ZWALCZANIE PRZESTĘPCZOŚCI:

1. Zagadnienia:

1. Definicja przestępstwa i przestępczości.

2. Cechy przestępczości (intensywność, dynamika, struktura, geografia).

3. Źródła informacji o przestępczości. Statystyka sądowa, prokuratorska, policyjna.

4. Organy zwalczające przestępczość

- Policja

- Żandarmeria Wojskowa

- ABW

- CBA.

5. Stan przestępczości w Polsce.

6. Polityka karna.

7. Polityka profilaktyczna.

8. Współpraca międzynarodowa

– ONZ

– Interpol

– Europol

9. Taktyka zwalczania przestępczości kryminalnej.

10. Działania realizowane wobec wybranych grup przestępstw kryminalnych:

- przestępstwa przeciwko mieniu,

- przestępstwa rozbójnicze,

- przestępstwa narkotykowe.

11. Działania realizowane wobec przestępstw gospodarczych.

12. Działania realizowane wobec przestępstw w ruchu drogowym.

13. Zwalczanie przestępczości w oparciu o Koncepcję Ruchomych Przestrzeni.

14. Metodyka badania miejsca zdarzenia przestępczego w ujęciu ogólnym.

15. Przebieg postępowania karnego - dochodzenie, śledztwo.

2.

Przestępstwo:

– czyn zabroniony pod groźbą kary przez ustawę, zbrodnia lub występek

– czyn zabroniony zakazany, społecznie szkodliwy lub społecznie niebezpieczny, konkretnie zdefiniowany i zagrożony karą na mocy prawa karnego

– [KK] czyn zabroniony pod groźbą kary, jako zbrodnia albo występek, przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia, bezprawny, zawiniony i społecznie szkodliwy w stopniu wyższym niż znikomy.

Zbrodnia – czyn zabroniony, zagrożony karą pozbawienia wolności na czas nie krótszy niż 3 lata lub karą surowszą.

Występek – czyn zabroniony, zagrożony karą grzywny powyżej 30 stawek dziennych, karą ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności przekraczającą miesiąc.

Zbrodnię można popełnić tylko umyślnie, występek także nieumyślnie, jeśli ustawa tak stanowi.

Przestępczość – zbiór czynów zabronionych, popełnionych na danym terenie w danej jednostce czasu.

Przestępczość:

• intensywność – można określić na podstawie danych liczbowych. Nie można mówić o intensywność przestępstw, bo nie znamy ich liczby – przestrzeni rzeczywistej. Możemy wtedy mówić o wszczętej, stwierdzonej i osądzonej.

• ciemna liczba przestępstw – przestępstwa niezgłoszone

• przestępczość zgłoszona – liczba przestępstw, których organy ścigania podjęły informację

• liczba przestępstw zgłoszonych, których nie było – zostało wszczęte postępowanie i stwierdzono, że przestępstwo nie zaistniało, np.: zgubiony, a nie skradziony

• przestępczość stwierdzona – czyn zaistniał i został potwierdzony w wyniku postępowania

• brak ustawowych znamion czynu zabronionego – [znamiona] są to elementy przepisu karnego, które opisują konstrukcję danego przestępstwa, wskazują jakie dokładnie zachowanie danej osoby oraz jakie okoliczności zdarzenia powodują, iż można mówić o popełnieniu lub nie popełnieniu przestępstwa

• przestępczość osądzona – ogół czynów, których charakter jako przestępstwa został potwierdzony w wyniku postępowania sądowego

Struktura przestępczości – dzielimy na grupy czyny zabronione wg rodzaju przedmiotu przestępstw:

• przeciwko pokojowi powszechnemu

• przeciwko ludzkości

• przestępstwa wojenne

• przeciwko RP

• przeciwko obronności

• przeciwko życiu i zdrowiu

• przeciwko bezpieczeństwu powszechnemu

• przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji

• przeciwko mieniu

3.

Funkcje prawa karnego:

• ochronna – ochrona dóbr mających istotne znaczenie dla rozwoju jednostki i funkcjonowania społ.

• gwarancyjna – zabezpiecza jednostkę przed ingerencją w jej prawa przez władzę

• sprawiedliwościowa – zaspokojenie poczucia sprawiedliwości

• prewencyjna – odwet za popełnione przestępstwo spełnia funkcje zapobiegawcze, wychowawcze, oddziałuje na społ.

• kompensacyjna – naprawienie zła, które zostało wyrządzone poszkodowanemu w takim stopniu, w jakim jest to możliwe

• subsydiarna (pomocnicza) – wypiera i sankcjonuje najcięższe naruszenia norm postępowania zawartych w innych gałęziach prawa

Zasady prawne dotyczące stosowania represji karnej:

• zasada określoności przestępstwa i kary

• zasada odpowiedzialności za czyn

• zasada indywidualizacji odpowiedzialności i wymiaru kary

• zasada winy (czyn musi być zawiniony)

• zasada humanitaryzmu

Znamiona przestępstwa – charakterystyczne cechy przestępstwa różniące je od innych przestępstw:

• podmiot przestępstwa – kto?; osoba sprawcy

• przedmiot przestępstwa – czyli dobro, przeciwko któremu przestępstwo było skierowane, np.: wolność, życie, mienie

• strona podmiotowa przestępstwa – czyli okoliczności subiektywne, związane z psychiką sprawcy

• strona przedmiotowa przestępstwa – w jaki sposób doszło do jego popełnienia, okoliczności jego popełnienia, modus operandi (charakterystyczny sposób zachowania się sprawcy, który kształtuje jego indywidualne cechy; 7 złotych pytań) .

Podział przestępstw:

1. ze wzgl. na wysokość kary grożącej za ich popełnienie (zbrodnia i występek)

2. ze wzgl. na rodzaj winy sprawcy (umyślne i nieumyślne)

3. ze wzgl. na sposób działania (przez działanie i przez zaniechanie)

4. ze wzgl. na sposób ich ścigania (z oskarżenia publicznego lub prywatnego)

Etapy działania sprawcy:

1. przygotowanie

2. usiłowanie (chce, ale nieudolnie)

3. wykonanie

sprawstwo indywidualne – realizacja znamiona czynu zabronionego przez jednego sprawcę (świadoma decyzja i działanie)

współsprawstwo – współdziałanie 2 lub więcej osób na podstawie porozumienia, którego treścią jest popełnienie czynu zabronionego, porozumienie to musi nastąpić przed lub w trakcie dokonywania czynu

podżeganie – nakłanianie innej osoby do dokonania przestępstwa

pomocnictwo – ułatwianie innej osobie dokonania czynu zabronionego

obrona konieczna i stan wyższej konieczności KONTRATYPY USTAWOWE

Okoliczności wyłączające karną bezprawność czynu – zaistnienie kontratypu powoduje, że zachowanie wypełniające znamiona czynu zabronionego nie jest przestępstwem – postępowanie, które w normalnych warunkach jest bezprawne, staje się prawnie dozwolone, ze wzgl. na zaistnienie określonych przesłanek.

4.

Kara – orzekany przez sąd wobec sprawcy przestępstwa, środek przymusu państwowego stwarzający dla niego osobistą dolegliwość i wyrażający społeczne potępienie dla popełnionego przestępstwa.

Kary w Polsce:

– grzywna

– ograniczenie wolności

– pozbawienie wolności

– pozbawienie wolności na 25 lat

– dożywotnie pozbawienie wolności

Środki karne:

• pozbawienie prawa publicznych

• zakaz wykonywania zawodu

• zakaz zajmowania stanowiska

• zakaz prowadzenia działalności gospodarczej, działalności związanej z wychowaniem, leczeniem, edukacją małoletnich lub opieką nad nimi

• przepadek mienia

• zakaz wstępu na imprezy masowe

• zakaz prowadzenia pojazdów (przy wykroczeniu na czas od 6 miesięcy do 3 lat; przestępstwo od roku do 10 lat)

• podanie wyroku do opinii publicznej

• nawiązka, świadczenie pieniężne

• obowiązek naprawienia szkody

• obowiązek powstrzymania od przebywania w określonych środowiskach, miejscach, kontaktu z kimś bez zgody sądu

5.

Grupy przestępstw:

* przestępstwa przeciwko obronności:

- przestępstwa przeciwko dobru RP

- zamach terrorystyczny

- podjęcie służby w obcym wojsku

- żandarmeria wojskowa, ABW, kontrwywiad

* przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu:

- zabójstwo: zwykłe i kwalifikowane (szczególne okrucieństwo, przetrzymywanie zakładnika, rozbój)

- eutanazja

- aborcja

- nieumyślne spowodowanie śmierci

- naruszenie czynności narządów, kalectwo, pozbawienie płodzenia, słuchu, wzroku

- pobicie (naruszenie nietykalności 1x1; pobicie – więcej niż 1 na 1, minimum 3 osoby, lub 1x1, ale sprawca używa niebezpiecznego narzędzia)

* przeciwko bezpieczeństwu publicznemu:

- pożar

- zawalenie się budynku

- osunięcie się ziemi, skały, śniegu

* przeciwko bezp. w komunikacji:

- katastrofa

- wypadek drogowy

- kierowanie w stanie nietrzeźwym

* przeciwko środowisku:

- zanieczyszczanie

- postępowanie z odpadami i materiałami promieniotwórczymi

* przeciwko wolności:

- pozbawienie człowieka wolności

- handel ludźmi

- groźba karalna

- uporczywe nękanie, stalking

* przeciwko wolności sumienia i wyznania:

- dyskryminacja wyznaniowa

- złośliwe przeszkadzanie aktom religijnym

- obraza uczuć religijnych

* przeciwko wolności seksualnej i obyczajowości:

- gwałt

- seksualne wykorzystanie bezradności, niepoczytalności

- obcowanie płciowe z osobą małoletnią

* przeciwko rodzinie i opiece:

- bigamia

- znęcanie się fizyczne lub psychiczne

- rozpijanie osoby małoletniej

- uchylanie się od obowiązku alimentacyjnego

Przedsięwzięcia profilaktyczne w zakresie przemocy w rodzinie:

Tworzenie lokalnych systemów w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie, np.: Zmierz się z przemocą, Razem przeciw przemocy, Przemocy STOP.

Nowelizacja z 2010 r.:

- pozwala pracownikowi socjalnemu odbierania rodzicom dzieci bez wydania orzeczenia sądu rodzinnego

- utworzenie kolejnych instytucji ds. przeciwdziałania przemocy w rodzinie, które będą zbierać dane dotyczące tego zjawiska

- zakaz stosowania kar cielesnych przez opiekunów

Prawo karne materialne – dotyczy wszystkich norm, jakie zostały ustanowione; spis czynów zabronionych pod groźbą kary, przewidywanych kar i zasad odpowiedzialności za popełniony czyn karalny

Prawo karne procesowe – dotyczy procedury karnej – normuje w jaki sposób jest przeprowadzane postępowanie w sprawie popełnienia czynu zabronionego przez ustawę.

Prawo karne wykonawcze – dotyczy wykonywania zasądzonej kary – obejmuje przepisy stanowiące o wykonywaniu kary za określone przestępstwo.

W obrębie prawa karnego wykonawczego wyróżnia się nadto prawo penitencjarne, które dotyczy wyłącznie wykonywania kary pozbawienia wolności i tymczasowego aresztowania.

6.

Postępowanie w sprawie o wykroczenie:

• czynności sprawdzające – 30 dni

• dochodzenie – 5 dni

• śledztwo – w sprawach szczególnej wagi i w sprawach w których podejrzany jest funkcjonariuszem publicznym

Procedura karna:

• trzeba przeprowadzić oględziny miejsca zdarzenia

• przesłuchanie świadków => protokół przesłuchania świadka

• pouczenie świadka o jego prawach i obowiązkach

• zatrzymanie sprawcy/podejrzanego

• przeszukanie

• okazanie (osób i przedmiotów)

• eksperyment procesowy – odtwarzanie przebiegu zdarzenia i działania sprawcy

• konfrontacja świadków

• wizja lokalna – sprawca pokazuje na miejscu zdarzenia kolejne działania, jakie podjął, w trakcie popełniania czynu zabronionego

Postępowanie karne rozpoczyna się z chwilą jego wszczęcia przez organ prowadzący. Poprzedzone jest ustaleniami, przesłuchaniami, badaniem miejsca zdarzenia.

Czynności sprawdzające prowadzone do 30 dni, jeśli nie potwierdzą faktu przestępstwa są kończone odmową wszczęcia postępowania przygotowawczego.

Wszczęcie postępowania przygotowawczego następuje z chwilą wydania postanowienia o wszczęciu dochodzenia lub śledztwa. Postanowienie to jest wydawane nie później niż w ciągu 5 dni od chwili zawiadomienia o przestępstwie.

Jeśli w czasie czynności przygotowawczych ustalono sprawcę/-ów, zatrzymano ich i zgromadzono materiał dowodowy, wydaje się postanowienie o wszczęciu dochodzenia, a następnie stawia zarzuty.

Po wszczęciu dochodzenia/śledztwa kolejne czynności to:

• zawiadomienie o wszczęciu

• przesłuchanie świadków

• powołanie biegłego określającego charakter obrażeń

• gdy zajdzie potrzeba, można powołać innych biegłych

• przeprowadzenie ewentualnych dodatkowych oględzin miejsca zdarzenia

• rozpytanie osób niebędących bezpośrednimi świadkami

• przedstawienie zarzutów, przesłuchanie w charakterze podejrzanego

Śledztwo:

• w sprawach, w których rozpoznanie w pierwszej instancji należy do sądu okręgowego

• w spr o występek – gdy podejrzany jest sędzia, prokurator, funkcjonariusz Policji, ABW, AW, SKW, SWW, CBA, Służby Celnej

• w spr o występek, w których jest prowadzone dochodzenie – jeśli prokurator tak postanowi

• śledztwo wszczyna prokurator, prowadzi je Policja

Dochodzenie:

• w spr o przestępstwo należące do właściwości sądu rejonowego

• wszczyna je Policja

Kiedy postanowienie o wszczęciu dochodzenia/śledztwa podejmuje SĄD, sporządzamy [akta] w 3 egzemplarzach:

1. akta główne

2. akta kontrolne

[1 i 2 – etap policyjny]

1. akta nadzoru – etap prokuratorski

O wszczęciu obowiązkowo zawiadamia się:

• prokuratora nadzorującego/zawiadamiającego

• bądź instytucję, w której przedstawiciel składał zawiadomienie o przestępstwie

• bądź prawnego przedstawiciela takiej instytucji

• bądź ustalonego poszkodowanego (pokrzywdzonego)

RSD – Rejestr Śledztw i Dochodzeń

Planowanie toku postępowania przygotowawczego:

- żeby skoordynować działania

- zapewnienie ciągłości działań

- zapewnienie prawidłowej org. pracy wykrywczej

- określenie prawidłowej taktyki działań postępowania

- zapewnienie systematyczności czynności w działaniach

- wskazanie środków niezbędnych do wyjaśnienia okoliczności i skutków przestępstwa

- wskazanie sposobu postępowania i środków niezbędnych do realizacji odpowiednich czynności

KONCEPCJA RUCHOMYCH PRZESTRZENI: (wytwarzanie pozytywnych przestrzeni przed powstawaniem negatywnych, np.: analiza doświadczeń, opinie ekspertów)

Plan powinien zawierać:

# analizę zgromadzonych materiałów:

- rekonstrukcja przebiegu zdarzenia

- ocena faktów i okoliczności pod kątem ich logicznego związku ze zdarzeniem

- ocena wartości zabezpieczonych śladów oraz innych danych

- wnioski odnoszące się do: użytych do dokonania przestępstwa sposób i środków, pobudek, cech psychofizycznych sprawców, osobowości ofiary, jej związków ze sprawcą i roli w genezie przestępstwa

- związek z innymi zdarzeniami

# określenie wersji zdarzenia i wynikających z nich kierunków działań

# określenie poszczególnych czynności z podaniem sposób i terminów realizacji; wykonawcy, środki materiałowe, sprzęt

# ocena prawidłowości dotychczasowych kierunków działań i sposób ich realizacji (zasadność przyjętych wersji, wszechstronność wykorzystanych możliwości, niewyjaśnione sprzeczności, stwierdzone braki i niedociągnięcia)

Czynniki determinujące efektywność procesu wykrywczego:

• rodzaj przestępstwa

• charakter, liczba i jakość źródeł pierwszych informacji o przestępstwie i sprawcy

• korelacje czasowo-przestrzenne

• ofiara, środowisko, relacje ofiara-sprawca

• osobowość sprawcy

• sposób i czas reagowania organów ścigania

• siły i środki zastosowane przez Policję

• znajomość metod przestępczych i stan rozpoznania środowisk przestępczych

• odpowiedni poziom współdziałania i obiegu informacji

• stopień zaangażowania społecznego, w tym środki masowego przekazu

7.

Ustawa o policji do głównych zadań policji należą:

- wykrywanie – proces zbierania, sprawdzania i uzupełniania informacji o przestępstwie, budowaniu i weryfikowaniu wersji, w efekcie czego powinno nastąpić wykrycie i ujęcie sprawcy, zabezpieczenie dowodów i rozpoczęcie procesu dowodzenia winy. Przedmiotem wykrywania są: zdarzenia, ich skutki, osoby i ich związki ze zdarzeniem, związki między zdarzeniami.

- ściganie sprawców

Model procesu wykrywania:

1. źródło pierwszych info. o przestępstwie

   1. znane – uzyskanie pierwszych info.

   2. nieznane – uzyskanie źródeł pierwszych info.

2. badanie i uzupełnianie pierwszych info.

3. analiza zebranych danych info.

4. budowanie wersji kryminalistycznych

5. weryfikacja wersji kryminalistycznych

6. wykrycie, identyfikacja sprawcy

7. zabezpieczenie – zatrzymanie/poszukiwanie sprawcy

8. rozpoczęcie procesu dowodzenia winy

Skąd czerpiemy info. o przestępstwie:

• zgłoszenie obywatelskie

• zawiadomienie instytucji

• zawiadomienie organów kontroli

• uzyskane info. w toku postępowania przygotowawczego/czynności procesowych

• w wyniku czynności operacyjnych

• zgłoszenie sprawcy o popełnionym przestępstwie

• specjalnie organizowane działania

• ujęcie sprawcy na gorącym uczynku

Relacja wykrywania do procesu dowodzenia:

Przestępstwo sprawca wina

8.

Wersja kryminalistyczna:

1. rezultat procesów myślowych w postaci przypuszczenia, które jest próbą wyjaśnienia jakiegoś zdarzenia, przyczyn, przebiegu i okoliczności

2. wynik przeprowadzonych w toku prowadzenia sprawy karnej procesów myślowych organów ścigania w postaci, stanowiącej alternatywną próbę wyjaśnienia określonego zdarzenia, jego części lub okoliczności albo mechanizmów jego powstania, a zwłaszcza czynnika sprawczego.

Rodzaje wersji:

1. operacyjne

2. śledcze

oraz:

1. zdarzenia

2. zagadnieniowe (ogólne)

3. cząstkowe (szczegółowe, osobowe)

Warunki budowy wersji:

- inteligencja

- wyobraźnia

- obiektywizm

- wiedza ogólna

- wiedza kryminalistyczna

- stan rozpoznania rejonu zdarzenia

- doświadczenie życiowe i zawodowe

- intuicja

- wielość, jakość i różnorodność informacji o zdarzeniu (rzetelne, logiczne i spójne info.)

Zasady/reguły obowiązujące przy budowaniu wersji:

1. reguła mocnych podstaw

2. reguła prostoty

3. reguła wielości wersji

4. reguła wyboru czasu

Metody budowy wersji:

1. wnioskowania z analizy posiadanych materiałów info. (może dotyczyć całości lub części)

2. wnioskowania przez analogię (muszą być info. porównawcze, muszę występować zależności między info.)

3. analizy motywu działania sprawcy

Zwalczanie przestępczości opiera się na:

• diagnozie zjawiska przestępczości

• ocenie działań instytucji działających w systemie bezp.

• opracowaniu działań przeciwdziałania zjawiskom przestępczym i działaniach profilaktycznych

• wyborze działań adekwatnych do poczynionej diagnozy

• kontroli jakości, adekwatności i skuteczności prowadzonych działań.

Źródła informacji o przestępczości. Statystyka sądowa, prokuratorska, policyjna.

Źródła informacji o przestępczości Rozmiar przestępczości - udział zachowań przestępczych w całokształcie działalności członków społeczeństwa. Przestępczość rzeczywista (Pr) - tzw. problem „ciemnej liczby”; przestępstwa, które zostały popełnione w danej jednostce czasu i na określonym terenie, jednak dokładne wielkości są nieznane Przestępczość ujawniona/pozorna (Pu) - organy ścigania dostały informację, wszczęły postępowanie, ale nie wszystkie zgłoszenia ostatecznie zakwalifikowano jako przestępstwa Przestępczość stwierdzona (Ps) - czyn rzeczywiście zakwalifikowano jako przestępstwo Przestępczość osądzona (Po) - nastąpił wyrok skazujący, dlatego czyn zakwalifikowano jako przestępstwo w wyniku postępowania sądowego

W Polsce głównym źródłem informacji jest STATYSTYKA KRYMINALNA , w ramach której istnieją cztery systemy sprawozdawczości: statystyka policyjna, prokuratorska, sądowa i penitencjarna. Policyjny system informacyjny o postępowaniach przygotowawczych oraz niektórych innych zdarzeniach (statystyka policyjna)

Policyjny System Statystyki przestępczości „Temida” istnieje od 2003 r. System informacyjny administracji publicznej. Gromadzi, przechowuje, przetwarza i opracowuje dane statystyczne o: postępowaniach przygotowawczych (wszczętych pierwszy raz, podjętych, wznowionych, wyłączonych, zakończonych; w pewnym zakresie: umorzonych (z powodu niewykrycia sprawcy), przekazanych do innego organu RP lub organów wymiaru sprawiedliwości innych państw; w sprawach nieletnich); przestępstwach i czynach karalnych stwierdzonych w zakończonych postępowaniach; czynach zabronionych popełnionych przez osoby niepoczytalne oraz nieletnich do lat 13 i sprawcach tych czynów; podejrzanych o popełnienie przestępstw i nieletnich sprawcach czynów karalnych; pokrzywdzonych; zamachach samobójczych; wypadkach tonięcia lub ratowania danej osoby. Jednostką obliczeniową jest czyn uznany w danej chwili za przestępstwo.

Rocznie- ok. 1mln 200tys. czynów

„ Współczynnik przestępczości”= (liczba przestępstw na danym terenie i w danym czasie/ liczba mieszkańców danego regionu)x 100tys . Zalety : rejestruje się ogromną liczbę zdarzeń o charakterze przestępczym, niezależnie od wyników dalszego postępowania karnego. Analiza tych danych pozwala na uzyskanie informacji o dynamice, strukturze i rozmieszczeniu terytorialnym (geografia kryminalna) przestępczości. Wady : zawiera mało informacji o danym zdarzeniu, ograniczenie danych o okolicznościach przestępstw czy sprawcy. Dane te zawierają „brudną masę”-przestępstwa zgłoszone, które tak naprawdę nie miały miejsca.

Statystyka prokuratorska W rzeczywistości jest mało znacząca dla myśli kryminalistycznej, ponieważ to gł. biurokracja. Rozporządzenie PRM z 2008r zobowiązuje prokuratorów do sprawozdań z zakresu ewidencji spraw i czynności procesowych na specjalnych formularzach: sprawozdanie dotyczące spraw cywilnych i administracyjnych; spraw karnych; spraw karnych wojskowych.

Organy zwalczające przestępczość

- Policja

- Żandarmeria Wojskowa

- ABW

- CBA.

Zgodnie z Konstytucją Rzeczpospolita Polska zapewnia bezpieczeństwo obywateli. Zadaniem władz publicznych jest więc zapewnienie bezpieczeństwa obywatelom, w tym praktyczne zagwarantowanie ochrony takich dóbr jak życie, zdrowie, własność itd., co obejmuje także walkę z przestępczością atakującą te dobra. Wśród wymienionych przykładowo w Konstytucji zadań Rady Ministrów znajduje się postanowienie, zgodnie z którym Rada Ministrów w zakresie i na zasadach określonych w Konstytucji i ustawach zapewnia bezpieczeństwo wewnętrzne państwa oraz porządek publiczny. Rada Ministrów określa przy tym ogólne kierunki polityki w danym zakresie spraw i pełni funkcje koordynacyjne a także kieruje administracją rządową. Zakres działów administracji rządowej oraz właściwość ministra kierującego danym działem określa ustawa z dnia 4 września 1997 roku o działach administracji rządowej (Dz. U. z 2007 r. Nr 65, poz. 437 ze zm.) W art. 5 ww. ustawy określona została klasyfikacja działów administracji rządowej, z których z punktu widzenia zwalczania przestępczości znaczenie mają sprawiedliwość (art. 5 pkt 20) oraz sprawy wewnętrzne (art. 5 pkt 24). Dział sprawiedliwość, zgodnie z treścią art. 24 ustawy obejmuje sprawy:

1. sądownictwa;

2. prokuratury, notariatu, adwokatury i radców prawnych, w zakresie wynikającym z przepisów odrębnych;

3. wykonywania kar oraz środków wychowawczych i środka poprawczego orzeczonego przez sądy oraz sprawy pomocy postpenitencjarnej;

4. tłumaczy przysięgłych.

Stan przestępczości w Polsce.

Poziom przestępczości w Polsce wyznaczony jest przestępczością o charakterze kryminalnym,(ok. 90% ma podłoże kryminalne, 10% ma podłoże gospodarcze – kradzieże rozboje). Przestępczość dominuje w dużych aglomeracjach miejskich. W strukturze przestępczości kryminalnej dominują przestępstwa skierowane na zabór mienia bez użycia przemocy na osobie, ok. 60% ogółu przestępstw kryminalnych to kradzieże z włamaniem. Aktualne tendencje rozwojowe przestępstw to wzrost przestępczości przy użyciu broni palnej i materiałów wybuchowych na tle rabunkowym a także nasilenie przestępstw porachunkowych w postaci zabójstw, uszczerbku na zdrowiu, uprowadzanie osób, rozwój przestępczości zorganizowanej przypominające struktury mafijne.

Taktyka zwalczania przestępczości kryminalnej

"Taktyka kryminalistyczna jest nauką o sposobach wykrywania źródeł dowodowych, uzyskiwania środków dowodowych, wykrywania sprawców przestępstw, udowadniania im winy oraz o innych taktycznych problemach szczegółowych."

Taktyka śledcza (kryminalistyczna), to ogół rozwiązań i metod postępowania wszelkich organów zarówno ścigania jak i sądowych, mających na celu najskuteczniejsze i jak najszybsze doprowadzenie do ujawnienia przestępstwa, wykrycia sprawcy, odzyskania zagarniętych dóbr (materialnych), zebrania śladów dowodowych i osiągnięcia istotnego dowodu przed sądem. 
Taktyka choć w dużym stopniu jest zależna od możliwości i osiągnięć techniki, spełnia większą, nadrzędną rolę nad techniką śledczą - kryminalistyczną. 
Taktyka kryminalistyczna obejmuje : wykrycie, rozpoznanie, typowanie sprawców, udowadnianie, wykorzystanie materiału dowodowego.
Taktyka śledcza rozumiana jest jako ogólny zarys - plan i strategia działania decydująca o wyborze konkretnych, najlepszych i najodpowiedniejszych środków technicznych. Środki taktyczne w połączeniu z technicznymi są dopiero w stanie doprowadzić do ostatecznego rozwiązania zagadki. Taktyka zajmuje się opracowaniem podstawowych założeń i zasad kryminalistyki, które są realizowane np. dzięki odpowiednio dobranym w danej sytuacji środkom technicznym. Dopiero razem te dwie techniki składają się na realizację celu finalnego. Głównym celem taktyki jest przede wszystkim wykrycie sprawcy, m.in. dzięki zastosowaniu metod technicznych. Drugim realizowanym celem jest przedstawienie wymiarowi sprawiedliwości ujawnionych, zebranych i zabezpieczonych środków dowodowych. Taktyka kryminalistyczna opracowuje podstawowe i najistotniejsze założenia i zasady kryminalistyki, które są realizowane m.in. dzięki odpowiednio dobranym środkom technicznym.

Rodzaje taktyki kryminalistycznej dzielą się na:

• Rozpoznanie sposobów, metod i środków przestępczego działania, czyli taktyka przestępcza (kryminalna);

• Pozaprocesowe metody uzyskiwania informacji o przestępstwach i przestępcach, czyli taktyka operacyjna (lub operacyjno - rozpoznawcza);

• Metodyka prowadzenia śledztw i dochodzeń oraz czynności śledczych w ramach procesu karnego, czyli taktyka dochodzeniowo - śledcza;

• System sposobów i metod zapobiegania przestępczości, czyli taktyka działań profilaktycznych .

Przestępstwa przeciwko mieniu

kradzież , kradzież z włamaniem, rozbój, kradzież rozbójnicza, wymuszenie rozbójnicze przywłaszczenie, oszustwo, szalbierstwo, oszustwo komputerowe, uszkodzenie i zniszczenie mienia, zabór pojazdu w celu krótkotrwałego użycia, paserstwo umyślne, paserstwo nieumyślne

Przestępstwa rozbójnicze

Przestępstwa rozbójnicze (rozbój – art. 280 kk, kradzież rozbójnicza - art. 281 kk i wymuszenie rozbójnicze – art. 282 kk) to przestępstwa przeciwko mieniu, których sprawca używa przemocy albo gotów jest jej użyć. 
Przemoc – to każde działanie, które przełamuje fizyczny opór ofiary lub zmusza do działania wbrew jej woli. Nie ma tu znaczenia siła, z jaką działa sprawca, ani fakt, czy ofiara wykorzystała wszystkie możliwości stawiania oporu.
Rozbój – by zdobyć mienie, sprawca grozi użyciem przemocy, używa przemocy albo doprowadza ofiarę do stanu nieprzytomności lub bezbronności (odurza, upija, usypia albo krępuje albo w inny sposób pozbawia możliwości stawiania oporu). Surowsza odpowiedzialność grozi temu sprawcy, który posługuje się bronią palną, nożem albo innym podobnie niebezpiecznym przedmiotem (czyli takim, którym też można kłóć i zadawać cięcia), albo działa w inny sposób zagrażający życiu.
Kradzież rozbójnicza - jest jakby odwrotnością rozboju: sprawca stosuje przemoc bądź grozi jej zastosowaniem po popełnieniu kradzieży, w celu utrzymania się w posiadaniu skradzionych rzeczy (np. włamywacz złapany na gorącym uczynku grozi bronią, by uciec z miejsca przestępstwa).
Wymuszenie rozbójnicze - to takie zachowania jak wymuszenie okupu za porwaną osobę, żądanie haraczu za „ochronę” lokalu, tzn. za to, że zostanie on zniszczony, albo zmuszanie pod groźbą zastosowania przemocy do zaniechania działalności gospodarczej (np. zamknięcie sklepu stanowiącego konkurencję dla innego przedsiębiorcy, korzystającego z pomocy gangsterów). Wymuszenie rozbójnicze różni się od rozboju tym, że w przypadku rozboju sam sprawca zabiera mienie (kradnie), a w przypadku wymuszenia rozbójniczego – zmusza ofiarę, by rozporządziła swoim mieniem.
Kto może popełnić przestępstwa rozbójnicze-  sprawcami mogą być osoby, które ukończyły 17 lat, jednak w przypadku rozboju warunkowo odpowiadać może także nieletni, który w czasie popełnienia przestępstwa ukończył tylko 15 lat.

Przestępstwa narkotykowe

przestępstwa popełnione pod wpływem narkotyków, przestępstwa popełnione w celu zdobycia środków finansowych na zakup narkotyków, przestępstwa popełnione w kontekście funkcjonowania nielegalnych rynków narkotykowych oraz przypadki naruszania prawa antynarkotykowego 

Termin „przestępstwo związane z narkotykami” uwzględnia cztery rodzaje przestępstw:

• przestępstwa psychofarmakologiczne, popełniane pod wpływem substancji psychoaktywnej, w wyniku przyjęcia dużej dawki substancji lub długotrwałego jej zażywania;

• kompulsywne przestępstwa o charakterze ekonomicznym, popełniane w celu zdobycia pieniędzy (lub narkotyków) dla zaspokojenia głodu narkotykowego;

• przestępstwa o charakterze ogólnym, popełniane w ramach funkcjonowania rynku narkotyków nielegalnych jako część interesów związanych z zaopatrzeniem w narkotyki, ich dystrybucją oraz zażywaniem;

• przestępstwa przeciwko prawu antynarkotykowemu, popełniane przeciwko przepisom antynarkotykowym (oraz innym przepisom powiązanym).