CHOROBA NADCIŚNIENIOWA

Stan podwyższonego ciśnienia tętniczego powyżej 20,0/12,0 kPa (140/90 mm Hg), zarówno skurczowego, jak i rozkurczowego, z niekorzystnymi tego skutkami w samym układzie krążenia oraz w innych narządach ustroju, przede wszystkim w nerkach i mózgu, bez żadnych uchwytnych przyczyn.
W etiologii choroby nadciśnieniowej bierze się pod uwagę wpływy neuropsychogenne, które angażując ośrodkowy i autonomiczny układ nerwowy, pośrednio powodują wydzielanie przez nich adrenaliny i noradrenaliny podwyższających ciśnienie tętnicze.

W przebiegu choroby wyróżnia się okresy:
- I - wstępny, czyli przednadciśnieniowy, w którym podwyższenie ciśnienia zjawia się tylko przygodnie, a chorzy skarżą się na niepokój, kołatanie serca, zawroty głowy, potliwość, okresową bezsenność.
- II - ciśnienie jest na ogół podwyższone, ale może jeszcze wracać do stanu prawidłowego po dłuższym wypoczynku, a choremu dokuczają bóle i zawroty głowy, obniżenie sprawności psychicznej i fizycznej, pieczenie i bóle za mostkiem - jako wyraz upośledzenia krążenia wieńcowego, zadyszka przy wysiłkach.
- III - ciśnienia ustalonego w granicach 22,7/13,3-33,3/16,0 kPa (170/100-250/120 mm Hg) lub wyżej, z wyraźnymi zmianami narządowymi w zakresie serca, naczyń wieńcowych i mózgowych oraz oczu. Nierzadko dochodzi wówczas do powikłań: niewydolności lewej komory serca, obrzęku płuc, zawału serca, krwotoku mózgowego.
- IV - zejściowy, cechujący się zmianami w narządach wewnętrznych, zwłaszcza w sercu (zawały), w mózgu (wylewy, ogniska rozmiękania z niedowładami lub porażeniami), w nerkach (postępująca niewydolność nerek), w zakresie oczu (duże zmiany zwyrodnieniowe siatkówki z postępującym upośledzeniem wzroku, choroba naczyń siatkówki.

Choroba nadciśnieniowa trwa od 10 do 20 lat. 70% chorych umiera z powodu niewydolności krążenia (zawał mięśnia sercowego), 20% z powodu powikłań mózgowych (udar mózgu).

NADCIŚNIENIE TĘTNICZE

Jeżeli kilkukrotne pomiary ciśnienia tętniczego w pewnym okresie czasu przekraczają wartość 140/90 mm Hg to upoważnia to do rozpoznania nadciśnienia tętniczego. Istnieją również określone sytuacje, w których za nieprawidłowe uznaje się ciśnienie wyższe od 130/80 mm Hg. Dotyczy to tych osób które są bardzo zagrożone wystąpieniem chorób układu sercowo-naczyniowego lub już są nimi dotknięte, przebyły na przykład zawał serca, udar mózgu albo rozpoznawana jest u nich cukrzyca. Nadciśnienia nie można rozpoznać na podstawie jednorazowego pomiaru. Dopiero wartości ciśnienia uzyskane w trakcie kilku pomiarów świadczą o tym, że ciśnienie jest nieprawidłowe. Niekiedy nadciśnienie tętnicze rozpoznaje się na podstawie małej liczby pomiarów. Ma to miejsce wtedy, kiedy u danej osoby obecne są powikłania spowodowane nadciśnieniem tętniczym.
Bywa, że podwyższona jest tylko jedna wartość ciśnienia, a druga pozostaje prawidłowa. Taka sytuacja również upoważnia do rozpoznania nadciśnienia. W przypadku podwyższenia ciśnienia skurczowego do wartości powyżej 140 mm Hg, przy prawidłowym tzn. niższym niż 90 mm Hg ciśnieniu rozkurczowym, rozpoznawane jest tzw. izolowane skurczowe nadciśnienie tętnicze. Ma to często miejsce u osób w starszych.

Dotychczasowa granica służąca do rozpoznania nadciśnienia tętniczego, czyli wartość 140/90 mm Hg została ustalona w oparciu o obserwacje kliniczne. Wiele badań wskazuje, że u osób z ciśnieniem tętniczym równym lub wyższym od 140/90 mm Hg częściej niż u innych dochodzi do uszkodzenia serca, nerek oraz mózgu i do rozwoju miażdżycy.
O nadciśnieniu tętniczym mówimy, gdy średnia z kilku pomiarów przekracza 140/90 mmHg.