STOSUNEK PRACY: powołanie, wybór, mianowanie, spółdzielcza umowa o pracę;

RODZAJE UMÓW O PRACĘ umowa na czas nieokreślony; umowa na czas określony; umowa na okres próbny; umowa na zastępstwo; umowa na czas wykonania określonej pracy; umowa w celu przygotowania zawodowego

URLOPY: Urlop wypoczynkowy; Urlop bezpłatny ; Urlopy związane z rodzicielstwem;

OCHRONA PRACY: Przedmiotem ochrony pracy jest pracownik (def. nr 1). Według W. Szuberta [1], ochrona pracy jest to: system środków prawnych, ekonomicznych, organizacyjnych i technicznych, służących zapewnieniu pracownikom bezpieczeństwa i ochrony zdrowia w procesie pracy. BHP; ochrona wynagrodzenia; ochrona pracy kobiet w ciąży;

UMOWA O DZIEŁO I UMOWA ZLECENIE: PODOBIEŃSTWA: umowy cywilnoprawne, określone kodeksem cywilnym; porozumienie stron dążące do konsensusu; nie gwarantują praw pracowniczych; nie powodują podporządkowania się pracodawcy; RÓŻNICE: UMOWA ZLECENIE: umowa starannego działania; może być odpłatna lub nie; zleceniobiorca musi wykonywać powierzone mu zlecenie samodzielnie; zleceniodawca/pracodawca jest zobowiązany do płacenia składek na ubezpieczenie społeczne; wygasa po wykonaniu zleconego zadania; stanowi świadczenie ciągłe lub odnawialne; Są dwa sposoby opodatkowania wynagrodzenia z tytułu umowy zlecenia, zależne od wysokości tego wynagrodzenia: zryczałtowane wg. stawki 18%, gdy wynagrodzenie (przy umowie z osobą niebędącą pracownikiem płatnika) nie przekracza kwoty 200 zł, oraz na zasadach ogólnych gdy wynagrodzenie jest wyższe od 200 zł UMOWA O DZIEŁO: umowa rezultatu; zawsze jest odpłatna; przyjmujący zamówienie zawsze może powierzyć wykonanie dzieła osobie trzeciej ;zamawiający nie jest zobowiązany do płacenia żadnych składek dla przyjmującego zamówienie; wygasa po wykonaniu dzieła i zapłacie za nie; najczęściej jest świadczeniem jednorazowym;

UMOWA SPRZEDAŻY: Umowa cywilna; Sprzedaż jest umową: konsensualną; odpłatną; wzajemną; zobowiązującą, z reguły wywołuje też skutki rozporządzające; kauzalną; Forma umowy: pisemna forma z podpisami poświadczona notoarialnie gdy sprzedajemy przedsiębiorstwo, nieruchomość, prawo użytkowania wieczystego lub spadek; można zastrzec prawo własności rzeczy sprzedanej; Przedmiot umowy sprzedaży: rzeczy oznaczone indywidualnie bądź tylko co do gatunku; energie: elektryczna, wysokich ciśnień, gazowa, wodna, cieplna; prawa majątkowe zbywalne; zespoły rzeczy i praw; SZCZEGÓLNE RODZAJE SPRZEDAŻY: Sprzedaż na raty; Zastrzeżenie własności rzeczy sprzedanej; Sprzedaż z prawem odkupu; Sprzedaż z prawem pierwokupu.

SPÓŁKA JAWNA: półka osobowa, która prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą, a nie jest inną spółką handlową. Każdy wspólnik odpowiada za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem solidarnie z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółką. Umowa spółki jawnej powinna być zawarta w formie pisemnej pod rygorem nieważności. WSPÓLNICY – PRAWA I OBOWIĄZKI: W spółce jawnej odpowiedzialność za zobowiązania spółki ponoszą wszyscy wspólnicy solidarnie z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółką, bez ograniczeń, całym swoim majątkiem zarówno obecnym, jak i przyszłym. Obowiązuje jednak zasada subsydiarnej odpowiedzialności wspólników. Oznacza ona, że wierzyciel może prowadzić egzekucję z

majątku wspólnika dopiero gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna, co nie oznacza jednak, że wierzyciel nie może wcześniej wystąpić z pozwem przeciwko wspólnikom. MAJĄTEK: Majątek spółki jawnej stanowi wszelkie mienie wniesione jako wkład przez wspólników lub nabyte przez spółkę w czasie jej istnienia. Wspólnicy w umowie spółki oznaczają rodzaj oraz wartość wkładu. OSOBOWOŚĆ PRAWNA: Osobowe spółki handlowe, w odróżnieniu od spółek kapitałowych nie posiadają osobowości prawnej, jednakże przypisana im została zdolność prawna, czyli możliwość nabywania we własnym imieniu praw, w tym własność nieruchomości i innych praw rzeczowych, zaciągania zobowiązań, pozywania i bycia pozywaną.

SPÓŁKA PARTNERSKA: Tworzą ją wspólnicy (partnerzy) w celu wykonywania wolnego zawodu w spółce, muszą oni mieć uprawnienia do wykonywania tego zawodu (adwokata, aptekarza). UMOWA SPÓŁKI: określenie wolnego zawodu wykonywanego przez partnerów w ramach spółki; przedmiot działalności spółki; nazwiska i imiona partnerów; firmę i siedzibę spółki; czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony; określenie wkładów wnoszonych przez każdego partnera i ich wartość. WSPÓLNICY – PRAWA I OBOWIĄZKI: Partner nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania spółki powstałe w związku z wykonywaniem przez pozostałych partnerów wolnego zawodu w spółce, jak również za zobowiązania spółki będące następstwem działań lub zaniechań osób zatrudnionych przez spółkę na podstawie umowy o pracę lub innego stosunku prawnego, które podlegały kierownictwu innego partnera przy świadczeniu usług związanych z przedmiotem działalności spółki. Chyba, że umowa stanowi inaczej. Musi być co najmniej j 2 wspólników (przy czym każdy z partnerów musi być uprawniony do wykonywania danego wolnego zawodu); partnerami mogą być tylko osoby fizyczne; OSOBOWOŚĆ PRAWNA jest tzw. ułomna osobą prawną, może we własnym imieniu nabywać prawa, w tym własność nieruchomości i inne prawa rzeczowe, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywana (zdolność sądowa). MAJĄTEK: wspólnicy nie odpowiadają majątkiem osobistym za długi wspólne powstałe z winy innego wspólnika

SPÓŁKA KOMANDYTOWA spółka osobowa mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a odpowiedzialność co najmniej jednego wspólnika (komandytariusza) jest ograniczona. Umowa spółki komandytowej powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. TWORZENIE SPÓŁKI: Spółka komandytowa powstaje z chwilą wpisu do rejestru. Osoby, które działały w imieniu spółki po jej zawiązaniu, a przed jej wpisem do rejestru, odpowiadają solidarnie. OSOBOWOŚĆ PRAWNA: nieposiadającą osobowości prawnej, której Kodeks spółek handlowych przyznał podmiotowość prawną. Spółka może zatem nabywać we własnym imieniu prawa, w tym własność nieruchomości i inne prawa rzeczowe, zaciągać zobowiązania, pozywać oraz być pozywana. REPREZENTACJA SPÓŁKI: Spółkę reprezentują komplementariusze, których z mocy umowy spółki albo prawomocnego orzeczenia sądu nie pozbawiono prawa reprezentowania spółki. Komandytariusz może reprezentować spółkę jedynie jako pełnomocnik. PRAWA I OBOWIĄZKI: Komandytariusz ma prawo żądać odpisu sprawozdania finansowego za rok obrotowy oraz przeglądać księgi i dokumenty celem sprawdzenia jego rzetelności. Na wniosek sąd rejestrowy może, z ważnych powodów, zarządzić w każdym czasie udostępnienie mu sprawozdania finansowego lub złożenie innych wyjaśnień, jak również dopuścić komandytariusza do przejrzenia ksiąg i dokumentów. Komandytariusz nie ma prawa ani obowiązku prowadzenia spraw spółki, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. UDZIAŁ W ZYSKACH: Komandytariusz uczestniczy w zysku spółki proporcjonalnie do jego wkładu rzeczywiście wniesionego do spółki, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA ZOBOWIĄZANIA: komplementariusz: odpowiada za zobowiązania spółki całym swoim majątkiem (odpowiedzialność bez ograniczeń). Odpowiedzialność komplementariusza za zobowiązania spółki została ukształtowana w analogiczny sposób jak odpowiedzialność wspólnika spółki jawnej. Komplementariusz reprezentuje spółkę, jeżeli na mocy umowy spółki albo prawomocnego orzeczenia sądu nie został tego prawa pozbawiony; komandytariusz: odpowiada za zobowiązania tylko do określonej w umowie kwoty tzw. sumy komandytowej, wolny jest natomiast od odpowiedzialności w zakresie wniesionego wkładu. Może reprezentować spółkę, ale tylko jako pełnomocnik. W sytuacji, gdy przekroczy zakres umocowania, będzie działał bez niego, tudzież nie ujawni swego pełnomocnictwa, odpowiadał będzie za skutki swych działań tak samo jak komplementariusz. Komandytariusz będzie odpowiadał również bez ograniczenia za zobowiązania spółki komandytowej, gdy jego nazwisko ( firma ) ujawnione zostanie w firmie(nazwie) spółki.

SPÓŁKA Z O.O. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością może być utworzona przez jedną albo więcej osób w każdym celu prawnie dopuszczalnym, chyba że ustawa stanowi inaczej. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością nie może być zawiązana wyłącznie przez inną jednoosobową spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością! Do powstania spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wymaga się: zawarcia umowy spółki, wniesienia przez wspólników wkładów na pokrycie całego kapitału zakładowego, powołania zarządu, ustanowienia rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej, wpisu do rejestru. Kapitał zakładowy spółki powinien wynosić co najmniej 5 000 złotych. Wartość nominalna udziału nie może być niższa niż 50 złotych. Udziały nie mogą być obejmowane poniżej ich wartości nominalnej. Jeżeli udział jest obejmowany po cenie wyższej od wartości nominalnej, nadwyżkę przelewa się do kapitału zapasowego. OSOBOWOŚĆ PRAWNA: Spółka uzyskuje osobowość prawną w chwili wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego. Z Osobowością prawną spółki wiąże się ograniczona odpowiedzialność wspólników za jej zobowiązania. W świetle prawa wspólnicy spółki nie odpowiadają jednak za jej zobowiązania. WSPÓLNICY: Prawa wspólników: Prawo do uczestniczenia i glosowania w zgromadzeniu wspólników; Prawo do nadzoru nad działalnością spółki; Prawo do dywidendy (udziału w zysku); Prawo do żądania wyłączenia wspólnika; Prawo do zbywania udziałów; Obowiązki wspólników: Obowiązek wniesienia wkładów; Obowiązek wyrównania brakującej wartości aportu (wkład niepieniężny do spółki); Obowiązek dopłaty na rzecz spółki. ORGANY SPÓŁEK: Zgromadzenie wspólników - jest to najwyższa władza spółki z o.o. Zajmuje się głównie podejmowaniem uchwał większości zwykłych lub kwalifikowanych. Zatwierdza sprawozdania z działalności spółki, sprawozdania finansowe oraz udziela absolutorium członkom organów spółki. Ustawowy obowiązek zwołania zwyczajnego zgromadzenia ma zarząd spółki. Zarząd - jest on powoływany przez Zgromadzenie Wspólników lub przez Radę Nadzorczą. Zarząd zajmuje się bieżącym prowadzeniem spraw spółki z o.o. Zgodnie z kodeksem spółek handlowych członkowie Zarządu odpowiadają prywatnym majątkiem za zobowiązanie spółki, w razie jej niewypłacalności. Rada Nadzorcza i Komisja Rewizyjna - organy te sprawują nadzór nad działalnością spółki we wszystkich dziedzinach. W przypadku ustanowienia rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej umowa spółki może wyłączyć albo ograniczyć indywidualną kontrolę wspólników. Obydwa te organy sprawują kontrolę w spółce z o.o. Jednakże kontrola dokonywana przez Radę Nadzorczą może być szersza niż Komisji Rewizyjnej. Innymi słowy, Rada Nadzorcza ma z mocy prawa większe kompetencje od Komisji Rewizyjnej.

PRZEDSIĘBIORSTWO PAŃSTWOWE: jest samodzielnym, samorządnym i samofinansującym się przedsiębiorcą posiadającym osobowość prawną. jest wyodrębnione zarówno pod względem organizacyjnym, ekonomicznym, jak i prawnym. Osobowość prawna zapewnia przedsiębiorstwu możność samodzielnego działania. CECHY: Jako osoba prawna może dokonywać czynności w zakresie prawa cywilnego, samodzielnie nabywać prawa i zaciągać zobowiązania kierując się własnym interesem i podejmując własne decyzje. Jednocześnie przedsiębiorstwo samo podnosi odpowiedzialność za swoje zobowiązania. TWORZENIE: Przedsiębiorstwa państwowe mogą być tworzone jako: przedsiębiorstwa działające na zasadach ogólnych, przedsiębiorstwa użyteczności publicznej. Może zostać stworzone przez: naczelne oraz centralne organy administracji państwowej, Narodowy Bank Polski i banki państwowe. ORGANY PRZEDSIĘBIORSTWA PAŃSTWOWEGO: Ogólne zebranie pracowników lub delegatów - ma prawo: wyrażania opinii we wszystkich sprawach dotyczących przedsiębiorstwa, uchwalania na wniosek dyrektora statutu przedsiębiorstwa, podejmowania uchwał w sprawie podziału zysku przeznaczonego dla załogi; Rada pracownicza - wybierana jest przez ogół pracowników na 2 lata. Kompetencje rady są szerokie i mają charakter trójki: stanowiący, opiniodawczy i kontrolny. Posiada uprawnienie do podejmowania uchwał, co do łączenia, podziału i likwidacji przedsiębiorstwa, powoływania i odwoływania dyrektora; Dyrektor - organ zarządzający przedsiębiorstwem i reprezentujący je na zewnątrz. Podejmuje on samodzielne decyzje i ponosi za nie odpowiedzialność. Powołany przez rade pracowniczą spośród kandydatów wyłonionych w drodze konkursu. UMOWA: minimum 3 lat między Skarbem Państwa reprezentowanym przez organ założycielski, a zarządcą. Po powołaniu organ założycielski ustanawia radę nadzorczą z czego jedną trzecią składu wybierają pracownicy. NADZÓR: Działalność przedsiębiorstwa jest kontrolowana przez organ założycielski, posiada on prawo do wkraczania w sprawy przedsiębiorstwa w określonych przez ustawy przypadkach. Wszystkie uprawnienia w zakresie nadzoru mogą zostać przekazane radzie nadzorczej.

SPÓŁDZIELNIE: może założyć min. 10 osób fizycznych lub 3 osoby prawne. Założyciele muszą: uchwalić statut, wybrać organy spółdzielni, tj. radę nadzorczą i zarząd, dokonać wpisu w Krajowym Rejestrze Sądowym w rejestrze spółdzielni. Z chwilą zarejestrowania spółdzielnia uzyskuje osobowość prawną, a założyciele stają się członkami spółdzielni. Przystąpienie członka do spółdzielni następuje na mocy złożenia deklaracji, wniesienia udziału i przyjęcia go w poczet członków przez organ określony w statucie. Niezależnie od liczby wniesionych udziałów, każdy członek spółdzielnie ma jeden głos w walnym zgromadzeniu. OSOBOWOŚĆ PRAWNA: Każda spółdzielnia jest wyposażona w osobowość prawną, którą nabywa z chwilą wpisu do KRS. Spółdzielnia powstaje w oparciu o środki finansowe przekazywane na jej rzecz, głownie są to wpłaty pieniężne i inne składniki majątkowe wnoszone przez członków, a także dochody z innych źródeł. Majątek spółdzielni jest prywatną własnością jej członków. Z tym, że jest ona w zasadzie niepodzielna między członków w czasie trwania spółdzielni. Dopiero w przypadku likwidacji spółdzielni możliwy jest podział jej majątku. ORGANY SPÓŁDZIELNI: walne zgromadzenie członków – decyduje ono najważniejszych sprawach spółdzielni (wybór członków rady nadzorczej, zatwierdzanie sprawozdań finansowych); rada nadzorcza – jest organem wybieranym przez walne zgromadzenie członków – sprawuje kontrolę i nadzór nad działalnością zarządu; zarząd – składa się z co najmniej 3 członków (na czele z prezesem) – prowadzi bieżącą działalność spółdzielni oraz reprezentuje ją na zewnątrz WSPÓLNICY: Prawa i obowiązki wynikające z członkostwa w spółdzielni są dla wszystkich członków równe. Członek spółdzielni ma prawo: uczestniczenia w walnym zgromadzeniu lub zebraniu grupy członkowskiej; wybierania i bycia wybieranym do organów spółdzielni; otrzymania odpisu statutu i regulaminów; żądania rozpatrzenia przez właściwe organy spółdzielni wniosków dotyczących jej działalności; udziału w nadwyżce bilansowej; do świadczeń spółdzielni w zakresie jej statutowej działalności. MAJĄTEK fundusz udziałowy – powstaje z wpłat udziałów członkowskich. W razie likwidacji spółdzielni, bądź ustania członkostwa, podlega on zwrotowi byłemu członkowi, chyba że został przeznaczony na pokrycie strat spółdzielni, fundusz zasobowy – powstaje z wpisowego, części nadwyżki bilansowej i z innych źródeł. Jest niepodzielny i bezzwrotny; fundusz wkładów – istnieje tylko w niektórych spółdzielniach, które wymagają wniesienia wkładu (budowlanego, ziemi). Podlega zwrotowi i w odróżnieniu od poprzednich funduszy, nie uczestniczy w pokryciu straty. Majątek spółdzielni jest prywatną własnością jej członków, a zysk podlega podziałowi na podstawie uchwały walnego zgromadzenia.

ORGANIZACJE NON-PROFIT: Organizacja nie nastawiona na zysk, uzyskuje ona niezbędne środki finansowe z różnych budżetów publicznych: państwowych, regionalnych, lokalnych. Najczęściej to stowarzyszenia, fundacje o celach niezarobkowych. Wszystkie środki finansowe organizacji non- profit są przeznaczane na realizację celów określonych statucie. Organizacje te mogą prowadzić działalność gospodarczą, ale ich dochody są przeznaczane na finansowanie działalności oraz realizacje celów statutowych, a nie mogą one zostać rozdzielone pomiędzy osoby pracujące w tych organizacjach. REJESTRACJA: FUNDACJA – mogą ustanawiać osoby fizyczne niezależnie od ich obywatelstwa i miejsca zamieszkania bądź osoby prawne mające siedziby w Polsce lub za granicą. Fundacji nie może powołać jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej, np. spółka cywilna. Oświadczenie woli o ustanowieniu fundacji powinno być złożone w formie aktu notarialnego. Zachowania tej formy nie wymaga się, jeżeli ustanowienie fundacji następuje w testamencie. W oświadczeniu woli o ustanowieniu fundacji fundator powinien wskazać cel fundacji oraz składniki majątkowe przeznaczone na jego realizację. Mogą to być pieniądze, papiery wartościowe, a także oddane fundacji na własność rzeczy ruchome i nieruchomości. STOWARZYSZENIE - Osoby w liczbie co najmniej piętnastu, pragnące założyć stowarzyszenie, uchwalają statut stowarzyszenia i wybierają komitet założycielski. Komitet założycielski składa do sądu rejestrowego wniosek o rejestrację wraz ze statutem, listą założycieli, zawierającą imiona i nazwiska, datę i miejsce urodzenia, miejsce zamieszkania oraz własnoręczne podpisy założycieli, protokół z wyboru komitetu założycielskiego, a także informację o adresie tymczasowej siedziby stowarzyszenia. Wniosek o zarejestrowanie stowarzyszenia sąd rejestrowy rozpoznaje niezwłocznie, a rozstrzygnięcie powinno nastąpić nie później niż w ciągu 3 miesięcy od dnia złożenia wniosku. Stowarzyszenie uzyskuje osobowość prawną i może rozpocząć działalność z chwilą wpisania do Krajowego Rejestru Sądowego (KRS). Postępowanie w sprawach o wpis stowarzyszenia do rejestru stowarzyszeń jest wolne od opłat sądowych. ZWIĄZEK ZAWODOWY - Powstaje z mocy uchwały o jego utworzeniu, podjętej przez co najmniej 10 osób uprawnionych do tworzenia związków zawodowych. Osoby, które podjęły uchwałę o utworzeniu związku zawodowego, uchwalają statut i wybierają komitet założycielski w liczbie od 3 do 7 osób. Prawo tworzenia i wstępowania do związków zawodowych mają pracownicy bez względu na podstawę stosunku pracy, członkowie rolniczych spółdzielni produkcyjnych oraz osoby wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej, jeżeli nie są pracodawcami. Osobom wykonującym pracę nakładczą przysługuje prawo wstępowania do związków zawodowych działających w zakładzie pracy, z którym nawiązały umowę o pracę nakładczą. Związek zawodowy podlega obowiązkowi rejestracji w Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS) i z dniem rejestracji nabywa osobowość prawną, lecz jeżeli komitet założycielski nie złoży w terminie 30 dni od dnia założenia związku wniosku o rejestrację, uchwała o utworzeniu związku traci moc. ORGANY: FUNDACJA - To statut określa skład i organizację zarządu, sposób powoływania oraz obowiązki i uprawnienia tego organu i jego członków. Statut może przewidywać tworzenie obok zarządu innych organów fundacji. STOWARZYSZENIE - Władze stowarzyszenia, tryb dokonywania ich wyboru, uzupełniania składu oraz ich kompetencje określa statut stowarzyszenia. Najwyższą władzą stowarzyszenia jest walne zebranie członków. W sprawach, w których statut nie określa właściwości władz stowarzyszenia, podejmowanie uchwał należy do walnego zebrania członków. Statut może przewidywać zamiast walnego zebrania członków zebranie delegatów lub zastąpienie walnego zebrania członków zebraniem delegatów. Stowarzyszenie jest obowiązane posiadać zarząd i organ kontroli wewnętrznej. Zarząd jednoosobowy reprezentuje stowarzyszenie jednoosobowo. Jeżeli zarząd stowarzyszenia jest wieloosobowy to jedynie statut stowarzyszenia może regulować sposób wykonywania reprezentacji. ZWIĄZKI ZAWODOWE - Określenie struktury organizacyjnej związku zawodowego, w tym także ilości członków związku, która pozwala powołać zakładową organizację związkową, następuje w statucie i uchwałach statutowych organów związkowych. Może to być zarząd, komisja rewizyjna, rada nadzorcza, komisja zarządcza. Ważne, aby kompetencje organów zostały określone precyzyjnie, wygodne jest, aby powstał odrębny organ zarządczy, kontroli oraz coś na kształt walnego zgromadzenia. Warto rozważnie ustalać sposób reprezentacji związku zawodowego, w szczególności uprawnienie do zaciągania zobowiązań przez poszczególne osoby, członków organów czy całe organy. OPODATKOWANIE: Organizacjom non-profit przysługuje zwolnienie od: Podatku dochodowego od osób prawnych, Podatku od nieruchomości, Podatku od czynności cywilnoprawnych, Opłaty skarbowej, Opłaty sądowej, W odniesieniu do prowadzonej przez nią działalności pożytku publicznego.