczenia dziecka oraz podjęcie obowiązku wychowania dziecka w wierze. Chrzestni wyrażają wolę pomagania rodzicom w trudzie wychowania.

- Celebrans wypowiada słowa przyjęcia dziecka do wspólnoty chrześcijańskiej oraz w imieniu tej wspólnoty czyni znak krzyża. Znak krzyża na początku celebracji wyciska pieczęć Chrystusa na tym, który ma do Niego należeć i oznacza łaskę Odkupienia, jaką Chrystus nabył dla nas przez swój Krzyż.

II. LITURGIA SŁOWA

Liturgia Słowa nie tylko objaśnia istotne gesty związane z liturgią sakramentu, lecz ma na celu pogłębienie wiary zgromadzonej wspólnoty, która ma przyjąć do swego grona nowego członka. Przede wszystkim rodzice i chrzestni mają sobie uświadomić, że chrzest, o który proszą dla swych dzieci, nie jest gestem zwyczajowym, ale włączeniem w tajemnicę. Chrystusa i Kościoła.

Głoszenie Słowa Bożego oświeca zgromadzenie prawdą objawioną i pobudza ich do udzielania odpowiedzi wiary, nieodłącznej od chrztu. Chrzest jest bowiem w szczególny sposób "sakramentem wiary", ponieważ jest sakramentalnym wejściem człowieka w życie wiary.

Po słuchaniu Słowa Bożego następuje modlitwa powszechna, którą kończy krótka Litania do Wszystkich Świętych.

Kościół wzywa wstawiennictwa Świętych w tak ważnej okoliczności swego życia, wyznając swą łączność z tymi, którzy przez współpracę z łaską Bożą w pełni urzeczywistnili swe powołanie chrześcijańskie.

Po zakończeniu wezwań do Świętych następuje modlitwa z egzorcyzmem i włożenie ręki.

Modlitwa z egzorcyzmem jest pokornym błaganiem Boga, aby uwolnił dzieci od grzechu pierworodnego i dał im udział w decydującym zwycięstwem zmartwychwstałego Chrystusa nad szatanem.

Po modlitwie z egzorcyzmem kapłan kładzie w milczeniu rękę na dziecku. Gest ten oznacza przyjęcie dziecka pod opiekę i wpływ Kościoła, w którym moc Zbawiciela będzie go chronić i umacniać.

III. OBRZĘD CHRZTU

Woda chrzcielna zostaje poświęcona przez modlitwę epikletyczną (albo podczas obrzędów chrztu, albo w czasie Wigilii Paschalnej). Kościół prosi Boga, by przez swojego Syna i mocą Ducha Świętego zstąpił na tę wodę, aby ci, którzy zostaną w niej ochrzczeni, "narodzili się z wody i z Ducha" (13,5).

Po poświęceniu wody celebrans zwraca się do rodziców i chrzestnych, przypominając im obowiązek wychowania dzieci w wierze Kościoła. Stąd tak ważne jest życie wiary samych rodziców i chrzestnych.

Następuje wówczas istotny obrzęd sakramentu - chrzest w sensie ścisłym. Oznacza on i urzeczywistnia śmierć dla grzechu i wejście w życie Trójcy Świętej przez upodobnienie do Misterium Paschalnego Chrystusa. W sposób najbardziej znaczący dokonuje się chrztu przez trzykrotne zanurzenie w wodzie chrzcielnej. Już od starożytności może on być także udzielany przez trzykrotne polanie wodą głowy kandydata.

W Kościele łacińskim trzykrotnemu polaniu wodą towarzyszą słowa szafarza:

• "N., ja ciebie chrzczę w imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego".

Namaszczenie krzyżmem świętym, wonnym olejem poświęconym przez biskupa, oznacza dar Ducha Świętego dla neofity. Stał się on chrześcijaninem, to znaczy "namaszczonym" Duchem Świętym, wszczepionym w Chrystusa, który jest namaszczony jako kapłan, prorok i król.

Biała szata ukazuje, że ochrzczony "przyoblekł się w Chrystusa" (Ga 3,27) i zmartwychwstał z Chrystusem.

Świeca zapalona od paschału oznacza, że Chrystus oświecił neofitę i że ochrzczeni są w Chrystusie "światłem świata" (Mt 5,14). Uroczyste błogosławieństwo kończy obrzęd udzielania chrztu. Podczas chrztu niemowląt szczególne miejsce zajmuje błogosławieństwo matki.