WADY POSTAWY W PŁASZCZYŹNIE PRZEDNIO – TYLNEJ

PLECY OKRĄGŁE

W warunkach prawidłowych –wypukłość pleców tworzy odcinek piersiowy ukształtowany przez kifozę (wygięcie w tył), której ukształtowanie jest zależne od: wieku, genetyki, somatotyp, siła i napięcie mięsni tułowia, kształt i wielkość lordozy szyjnej i lędźwiowej.

W warunkach nieprawidłowych – patologicznych, krzywizny ulegają zmianom, dając obraz kliniczny wad, które zależne, są od: etiologii, lokalizacji zmian, stopnia zaawansowania zmian.

Etiologia: -wrodzone – dziedziczne plecy okrągłe, często występujące w rodzinie. Ze względna wczesny okres powstawania zmian są trudne do wyrównania.

Plecy okrągłe osteogenne – wrodzone powstałe w wyniku obecności sklinowaciałego trzony piersiowego, wynikiem tych mian jest wytworzenie skrzywień kompensacyjnych, które powinny być pod kontrolą w czasie wzrostu

-nabyte – mogą występować wtórnie, jako jeden z objawów określonych jednostek chorobowych: krzywica, gruźlica kręgosłupa, choroba Scheuermanna, ZZSK, po urazach.

Przyczyną zwiększenia kifozy fizjologicznej mogą być czynniki psychologiczne(kifoza wstydliwych), wady wzroku(kifoza oczno pochodna).

Lokalizacja zmian – kifoza , czyli wygięcie w tył, może występować w 3 wariantach

1-umiejsowineie w odcinku fizjologicznej kifozy(pogłębienie jej)

2-przemieszczenie swojego szczytu w górę lub w dół(kifoza wysoka lub niska)

3-objęcie odcinków kręgosłupa, w których fizjologicznie nie występuje

STOPIEŃ ZAAWANSOWANIA:

-zwracamy uwagę na fakt złej postawy jak i zarówno pierwotnej patologii

-nie korygowana hiperkifoza piersiowa, powstała poprzez dystonię mięśniowo – więzadłową, może doprowadzić do nieodwracalnych zmian typu strukturalnego

-trzony kręgowe odcinka piersiowego fizjologicznie są lekko spłaszczone, a pod wpływem przeciążenia mogą w myśl prawa del pecha – Wolffa ulec zniekształceniu klinopodobnemu. W późniejszym etapie może dojść do uwapnienia więzadła długiego przedniego, zrośnięcia trzonów i ustaleniu kifozy.

-dyski miedzy kręgowe ulegają uciskowi w przedniej części, jadro przemieszcza się ku tyłowi, co prowadzi do trwałego zniekształcenia

-w związku z małą ruchomościom na poziomie odcinka piersiowego(zrośnięcie kręgów z żebrami), zmiany mogą zachodzić bardzo szybko,(siedzenie w szkole, wstydliwość)

Hiperkifoza piersiowa – nadmierne uwypuklenie fizjologicznej krzywizny piersiowej, mająca kompensację w sąsiednich odcinkach, w lordozach szyjnej i lędźwiowej.

Układ mięśniowo – więzadłowy:

-rozciągnięte – prostownik grzbietu, mięsnie karku, równoległoboczny, czworoboczny

-skrócone – piersiowy wielki i mały, zębaty przedni

Klatka piersiowa:

-osiadanie żeber – zbliżenie się ich do siebie

-praca mięsni międzyżebrowych w zbliżonych przyczepach = przykurcz = niewydolność oddechowa

-barki w przód = ucisk obojczyków co w myśl prawa Delpecha Wolffa hamuje rozwój i może doprowadzić do zmian patologicznych

Sylwetka dziecka: głowa i barki wysunięte w przód, klatka piersiowa spłaszczona, łopatki odstające i rozsunięte, kifoza piersiowa nadmiernie uwypuklona.

Ćwiczenia korekcyjne: celem jest wyrobienie prawidłowej postawy skupiając się na ukształtowaniu odcinka piersiowego, ustawienia głowy i pasa barkowego.

-rozciągnięcie mięśni przykurczonych, szczególnie piersiowych

-zwiększenie siły i wytrzymałości mięśni(karku w pozycji cofnięcia głowy, ściągających łopatki w pozycji zbliżenia do kręgosłupa, prostownika grzbietu, odcinka piersiowego w pozycji zbliżenia przyczepów, to jest wyprostu odcinka piersiowego)

-utrzymanie prawidłowej ruchomości kręgosłupa, by zapobiec zesztywnieniu

Dobór ćwiczeń i p.w:

-ze względu na przenoszenie ruchu na odcinka bardziej ruchome, należy poprzez odpowiednia p.w stabilizować odcinek lędźwiowy.

-mięśnie piersiowe nie powinny pracować, zwłaszcza oporowo, w pozycji zbliżenia przyczepów, ale w oddaleniu ich

-mięśnie grzbietu nie powinny pracować w pozycji oddalenia przyczepów, lecz w przybliżeniu

-w ćwiczeniach ogólno kształtujących nie należy wzmacniać mięsni brzucha w pozycji zbliżeni przyczepów, gdyż przy słabym prostowniku powoduje to ściągani żeber i klatki w dół = upośledzenie oddychania dolno żebrowego.

-prawidłowe ustawienie pasa barkowego i łopatek, zgodnie z tendencją unoszenia barków i odwodzenia łopatek, podstawa jest, obniżenie barków i cofnięcie łopatek.

Ćwiczenia rozciągające mięśnie piersiowe:

-rozciągające biernie

-rozciągające czynnie

Ćwiczenia wzmacniające mięsni grzbietu i obręczy barkowej

Uprzywilejowana pozycja wyjściową zwłaszcza przy wzmacnianiu mięsni karku i grzbietu, jest pozycja leżenie przodem, walory pozycji:

-odciążenie od ucisku osiowego kręgosłupa

-wstępne poprawne ułożenie

-przy skłonach w tył i uniesienie głowy – samooporowanie mięsni karku i grzbietu

-możliwość stabilizacji odcinkowej kręgosłupa

KIFOZA PATOLOGICZNA WRODZONA

a)kostno pochodna – występuje w wyniku obecności trzonu o kształcie asymetrycznego klina , widoczny w badaniu RTG z profilu. Zewnętrzne objawia się niewielkim łukiem i ostrym katem załamania. Wada prowadzi do kompensacji w odcinkach sąsiednich.

b)konstytucjonalna – sztywniejąca, ujawnia się wcześnie, ciągnie się w kilku pokoleniach

KIFOZA PATOLOGICZNA NABYTA

a)pourazowa – po złamaniu kręgosłupa, kifoza przyjmuje postać kifoskoliozy.

b)krzywicza (garb krzywiczy – siedzeniowy)– krzywica objawia się zaburzeniem gospodarki wapniowo – fosforanowej, zmiany na poziomie Th9 –L3. Leczenie fizykalne, farmakologiczne i ćwiczenia ruchowe.

c)gruźlicza kątowa (garb gruźliczy)- jest wynikiem procesu gruźliczego w trzonach kręgowych, najczęściej piersiowych dolnych.

KIFOZA MŁODZIEŃCZA (CHOROBA SCHEUERMANNA)

Etiologia: nie jest jasna, podaje się ze przyczyna jest kostnienie nasadowe trzonów , występuje w wieku 11-17 lat i trwa 2-3 lat, postęp choroby kończy się wraz z zakończeniem wzrostu kostnego. Początkowo bezobjawowa, później objawy ogólne podwyższenie temperatury.

Objawy radiologiczne: dotyczą kilku sąsiednich kręgów, głównie w przedniej i środkowej części trzonu i krążka, wpuklenie zawartości krążka do trzonu, trzon przybiera kształt klina, co akcentuje wygięcie ki fotyczne, później przebudową trzonów = utrwalenie zmian.

Objawy kliniczne wczesne : uwydatnienie wyrostków kolczystych, mniejsza ruchomość podczas badania gibkości, zmęczenie nawet ból pozycją pionową.

Objawy kliniczne późne: usztywnienie odcinkowe, ból rozlany, znikający w pozycji leżenia, w pozycjach przeciążeniowych ból.

Leczenie:

-metoda Lyońska – stosujemy u starszych, usunięcie przykurczu zgięciowego w stawach biodrowych, skrócenia mięsni piersiowych i kulszowo – goleniowych, ćwiczenia rozluźniające kręgosłup, autowyciąg, ćwiczenia wyprostne i wzmacniające grzbiet. Założenie gipsowego gorsetu korekcyjnego, po gipsowym bezpośrednio plastykowy + ćwiczenia.

-gorset gipsowy – gdyż występuje hiperlordoza lędźwiowa i sztywna hiperkifoza piersiowa, należy umieścić chorego na stole Cotrela z zastosowaniem wyciągu za miednicę i głowę, kkd podwieszone zgięte w stawach biodrowych i wyprostowane w kolanowych, zmniejszając przodopochylenie miednicy. Zaleta gorsetu jest zastosowanie maksymalnych sił obciążających przednie krawędzie trzonów.

-gorset Milwakee – stosujemy u młodszych w trakcie leczenia by uzyskać hiperkorekcję – kifoza piersiowa do około 20stopni normy . zastosowanie ma sens gdy punkt kostnienia listewek granicznych nie powinny się łączyć z trzonem kręgu. Szybki efekt p/bólowy, odstawiamy go stopniowo.

PLECY WKLĘSŁE – wada dotyczy odcinka lędźwiowego kręgosłupa, istota jest pogłębienie fizjologicznej lordozy lędźwiowej

W warunkach prawidłowych: odcinek lędźwiowy wygięty jest do przodu – lordoza lędźwiowa. Jej wielkość uwarunkowana jest : genetycznie – dotyczy zwłaszcza kości krzyżowej i miednicy, wiek, somatotyp, wielkości stopień ruchomość odcinka piersiowego, ustawienie miednicy, związane z siłą i napięciem mięśni stabilizujące ją.

Odcinek lędźwiowy kręgosłupa jest miejscem o zmniejszonej odporności, wzmocniony jest jedynie mięśniami brzucha, prostownikiem grzbietu, mięśniami lędźwiowymi.

Odcinek lędźwiowy pełni funkcje kompensacyją dla:

-ustawienia miednicy

-ukształtowania i stopnia ruchomości odcinka piersiowego kręgosłupa

W warunkach nieprawidłowych, patologicznych, podlega zmianom w zależnym od etiologii, lokalizacji zmian, stopnia zaawansowania zmian.

Etiologia: mogą być wrodzone lub nabyte.

Lokalizacja zmian:

1-pogłębienie fizjologicznej lordozy lędźwiowej = hiperlordoza lędźwiowa , z tendencja do pogłębienia kifozy piersiowej

2-przemieszczenie szczytu lordozy: niska – kifoza o długim łuku i wysoka – wygięciu lordotycznemu obejmuje dolny odcinek piersiowy

Stopień zaawansowania zmian: Lordoza rzadko ulega zesztywnieniu, wynikiem jest przykurcz tylnych więzadeł i mięśni, zwłaszcza prostownika grzbietu. Jedna z przyczyn są przeciążenia, w przypadku nadmiernie nachylonej podstawy kości krzyżowej przeciąża wyrostki stawowe i więzadło tylne. W nadmiernej ruchomości dyski międzykręgowe również ulegają uszkodzeniom w skutek przeciążenia,.

HIPERLORDOZA LĘDŹWIOWA – nadmierne uwypuklenie fizjologicznej krzywizny lędźwiowej, mająca tendencje do kompensacji w odcinku piersiowym.

Miednica i staw biodrowy, ich stabilizatory:

-wadzie towarzyszy nadmierne przodopochylenie miednicy

-rozciągnięcie i osłabienie mięśni pośladkowych wielkich i kulszowo – goleniowych, mięsni brzucha(prosty-cz podpępkowa)

-napięcie w pozycji przybliżenia przyczepów mięśni biodrowo – lędźwiowego i prostego uda, prostownika grzbietu, czworobocznego lędźwi.

Sylwetka dziecka: wygięcie lordozy lędźwiowej, nad uwypuklającymi się w tył pośladkami, przodopochylenie miednicy, brzuch w wydęty.

Ćwiczenia korekcyjne

-rozciągnięcie mięśni nadmiernie przykurczonych, zwłaszcza biodrowo – lędźwiowego, prostownika grzbietu odcinka lędźwiowego

-zwiększenie siły i wytrzymałości mięsni brzucha(prostego), pośladkowych wielkich, kulszowo – goleniowych w pozycjach przybliżenia przyczepów

-utrzymanie prawidłowej ruchomości kręgosłupa

-wzmocnienie mięśni grzbietu odcinka piersiowego, dla czynnego ustalenia klatki piersiowej

Dobór ćwiczeń i p.w.:

Stabilizacja odcinka lędźwiowego, czyli miednicy, należy:

-przy wzmacnianiu mięśni brzucha w pozycji przybliżeni przyczepów na zniwelowanie przybliżenia przyczepów mięśnia biodrowo – lędźwiowego

-przy korekcji odcinka lędźwiowego odpowiednie ustawienie piersiowego

-przy korygowaniu w pozycji pionowej, odcinkowym lub ogólnym , należy uwzględnić zrównoważenie przednio – tylne w stosunku do płaszczyzny czołowej przechodzącej przez stawy skokowe.

-zmniejszenie lordozy uzyskuje się poprzez skulne ustawienie kkd (siad skulny, leżenie tyłem o nogach ugiętych w stawach biodrowych i kolanowych, stopach opartych o podłoże.

Ćwiczenia rozciągające zespół mięsni nadmiernie napiętych

Ćwiczenia rozciągające zginacze stawu biodrowego

Ćwiczenia rozciągające mięsnie i więzadła grupy tylnej odcinka lędźwiowego

Ćwiczenia wzmacniające mięśnie osłabione

Ćwiczenia wzmacniające mięśnie pośladkowe wielkie i towarzyszące.

Ćwiczenia wzmacniające mięśnie brzucha

Ruchy nóg w stosunku do tułowia

Ćwiczenia wzmacniające odcinek piersiowo – lędźwiowy

PLECY WKLĘSŁO – OKRĄGŁE – są wyrazem kompensacji na tle

a)biernego dostosowania się w przypadka wiotkiej budowy(typ budowy asteniczny). W typ przypadku dziecko nie napina mięsni grzbietu, gdyż są za słabe, wiec cofa górna cześć tułowia, lordozując by pas barkowy znalazł się nad miedniczym = plecy wklęsło – okrągłe wiotkie. Całe zrównoważenie opiera się na strukturach więzadłowo – torebkowych, co zaburza układ mięśniowo – kostny.

b)wyrównanie pod względem morfologicznym i funkcjonalnym lub usztywnienie której z krzywizn fizjologicznych. Jeśli mamy do czynienia ze zesztywnieniem, należy działać w kierunku zwiększenia zakresu ruchomości, jednak należy wziąć pod uwagę etiologię i podłoże wady, p/wskazaniem jest przebyta gruźlica, uraz kręgosłupa, choroba Scheuermanna. Zadaniem ćwiczeń jest czynne utrzymanie gorsetu mięśniowego, by odciążyć miejsca przeciążone.

PLECY PŁASKIE – jest zjawiskiem niekorzystnym dla kręgosłupa, zmniejsza amortyzację kręgosłupa, elementy podlegają przeciążeniom, nadmiernemu zużyciu i dochodzi później do zmian zwyrodnieniowych. Występują w dwóch przypadkach:

-w budowie astenicznej, o słabej, wiotkiej muskulaturze, gdzie zrównoważenie ciała jest możliwe dzięki usztywnieniu jakiegoś segmentu. Zadaniem korekcyjnym jest ogólne i wszechstronne wzmocnienie , uwzględniając elementy uwypuklające kifozę piersiową i lordozujące odcinek lędźwiowy, zwiększające przodopochylenie miednicy.

-u dzieci silnie umięśnionych, intensywnie ćwiczących wzmacniających mięsnie grzbietu. Zadaniem korekcyjnym jest dalsze wzmacnianie w p.w. lordozujących odcinek lędźwiowej i zwiększające przodpochylenie miednicy, kifoztyzujacych odcinek piersiowy by uzyskać wydłużenie prostownika grzbietu.

W obu przypadkach p/wskazane są: siad skulny skrzyżny i prosty, elongacja, hipekorekcje, wyciągi, zwisy.