LEKI STOSOWANE W CHOROBIE NIEDOKRWIENNEJ SERCA ( dusznicy bolesnej czy też chorobie wieńcowej ).
Dusznica bolesna wywołana jest zaburzeniami równowagi między zapotrzebowaniem m. sercowego na tlen i związki energetyczne a dostarczeniem tych substancji z krwią przepływającą przez naczynia wieńcowe. Najczęstszą przyczyna duszności bolesnej jest miażdżyca naczyń wieńcowych która powoduje znaczne zmniejszenie przepływu krwi przez naczynia wieńcowe, rzadziej przyczyną tej choroby jest skurcz naczyń wieńcowych który występuje w odmianie tej choroby zwanej dusznicą PRINZMETALA. Głównymi objawami dusznicy bolesnej jest ból za mostkiem odczuwany jako ucisk, pieczenie, palenie promieniujące do kończyn górnych, łopatek lub żuchwy, bóle te pojawiają się zwykle po wysiłku fizycznym lub umysłowym. CELEM FARMAKOTERAPII jest poprawa bilansu energetycznego m. sercowego. Najważniejsze znaczenie w leczeniu duszności bolesnej mają takie grupy leków jak :
1 AZOTANY, 2LEKI BLOKUJĄCE REC.β ADRENERGICZNY (BLOKERY) 3 BLOKERY KANAŁU WAPNIOWEGO
Z punktu widzenia klinicznego można te leki podzielić na: 1.stosowane w napadzie bólu 2.stosowane przewlekle (profilaktycznie)
AZOTANY do tej gr. zaliczamy: NITROGLICETYNA, DIAZOTAN IZOSORBIDU, MONOAZOTAN IZOSORBIDU, leki te rozszerzają naczynia krwionośne a szczególnie żylne to z kolei prowadzi do spadku powrotu żylnego a to do zmniejszenia zużycia tlenu przez m. sercowy i poprawy bilansu energetycznego serca. Azotany rozszerzają również naczynia wieńcowe co ma znaczenie w znoszeniu napadu bólów wywołanych skurczem naczyń wieńcowych (duszność prinzmetala)
DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE- wynikają ze wzmożonego działania farmakologicznego i są to: zaczerwienienie skóry twarzy, szyi, bóle głowy spowodowane rozszerzeniem naczyń mózgowych, omdlenia które pojawiają się gdy chory pozostaje dłużej w pozycji stojącej. Po zastosowaniu zbyt dużych dawek może dojść do ↓ ciśnienia krwi i odruchowego pobudzenia ukł. współczulnego co zwiększa zużycie tlenu przez serce i może nasilić objawy dusznicy.
Azotany są lekami z wyboru stosowane w celu przerwania napadu dusznicy bolesnej, w takich przypadkach stosuje się nitroglicerynę i diazotan izosorbidu podjęzykowo, taką drogę podania wykorzystuje się także gdy leki te są stosowane zapobiegawczo przed spodziewanym np. wysiłkiem fizycznym lub psychicznym. Przewlekle azotany są stosowane w różnych postaciach farmaceutycznych o przedłużonym czasie działania ( np. tab. maści, plastry). Azotany stosuje się również przy zawale serca, podawane są wówczas i.v. Korzystne działanie polega na zmniejszeniu strefy martwicy spowodowanej zawałem. W czasie przewlekłego stosowania azotanów rozwija się tolerancja na ten leki. Nie wolno nagle przerwać leczenia azotanami (w przewlekłym stosowaniu ) gdyż grozi to gwałtownym zaostrzeniem objawów dusznicowych.
Preparaty: NITROGLICERYNA- podjęzykowo (tab. aerozol) działa po1-3 min. a efekt utrzymuje się do 30 min. W ciągu 15min chory może zażyć podjęzykowo max.1mg.(2tab.podjęzykowe), a areozol 1 psiknięcie =0,4mg czyli podąć 2 psiknięcia. Jeśli chory stosuje nitroglicerynę I-szy raz to należy zalecić zażycie pół tab.(0,25mg.) aby sprawdzić wrażliwość chorego na lek. Amp.5i10mg (do wlewów). Przewlekle stosuje się nitroglicerynę w tab. o przedłużonym czasie działania, które możą być podawane co 12h. Z uwagi na efekt I-ego przejścia przez wątrobę dawki nitrogliceryny podawane doustnie są znacznie wyższe od tych stosowanych podjęzykowo. DIAZOTAN IZOZORBIDU może być stosowany różnymi drogami np. podjęzykowo, doustnie, i.v., we wlewie kroplowym-stany ostre i stosowane przewlekle. Natomiast MONOAZOTAN IZOSORBIDU stosowany wyłącznie przewlekle (tab).
β BLOKERY- działanie terapeutyczne β blokerów w dusznicy bolesnej polega na tym że znosząc działanie amin katecholowych na serce zmniejszają częstość skurczów serca oraz jego kurczliwość. Te dwa efekty prowadzą do spadku zużycia tlenu przez serce i poprawy bilansu energetycznego. Leki te są stosowane u chorych z dusznica bolesną wysiłkową. Stosuje się je wówczas zapobiegawczo doustnie a w zaostrzeniach choroby i.v. mogą być stosowane w zawale serca z cechami klinicznymi wzmożonej stymulacji współczulnej (tachykardia, ↑RR) oraz u chorych po przebytym zawale. β blokerów nie stosuje się w odmianie Princmetala dusznicy
BLOKERY KANAŁU WAPNIOWEGO-leki te zapobiegają napadowi dusznicy głównie na skutek działania rozszerzającego naczynia tętnicze oraz ujemnego wpływu inotropowego i chronotropowego na serce (↓siły skurczu, zwalnianie AS), dzięki takiemu działaniu zmniejszają zużycie tlenu przez serce. Rozszerzają też naczynia wieńcowe i dlatego są również stosowane w leczeniu dusznicy Prinzmetala. Ponadto są stosowane w przypadkach nietolerancji azotanów lub β blokerów. Leki te podaje się doustnie dla uzyskania szybkiego efektu podjęzykowo.
Preparaty: WERAPAMIL, DILTIAZEM, NIFEDYPINA, AMLODYPINA. Nifedypina- rzadko stosowana, tylko doraźnie z uwagi na działanie niepożądane.
LEKI STOSOWANE W NADCIŚNIENIU TETNICZYM
Nadciśnienie może mieć charakter pierwotny- samoistny, co oznacza że przyczyna jest nieznana. Nadciśnienie to wymaga leczenia farmakologicznego, którego celem jest ↓ciśnienia krwi do wartości prawidłowych i dzięki temu zapobieganiu różnym powikłaniom takim jak: przerost lewej komory serca, białkomocz, niewydolność krążenia i nerek.
Ciśnienie krwi = pojemność x opór obwodowy (naczynia tętnicze -grubość)
↓ ↓
rzut serca akcja serca
↓ ↓
kurczliwość powrót żylny
m. sercowego ↓ ↓
obj. płynów napięcie ścian naczyń żylnych
krążących
Leki obniżające ciśnienie krwi mogą zmniejszać:
- objetość płynów krążących (np. leki moczopędne)
- pojemność minutową serca (np. β blokery)-kurczliwość i AS↓
- opór obwodowy-czyli rozszerzać naczynia tętnicze (leki- blokery kanału wapniowego)
- napiecie naczyń tętniczych i żylnych (np. inhibitory konwertazy angiotensyny IEKA)
4 PODSTAWOWE GRUPY W LECZENIU PRZEWLEKŁYM NADCIŚNIENIA TĘTNICZEGO:
1 inhibitory konwertazy angiotensyny ( IEKA )
2 leki moczopędne
3 β blokery
4 blokery kanału wapniowego
LEKI MOCZOPĘDNE ( diuretyki ) z pośród tych leków w nadciśnieniu tętniczym wykorzystuje się: a)tiazydy b)diuretyki pętlowe c)środki oszczędzające potas
TIAZYDY W leczeniu przewlekłym nadciśnienia największe znaczenie mają tiazydy, leki te zmniejszają objętość płynów krążących a także rozszerzają naczynia krwionośne. Działania niepożądane mogą wynikać z efektu moczopędnego, i są to:
-spadeik poziomu potasu i magnezu we krwi oraz powoduje zaburzenia metaboliczne tj. wywołuje wzrost poziomu glukozy i kwasu moczowego we krwi, a także zaburzenia gospodarki lipidowej. Do najczęściej stosowanych tiazydów należą hydrochlorotiazyd stosowany w monoterapii lub w terapii skojarzonej z innymi lekami ↓RR
DIURETYKI PETLOWE (furosemid) moczopędne o bardzo dużej sile działania. Z tego względu są wykorzystywane w nadciśnieniu przebiegającym z równoczesną niewydolnością nerek oraz w przypadkach oporności na konwencjonalne leczenie. Furosemid może być podawany doustnie i i.v., działa szybko i krótko z uwagi na silne działanie moczopędne istnieje niebezpieczeństwo wystąpienia zaburzeń wodno elektrolitowych i kwasowo-zasadowych.
IEKA- leki te hamują syntezę angiotensyny co powoduje rozszerzenie naczyń tętniczych i żylnych, a ponadto zwiększone wydalanie sodu i wody z ustroju. Oba te efekty przyczyniają się do ↓ciśnienia krwi. Leki te mają niska toksyczność, mogą jednak spowodować suchy kaszel, ↑ poziomu potasu we krwi.
Do leków tych należą: KAPTOPRIL- doraźnie podjęzykowo doustnie, ENALAPRIL- doustnie, PERYNDOPRIL- doustnie.
Leki te stosowane są samodzielnie lub skojarzone z lekami moczopędnymi
β BLOKERY - ↓RR ponieważ zmniejszają pojemność minutową serca.
BLOKERY KANAŁU WAPNIOWEGO- ↓RR bo rozszerzają naczynia tętnicze a także niektórzy przedstawiciela tacy jak WERAPAMIL czy DILTIAZEM dodatkowo zmniejszają pojemność minutową serca.
1