NAUKA ADMINSITRACJI – OPRACOWANIE ZAGADNIEŃ

1. Przedstaw trzy okresy kameralistyki.

   1. okres wpływu merkantylizmu – obejmuje okres drugiej połowy XVII wieku, określa starania do stworzenia w krajach niemieckich po klęskach wojny trzydziestoletniej własnego niezależnego przemysłu i zbudowania niezależnego państwa. Rozważania pisarzy skupiają się na zagadnieniach gospodarczych.

      • Joachim Becher (1653-1682) poświęca uwagę na urządzenie „policyji” gospodarczej np. dla ochrony wytwórczości rynku wewnętrznego i tworzenia rezerw towarowych.

      • Von Hornigk (1638-1712) dążenie do stworzenia własnego przemysłu i uwolnienie się od politycznej przewagi Francji. Popieranie wytwórczości rolniczej i wolności handlu wewnętrznego. Przy tej sposobności uwydatnił elementy, z którymi ma do czynienia administracja gospodarcza.

      • Schroder zm.1689r. poświęcił główną uwagę polityce skarbowej i komunikacyjnej. Wyodrębnia pewne działy „policji” – odpowiednika administracji państwowej i w ten sposób pośrednio zapoczątkowali systematyczne ujmowanie administracji.

   2. okres wpływu szkoły prawa natury - kameraliści hołdują filozofii prawa natury. Okres ten przypada na schyłek XVII i cały XVIII wiek. Z jednej strony to wzmocnienie jednowładztwa przez usuwanie pozostałości ustroju stanowego, z drugiej postulowanie filozofii społecznej oświecenia. To także twórczość odbicia rozwoju gospodarczego, rejestrowanie wszystkich materii na które rozciągała się ówczesna działalność policyji.

      • Samuel von Pufendorf (1632-1694) - teoria państwa pomyślności. Zajmuje się szczegółowo administracją państwową – taką jaka powinna być wedle jego filozofii. Rozwinięcie nauki o państwie pomyślności.

      • Christian Wolff (1679-1754) obraz funkcji państwowej jest całkowicie abstrakcyjny wyprowadzony z jego założeń filozofii i etyki społecznej.

      • Johann von Justi zajmował się wszechstronnie dziedziną policji, pod kątem widzenia przede wszystkim tego jaka powinna być według założeń państwa pomyślności. Obserwował fakty ówczesnego życia państwa prawnego i wyodrębnił swój przedmiot na tyle, że mógł się już zastanawiać nad różnymi naukami , którymi się zajmował. Celem gospodarki państwowej jest tworzenie, utrzymywanie i właściwe wykorzystywanie majątku społecznego. Warunkiem tego jest ład, wewnętrzne i zewnętrzne bezpieczeństwo. Wyróżniając następujące nauki:

        • Polityka – jej zadaniem jest ustalenie najlepszych sposobów zapewnienia zewnętrznego i wewnętrznego bezpieczeństwa, jej podmiot obejmuje stosunki z zagranicą , nauka ta ma na celu kształcenie wysokich urzędników dyplomacji i zarządu państwa;

        • Nauka policji – poucza o tym jakie urządzenia służą do tworzenia i utrzymywania majątku społecznego; należy tu opieka nad rolnictwem, przemysłem, handlem i utrzymaniem bezpieczeństwa.

        • Nauka kameralna czyli finansowa zajmuje się tym jak dostarczać środki pieniężne dla polityki i policji w znaczeniu poprzednio wskazanym

      • Von Humboldt – poddał gruntownej krytyce koncepcję państwa zapobiegającego o dobrobyt obywateli. Sformułowanie liberalnej koncepcji państwa i administracji państwowej

   3. Próba powiązania z doktryną konstytucyjną XIX Robert von Mohl – wskazania programowe co do tego jak urządzić państwo. Sonnenfels (1733-1817) rozróżniał następujące nauki: obejmujące sprawy zagraniczne; bezpieczeństwo wewnętrzne; pomnożenie środków spożywczych; wzmożenie dochodów państwowych + von Humbold i Józef Bob.

Podkreślając kameraliści zajmowali się tym, jaka ich zdaniem powinna być administracja, uprawiali więc, według dzisiejszych określeń politykę administracyjną. Kameraliści zajmowali się całą tą dziedziną, która odpowiada dzisiejszemu pojęciu administracji państwowej, z jej powiązaniem, z ogółem współzależnych stosunków społecznych i gospodarczych, a nie tylko jednym aspektem prawym.

1. Przedstaw zagadnienie kontekst prawny.

Kwestia poprawnej budowy fundamentów tego państwa. Zamykanie katalogi badań i katalogu ocen administracji bez odnoszenia się do treści obowiązującego prawa daje obrazy całościowo fałszywe. Bez odniesienia się zatem administracji do treści obowiązującego prawa nie uzyska wyników mających znaczenie globalne i trwałe. Uzyska się obrazy całościowo fałszywe. Po drugie trzeba tu podnieść cechę administracji jako organizacji formalnej , element sformalizowania jest administracji niezbędny. Bez niego nie mogłaby się utrzymać administracji, ponieważ nie ma organizacji bez ludzi – bez stosunków między ludźmi tworzącymi organizację. System organizacji może być złożony. Odzwierciedlają to dwie płaszczyzny: pierwsza respektowania wola króla jako prawa najwyższego, przyjmując cechę aktów powszechnie obowiązujących niezależnie od tego, od kogo pochodzą i jak imperatywnie obowiązują. A druga odnosi się do systemu wypowiedzi prawnych. Zatem w tych płaszczyznach wyróżniamy dwa aktualne zagadnienia granicy formalizacji organizacji: kwestia zasięgu i roli politycznych działań administracji publicznej; kwestia działań dyskrecjonalnych. W ogólności cała problematyka organizacji administracji publicznej wiąże się z: wyznaczeniem celów wewnętrznych, wyznaczeniem relacji miedzy celami wewnętrznymi, określeniem całości poszczególnych struktur i relacji; określeniem wszystkich jej elementów. Po trzecie relacja między administracją a prawem musza uwzględniać okoliczności, iż administrowanie jest przedmiotem normowania. Regulacja prawna świadczeń osobistych wojennych polegających na realizowaniu wymagań obowiązków pracy świadczonej na potrzeby wojenne. Również istotną kwestią jest pomoc społeczna obejmujące problematykę walki z powodu nędzy.

1. Przedstaw zagadnienie kontekst socjologiczny odwołując się do wybranych poglądów.

Kontekst socjologiczny

Każde określenie administracji z osobna i wszystkie razem odpowiadają łącznie lub wybiórczo na katalog pytań dotyczących: podmiotu działania, celu działania, przedmiotu działania, cech działania(sposobu), adresata działania.      Definicje administracji m.in.: Tadeusz Hilarowicz (całość czynności wszystkich podmiotów ustroju publicznego 1887 -1958),   Bohdan Wasiutyński (planowana i stała działalność podejmowana do zaspokojenia potrzeb państwa czy innego związku prawa publicznego i nabywającą przez to przymiotu administracji publicznej 1882-1940), Antoni Peretiatkowicz (trwała działalność mająca na celu załatwianie spraw cudzych czy własnych 1884 -1956),   Stanisław Wincenty Antoni Kasznica (zarząd majątkiem, przedsiębiorstwem, gminą, parafią czy stolarzyszeniem 1874 - 1958), Tadeusz Bigo (idea podziału władzy, rozumiejąc przez administrację publiczną planował działalność państwa zmierzającą do zaspokojenia potrzeb zbiorowych (1894 – 1975), J. Boć; „Administracja publiczna jest to przyjęte przez państwo i realizowane przez jego zawisłe organy, a także przez organy samorządu terytorialnego zaspokajanie zbiorowych i indywidualnych potrzeb obywateli, wynikających ze współżycia ludzi w społecznościach.”.

1. Przedstaw zagadnienia administracji w państwie policyjnym.

Model państwa policyjnego
Administracja
Funkcja kontrolna Umocnienie władzy panującego O sposobie tego zarządu decyduje władca Zarząd wewnętrzny Wyraz woli panującego Panujący to opiekun poddanych Administracja wkracza w każdą sferę życia Brak kontroli sadowej

1. Przedstaw zagadnienia zasady administracji w państwie prawa.

ADMINISTRACJA PUBLICZNA W PAŃSWIE PRAWA
Cztery podstawowe zasady
Związanie prawe powszechnie obowiązującym całej działalności wszystkich jej organów (art. 2, art. 7) Wykonawczy charakter jej działań (art. 10) Poddanie całej działalności administracji publicznej kontroli niezawisłego sądu Odpowiedzialność prawna organów i osób (art. 77, i inne)

1. Przedstaw zagadnienie administracji w dobie globalizacji.

ADMNISTRACJA PUBLICZNA W DOBIE GLOBALIZACJI
Pojęcie globalizacji
Liberalizacja
Prywatyzacja
Sytuacja prawna obywatela a prywatyzacja
Interwencyjna funkcja państwa
Ograniczenie – redefinicja państwa i administracji i inne procesy z tym związane

7. Przedstaw zagadnienie prywatyzacja zadań administracji m.in. zdefiniuj, okraś zmianę pozycji obywatela, wskaż podstawę prawną – przykłady, koncepcje amerykańskie, Banku światowego, granice i przeszkody prywatyzacji.

bb

PRYWATYZACJA- powierzenie wykonywania zadań publ. podmiotom prywatnym; oznacza twórczy proces w zakresie sposobu wykonywania zadań publ. przez podmioty niepubl., które zadania te przejmują dobrowolnie i prowadzą je w interesie wyższym „ogólnym”, nie w interesie jednostkowym. Realizacja odbywa się w formach i metodach prawa prywatnego (cywilnego lub handlowego).

OUTSOURCING KOMUNALNY- „jest przedsięwzięciem polegającym na wydzieleniu ze struktury organizacyjnej jednostki samorządu terytorialnego wykonywanych przez nią zadań i przekazaniu ich do realizacji innym niezależnym podmiotom spoza administracji publicznej” .

Prywatyzacja w prawie:

1. Ustawa z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych.

2. Ustawa z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej -art. 3 ust.1.

3. Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej- art. 25

Funkcje państwa:

• Regulacyjna- dla ochrony rynku, dochodów, środowiska, bezpieczeństwa etc.

• Nadzór nad podmiotami prywatnymi świadczącymi usługi publ. w dziedzinie oświaty i ochrony zdrowia

• Obrona narodowa

• Wymiar sprawiedliwości- te dwie ostatnie nie powinny być poddawane prywatyzacji, aby zapewnić równość i powszechność korzystania z tych dóbr

5 funkcji państwa wg Banku Światowego:

• Tworzenie podstaw prawnych

• Kierowanie polit. makroekonomicznej

• Inwestowanie w sektorach podstawowych usług socjalnych, kapitału ludzkiego, infrastruktury

• Zapewnienie najuboższym grupom społ. Pełnego zabezpieczenia

• Ochrona środowiska naturalnego

Koncepcja amerykańska

• Agendy adm. publ. mają skłonność do marnotrawstwa zasobów, którymi zarządzają, wykazują niższą niż sektor prywatny efektywność i niższy poziom sprawności działania, przyczyniają się do wzrostu zadłużenia wewn.

• Silne bodźce dla podniesienia efektywności płyną jedynie z gosp. Wolnorynkowej i z prywatnej własności

• Najbardziej właściwą formą prywatyzacji jest sprzedaż aktywów rządowych i powierzenie zadań publ. prywatnym spółkom w drodze umów

• System bonów (jako kolejna forma bonów) wydawanych przez rząd i adm. samorządową obywatelom, którzy uzyskiwali prawo wydatkowania tych bonów w sektorze prywatnym.

W myśl koncepcji amerykańskiej zadania państwa, adm. państwowej i samorządowej powinny być zredukowane. Redukcja powinna obejmować powierzone państwu i adm. publ. jedynie następujących zadań:

• Ochrona praw własności

• Ochrona przed przestępstwami i wymierzanie sprawiedliwości

• Zapewnienie ochrony narodowej

• Zapewnienie powszechności oświaty

• Ustanowienie stabilnego systemu pieniężnego

Amerykańscy teoretycy dopuszczają ponadto możliwość objęcia zadaniami państwa spraw związanych z:

• Stabilizowaniem gosp. poprzez działania regulacyjne- głównie dla ograniczenia bezrobocia

• Kontrolą wykorzystania środowiska natur.

• Wydawaniem przepisów prawnych zapobiegających monopolizacji produkcji i usług

• Wydawaniem przepisów prawnych dla ochrony konsumentów przed nadużyciami konkurencyjnego procesu rynkowego

• Zapewnieniem bezpieczeństwa dochodów i opieki zdrowotnej.

W procesie prywatyzowania zadań publ. konstruowanym w ramach upoważnień ustawowych są przyjmowane dwie kwestie problematyczne:

1. Podstawy prawne działania adm. publ. w dziedzinie prywatyzowania zadań publ.

2. Formy działania adm., którą ma tu stanowić umowa cywilno-prawna.

Wady prywatyzacji:

• Podmioty prywatne przyjmując do wykonywania zadanie publ., wykonując je jako usługę publ., kierują się logika gosp. rynkowej, zasadami rentowności, zysku, szeroko rozumianej racjonalności

• Podmioty te mogą ograniczyć zakres świadczonych usług, nałożyć dodatkowe opłaty etc.

• Brak kontroli adm.

• Podmioty prywatne działają głównie ze względu na swój zysk

• Organy realizują program partii, a nie zadania

• Budowanie struktur w oparciu o umocnienie władzy

• Wzrost znaczenia działań faktycznych

• Rozszerzenie działań wewn.

• Interpretowanie prawnych kompetencji jako uprawnień, a nie obowiązków

• Niespójność budżetowa państwa

• Przyznanie organom adm. atrybutów właściwych podmiotów gosp. rynkowej

• Tworzenie struktury organ. Ze względu na postulaty poza kompetencyjne.

8. Przedstaw zagadnienie administracja rządowa.

• w sensie cywilizacyjnym- wyosobniona i zorganizowana całość, choć nierzadko o znaczeniu wyraźnie lokalnym, była budowana i funkcjonowała jako pierwsza

• jako zjawisko trwałe, jej istnienie, funkcjonowanie i realizowanie stojących przed nią zadań i celów nie uległo przerwaniu

• ma podstawy prawne

• funkcjonuje obok adm. samorządu teryt.

• Utrzymanie adm. rządowej zapewnia całościowe traktowanie określonego państwa zarówno wtedy, gdy chodzi o przedsięwzięcie międzynarodowe o charakterze doktrynalnym, jak i o charakterze militarnym, handlowym, przemysłowym, kulturalnym, które wymaga skonkretyzowanego uczestnictwa określonego państwa

• Adm. rządowa cechuje się właściwościami organizacyjnymi nie znanymi adm. samorządowej lub zawodowej- chodzi o układ scentralizowany- dzięki temu osiąga wartości, które są nie do osiągnięcia w organizacjach niescentralizowanych. Do tych wartości należy zaliczyć: szybkość postęp., zdyscyplinowanie w zakresie realizacji określonego i konkretnego zadania, jednolitość i skuteczność decyzji

• Centralne organy adm. rządowej nie wchodzą w skład rządu (są wyjątki!), podlegają organom naczelnym, urząd- organ jednoosobowy, jest nim szef urzędu zw. kierownikiem lub dyrektorem, cały urząd jest zespołem osób danych do pomocy w wykonywaniu zadań, komitet/ komisja- organ kolegialny.

9. Przedstaw zagadnienie samorząd terytorialny (teorie, definicję doktrynalne, normatywne – wskaż podstawy prawne).

Definicje samorządu:

1. J. Panejko- teoria państwa gminy- „samorząd jest zatem opartą na przepisach ustawy zdecentralizowaną adm. państwową, wykonywaną przez lokalne organy, niepodległe hierarchicznie innym organom i samodzielnie w granicach ustawy i ogólnego porządku prawnego.”

2. T. Bigo- teoria prawna samorządu- „samorząd jest jednym typem decentralizacji adm.; samorząd jest decentralizacją adm. publ., której samodzielnymi podmiotami są korporacje, powołane do tego przez ustawę. Samorząd jest decentralizacją, a więc oznaczeniem strukturalnej formy adm., a nie- podmiotu, ani- przedmiotu adm., jest zdecentralizowaną adm. wykonywaną przez samodzielne związki.”

3. J. Korczak- „samorząd teryt. jest wyodrębnionym w strukturze państwa, powstałym z mocy prawa, związkiem lokalnego społ., powołanym do samodzielnego wykonywania adm. publ.”

4. Art. 3 ust.4 EKSL (Europejska Karta Samorządu Lokalnego)- „samorząd teryt. oznacza prawo i zdolność społeczeństw lokalnych, w granicach określonych prawem, do kierowania i zarządzania zasadniczą częścią spraw publ. na ich własną odpowiedzialność i w interesie ich mieszkańców.”

5. A. Kroński- teoria mieszana- „samorząd teryt. jest wynikiem instynktu samozachowawczego, przy pewnym rozwoju, którego człowiek chce stanowić o sobie, a o kwestiach dot. jego i sąsiadów, wraz z nimi; leży w interesie państwa- potęguje poczucie łączności obywatela z państwem’ czynnik twórczo- państwowy; samorząd jest prawem do stanowienia o wynikających z sąsiedztwa sprawach miejscowych i wykonywaniem w ten sposób części zarządu państwowego, jest więc prawem, którego domagają się obywatele państwa, to ostanie zaś prawo to uznaje w interesie własnego bytu.”

6. Wasiutyński- udział ludności w sprawowaniu sprawami publ.

Teorie:

1. Naturalistyczna- gmina jako pierwotna względem państwa; gmina ma własne, przyrodzone prawo do bytu; prawa zasadnicze stanowią fundament państwa demokratycznego.

2. Państwowa gminy- samorząd jest instytucją prawną powołaną do załatwienia części spraw adm. państwowej w charakterze organu państwa; zadania gminy pochodzą od państwa- realizacja zadań państwowych; osobowość prawna NIE jest cechą konieczną; istotę stanowi niepodległość hierarchiczna innym organom, samodzielność w granicach ustaw i prawa.

3. Prawna samorządu teryt.- samorząd teryt. jako typ decentralizacji adm.; przedmiot adm. samorządowej nie różni się od adm. państwowej; podmiotem adm. samorządowej NIE jest państwo, a odrębny podmiot; immanentna cecha- osobowość prawna- to, co indywidualizuje samorząd (zdolność do stawania się podmiotem praw i obowiązków).

4. Polityczna- Anglia- niezależność urzędników honorowych, niepobierających dochodów od państwa; samorząd polega na sprawowaniu adm. zgodnie z ustawami przez urzędników honorowych, bezinteresownych; urzędnik jako piastun wiedzy.

5. Mieszana

Podstawa prawna:

• Konstytucja: art. 3- RP jest państwem jednolitym, art. 15 ust1- ustrój RP zapewnia decentralizację władzy publ., art. 163- samorząd tery. Wykonuje zadania publ. nie zastrzeżone przez konstytucję lub ustawy dla organów innych władz publ.

• Ustawa z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie terytorialnym.

• Ustawa z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym

• Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 roku o samorządzie powiatowym

• Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 roku o samorządzie województwa

Oto organy adm samorządu teryt.:

Stopień	Organ stanowiący	Organ wykonawczy
Województwo	Sejmik	Marszałek województwa, zarząd województwa
Powiat	Rada powiatu	Starosta, zarząd powiatu
Gmina	Rada gminy	Wójt (burmistrz, prezydent)

Relacje między adm państwową i samorządową:

• Obydwie adm funkcjonują w ramach państwa, należą do władzy wykonawczej, respektują jedno prawo, maja legitymację do tworzenia prawa, noszą te same cechy władczości, funkcjonują w oddzielnych strukturach (z których jedna jest zbudowana hierarchicznie, a druga decentralizacyjnie)

• Mimo podobnych zadań, każda z tych adm ma odrębny blok wyróżnionych kompetencji związanych z określonymi kategoriami organów.

10. Przedstaw zagadnienie doktryna Leona XIII (odnieść się do władzy, wolności, socjalizmu, własności, chrześcijańskiej demokracji, odwołując się do wybranych encyklik) .

1878-1903

• Akceptował częściowo doktrynę suwerenności ludu- możliwość zaakceptowania każdej władzy polit. czy formy ustrojowej. Kościół nie powinien ingerować w sprawy o to, kto ma sprawować władzę

• Stworzył papieską naukę społ.

• Liczne zadania dla państwa- koncepcja bonum commune (dobro wspólne)- realizowane z uwzględnieniem zasady sprawiedliwości

• Obowiązkiem państwa jest troska o dobro wszystkich klas społ., domagał się, aby państwo szczególną opieką otoczyło najuboższych, na pierwszym miejscu postawił przed państwem zadanie stworzenia warunków do osiągnięcia dobrobytu przez wszystkie jednostki

• Kryterium podziału dobra wspólnego- zasada proporcjonalności

• Zasada pomocniczości + zasada solidaryzmu społ.- aby państwo sprawnie działało obowiązkiem państwa jest troska o dobro wszystkich klas społ.; stworzenie warunków do osiągnięcia dobrobytu przez wszystkie jednostki; ustawodawstwo ma chronić robotników.

Encyklika „O chrześcijańskim ustroju państwa”- zalecał katolikom aktywny i roztropny udział w adm. miejskich (idea samorządności); udział chrześcijan także w życiu polit. państwa na forum ogólnokrajowym.

Encyklika „O obowiązkach chrześcijanina jako obywatela państwa”- definicja społ. Obywatelskiego- takie społ., które opierając się na religii i prawach moralnych „stara się stworzyć doczesny dobrobyt i wszystko, co życie może uczynić pięknem i miłem”; władze państwowe powinny kierować się „naturalnym rozumem”; w skład państwa wchodzą hierarchicznie podporządkowane grupy społ.

11. Przedstaw zagadnienie Urbanizmu .

• Zjawisko spontaniczne, wynikające z procesów podejmowania przez ludzi aktywności związanej z zaspakajaniem ich życiowych potrzeb

• Rozumiana zarówno jako obszar aktywności człowieka, jak też element kultury, poddana zostaje regulacji administracyjnoprawnej i w związku z tym znajduje się w obrębie działań organów adm publ

• Wg teorii francuskiej- zorganizowana całość środków prawnych, ekonomicznych i społecznych, które muszą być przedsięwzięte dla harmonijnego i racjonalnego rozwoju aglomeracji miejskich

• W prawie pozytywnym jako „umiastowienie” (brak definicji legalnej)

• Ustawa z dnia 27 marca 2003 roku o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym- zjawisko leżące z obszarze działań adm publ, wiąż się z czynnościami podejmowanymi przez określone organy adm, związane ze sprawowaniem funkcji wykonawczych przy realizowaniu norm prawa, regulujących kształtowanie przestrzeni, zagospodarowanie przestrzenne i korzystanie z wszelkiego rodzaju nieruchomości w niesprzeczny z prawem sposób

• Polityka przestrzenna- ustalenie zasad i wytycznych planowania przestrzennego

• Czynniki wpływające na intensywność urbanizacji: sytuacja ekonomiczna, uwarunkowania demograficzne, zwyczaje wykorzystywania wolnej przestrzeni na poszczególnych terenach (grupy etniczne), moda do osiedlania się w danym rejonie

• Do zadań organów adm publ należy m.in.: zapewnienie możliwości komunikacyjnych, telekomunikacji oraz szeroko rozumianego ładu przestrzennego, zapewnienie odpowiedniej inflastruktury

• J. Boć zwraca uwagę, że urbanizacja należy do zjawisk, które rodzą potrzebę interwencji w formie pomocy, zachęty, inicjatywy

• Stopień zurbanizowania, typ i charakter zabudowy oddziałują w znaczy sposób na życie ludzi na danym obszarze i kształtowanie się procesów społ. (urbanizacja jest procesem powstawania środowiska życia człowieka, choć on sam również je tworzy)

• Urbanizacja jest czynnikiem mającym wpływ na prowadzenie polityki społ,, rozumianej jako oddziaływanie na społeczności zamieszkujące miasta, a także dotyczące rozwiązywania problemów społ. Występujących w danej aglomeracji

• Jeżeli chodzi o reglamentację związaną z urbanizacją, widoczne są przede wszystkim tendencje do ochrony przyrody i krajobrazu, terenów rolnych, środowiska życia mieszkańców miast, ochrony łady przestrzennego i ochrony dziedzictwa kulturowego (wydawanie pozwoleń, koncesji etc)

• Proces suburbanizacji- prowadzi do wzrostu funkcji mieszkalnej na obszarach wiejskich (co szczególnie nasilone jest w strefach podmiejskich dużych miast); pozytywne skutki: napływ ludności (co do zasady ludzi młodych i wykształconych mający swoje przedsiębiorstwa w miastach); negatywne skutki: zanik tradycyjnej architektury i krajobrazu, zmniejszenie powierzchni terenów wykorzystywanych rolniczo

• Definicja legalna „ładu przestrzennego”- takie ukształtowanie przestrzeni, które tworzy harmonijną całość oraz uwzględnia w uporządkowanych relacjach wszelkie uwarunkowania i wymagania funkcjonalne, społ- gosp, środowiskowe, kulturowe oraz kompozycyjno-estetyczne

• Reglamentacja podejmowana w związku z urbanizacją dotyczy także ochrony dziedzictwa kulturowego, rozumianego jako ochrona obiektów będących świadectwem działalności kulturowej człowieka zarówno w przeszłości, jak również współcześnie

• Urbanizacja jest stałym elementem, który organy władzy publ muszą brać pod uwagę w swoich działaniach w skali lokalnej, regionalnej, państwowej i ponadpaństwowej.

12. Przedstaw zagadnienie wojny a administracja ( odnieść się m.in. do poglądów F. Longchampsa).

• Wojny wzmacniają ingerencję adm- organizacja napadu, obrony wymaga determinacji, środków materialnych, organizacji, ludzi, działania władczego podejmowanego w imieniu państwa

• adm państwowa rozszerza tu swoje kompetencje- planuje wydatki, zwiększa podatki, organizuje produkcję na rzecz potrzeb wojennych, nakłada świadczenia rzeczowe etc.

• Nierzadko wprowadza stany specjalne (stan zagrożenia, stan wojenny)

• Większość cywilnych celów funkcjonowania przekształca się na cele wojenne

• Zmienia status prawny obywateli (głównie przez pobór), reglamentuje wszystkie zachowania obywateli (ogranicza przemieszczanie się)

• Po wojnie następuję odbudowa struktur państwa.

Pojęcie obowiązku: „Jeżeli z norm prawa publ. wynika sytuacja prawna, która zmusza kogoś do określonego zachowania się nadajemy tej sytuacji nazw publiczno- prawnego obowiązku.”

„Osobiste świadczenia wojenne”: Oddzielenie w prawodawstwie pojęć świadczenia wojenne od pojęć odszkodowań wojennych, Ustawa francuska 6.11.1871- wprowadzenie do systemu wewn. prawa państwowego tego rodzaju norm, które regulowały na przyszłość obowiązki ludności wobec zadań wojennych państwa, Treść osobistych świadczeń wojennych obejmuje cały zakres własnej dyspozycji jednostki w kierunku jej czynnego wysiłku.

13. Przedstaw zagadnienie doktryny państwa prawnego.

- stosunek między obywatelami a państwem (kształtowanym przez prawo)

-treść prawa oparta na praworządności i legalności.

Ewolucja pojęcia:

Początkowo (od 1798) państwo prawa traktowane jako przeciwstawienie się despotyzmowi, zapewnienie wolności i wspólnego dobra. Następnie w wieku XIX –realizacja woli poprzez reprezentację całego narodu. Poszukiwanie odpowiedzi na pytanie o treść i skład pojęcia:

Koncepcja państwa prawa Kanta zakładała powstanie „ społeczeństwa obywatelskiego powszechnie rządzącego się prawem”. Sprowadzał on rolę państwa do „ celu prawnego”, czyli tworzenia prawa i przestrzegania jego obowiązywania.

PLACIDUS - Wyłącznym zadaniem państwa prawa było zapewnienie „ bezpieczeństwa prawnego” ( Rechtssicherheit). W tym ujęciu państwo prawa to państwo ograniczone w zakresie swego działania do prawa i porządku, ale prawa równego dla wszystkich i porządku opartego na poszanowaniu wolności obywateli.

W.Humboldt - Celem państwa było zagwarantowanie bezpieczeństwa jednostce, ochrona jej wolności i prywatnej własności. Humboldt postulował oddzielenie norm prawa pozytywnego od norm moralności. Wykluczał oddziaływanie państwa na obyczajowość i sferę uczuć religijnych obywateli. Postulował więc nadanie państwu prawa laickiego charakteru.

państwo miało zrezygnować z pozytywnej troski o zdrowie, szczęście, dobro, moralny i fizyczny byt obywateli. Obawiał się bowiem, że władza państwowa pod pozorem uszczęśliwiania społeczeństwa popaść może w najgorszy i najbardziej uciążliwy despotyzm. Humboldt tworzył doktrynę pełnego upodmiotowienia jednostki, degradując państwo do roli „ stróża nocnego”

R. Mohl (1799-1875). Także dla niego wolność i swobodne działanie jednostki było najważniejszą wartością i zasadą państwa prawa.

Państwo powstało z konieczności wskutek niewystarczających sił jednostek, by zapewnić im bezpieczeństwo, to celem państwa musi być pozytywne wsparcie jednostki i pomoc w osiąganiu przez nią uprawnionych celów. Władza państwowa, w jego mniemaniu, nie jest powołana tylko do stanowienia i wykonywania ustaw, jak twierdzili Kant i Humboldt, ale jest upoważniona także do podejmowania działań administracyjnych wspomagających obywateli w słusznych ich dążeniach

Bähr - że istota państwa prawa urzeczywistnia się w stosowaniu prawa publicznego przez organy władzy administracyjnej. Działalność państwa- według niego- przejawiała się w podejmowaniu orzeczeń i decyzji, będących produktem procesu stosowania prawa. W wykonywaniu przez państwo tej jurysdykcyjnej funkcji dostrzegał jednak niebezpieczeństwo nadużywania prawa, błędnej lub samowolnej jego wykładni.

Lata 50 i 70 XX w pojęcie państwa społecznego (postać wolnorynkowa państwa kapitalistycznego kształtowana przez interwencjonizm). Idea państwa prawnego została wprowadzona w Polsce do konstytucyjnych postanowień w roku 1989. Zasady nie są nadal ostatecznie ugruntowane a lista nie jest zamknięta.

Państwo prawne to dziś także : działania i wynikłe z tych działań stosunki które można wyodrębnić jako poddane generalnej lub zindywidualizowanej regulacji prawnej.

1. Przedstaw zagadnienie doktryny trójpodziału władzy.

• Według Arystotelesa każdy ustrój 3 czynniki: obradujący, rządzący i sądzący.

• Obradujący – rozstrzyganie o sprawach podstawowych

• Rządzący – zespół stanowisk, na których wydaje się rozporządzenia i rozstrzyga o ważnych sprawach gospodarczych czy wojskowych.

• Sądzący – kilka rodzajów sądów badających urzędników, zamachy na ustrój, przestępstwa, umowy prywatne.

• Locke – może istnieć tylko jedna najwyższa władza, którą jest legislatywa a wszystkie pozostałe władze powinny być podporządkowane. Władza (choć sprawowana nieprzerwanie) nie może być absolutną i arbitralną władzą nad życiem i majątkiem ludu. PRYMAT LEGISLATYWY + EGZEKUTYWA + WŁADZA FERACYJNA! Lud powinien znać swoje obowiązki i być chroniony. Władza ustawodawcza nie może przewidzieć wszystkiego więc władza wykonawcza ma możliwość uznaniowego działania nawet poza nakazami prawa dla dobra publicznego.

• Monteskiusz – lud jest niezdolny do samodzielnego stanowienia prawa wiec jest w tym wyręczany przez parlament który go reprezentuje. Prawo stanowione przez legislatywę wykonywane jest przez egzekutywę (czyli przez monarchę i jego ministrów) [Teoria monteskiuszowska ugruntowuje historycznie, koncepcyjnie, funkcjonalnie, normatywnie administrację – dała podstawy umocnienia, objęcia całości pola publicznego poza ustawodawstwem i sądownictwem, trwałości i rozwoju]. idea równoważenia władzy w aktach na świecie: konstytucja Wirginii, stan Massachusets, Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela i w Polsce w konstytucji 3 maja. Aktualnie Art. 10 konstytucji RP wprowadza trójpodział władzy i jest to jedna z najważniejszych gwarancji, która chroni przed silną koncentracją władzy publicznej.

Trzy rodzaje władzy miały się nawzajem powściągliwa i kontrolować zachowując stan równowagi. Podzielona władza podległa jednemu suwerenowi jakim jest naród. Odrębne organy władzy posiadają odrębne kompetencje. Nie rywalizują ze sobą. Trójpodział władz to odrębność, rozdzielenie władz, równowagę, prymat władzy ustawodawczej. W czasach współczesnych istotnym problemem partyjności.

1. Przedstaw zagadnienie uwarunkowania techniczne.

Administracja na tym polu – odbiorca wtórny. W obecnej fazie jest to sfera oczekiwań na lepsze rozwiązania administracyjne i funkcjonalne administracji. Nie towarzyszą temu zmartwienia co do anonimowości decyzji, dehumanizacji stosunków.

Pytanie o istniejący i oczekiwany stan ochrony obywatela ( różnego rodzaju kryteria) Najważniejszą wartością jest treść obowiązującego prawa w zakresie kształtowania praw i obowiązków obywateli. Najważniejsza zasada – praworządność.

Przy zastosowaniu nowych technologii następuje potrzeba modyfikacji granic ochrony obywatela by nie spowodować sprzeczności w całym systemie prawnym Przykładem problemu może być : dostęp do informacji a ochrona informacji.

Postęp techniczny – zastępowanie przez urządzenie elektroniczne dotychczasowych czynności pracownika administracji włącznie z wydawaniem decyzji. Zasięg postępu technicznego – ograniczony przedmiotowe rozumienie administracji. Ograniczenia wprowadzania postępu technicznego do administracji mają zróżnicowany charakter. Najważniejsze z nich to uwarunkowania koncepcyjne, polityczne(przyzwolenie lub nacisk), merytoryczne (możliwość i celowość wprowadzania określonych rozwiązań ze względu na dziedzinę i materię spraw oraz zadań administracji) oraz te wynikające ze sposobu powstawania sytuacji prawnych. Uwarunkowania koncepcyjne łączą się z finansowymi. Uwarunkowania związane ze sposobem powstawania sytuacji prawnych wynikają z faktu pominięcia administracji w razie, gdy obowiązki czy uprawnienia obywateli powstają z mocy samego prawa. Skutkiem zastosowania udogodnień technicznych są z jednej strony jak udogodnienia, szybsze rozpatrywanie spraw itd. Ale też :

• Likwiduje się możliwość prowadzenia określonej polityki wobec administracji i w administracji

• Ograniczenie możliwości kwestionowania decyzji

• Zmniejszenie pola niekontrowersyjnego stosowania procedury administracyjnej

• Problemy humanistyczne, takie jak podejście do obywatela, które nie może być zwężane do wydawania decyzji, ale też ich wykonywania.

1. Przedstaw zagadnienie zasięg ingerencji

Zakres ingerencji to kompromis pomiędzy granicą do jakiej jest ona potrzeba a granicą do jakiej jest możliwa. Granic ingerencji należy szukać w ustawach u konstytucji a jej praktyczny zasięg zależy od zdolności organizacyjnych administracji, finansów oraz polityki. Zasięg rozpatrywany z perspektywy obywatela lub administracji. Związek zasięgu ingerencji współczesnej administracji z pojęciem postępu społecznego. Poziom postępu leży na barkach administracji która ma za zadanie utrzymać a także polepszać ten poziom postępu społecznego. Realizacja zasad równości, słuszności i sprawiedliwości często stoi ze sobą w sprzeczności. Jest to powodem nowej polityki, prawa i zasięgu ingerencji administracji zastępującego stary zasięg.

W relacji między rzeczowym zasięgiem obowiązków i zasięgiem uprawnień obywateli nie ma ustalonej miary ani równowagi. Możliwe jest rozszerzanie obowiązków i uprawnień, bądź tylko jednych z nich, a także przemiana określonych obowiązków w określone uprawnienia i na odwrót. Takie działania mogą być różnie oceniane – np. przemiana uprawnień w obowiązek w dziedzinie ubezpieczeń społecznych uznawana jest za postęp, natomiast w innych za cofanie się. Znaczna część ingerencji administracji, a zwłaszcza takiej, która polegała na reglamentacji obrotu majątkowego, a obejmująca także działania z obrębu tej reglamentacji, które:

-Warunkują czynność cywilnoprawną prawem administracyjnym, a nie cywilnym

-Zastępują czynność cywilnoprawną

-Ograniczają skutki prawa cywilnego

-Uwarunkowane są określonym cywilnym prawem podmiotowym lub określoną czynnością cywilnoprawną

Stosunek ingerencji administracji do zachowań zdeterminowanych pozaprawnymi normami moralnymi, etycznymi i innymi:

• norma moralna jest obojętna dla prawnej

• norma moralna dodatkowym kryterium

• norma moralna przekształca się w prawną.

Zasięg i treść ingerencji musi odpowiadać poszanowaniu norm moralnych i dbałości o przestrzeganie warunków ich powodzenia.

1. Przedstaw zagadnienie zadania administracji w państwie przed konstytucyjnym.

Państwa przed konstytucyjne: stanowe i policyjne.

Podstawowe zadania: ład, stabilizacja, bezpieczeństwo, porządek.

Przedmiotowy zasięg bardzo zmienny ale funkcja ta sama – chronić państwo od chaosu, zapewnić bieżący zarząd. Podobne do konstytucyjnych – bezpieczeństwo, ład społeczny i gospodarczy, obrona przed wrogiem. Różnice: w konstytucyjnych- zadania charakter obowiązków prawnych a tu uprawnienia. Prawo określające zadania nie zawsze pochodzenia parlamentarnego, mogło być zmieniane przez panującego. Stosowanie prawa nie było kontrolowane przez sądy .O zadaniach decydowały organy władzy wykonawczej w normach przez siebie stanowionych.

Dellamarre - Nadzór nad bezpieczeństwem i spokojem publicznym, handlem, opieka nad ubogimi i chorymi, likwidacja żebractwa, nadzór nad architekturą miast, nadzór nad widowiskami, loterią, walka z prostytucją, opieka zdrowotna

Chistian Wolf - Prowadzenie szkół, przytulisk, dbanie o drogi, troska o zachowanie zdrowia publicznego

Johann von Justi – rozwój i bezpieczeństwo publiczne, krzewienie cnót obywatelskich, zakładanie szpitali, szkół, rozwój szkolnictwa wyższego

Karol Rissig – bezpieczeństwo obywateli, przeciwdziałanie ubóstwu

Fryderyk Skarbek- Zabezpieczanie osób i majątków, wspieranie obywateli w samorozwoju, polepszanie ich bytu, walka z ubóstwem.

Franciszek Kasparek - Rozkazywanie i zarządzanie środków właściwych i użytecznych, na mocy bronienia kraju i ludu od niebezpieczeństwa i napadów, chronienie od nieszczęść publicznych Zarząd obejmuje 5 działów:

-Zarząd spraw zagranicznych

-Zarząd sprawiedliwości

-Zarząd spraw wewnętrznych (popierający rozwój ludności)

-Zarząd siły zbrojnej

-Zarząd skarbowości

Oczapowski Józef- Zapewnienie państwu bezpieczeństwa wewnętrznego i zewnętrznego

Okolski Antonii - Prowadzenie statystyki państwowej, zapewnienie bezpieczeństwa, piecza nad zdrowiem obywateli, ochrona rolnictwa i przemysłu, leśnictwo, rybołówstwo – zapewnienie ogólnego rozwoju gospodarczego oraz zabezpieczenie dóbr przed wypadkami losowymi

W zależności od panującej doktryny politycznej (np. merkantylizm, prawo natury, liberalizm itd.) zadania administracji publicznej rozszerzano bądź ograniczano bez większych rygorów prawnych. Punkt ciężkości nie na zadania administracji ale na ustrój i organizację.

Zasadniczym problemem – utrzymanie władzy politycznej. Zakres zadań administracyjnych zmieniał się wraz z rozwojem ustroju politycznego, warunków społecznych i gospodarczych.

Współczesna NA dzieli zadania na trzy zakresy:

1. Zadania w sferze życia fizycznego narodu

2. Zadania w sferze życia duchowego narodu

3. Zadania w sferze życia ekonomicznego narodu

Zadania ze sfery życia fizycznego narodu - jest to szeroko rozumiane bezpieczeństwo wewnętrzne i zewnętrzne (organizacja terytorialna państwa, ochrona granic, ochrona ludności przed zagrożeniami – np. ochrona sanitarna, zdrowotna, klęskami żywiołowymi itd.) Zadania ze sfery życia duchowego - zalicza się stwarzanie warunków do korzystania z podstawowych wolności (słowa, druku, wyznania, zrzeszania się), a także do korzystania z zabezpieczenia społecznego, prawa do oświaty, kultury. Zadania ze sfery życia ekonomicznego narodu - tworzenie warunków do rozwoju handlu, przemysł, rolnictwa, a także prowadzenie gospodarki przestrzennej i polityki wywłaszczeń. Cele jakie wyznacza się administracji nie mogą być formułowane w sposób dowolny w oderwaniu od obiektywnych praw. Miało to ograniczać swobodę władzy administracyjnej w określaniu zadań ich zawężaniu i rozszerzaniu.

Zadania administracji publicznej w państwach przed konstytucyjnych charakteryzuje nie tyle zakres i zasięg co m.in.:

1. Zadania administracji publicznej w państwie przed konstytucyjnym charakteryzują nie tylko ich zakres i zasięg, ale głównie to, że:

• nie były stanowione przez parlament

• Nie były określone wyczerpująco w prawie stanowionym przez władzę administracyjną

• Administracja posiadała wiele uprawnień w określaniu zadań i ich wykonywaniu

• Wykonywanie zadań nie stanowiło obowiązku, lecz uprawnienie administracji

• Administracja dowolnie określała kompetencje swoich organów

• Swobodnie decydowała o organizacji wykonywania zadań (centralizacja, decentralizacja, dekoncentracja)

• Zadania wykonywane przez administrację nie rodziły żadnych uprawnień

• Niewykonywanie zadań przez administrację nie powodowało po jej stronie żadnych konsekwencji

• Nie podlegało kontroli sądowej

1. Przedstaw zagadnienie zadania administracji publicznej państwie prawa.

W konstytucyjnym państwie prawa zasadnicza zmiana charakteru zadań administracji publicznej. Zadania określone są w konstytucji i ustawach stanowionych przez parlament Przestają być prerogatywą władzy administracyjnej, stają się jej obowiązkiem. Muszą współbrzmieć z konstytucyjnie chronionymi prawami i wolnościami obywatelskimi. Władza wykonuje zadania w systemie trójpodziału władzy. Władza administracyjna nie stanowi ustaw ani nie ma zadań z zakresu sądownictwa. Władza administracyjna – władza wykonawcza – wykonuje ustawy. W wykonywaniu tych zadań (określonych w konstytucji i ustawach) administracja również jest związana prawem – akty ranki ustawowej - organizację wykonywania zadań, kompetencje i właściwości określonych jednostek organizacyjnych administracji publicznej, a także procedury wykonywania zadań. Określają kompetencje i właściwość określonych jednostek organizacyjnych administracji publicznej oraz procedury. Administracja w wykonywaniu zadań nie jest stróżem interesu publicznego posiadająca z tego tytułu jakieś uprawnienia. Administracja w wykonywaniu zadań nie może ograniczać praw i wolności przyznanych obywatelowi w konstytucji (mogą być one ograniczone tylko przez ustawę i tylko wtedy, gdy są konieczne dla bezpieczeństwa państwa i porządku publicznego itd. I nie mogą naruszać istoty wolności i praw). Normy określająca zadania znajdują się w konstytucji i ustawach. Organ może je konkretyzować ale nie może samodzielnie stanowić. Administracja może posiadać za to pewną swobodę co do sposobu realizacji zadania. Źródła i granice – w normach stanowionych przez parlament. Zadania mogą być określone w konstytucji w sposób wyraźny bądź nie.

Zadania administracji w państwie prawa mogą wynikać pośrednio lub bezpośrednio z konstytucji :

• Bezpośrednio – art. 146 – Rada Ministrów ma zapewniać bezpieczeństwo państwa i porządek publiczny

• Pośrednio – ar. 72 – dziecko pozbawione opieki rodzicielskiej ma prawo do opieki i pomocy władz publicznych. Z takiej konstrukcji podmiotowego prawa dziecka wynika obowiązek państwa do zapewnienia pomocy.

W RP do zadań publicznych określonych w konstytucji należy:

• Zapewnienie bezpieczeństwa obywateli

• Zapewnienie bezpieczeństwa i nienaruszalności granic państwa

• Udzielanie pomocy Polakom za granicą

• Opieka nad obywatelami podczas pobytu za granicą

• Opieka nad weteranami walk o niepodległość

• Prowadzenie polityki prowadzącej do pełnego zatrudnienia

• Pomoc ciężarnym, starszym i niepełnosprawnym

• Zapobieganie niszczeniu środowiska, ochrona tegoż

• Popieranie rozwoju kultury fizycznej, zapewnienie dostępu do wykształcenia

• Pomoc socjalna i ochrona konsumentów

Konstytucja nie określa wszystkich zadań władz publicznych. Szereg z nich jest określony w ustawach. Są to m.in.:

• Planowanie przestrzenne

• Gospodarka nieruchomościami państwowymi i jednostek samorządu terytorialnego

• Zapobieganie klęskom naturalnym

• Ochrona dóbr kultury

• Zapewnienie transportu i łączności

Zadania jst są określanie w sposób bardziej jednoznaczny. Art. 163 konstytucji – domniemanie, że zadania publiczne niezastrzeżone przez konstytucję i ustawy na rzecz innych władz publicznych, należą do samorządu.

Do władz publicznych należy planowanie, organizowanie, realizowanie i kontrolowanie realizacji zadań, które zostały przez prawo określone jako zadania publiczne tych władz. Niewykonywanie zadań publicznych przez administrację rodzi odpowiedzialność polityczną i prawną:

• W pierwszym rzędzie ponoszą ją ministrowie i rząd

• Odpowiedzialność polityczna – np. votum nieufności, votum zaufania (69 posłów)

Urzędnicy mogą ponosić odpowiedzialność karną (za przestępstwa na stanowisku) i cywilnoprawną (gdy organ administracji nie wykona zadania i rodzi to szkody w rozumieniu prawa cywilnego)

W państwie prawa zadania administracji nie są prerogatywami, z których można skorzystać lub nie, nie jest to także instrument polityki

Delegacja ustawodawcza – zezwala rządowi na samodzielne określenie zakresu i form realizacji zadań publicznych określonych w konstytucji i ustawach.

1. Przedstaw zagadnienie organ administracji publicznej

• jest zasadniczą jednostką składową administracji w sensie podmiotowym. W związku z tym należy do rzędu podstawowych pojęć w nauce administracji i nauce prawa administracyjnego. Organ istnieje od czasu jego powołania.

Organ administracji publicznej to człowiek (grupa ludzi w wypadku organu kolegialnego):

1. znajdując się w strukturze organizacyjnej państwa lub samorządu terytorialnego,

2. 2- powołany w celu realizacji norm prawa administracyjnego, w sposób i ze skutkami właściwymi temu prawu,

3. 3- działający w granicach przyznanych mu przez prawo kompetencji.

1. Rodzaje organów.

   • ze względu na podział całości administracji publicznej (organy adm państwowej, rządowej, samorządu terytorialnego, zawodowego).

   • organy kolegialne – występują rzadziej od organów monokratycznych. Decydują dłużej i wolniej, odważniej. W organie kolegialnym zwiększają swoje oddziaływanie uzasadnienia społeczne, korupcja dotyka je później. W związku z usprawnieniem racy organu kolegialnego ogranicza się liczbę jego członków,

   • organy naczelne - są te, które określa się jako zwierzchnie wobec pozostałych organów i innych podmiotów organizacyjnych państwa w strukturze administracji rządowej. Naczelne organy administracji publicznej są powoływane przez Prezydenta bezpośrednio albo po uprzednim wyborze przez Sejm.

   • organy centralne - organ administracji, którego zakres działania obejmuje obszar całego państwa. Centralne organy administracji podporządkowane są naczelnym organom administracji. Organy centralne działają w formie indywidualnych decyzji, mogą wydawać zarządzenia o charakterze wewnętrznym. Mają charakter apolityczny.

   • organy terenowe – wszystkie organy JST w Polsce. obejmują różne organy administracji państwowej i organy samorządowe. Wśród organów administracji państwowej działających w terenie wyróżnia się terenowe organy administracji ogólnej i terenowe organy administracji specjalnej. Wojewoda jest organem terenowej administracji ogólnej. Kurator jest organem rządowej administracji specjalnej. Wreszcie rada gminy i zarząd oraz wójt jako organy samorządu terytorialnego spełniają funkcję administracji lokalnej.

   • organy decydujące – podejmują decyzje w warunkach określonych w prawie i w granicach przydanych im przez prawo kompetencji.

2. Urząd - występuje w następujących znaczeniach

1. Jako wyodrębniony zespół kompetencji (praw i obowiązków związanych z określonym organem administracji publicznej. Np. urząd ministra, wojewody, rektora. Jest równoznaczny z pojęciem stanowiska. Utworzenie organu nie jest tożsame z powołaniem organu. Ten typ urzędu tworzone są w drodze aktów normatywnych rzędu ustawy.

2. Jako szczególna nazwa organu administracyjnego, np. urząd statystyczny, celny etc. Jest to także nazwa umowna, ponieważ organ administracji jest zazwyczaj jednoosobowy i nie może być utożsamiany z całym urzędem.

3. Jako zorganizowany zespół osób przydanych organowi administracyjnemu do pomocy w wykonywaniu jego funkcji. Np. ministerstwo, rektorat, urząd wojewódzki.

1. Przedstaw zagadnienie dekoncentracja wewnętrzna

W jej obrębie treść i zakres uprawnień pracowników urzędu ustala organ który może upoważniać tylko w obrębie kompetencji, które sam posiada. Przekazania może zostać cofnięte, ale do tego czasu organ przekazujący nie może realizować funkcji, które przekazał. Pracownik otrzymujący w obrębie podziału pracy od organu upoważnienie do wydawania decyzji nie może cedować na innego pracownika urzędu, ponieważ nie jest organem administracyjnym. W dekoncentracji mamy do czynienia z rozkładem kompetencji , a nie ze zjawiskiem upoważnienia!

Przykład – Marszałek województwa może upoważnić wiceprzewodniczących zarządu województwa, pracowników urzędu marszałkowskiego oraz kierowników wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych do wydawania w jego imieniu decyzji (art. 46 ust. 2 ustawy o samorządzie województwa).

Dekoncentracja wewnętrzna mieści się w niej zjawisko upoważnienia . Jest to podział pracy między organ i pracowników jego urzędu, a nie podziału kompetencji, te bowiem bezsprzecznie należą do organu zawsze, nawet gdy realizowane są przez urzędnika w urzędzie przydanym organowi do pomocy w wykonywaniu organu kompetencji.

1. Dekoncentracja wewnętrzna ustawowa – ustawodawca ustala, iż decyzje administracyjne w imieniu określonego organu wydaje inny określony organ.

1. Przedstaw zagadnienie centralizacja

Rozwiązanie normatywne, instytucjonalne, proceduralne i finansowe, którego istotą jest skupienie kompetencji i decyzji na najwyższym poziomie podziału terytorialnego państwa oraz hierarchiczne podporządkowanie organom i urzędom działającym na tym poziomie podmiotów funkcjonujących w terenie. Centralizacja wiąże się z pozbawieniem samodzielności organów niższego szczebla, uzależnieniem ich od organów centralnych. Łączy się również z zależnością osobową i służbową, odsunięciem instytucji społecznych od udziału w rządach. Oznacza taki układ w którym jest wiele elementów cząstkowych, ale określonego rodzaju jedność nadaje im wszystkim jeden, znajdujący się na ich szczycie element. Ten zwierzchni element scala wszystkie elementy .

Występuje w 2 ujęciach:

1. celem jest zapewnienie funkcjonowania i utrzymane jego samego (układu scentralizowanego).

2. 2- cele układu leżą wyłącznie lub w znacznej części i jednocześnie poza nim samym

Ułomności układu scentralizowaneg:

• słabnie w sytuacji braku zbieżności między jego organizacją a polem, które ona obejmuje

• niemożność dotrzymania warunków i oczekiwanych od niego efektów

• słabnie z powodu braku dostatecznej siły politycznej czy finansowej

• słanie z powodu skutecznego naporu tendencji i przedsięwzięć decentralizacyjnych

• słabnie gdy prawodawca wyłączy administrację z bezpośredniego kształtowania sytuacji prawnych

• w UE mamy do czynienia z nasilaniem się układów scentralizowanych, tam gdzie funkcjonowanie wolnego rynku doprowadziło do recesji.

1. Przedstaw zagadnienie dekoncentracja

przeniesienie kompetencji na organ/y niższe bądź równorzędne, dokonane w drodze aktu normatywnego rzędu ustawy lub w drodze aktu normatywnego organu przenoszącego kompetencje, z zachowaniem nadrzędności hierarchicznej organów zwierzchnich w zakresie realizacji przekazanych kompetencji.

• W procesie dekoncentrowania te trzy elementy występują razem.

  • ujęcie statyczne – jest obrazem aktualnego rozkładu kompetencji między poszczególnymi organami aparatu administracyjnego. Ilość kompetencji i ich ranga mają znaczenie nie tylko dla oceny, czy zjawisko istnieje, ale także dla ustalenia stopnia jego intensywności.

  • ujęcie dynamiczne – równoznaczna z procesem dekoncentrowania , to jest przesuwania kompetencji z jednego podmiotu na drugi lub z jednego na kilka podmiotów. Dekoncentracja jest więc to ruch kompetencji.

  • -motywacje przekazywania kompetencji – są różne. (polityczno-ustrojowe i prakseologiczne). Zmieniają one treść i stopień uwzględnionego nasilenia – w przeciwnym razie doszłoby do zbyt jednostronnego zgrupowania kompetencji na dole organizacji administracji bądź na jej górze.

  • granice dekoncentracji – w rozkładzie kompetencji nie ma stałej równowagi ilościowej. Badając kształtowanie się tego rozkładu, dostrzegamy znaczne jego zróżnicowanie: raz organy niższego stopnia są węziej wyposażone w kompetencje, drugi raz szerzej,

  • -rozkład kompetencji i tendencje rozwoju – są wypadkową różnych kierunków budowy administracji, których treść wynika z ogólnej koncepcji budowy administracji, a zwłaszcza uwzględnia: rozdział na administrację rządową i samorządową, skuteczność kontroli i nadzoru, nowoczesne wskazania w organizacji pracy, rolę samorządów w rozwoju gospodarczym i społecznym oraz dbałość o zaspokajanie potrzeb obywatela.

Rozwój dekoncentracji nigdy nie przekroczy granic zapewniających jednolite i całościowe kierownictwo organów naczelnych, a także gwarantowanej prawem samodzielności organów samorządowych.

1. Przedstaw zagadnienie hierarchiczne podporządkowanie

element dekoncentracji a tym samym centralizacji. jednostronna zależność organu niższego stopnia od organu stopnia wyższego lub podmiotu podległego od podmiotu zwierzchniego. Na tę zależność składają się dwa elementy:

1-zależność służbowa – brak prawnych ograniczeń w wydawaniu polecań służbowych. Organ niższy nie posiada prawnej samodzielności i niezależności. Organ wyższy może wydać polecenie służbowe w każdej sprawie. Rozpoczyna się z chwilą nawiązania stosunku pracy osoby pełniące funkcje organu, a kończy w momencie jego ustania. Jej treścią jest regulowanie stosunków osobowych w czasie trwania stosunku pracy.

2-zalezność osobowa- prawo obsadzania stanowisk w organach bezpośrednio lub pośrednio niższych stopni, nagradzania, karania, awansowania, degradowania, pociągania do odpowiedzialności służbowej i dyscyplinarnej oraz zwalniania. Wiąże się ściśle z zależnością służbową.

1. Przedstaw zagadnienie decentralizacja - korelat centralizacji.

Takie system organizacyjny administracji, w którym:

• -poszczególne podmioty administrujące mają wyraźnie określone kompetencje -

• ustalone bądź przekazywane z innych (wyższych) organów w drodze ustawowej, realizowane w sposób samodzielny

• -i podlegające w tym zakresie jedynie nadzorowi weryfikacyjnemu organów kompetentnych.

Kompetencje mogą być przekazywane jedynie w drodze ustawowej. Proces decentralizacji nie musi polegać na jednoczesnym przekazywaniu kompetencji, samodzielność wykonywania bowiem zadań zdecentralizowanych można owiązać również z kompetencjami nadanymi określonemu podmiotowi decentralizacji.

1. decentralizacja a samodzielność - samodzielność jest konstytutywnym elementem decentralizacji, podkreślanym we wszystkich definicjach decentralizacji, niezależnie od swoistości ustroju politycznego. Wszędzie też oznacza wyżliminowanie ( co kurna? Chyba chodzi o wyeliminowanie. Musieli tę książkę na haju pisać) podporządkowania hierarchicznego z układu stosunków z organami zwierzchnimi. Brak podporządkowania stanowi podstawowy element różniący decentralizację od dekoncentracji. Eksponowana w ten sposób samodzielność nie jest samodzielnością bezwzględną, gdyż realizowana jest w ramach jednego porządku prawnego.

2. Podmioty zdecentralizowane:-

   • JST, przedsiębiorstwa państwowe, komunalne, prywatne –

   • jeśli pełnią funkcję z zakresu administracji publicznej (ogólna prawna możliwość wydawania decyzji administracyjnych tych podmiotów jest uregulowana w k.p.a, ale uprawnienia do wydawania takich decyzji trzeba szukać w prawie materialnym),

   • zakłady administracyjne (państwowe, niepaństwowe, samorządowe)szkoły, więzienia, szpitale. Nie różnią się w istocie od władztwa administracyjnego, ale jest to zmodyfikowana forma ze względu na krąg adresatów działań organów zakładu. -

   • samorządy zawodowe

   • organizacje pożytku publicznego(powierza im się pełnienie funkcji z zakresu administracji publicznej. Organizacje pozarządowe, a także Kościół Katolicki.

   • inne społeczne podmioty organizacyjne (nawet TK ma problemy z ustaleniem stanowiska. Ogólnie rzecz biorąc – organizacje społeczne, szczególnie o znamionach samorządowych, niektóre organizmy samorządu zawodowego, fundacje.

Definicja samorządu wg T. Bigo: Samorząd terytorialny- jest decentralizacją administracji publicznej, której samodzielnymi podmiotami są korporacje powołane do tego przez ustawy.

25. Przedstaw zagadnienie reform

Reforma to planowany i konieczny dla efektownej realizacji zmian, zasięg przekształceń organizacyjnych i funkcjonalnych w których nowych struktur nie da się pogodzić z dotychczasowym rozdziałem zadań i funkcjonowaniem a nowego funkcjonowania nie da się powierzyć dotychczasowym strukturom. Ograniczenia konstytucyjne to trójpodział władzy, zasada państwa prawnego, kontrukcja organów w państwie

Czynniki reform:

• przemiany ustrojowe w państwie

• poważne zmiany celów państwowych, społecznych i narodowych

• stan inercji i spetryfikowania obecnego systemu

• stopień degeneracji struktur i ich funkcjonowania

• zasięg wykształcenia społecznego wobec polityki, prawa, osiągnięć innych państw

• zasadniczy przełom w rozwoju techniki wpływający na administrację

• siła, zdolności i zdecydowanie władzy

• ustalenie szkodliwości reform dotychczasowych

Cele reform: polepszenie sytuacji społeczeństwa i państwa (o charakterze zewnętrznym i wewnętrznym). Celem jest podejmowanie przedsięwzięć które:

• polepszają jakość i dostęp do świadczeń materialnych i niematerialnych

• poszerzają zakres i możliwości obywateli z korzystania z dóbr materialnych

• dają obywatelowi wpływ na podejmowanie decyzji publicznych

• doprowadzenie do prywatyzacji zadań publicznych: sytuacji gdzie zadania publiczne wykonują prywatne podmioty

Cechy reform:

• intensywna i głęboka propaganda konieczności przeprowadzenia

• rozbieżności w ocenie uciążliwości reform między państwem a obywatelami (podmiot przeprowadzający- odbiorca)

• uznanie własnych sił jako jedynych możliwych do przeprowadzenia reformy

• brak odpowiedzialności konkretnej- nie wiadomo jaki podmiot jest odpowiedzialny za przeprowadzenie szkodliwej reformy

Granice reform:

1. kompetencyjne: rządy powinny podejmować przemyślane reformy i uznaniem ich wpływu na społeczeństwo w granicach możliwości kompetencyjnych

2. prawne: większe znaczenie ma realizacja programu politycznego niż aktualne potrzeby społeczne c) finansowe: najważniejsza przyczyna i determinant podjęcia lub nie podjęcia decyzji o przeprowadzeniu reformy

3. polityczne: twórca reform jest ograniczony prawem (od podstawowych zasad konstytucyjnych do aktów ustawowych)oczekiwania społeczne nie są głównym wyznacznikiem struktur, przeprowadzenie reformy nie jest tożsame z rozumieniem potrzeb społecznych . Tylko państwo posiada odpowiednie środki i kompetencje do przeprowadzenia reformy. Różne grupy społeczne mają różne potrzeby i różne poglądy na reformy . Społeczeństwo nie jest predystynowane do przeprowadzania reform

26. Przedstaw zagadnienie rozrost administracji

Rozrost administracji: stały rozrost struktur administracji jest faktem

1. sytuacja w Polsce:
   - w wyniku transformacji ustrojowej część stosunków społecznych została poddana prawu prywatnemu

2. O rozroście administracji publicznej mówi się gdy:

• tworzy się nowe bloki struktur organizacyjnych lub tworzy się nowe organy (nowe urzędy- w znaczeniu zbioru kompetencji)

• zatrudnia się dotychczasowych i nowych strukturach coraz więcej ludzi

• znosi się określone organy ale kompetencje i ludzi zniesionych organów i przenosi się do organów ( i ich urzędów) nie zniesionych

• odbudowuje się dotychczasową administrację siatką stanowisk doradczych, eksperckich, pomocniczych, analitycznych w stopniu poszerzającym zatrudnienie

Przyczyny rozrostu administracji:

1. główne: zjawiska które kształtując się w granicach stosunków społecznych, ekonomicznych i politycznych uzyskały taki stopień przyspieszenia swojego rozwoju , ekspozycji i innowacyjności że zostały wyodrębnione w stanie faktycznym, prawnym lub doktrynalnym:

   • rozwój cywilizacji informacyjnej:

     • stanowi wyznacznik rozwoju kraju w świecie

     • podstawowym masowo wytwarzanym, przesyłanym i kupowanym produktem jest informacja.

     • ludzie, ich kwalifikacje, postawy i sposób rozwoju stanowią główną siłę rozwoju

     • odległość fizyczna traci znaczenie

     • wzrasta znaczenie technicznej i językowej zdolności telekomunikacyjnej

     • powstawanie nowych rynków elektronicznego obrotu ( Internet, poczta elektroniczna, telefonia komórkowa istotne zjawiska: telepraca, nauka na dystans, sieci uniwersyteckie i badawcza, planowanie przestrzenne
       
       Przyczyny proceduralne rozrostu administracji poszerzających pole uczestnictwa administracji i wydłużających postępowanie administracyjne:

   • wycofanie prawa administracyjnego z szerokiego zakresu normowania stosunków społecznych zostało zastąpione przez coraz liczniejsze urządzenia, które służą w celu realizacji konstytucyjnych postanowień  gwarantowania wpływu obywatela na państwo i gwarantowania ochrony obywatela przed państwie. Obydwie te realizacje mają miejsce w toku starych i nowych procedur, których prowadzenie wymaga szerokiego udziału organów.

   • instytucje formowane przez nowe prawo: przez instytucję prawo rozumie się e nie kwalifikowany prawnymi formami działania wyodrębniony w prawie w i doktrynie pod względami przesłanek, przebiegu i celu, rodzaj czynności lub zespołu czynności podejmowanych powtarzalnie w wielu okolicznościach mający na celu ustalenie merytoryczne określonego uprawnienia obowiązku bądź sytuacji prawnej

   • treść obowiązujących przepisów prawnych regulujących toki postępowania w sprawach administracyjnych. (złożoność systemów)

   • poszerzanie się kasacyjnego trybu orzekania

   • nie wystarczająco jasno określony rozdział kompetencji między organami

   • uzależnienie podejmowania decyzji od analiz, ekspertyz, opinii

Korzyści rozrostu administracji publicznej: Rozrost administracji publicznej obejmujący: kreacje nowych struktur, zatrudnianie nowych ludzi, poszerzenie o nowe zadania i nowe kompetencje
może być pozytywnie oceniany na płaszczyznach, których:

1. podbudowany interesem publicznym (czy społecznym) cel zewnętrzny jest realizowany lepiej

2. następuje korzystne dla państwa i społeczeństwa w dziedzinach objętych rozrostem pogłębienie specjalizacji mające szersze znaczenie krajowe i międzynarodowe

3. następuje dodatkowe pogłębienie intelektualnej i organizacyjnej nowej administracji gdzie wymuszanie szkoleń i osiąganie wyższego poziomu wykształcenia przynosi wszystkim korzyści

4. następuje weryfikacja skuteczności nowo wprowadzonego zarządzania w zakresie ustalania stopnia skuteczności systemów zdecentralizowanych i scentralizowanych

5. następuje zmniejszenie bezrobocia

27. Przedstaw zagadnienie wykonawczy charakter działań administracji.

CHARAKTER DZIAŁAŃ ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ:

• stanowią konstrukcję prawną, a nie socjologiczną, ekonomiczna czy polityczną.

• działania administracji publicznej nie są analogiczne do działań człowieka

• nie służą do zdobycia/utrzymania władzy politycznej

• działania to wykonywanie prawa

• konstytucja i ustawy pozostawiają podmiotom admi publ wiele zakresów samodzielności w wykonywaniu prawa – upoważnienia i delegacje zapewniają pewną samodzielność w konkretyzowaniu zadań publicznych, a także w doborze form działania

• J.S. LANGROD – administracji nie można w teorii ani praktyce ograniczyć do wykonywania ustaw, gdyż jest twórcza

• IZDEBSKI I KULESZA – admi nie da się sprowadzić do funkcji wykonywania ustaw

• interpretacja działań admi publ mających wykonywać charakter ściśle wykonawczy wobec prawa powszechnie obowiązującego budzi spore wątpliwości most of all z dwóch powodów:

  • działania są podejmowane w obliczu niejednokrotnie faktów całkowicie nieprzewidywalnych, nie znanych prawodawcy w momencie stanowienia prawa. Zachodzi obawa, że administracji stanie w obliczu faktów, o których prawo się w ogóle nie wypowiada

  • w odniesieniu do zmieniających się potrzeb i oczekiwań społecznych powinno się odnosić działania administracji i je w taki sposób kształtować – nie zaś krępować

J.S LANGROD – „samo wykonywanie ustaw nie wyczerpuje całokształtu administrowania, gdyż jej cechą jest twórczość”

T.HILAROWICZ – „administracja społeczeństwu życzliwa, odczuwająca jego istotne potrzeby, może d la tego społ. Zrobić więcej dobra właśnie dzięki możliwości postępowania wg swobodnego oceniania, niż przez proste wykonywanie przepisów”

S. WACHHOLZ – całkowite skrępowanie jest błędne, zasada swobodnej oceny pojęta jako konieczny wynik indywidualizacji normy generalnej zniesieniu nie może ulec

B. WASIUTYNSKI – „ze stanowiska prawnego admi publ jest wykonywaniem ustaw” zdaniem autora należy odrzucić koncepcje, które osłabiają pojmowanie administracji jako wykonywanie ustaw., należy się liczyć z socjologicznym negatywnym skutkami niewykonania staw przez administracji

K.W. KUMANIECKI – pojmowanie administracji jako wykonywania prawa nie eliminuje całkowicie elementu twórczości w działaniu tej administracji. ; należy się liczyć z koniecznością zachowania ciągłości rozwoju organizacji,

F.LONGCHAMPS – uważał, ze „zacieśnienie administracji publ do wykonywania ustaw rozumiane jako sprowadzenie administracji do działań wykonawczych był jednym z głównych błędów szkoły klasycznej” – nie uwzględniano działalności twórczej administracji publicznej

• w istocie prawo powszechnie obowiązujące zawiera wiele konstrukcji prawnych umożliwiających podejmowanie działań o charakterze twórczym, kreującym przedsięwzięcia nowe.

• szersza formuła dla działań administracji publ zakłada istnienie faktycznych, pozaprawnych umocowań dla działania administracji publicznej, doprowadzi do zrelatywizowania prawa jako podstawowego czynnika kreującego działalność administracyjną

• źródłem twórczości, inicjatywy w państwie prawa etc zawsze są normy prawa powszechnie obowiązującego. ; wszystkie impulsy dla podjęcia działań są w nich zawarte

• organy administracji zawsze postrzegają rzeczywistość przez pryzmat prawa także poprzez zasady i wartości wyrażone w konstytucji

• w państwie prawa administracji nie odtwarza prawa powszechnie obowiązujące jedynie to prawo wykonuje

HANS KELSEN – twórca koncepcji administracji publicznej jako konstrukcji prawnej, dopuszczał interpretację stanowiącą wyjątek od formuły administracja publiczna = wykonywanie prawa

ZWIĄZANIE PRAWEM DZIAŁAN ADMI PUBL.

• związane prawem powszechnie obowiązującym oraz prawem o charakterze wew.

• prawo powszechnie obowiązujące – stanowi władza ustawodawcza. Wyjątkowo może być stanowione przz organy władzy wykonawczej tzn. administracji rządowej i samorządowej

• w doktrynie państwa prawa – organy admi pub nie powinny stanowić prawa powszechnie obowiązująca które będzie następnie wykonywane przez organy tej admi

• twórcy tej doktryny zakładali, że miejsce władzy absolutnej panującego, które stanowi i wykonuje zarazem prawo musi zająć władza podzielona, odrębna dla stanowienia prawa, wykonywania i kontroli

• prawo pochodzenia parlamentarnego w państwie prawa

• w konstytucji – zasada podejmowania działań admi publ na podstawie prawa powszechnie obowiązująca w granicach tego prawa – podstawę prawną zawsze tworzą normy prawa stanowione przez ustawodawcę

• z czasem organy admi publ uzyskały wpływ na tworzenie podstaw prawnych własnych działań – instytucja inicjatywy ustawodawczej

• podstawa prawna działania admi to wymóg, który nie pozwala porównywań ich do działań człowieka, osoby fizycznej czy prawnej prawa prywatnego

• Wg W. L JAWORSKIEGO – działalność jednostki i admi publ są do siebie podobne bo regulowane normami prawa z zakresie ograniczonym

• wymóg podejmowania działań zgodnie z wartościami i zasadami zawartymi w całym prawie

• niewyczerpująca regulacja prawna działan admi publ to zjawisko niezmiennie towarzyszące działaniom admi.

ZASADA ZWIĄZANIA PRAWNEGO WSZYSTKICH DZIAŁAN ADMINISTRACJI

Działania te mogą być podejmowane wyłącznie wtedy gdy normy prawa zawierają upoważnienie do podjęcia działania w określonej formie i określonych warunkach - działania te są LEGITYMOWANIE PRAWNIE i zawsze muszą być odnoszone do prawa.

DWIE GRUPY DZIAŁAŃ – FAKTYCZNE/PRAWNE

1. faktyczne – działania nie uregulowane wyczerpująco normami prawa, nie wywołujące bezpośrednio skutków prawnych, nie mające formy pisemnej i trudno je poddać kontroli sądowej, mogą mieć jedynie charakter pomocniczy, przeznaczane do organizowania biurowości, obiegu dokumentów w urzędzie

   • mogą kształtować sytuację prawą jednostki – nie nakładają obowiązków na jednostkę wprost. Zwane pomocniczymi, mogą w istocie okazać się decydującymi

2. prawne – działania w całości wyznaczone normami prawa, wywołujące skutki prawne

   • zasada związania prawnego obejmuje nie tylko zdarzenia prawne, ale także fakty w admi publ

   • jedynie te fakty dopuszczalne prawnie, dla których istnieje podstawa prawna i na które nie przekraczają granic prawa oraz bez których wykonanie normy prawa jest niemożliwe- tylko wtedy organy mogą podejmować działania faktyczne

28. Przedstaw zagadnienie swobodnego uznania.

ZAKRES SWOBODY DZIAŁANIA ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ

• podstawa prawna oznacza, ze każde działanie organów admi publ powinno być oparte na upoważnieniu udzielonym organowi przez normę ustawową do:

  • podjęcia działania/ w określonej formie/ w określonych warunkach

  • mogą pozostawiać swobodę np. co do miejsca, czasu, podjęcia działania, co do skonkretyzowania treści działania

  • swoboda w dokonywaniu ocen, interpretacji normy prawnej

  • mogą także pozostawiać ograniczoną swobodę co do ustalania stanu faktycznego

  • istotą swobody organu admi jest zawsze dokonanie pewnego wyboru, źródłem swobody jest ZAWSZE NORMA PRAWNA – zawierać mogą konstrukcję ograniczające/rozszerzające lub w ogóle wykluczające możliwość jakiegokolwiek wyboru

  • najczęściej rozszerzone zakresy swobody działania organów admi stanowią taki nadmiar władzy który nie służy jednostce

  • w państwie prawa organy admi publ nie posiadają swobody jako zasada, nie maja żadnej przyznanej im przez prawo sfery wolności działania

OKRESY SWOBODY DZIALANIA ADMINISTRACYJNEGO -> przejściowy – od policyjnego państwa do państwa prawa) wszechwładzę administracji zaczęły ograniczać ustawy stanowione przez parlament

• Jerzy Jedlinek pisał że władza państwowa ma granice, nie jesteśmy niewolnikami państwa

• powstały zatem w tym okresie koncepcje, które miały na celu ograniczenie swobody władzy admi. jedna z pierwszych koncepcji mających na celu ograniczenie swobody była KONCEPCJA WEWNĘTRZNYCH GRANIC UZNANIA ADMINITRACYJNEGO E. BERNATZIKA – zakładała, ze admi publ we wszystkich swych działaniach, uregulowanych lub nie ustawowo związana jest zasadą nakazujaca działac zgodnie z interesem publicznym.

Potem KONCEPCJE DOKTRYNY PRAWA ADMINISTRACYJNEGO –

1. Jedna z nich zakładała, że wszędzie tam gdzie ustawodawca używa terminu interes publiczny. oznacza to że władzy admi. udzielone zostało prawo decydowania wg swobodnego uznania – była to koncepcja R. LAUNA

2. Koncepcja zakładała, że ilekroć ustawodawca posługuje się zwrotami nieostrymi, niejednoznacznymi, to tym samym pozostawia swobodę organowi admi aby ten dokonał takiej interpretacji – pozostawia organowi możliwość wyboru między kilkoma rozstrzygnięciami

• zasada sądowej kontroli legalności aktów admi opartych na swobodnym uznaniu – utrzymuje się ten pogląd do dnia dzisiejszego

• w państwie prawa swoboda działania admi kwalifikowana jako uznanie admi może mieć swoje źródło jedynie w wyraźnym upoważnieniu ustawowym organu admi do wyboru treści rozstrzygnięcia w danej sprawie.

• takiego upoważnienia nie wolno ani zawężać ani rozszerzać w drodze interpretacji

• nie wolno go domniemywać, szukać w pozaustawowych postulatach etc

29. Przedstaw zagadnienie związanie prawem działania administracji.

Problemem dla działań adm. pub. źródło od którego pochodzi zakres prawnego skrępowania

Państwo Prawa

Państwo policyjne

Twórcy państwa prawa zakładali, że miejsce władzy absolutnej panującego, który stanowi i zarazem wykonuje prawo musi zając władza podzielona, odrębna dla stanowienia prawa. Odrębna dla jego wykonania Prawo powszechnie obowiązujące(z którym jest związana wszelka działalność adm. pub. w państwie prawa, stanowi władza ustawodawcza.(wyjątkowo: określonych w konstytucji, prawo powszechnie nie obowiązujące wiążące działania adm. pub., może być stanowione przez organy władzy wykonawczej, tzn. organy administracji rządowej i organy adm. samorządowej Działanie administracji publicznej(rządowej i samorządowej) związane są w państwie prawa prawem powszechnie obowiązującej oraz prawem o charakterze wewnętrznym, obowiązującym tylko jednostki organizacyjne podległe organowi adm.pub. upoważnionemu do stanowienia prawa wewnętrznego. Prawo stanowione jest pochodzenia parlamentarnego Jeżeli z określonych powodów władza ustawodawcza upoważni władzę wykonawczą do stanowienia prawa powszechnie obowiązującego (to jest to wyjątek od zasady) Prawotwórcza działalność adm.pub. istnieje więc tylko jako wykonywanie ustaw, czyli tak, jak to ma miejsce-przypomnijmy tu- w odniesieniu do całej pozostałej działalności adm. pub. (jako formuła wykonywania prawa)

Państwo policyjne- że adm.pub. stanowiąca i zarazem wykonująca prawo, wyrasta silne ponad władzę ustawodawczą i władzę sądowniczą, rozszerza dowolnie ingerencje w prawa i wolności obywateli, w niegraniczącym zakresie może obciążać obywateli obowiązkami.

30. Przedstaw zagadnienie pojęcie faktów administracyjnoprawnych.

Wszystkie fakty których zaistnienie i uwzględnienie jest niezbędnie wymagane do realizacji norm prawa administracyjnego należy wyodrębnić i nazwać faktami administracyjnoprawnymi. Tę grupę faktów, których powstanie, uwzględnienie czy też stworzenie nie jest niezbędnie wymagane do zrealizowania norm prawa, a także tę grupę faktów, które nie mogą i nie powinny być z racji swojego patologicznego charakteru uwzględnione w trakcie realizacji norm prawa, wyłączyć z kategorii pojęciowej faktów administracyjnoprawnych.

• Klasyfikacja faktów ze względu na ich prawną postać:

  • Fakty administracyjnoprawne mające postać działań administracji publicznej:

    • Działania administracji publicznej nie uregulowane wyczerpująco normami prawa,

    • Działania nie władcze administracji,

    • Działania wewnętrzne administracji.

  • Fakty administracyjnoprawne przyjmujące postać okoliczności faktycznych:

    • Prawne stany rzeczywistości społecznej.

• Ze względu na sposób powstawania:

  • Fakty administracyjnoprawne istniejące lub powstające niezależnie od organu administracyjnego (klęska żywiołowa),

  • Fakty administracyjnoprawne powstające jako wyraz określonego zachowania się organu administracyjnego, wyrażające stanowisko tego organu,

• Ze względu na sposób postępowania organu administracyjnego:

  • Fakty administracyjnoprawne uwzględnione przez organ administracji publicznej

  • Fakty administracyjnoprawne tworzone przez organ administracji publicznej

• Ze względu na wyraz prawnej aktywności organu administracyjnego:

  • Fakty administracyjnoprawne wyrastające z norm prawa administracyjnego, stanowiącego podstawę do podejmowania działań administracji

  • Fakty administracyjnoprawne wyrastające z norm prawa administracyjnego, określające zdarzenia inne niż działania administracji

• Ze względu na strukturę procesu realizowania norma prawa administracyjnego:

  • Fakty administracyjnoprawne, które musza być uwzględnione w fazie przygotowania realizacji danej normy prawa.

  • Fakty administracyjnoprawne, które musza być uwzględnione w fazie przygotowania realizacji normy prawnej.

  • Fakty administracyjnoprawne, które musza być uwzględnione lub stworzone przez organ administracyjny po zrealizowaniu normy prawnej.

31. przedstaw zagadnienie zakresów swobody ( odnieść się do Bernatzika, Launa, Kelsena)

Zasada pełnego związania prawnego działań administracji publicznej w powiazaniu z fundamentalnym założenie, ze każde działanie adm. musi posiadać podstawę prawna nie oznacza ze prawo powszechnie obowiązujące nie pozostawia określonych zakresów swobody działania dla organów adm. publicznej.

Podstawa prawna oznacza ze każde działanie organów administracji publicznej powinno być oparte na upoważnieniu udzielonym organowi przez normę ustawowa do:

1. Podjęcia działania

2. Do podjęcia działania w określonej formie

3. Podjęcia działania w określonych warunkach

Normy mogą pozostawiać swobodę co do: miejsca, czasu, co do skonkretyzowania treści działania, w tym zaś zakresie treści uprawnień i obowiązków jednostki w konkretnej sytuacji faktycznej. Mogą pozostawiać także ograniczona swobodę w ustalaniu stanu faktycznego ze względu na który to stan faktyczny stosowana jest norma prawna. Możliwe jest także pozostawienie swobody c w dokonywaniu ocen stanu faktycznego a w tym zakresie swobody w ustalaniu kryteriów wedle których oceny te będą przez organ adm. dokonywana + interpretacja normy prawnej która organ będzie stosował

Istota swobody jest dokonanie pewnego wyboru ( miejsca, czasu, wariantu spośród wielu możliwych w obliczu normy prawnej wariantów takie rozstrzygnięcia. Istota nie jest przywilej przysługujący organowi do podejmowania niczym nieograniczonych dzielna. Swoboda ta nie pochodzi z natury ani z istoty administracji ani nie jest żadnym atrybutem władzy i nie jest udzielona organowi adm. aby mu umożliwić wykonywanie władztwa.

Źródłem swobody jest ZAWSZE norma prawna która takiej swobody organowi udziela lub nie. Jedne normy prawne zawierają konstrukcje rozszerzają możliwość dokonywania wyboru inne zaś zawierają konstrukcje ograniczająca możliwość lub tez wykluczające w ogóle możliwość dokonywania jakiegokolwiek wyboru.

W przeszłości twierdzono ze administracji powinno się przyznać szeroki zakres swobody. Także współcześnie powraca to twierdzenie- aby wybór był sprawiedliwy, słuszny aby działanie adm. stało się skuteczniejsze, najbardziej optymalne w danych okolicznościach faktycznych. Jednak są to najczęściej złudzenia gdyż taki nadmiar władzy i władztwa organów adm. nie śluzy jednostce. Przeciwnie umożliwi wkraczanie w sferę praw i obowiązków jednostki. I jest to paradoksalnie ingerencja oparta na normach prawa powszechnie obowiązującego które zamiast chronić jednostkę przed nadmierna ingerencja adm., zamiast stanowić barierę dla samowoli i dowolności działania taka samowole pośrednio implikują.

Swoboda działania adm. pub w zakresie ograniczonym, pochodzenia ustawowego jest w pastwie prawa możliwa do zaakceptowania i zrozum lam bowiem żadna norma prawna nie może być wykonana bez udziału wykonawcy który to udział sprawdza się zawsze do jakieś postaci ustalenia przez wykonawcę normy prawnej stanu faktycznego, bliższych okoliczności sprawy, niezbędnej oceny stanu faktycznego ze względu na wykonywana normę prawa.

H. Keson z wykonywaniem każdej obcej woli musi się leczyć z natury rzeczy mniejsza lub większa swoboda uznania. Kto każe swoja wole wykonać drugiemu ten nie może tak daleko zapuszczać się w szczegóły aby własnemu swobodnemu uznaniu działającego nic nie pozostawia.

R. Laun – raz pojmował je jako pewien zakres swobody organu adm. w stosowaniu prawa innym raz jako stan pewnej swobody a nawet prawnej wolności organu jaka z istoty rzekomo przysługuje każdemu organowi adm. Organ adm. stanowiący prawa ma niejako naturalna skłonność do podnoszenia sobie zakresów swobody w wykonywaniu prawa dlatego ustawodawca powinien korzystać z umiarem w udzielaniu organom adm. wszelkiej swobody działania.

F. Longchamps już w pol. XIXw wystąpiło w ówczesnych państwach konstytucyjnych pewne charakterystyczne zjawisko polegające na stopniowaniu mechanizmu źródeł prawa na korzyść władzy. Ograniczenie swobód konstytucyjnie za pomocą serii: ustawa, rozporządzenie, okólnik, decyzja administracyjna. Mechanizm źródeł prawa zawierał inna straszliwa słabość – delegacje ustawodawcza : możność przekazania funkcji ustawodawczej w części ub. nawet w całości organom władzy wykonawczej – spowodowało to po wojnie faszyzm, itd.

Współcześnie środkami rozszerzenia swobody jest nie tylko stosowanie prawa parlamentarnego na korzyść władzy i delegacja ustawodawcza ale także inicjatywa ustawodawcza rządu.

Jak rozwijały się uzasadnienia swobody działania org adm. i jak ewoluowały w praktyce:

1. W 1 okresie zwanym przejściowym ( od państwa policyjnego do państwa prawa), wszechwładze adm. pub zaczęły ograniczać ustawy stanowione przez parlament zaś wszystko to czego ustawy nie zdołały uregulować należało do wyłącznej kompetencji władzy adm. Poza sfera regulacji ustawowej znajdowało się zatem ius polityce władzy adm. oraz bliżej nieokreślona sfera dyskrecjonalnych uprawnień władzy adm. czy tez w nauce niemieckiej i austriackiej – sfera uznania administracyjnego. Szybko jednak uznano iż zakresy to powinny zostać ograniczone.. szło także o to aby swoboda władzy nie była pojmowana jako niczym nieskrepowana dowolność działania adm. pub, nie poddana żadnej kontroli arbitralności władzy adm. Pierwsza koncepcja mająca na celu ograniczenie swobody działań adm. była KONCEPCJA WEWNETRZNYCH GRANIC UZNANIA ADMINISTRACYJNEGO – e . Biernatka. Zakłada ze adm. pub we wszystkich swych działaniach, uregulowanych ustawowo i nie uregulowanych ustawowo, związana jest zasada nakazująca działać zgodnie z interesem pub.

2. Zasada była swoboda władz amid w podejmowaniu wszystkich działań które uznano za celowe i słuszne.

3. Z czasem zasadę działania adm jako działania swobodne rygoryzowano, przyjęto zasade ze działania swobodne adm pub mogą być podejmowane wówczas gdy wyraźny przepis ustawy tak postanowi. Wywołało to opor władzy adm. Złagodzona wiec w formie i treści koncepcje doktryny prawa adm- jedna z koncepcja i zakładała ze wsie tam gdzie ustawodawca używa terminu „ interes publiczny” oznacza to ze władzy adm udzielone jest prawo decydowania wg swobodnego uznania gdy jedynie adm nie jest powoływana do oceny tego interesu. Była to koncepcja R. Launa..

4. Następna koncepcja zakładała ze ilekroć ustawodawca posługuje się zwrotami nieostrymi, niejednoznacznymi to tym samym pozostawia swobodę organowi adm aby ten dokonał takiej interpretacji.

5. Z czasem w nauce prawa adm przyjęto stanowisko ze organ adm pub prawidłowo stosując norme prawa w obliczu prawidłowo ustalanego i ocenionego stanu faktycznego może znaleźć jedynie jedno prawidłowa, ważne i niewadliwe rozstrzygniecie. Jest to np. na sile i zarazem urok konecko doktryny prawa administracyjnego.

6. Dopiero po pewnym czasie przyjęto zasade sadowej kontroli legalności aktów adm opartych na swobodnym uznaniu. Oznaczali to ze sad adm może badać czy zostały spełnione formalne wymogi wydania aktu adm opartego na swobodnym uznaniu samego jednak uznania merytorycznie kontrolować nie może. Ten pogląd utrzymany jest do dziana.

7. W państwie prawa swoboda działania adm kwalifikowana jako uznanie adm może mieć swe zrodlo jedynie w wyraźnym upoważnieniu ustaowwym organu adm do wyboru treści rozstrzygnięcia w danej sprawie. Takie upoważnienie nie wolno w drodze interpretacji ani zawężać ani rozszerzać. Nie wolno g także domniemywać ani poszukiwać w źródłach pozaprawnych.

8. Współczesny problem polega na tym ze ustawowo określone upoważnienie do wydawania aktów adm opartych na uznaniu adm giną dziej w mnogości innych licznych bardzo zróżnicowanych upoważnieni ustawowych udzielanych w sposób bardziej lub mniej ważny dla organów adm pub do podejmowania działań różnorodnych co do treści i formy w dużym zakresie swobodnie a w każdym razie z zakresem swobody przekraczającym swobodę ujęta w konstrukcji klasycznego uranian adm/ H. Kelsen podnosił do rangi założenia fundamentalnego zasade pełnego związania prawnego działań adm pub akceptując wszelkie szczelniejsze koncepcje skrepowania swobody adm dopuszczając wszelkie skrepowania tej swobody jednak stwierdził ze niepodobna wyobrazić sobie całkowicie skrepowanego wykonywania normy prawa. Wykonywanie każdej normy prawa jest bowiem konkretyzacja zawsze taka w której swój udział ma organ adm konkretyzujący te norme.

9. Możemy stwierdzić współcześnie ze ilościowo mierzone zakresy prawnie dopuszczonej swobody organów adm wykonujących coraz bardziej zróżnicowane konstrukcyjnie normy ustawowe rozszerzają się nieprzerwanie.. organy adm wykonując każda norme prawa rozszerzają a nie ograniczają zakresy swego udział w obrębie zw. Etapu procesu wykonywania normy prawa. Zjawisko to obejmuje wiec: etap interpretacji normy prawa, etap ustalenie stanu faktycznego, etap oceny stanu faktycznego, subsumpcje niewadliwie ustalonego i ocenionego stanu faktycznego pod odnośna norme prawa i wreszcie etap ustalani treści działania stanowiącego konkretyzacji wykonywanej normy prawa.

10. Ustalenia stanu faktycznego dokonywane przez organy adm są niewyczerpujące, wybiorcze, bywają arbitralne i z pominięciem jakichkolwiek norm, zasad i wartości a częściej odnajdujemy wole polityczna niż intencje ustawodawcy.

11. Zakresy samodzielności organu adm w wykonywaniu nrom prawa dot. Wykonywania prawa Rygo ryzowanego postepowaniem adm. Podlegając sadowej kontroli.

12. Źródłem swobody są wiec nie tylko delegacje ustawowe i poważnienie ustawowe dla organów adm pub. Może być także konstrukcja samej normy prawa i obiektywne prawidłowości rządzące procesem wykonywania normy prawa. Żadna bowiem nora prawna nie jest w stanie określić wyczerpująco wszystkich przyszłych możliwych przypadków praktycznych w jakich przyjdzie organowi adm ja wykonywać.

13. Inicjatywa ustawodawcze pozwala rządowi przedstawić projekty ustaw, gdy rząd ma większość parlamentarna może doprowadzić do uchwalenie ustawy w kształcie zaproponowanym przez siebie.

32.Przedstaw zagadnienie Policji administracyjnej (m.in. cel, przedmiot, formy działania, stosunek do reglamentacji, policja sanitarna, policja weterynaryjna, policja budowlana, policja ochrony środowiska, policja farmaceutyczna, policja klęski żywiołowej, policja imprez masowych za. A matań)

Jest pierwsza sfera działań – obejmuje działania polegające na ochronie bezpieczeństwa, porządku i spokoju publicznego a w szczególności życia, zdrowia i mienia. Tak sformułowany przedmiot ochrony odpowiada a zakresem historycznie wykształconej postaci policji administracyjnej i ujawnia zgodność charakteru form za pomocą, których administracja realizuje swoje kompetencje.

Przedmiot ochrony jest dwoisty: chroni się pewne dobra( życie, zdrowie, mienie) i pewne stany ( bezpieczeństwo, porządek i spokój publiczny) często wartości te występują jako niepodzielne różnica obrazuje różne nasilenie elementów interesu publicznego, różny zasięg, znaczenie zagrożeń płynących dla tych wartości, znaczenie dla wyróżnionych stanów zasad współżycia społecznego, norm moralnych, złączonych z tym oceniających wypowiedzi organów ochronnych opartych zazwyczaj na normach uznaniowych a także refleksy utrudnień w ochronie procesowej opartej na takich normach mimo zatem objęcia ramami pewnej sfery działań przedmiot policji adm nie rysuje się jednorodnie. Znajduje to odzwierciedlenie w formach działania.

Stosunek policji do reglamentacji – jest albo utożsamiana zakresem z reglamentacja albo stanowi pewna, wyróżniona jej cześć, albo jest traktowana jako funkcja osobna i równorzędna reglamentacji. W obu mamy do czynienia z ograniczeniami formułowanymi w interesie publicznym i tym samym katalogiem form władczych. Różnice:

• przedmiot i cel.

• W szczególności policja ma na celu zagwarantowanie nienaruszalności dotychczasowego stanu porządku, mienia i niektórych poddanych ochronie administracyjnoprawnej dób osobistych człowieka. Reglamentacja natomiast stanowi także funkcje kreatywne.

• Inne różnice mające znaczenie dla prawnych form działania, obrazują częstotliwość i różny kształt konstrukcji normy uznaniowej( w reglamentacji uznaniem jest obejdą treść decyzji a w policji – interpretacja prawnego warunku rozstrzygnięcia np. pojęcia porządku publicznego) a także rożna role polityki wobec adm i polityki w administracji

• Niejednakowa stabilność podstaw prawnych

• Sposób powstawania sytuacji prawnych

• Skuteczność

• Zasięg zabezpieczenia procesowego

• Czasowe ramy trwania sytuacji w wyznaczonych formami władczymi

Współcześnie zakresy reglamentacji i policji amid nachodzą na siebie. A aktualnym rozwoju krajowym i europejskim zasięg i znaczenie policji będą się niewątpliwie gruntować natomiast zasięg i znaczenie reglamentacji będą się zwężać.

( reszta tego zagadnienia nie wiem gdzie jest, bo ani w podręczniku ani w jej konspekcie, ani w notatkach z zajęć ;( )

33. Przedstaw zagadnienie reglamentacji:

Jest drugą sferą działań administracji publicznej, ale nie wszyscy autorzy wyróżniają reglamentację koncentrując się na rozbudowaniu teorii form działania administracji.

A. Chełmoński i T. Kochowski – w ich rozumieniu reglamentacją oznacza różnorodną sferę działalności administracji, której istotą jest ograniczenie w dziedzinie wykorzystywania składników procesu wytwarzania, świadczenia usług i obrotu towarowego, swobody działalności podmiotów gospodarczych w imię szeroko rozumianego interesu społeczno-ekonomicznego. Ujęcie to ustala wyraźnie zasięg przedmiotowy reglamentacji, kojarzy terminologię ekonomiczną i prawniczą, uzyskuje uniwersalne znaczenie nie warunkowane charakterem podmiotu gospodarującego. Ale przede wszystkim potwierdza istnienie wykształconego zjawiska sytuowanego obok policji administracyjnej co ma znaczenie dla całościowego porządku aktywności administracji.

Powyższe pojęcie reglamentacji jest jednak zbyt ogólne by można ją było odróżnić od np. koordynacji której podstawy prawne formułują motywacje działań koordynujących w postaci ochrony interesu wyższego od jednostkowych interesów podmiotów koordynowanych. Koordynacja nierzadko polega wiec zamiast na uzgodnieniu to na preferencji i przekształca się we władcze rozstrzyganie o sytuacji ekonomicznej i prawnej podmiotów koordynowanych.

Dla nowo kształtowanych warunków gospodarki rynkowej zasięg reglamentacji wobec obywatela ( prywatnego przedsiębiorcy) widziany w płaszczyźnie przedmiotowej, musi objąć również ograniczenia ustanawiane wobec sytuacji regulowanych prawem rzeczowym, w szczególności zaś prawem własności.

Zasięg czasowy wyróżnienia reglamentacji administracyjnej wobec obywateli jest analogiczny do trwałości prawnej i ich praw rzeczowych oraz prawnej dopuszczalności szeroko rozumianych przedsięwzięć gospodarczych podejmowanych przez te podmioty. narzucanie woli państwa w ramach reglamentacji odbywa się zawsze na podstawie szczegółowych podstaw prawnych, ma znaczenie konkretne oraz nie jest związane z jednym tylko sposobem powstawania sytuacji prawnych. Dlatego kontrola i nadzór są w odpowiednim graniach elementami reglamentacji nie zaś zjawiskami równorzędnymi. Czynności podejmowane w ich obrębie są oparte na samym prawie materialnym, tym samym celu i kryteriach ocen.

Ze strony administracji reglamentacje można widzieć jako zjawisko całościowe, jego podział następuje dopiero przy użyciu kryterium adresata przedsięwzięć administracji. Rozminie miedzy obywatelem a jednostka państwowa jako adresatami rysują się wyraźnie:

1. Swoboda działania jednostki ma charakter pierwotny a swoboda działania podmiotu gospodarki państwowej wtórny

2. treść działania powinna być taka sama ale nie oznacza to podobnych skutków ponieważ ingerencja reglamentacyjna wobec obywateli można widzieć także jako ograniczenie ich praw podmiotowych

Przykład reglamentacji: przepisy konstruujące bardzo współcześnie rozbudowany system kontroli państwa oraz w ograniczonym zakresie, samorządu gminnego odnoszące się do produkcji alkoholu i zasad jego obrotu. Na użytek systemów reglamentacyjnych wykształcono TEORIĘ PASYWNEJ GOSPODARKI – powszechnie spostrzegana atrakcyjność alkoholu jest czynnikiem który powoduje ze zasady aktywizowania handlu są wobec niego zbyteczne, a zważywszy uzależniający charakter tych środków wręcz niedopuszczalne.

34. Przedstaw zagadnienie sytuacji obywatela jako odbiorcy przemian:

Sytuacja obywatela jako odbiorcy przemian organizacyjnych i funkcjonalnych:

• Podstawowym adresatem przemian są nowopowstałe struktury organizacyjne lub struktury stare którym zmieniona zakres zadań i kompetencji

• Wpływ takich zmian na obywatela może być badany wyłącznie w kontekście porównania ich z sytuacja dotychczasową

• Bezpośrednie skutki prawne dla sytuacji prawnej obywatela może rodzić zmiana podziału terytorialnego. Np.:

Mogą zmieniać sytuację prawną z powodu zmiany prawa miejscowego

Mogą zmieniać sytuację prawną obywatela jako adresata aktu administracyjnego

Nowe organy decydują, które z aktów dawnych organów odnoszących się do obywatela nadal obowiązują

• Problemy teoretyczne:

a)Skasowanie organu nie oznacza automatycznej utraty mocy obowiązującej aktu, który został przez ten organ wydany

b) nie ma podstaw by uważać ze nieuchylony akt nie obowiązuje

c) ograniczenie lub uchylenie mocy obowiązującej aktu prawnego wydanego przez organ samorządy terytorialnego ( który to akt jest aktem wykonawczym) przez przemiany terytorialne może oznaczać, ze na danym terytorium zawieszono moc obowiązująca ustawy

d) kompetencje do stanowienia na obszarze danej jednostki podziału terytorialnego obowiązującego prawa ma tylko organ właściwy miejscowo dla tej jednostki

d) akt ustawy wprowadzający nowe organy w nowym podziale administracyjnym jest aktem kasującym uprawnienia organów dotychczasowych

• Wpływa przemian w podziale terytorialnym na sytuacje prawna obywatela jako potencjalnego adresata aktu administracyjnego wyznaczany jest:

1. Możliwością stosowania jako podstawy tego aktu prawa miejscowego

2. Zmianą organu prowadzącego postepowanie administracyjne

• Jeśli zmiany terytorialne odbywają się podczas prowadzenia sprawy i nie ma prawnego określenia co w takiej sytuacji zrobić- należy stosować regule wg której obywatel z powodu zmian nie może ponosić jakichkolwiek negatywnych skutków

• Formowanie nowego podziału terytorialnego to proces trudny i wymagający delikatnego podejścia które uwzględnia warunki społeczne i ekonomiczne, bo:

1. Obywatele często wykazują dumę z tego w jakiej gminie, powiecie itd. Mieszkają

2. Utrzymują stosunki z sąsiadami obejmujące elementy kulturowe czy narodowościowe

3. zmiana podziału terytorialnego wymaga zmian w infrastrukturze i komunikacji aby ludzie mogli dotrzeć do nowej siedziby władz

4. Może nastąpić zmiana w dotychczasowych polaczeniach gospodarczych na danym terenie

5. Istnieją sentymenty historyczne

• Konsekwencje zmian w strukturze i funkcjonowaniu podmiotów administracyjnych często wiąże się z problematyka skutków modyfikacji podziału terytorialnego

• Przykład – jednym ze skutków przemian w podziale jest zmiana właściwości miejscowych organów adm. Jeśli ze zmianami wiążą się przesunięcia kompetencji ( w pionie lub poziomie – miedzy adm rządowa i samorządowa) to mamy sytuacje zmian właściwości rzeczowej

• Dynamizm przesunięć kompetencji wzrasta ze zmianami liczby stopni organizacyjnych struktury administracji, ich zasięgu oraz treści ich uniezależnienia i samodzielności, a także wraz ze zmianami w położeniu prawnym jednostek

• Wpływ tych zmian na obywatela jest często trudny do uchwycenia, wymienić jednak możemy:

1. Zliczenie lub oddalenie fizyczne obywatela od organu adm

2. Zwiększenie samodzielności jednostek gminnych przez nasycenie zakresu ich działania kompetencjami ( jest to jednostka najbliższa obywatelowi)

3. Poprawę funkcjonowania adm w kontakcie z obywatelem

4. Dobry wpływ polityki administracyjnej

• Zmiany nie maja na celu bezpośredniego kształtowania sytuacji prawnych obywateli, lecz jedynie stworzenie takich rozwiązań dzięki którym adm będzie działała szybciej, sprawniej, i efektywniej

• Przykładem takich zmian może być wprowadzenie powiatów i województw w 1998 r.

35. Przedstaw zagadnienie służby publicznej ( odwołując się do wybranych twórców doktryny francuskiej, polskiej w tym do Lagrowa, S. Kusznicy oraz wskaz współczesne ujęcie):

•  S, Langrod Służba publiczna - jest obowiązkową, nieodzowną, ciągłą i trwałą, nieprzerwaną aktywnością ludzką pożyteczną społecznie, niezbędną w interesie ogółu, w danej epoce i w danym miejscu;

  • Służba w sposób obowiązkowy, ciągły i trwały

  • Nieprzerwana aktywność ludzka

  • Aktywność ludzka pożyteczna społecznie

  • Ani jednostka nie ma służyć władzy ani władza jednostce - administracja ma służyć ogółowi i pełnić służbę publiczną

  • Służba niezbędna w interesie ogółu w danym miejscu i czasie

  • Na zasadach prawa administracyjnego

  • Kryterium negatywne: nie chodzi o zaspokajanie wszystkich potrzeb ; odpłatność nie ma znaczenia, ale nie może być to działalność zarobkowa

• S. Kasznica, Służba publiczno-prawna jest :

  • DOBROWOLNA: Zawodowa i Niezawodowa
    PRZYMUSOWA lub

  • KONTRAKTOWA

• Doktryna francuska - Pogląd Leona Duguit

  • Służba publiczna każde działanie,

  • której wykonywanie musi być uregulowane, zapewnione i kontrolowane przez rządzących, 

  • ponieważ jej wykonywanie jest niezbędne do zrealizowania i do rozszerzenia współzależności społecznej,

  • i musi być zrealizowana całkowicie tylko przez interwencję sił rządzących

• Doktryna niemiecka

• ART. 60 KONSTYTUCJI RP

• Jest pojęciem szerszym od ustawowego pojęcia służby cywilnej

• Oznacza sytuacje osób pracujących we wszystkich wyróżnionych konstytucyjnie władzach. Obejmuje wszystkie ( wyłanianych w wyniku wyborów, powołania, nominacji, umowy o prace pracowników, realizujących ustawowe zadania poszczególnych władz nazywanych prawie urzędnikami, funkcjonariuszami, pracownikami adm państwowej i samorządowej, pracownikami urzędów państwowych nie będących urzędnikami służby cywilnej, urzędnikami służby cywilnej lub pełniących funkcje:

• Członków organów kolegialnych

• Członków społecznych organów pomocniczych

• Pracowników urzędów –zatrudnienie lub powołani zostali do wykonywania we wszystkich władzach państwa w sposób fachowy i ciągły zadań publicznych za odpowiednim wynagrodzeniem.

• Równy dostęp do służby publicznej – mogą podjąć ją tylko mający aktualne obywatelstwo polskie ( niezależnie od miejsca zamieszkania) oraz tylko ci obywatele polscy którzy korzystają z pełni praw publicznych.

• Dostęp oznacza możność ubiegania się o przyjęcie do służby publicznej. Może być realizowany w określonych uwarunkowaniach. Np. w wyborach parlamentarnych czy samorządowych pełnienie służby jest oparte na zasadzie wykonywania mandaty przedstawicielskiego oraz ma charakter kadencyjny a także uzależniony jest od biernego prawa wyborczego pozwalającego na zgłoszenie kandydatury.

• W niektórych przypadkach do przesłanek umożliwiających kandydowanie zalicza się także ciągle zamieszkiwanie na terytorium państwa polskiego ( zasada domicylu)

• Zakwalifikowanie się do służby cywilnej natomiast następuje w oparciu o kryteria wyksztalcenia, przygotowania zawodowego, umiejętności oraz cech osobowych

• Niektóre organy pomimo niewątpliwego pełnienie służby publicznej nie są prawdopodobnie objęte postanowieniami art. 60 Konstytucji z uwagi na charakter i nietrwałość służby wynikającej z uzależnienia od politycznego wyniku wyborów ( dot. Np. wojewody czy ministrów)

36. Przedstaw zagadnienie służby cywilnej:

• Art. 153 KONSTYTUCJI RP

• Ustawa z dnia 5 lipca 1996 o służbie cywilnej (Dz.U. 1996 nr 89 poz. 402)

• Ustawa z dnia 18 grudnia 1998 r. o służbie cywilnej (Dz.U. 1999 nr 49 poz. 483)

• Ustawa z dnia 24 sierpnia 2006 r. o służbie cywilnej (Dz.U. 2006 nr 170 poz. 1218)

• Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej (Dz.U. 2008 nr 227 poz. 1505)

1.W art. 153 Konstytucji postanawia się iż w celu zapewnienia rzetelnego, zawodowego, bezstronnego a także politycznie neutralnego wykonywania zadań państwach w urzędach administracji rządowej działa korpus służby cywilnej którego zwierzchnikiem jest Prezes Rady Ministrów. Jest to 1 konstytucyjna regulacja służby cywilnej.

• Specjalna o charakterze korporacyjnym struktura i przydaje miano korpusu wobec którego w granicach ustalonych szczególnie w Konstytucji i w ustawach w celu wykonywania zadań państwa można działać osobno, mimo ze pracownicy tej służby są jednocześnie pracownikami administracji rządowej

• Urząd administracji rządowej oznacza wyodrębniony i zorganizowany zespól osób przydanych organowi adm do pomocy w wykonywaniu jego funkcji ( np. ministerstwo wobec ministra)

• Uprawnienia zwierzchnika są konstytucyjnie nieokreślone zatem zwierzchnik realizują takie cele i zadania oraz w takich formach jakie przewidziane są w ustawach i jakie wynikają z cech służby publicznej

• Działalność zwierzchnika wobec służby cywilnej ma być politycznie neutralna

2. służba cywilna w PL została powołana przed wojna ustawa z 17 lutego 1922 r o państwowej służbie cywilnej i obowiązywała do wybuchu wojny w 1939 r. Po wojnie pojęcie służby cywilnej zostało zaniechane.

• Ponownie powołano ja ustawa z dnia 5 lipca 1996 r. o służbie cywilnej – wyłączna forma zatrudnienia pracowników stało się mianowanie. Celem było utworzenie korpusu wykonującego zadania publiczne rzetelnie, zawodowo, bezstronnie i politycznie neutralnie i dlatego tez miała się ona cechować wysokimi kwalifikacjami oraz dyspozycyjnością.

• W 1997 r. doszło do wstrzymania postepowania kwalifikacyjnego do służby cywilnej

• Nowa ustawę opublikowano 31 maja 1999r. weszła w zżycie 30 czerwca 1999r

• Szczególna role w tworzeniu i funkcjonowaniu odgrywa SZEF służby cywilnej jako centralny organ adm rządowej podległy i wyznaczony przez Prezesa Rady Ministrów spośród urzędników służby cywilnej na okres 5 lat po uzyskaniu pozytywnej opinii Rady służby cywilnej i mający do pomocy Urząd służby cywilnej

\3. Idea tworzenia i funkcjonowania służby cywilnej polega na odpartyjnieniu państwa i odizolowaniu w możliwej części funkcjonowania adm pub od ciągle zmieniających się w ślad za swoimi dochodzącymi do władzy partiami ludzi obsadzających partyjnie większość stanowisk.

4. od 1stycznia 2004 stosunek pracy osób zatrudnionych w służbie pub zostaje przekształcony z mianowania na umowę o prace na czas nieokreślony.

5. w celu ustanowienia standardów postepowania których powinni przestrzegać pracownicy służby cywilnej oraz w celu wspomagania ich w swojej pracy Prezes Rady Ministrów wydal zarządzeniem z dnia 11 października 2002 r KODEKS ETYKI SLUZBY CYWILNEJ

Szef służby cywilnej miał upowszechnić go, badać praktykę jego stosowania a także wyjaśnienie na tle praktyki postanowień kodeksu.

Najważniejszymi postanowieniami Kodeksu jest: władza państwowa jest władza służebna, urzędnik działa tak aby być wzorem praworządności, pogłębiać zaufanie obywateli, jest lojalny, racjonalnie gospodaruje środkami Pieniężnami itd., itd.

• Wyroczniami 2 modele służby cywilnej:

2 skrajne i 1 pośredni:

1. Model awansowy( kariery służbowej) – Francja – rekrutacja od najniższych stanowisk; wyraźnie wskazane wyksztalcenie do każdego poziomu; szkolenie wstępne; stabilizacja zatrudnienia; specjalne pragmatyki urzędnicze

2. Model pozycyjny – kraje anglosaskie – rekrutacja na średnie stanowiska, brak wskazanego wyksztalcenia na każdy poziom; brak szkolenia wstępnego; podstawa selekcji jest doświadczenie; brak ustawowego systemu awansowego

3. Model pośredni - Włochy

37. Przedstaw zagadnienie KSAP

Podstawa prawna:

Ustrój i organizacja, zasady kształcenia, obwiązki słuchaczy, zakres działania Szkoły zostały uregulowane w ustawie z dnia 14 czerwca 1991 r. o Krajowej Szkole Administracji Publicznej. Elementy nieuregulowane w ustawie określa statut. Organem, któremu podlega jest Prezes Rady Ministrów.

Zasady naboru:

• osoby, które ukończyły studia wyższe,

• osoby władające językiem obcym,

• osoby mające obywatelstwo polskie,

• osoby nie pozbawione praw publicznych,

• osoby mające odpowiedni wiek.

Harmonogram kształcenia:

• kształcenie ma charakter stacjonarny

• brak podziału na semestry

• okres ok. 20 miesięcy

• wiedza z zakresu nowoczesnej administracji

• staże zawodowe

• nauka języków zachodnich

• trening komputerowy

Program nauki oparty na założeniu, że absolwent Szkoły to nowoczesny kierownik, zdolny podejmować niełatwe decyzje, posiadający umiejętność kierowania zespołami ludzkimi.Słuchacze podejmują i wykonują w okresie nie krótszym niż 5 lat od daty ukończenia szkoły pracę w urzędach administracji na stanowiskach postawionych im do dyspozycji przez Prezesa Rady Ministrów.

Cel: Kształcenia i przygotowanie do służby publicznej kadr wyższych urzędników administracji RP.

38. Przedstaw zagadnienie normy etyczne administracji

Źródłem norm etycznych pracownika administracji publicznej jest prawo moralne. Normy te zawierają nakazy i zakazy określonego zachowania się pracownika, formułowanymi z punktu widzenia prawa moralnego. Występują tendencje do ujmowania powyższych norm etycznych w prawie stanowionym ze względu na przykład na zjawisko korupcji.

Przykłady norm etycznych pracownika a.p. :

• praca na stanowisku publicznym jak służba ludziom

• przestrzeganie obowiązującego prawa stanowionego i prawa moralnego

• szanowanie godności wszystkich ludzi

• przyczynianie się do wzrostu zaufania obywateli do państwa

• wspomaganie ubogich

• nie rozpowszechnianie nieprawdziwych informacji

• lojalność wobec przełożonych i podwładnych

• opanowanie, takt, powaga z racji piastowanego urzędu publicznego

• sumienne, rzetelne i kompetentne sprawowanie urzędu

Sposoby wzmacniania i utrwalania zachowań etycznych pracownika a.p.:

a)popularyzowanie i rozbudowywanie kodeksów etycznych pracownika a.p.

b)ujmowanie norm etyki pracownika a.p. w normy prawa stanowionego

Etyczne administrowanie sprawami publicznymi i obecność etyki zawodowej pracowników a.p. przyczynia się do stworzenia infrastruktury etycznej administracji, pogłębia przestrzeganie wartości etycznych i standardowych zachowań pracowników a.p., kształtuje i wzmacnia etyczne postawy i zachowania kadry urzędniczej oraz do eksponowania pozytywnych wartości, przeciwdziała i ogranicza patologiczne zjawiska , przyspiesza dochodzenie do rozwiązywania dylematów moralno-etycznych, ogranicza ich nieetyczne postępowanie oraz intensyfikuje nieustną edukację etyczną.

39 -40. Przedstaw zagadnienie patologie w administracji.

1. Korupcja - czynniki sprzyjające łapownictwu:

• niskie płace w sektorze publicznym

• nietykalność urzędników publicznych

• utajnianie prac rządu

• złe zarządzanie majątkiem publicznym

• proces prywatyzacji

• wzrost inwestycji zagranicznych i handlu

• ograniczenie wolności mediów

• liberalizacja przepisów finansowych

• niejasne finansowanie wyborów

• inne czynniki

-sposoby zwalczania korupcji

• dobór kadry oparty na kryteriach wykształcenia, fachowości, rzetelności i uczciwości; ograniczenie partyjności, funkcjonowanie służby cywilnej w administracji państwowej i rządowej

• stałe szkolenia kadr

• zwiększenie kontroli pracowników

• rygoryzowanie przedsięwzięć w dziedzinach, w których korupcja się mocno osadza

• konfiskata majątków osobom, które przestępczym zachowaniem wyrządziły materialne szkody interesowi publicznemu

• nieodpowiedzialność karna karna dającego łapówkę

• realizacja przepisów antykorupcyjnych

• partycypacja organów krajowych w przedsięwzięciach podmiotów międzynarodowych i zagranicznych

-definicje korupcji

Wg Cywilnoprawnej konwencji o korupcji: korupcja to wręczanie, przyjmowanie, żądanie lub proponowanie, bezpośrednio czy pośrednio, nienależnej korzyści albo jej obietnica.

Wg Konwencji Narodów Zjednoczonych Przeciwko Korupcji z dnia 31 paź 2003 r.Konwencja ws zwalczania korupcji

rodzaje korupcji

*czynna – działanie umyślne, polega na dawaniu obietnicy lub przekazywaniu bezpośrednio lub pośrednio korzyści dowolnego rodzaju urzędnikowi lub osobie trzeciej

*bierna-umyślne działanie, prze które urzędnik pośrednio lub bezpośrednio żąda lub otrzymuje korzyści dowolnego rodzaju dla siebie lub innej osoby

Wg ustawy z dnia 9 czerw 2006 r. o CBA

Korupcja to czyn:

-polegający na obiecywaniu, proponowaniu lub wręczaniu pośrednio, bezpośrednio nienależnych korzyści osobie na stanowisku publicznym w zamian za działanie lub zaniechanie działania w wyk funkcji

-żądanie lub przyjmowanie pośrednio lub bezpośrednio przez funkcjonariusza służby publicznej nienależnych korzyści lub przyjmowanie propozycji lub obietnicy takich korzyści w zamian za zaniechanie działania w wyk jej funkcji

-popełniany w toku działalności gospodarczej , obejmującej realizację zobowiązań względem władzy publicznej

Wg konwencji Rady Europy z dnia 27 sty 1999 r.

Przekupstwo – czyn umyślny, popełniony w toku działalności gospodarczej polega na obiecywaniu, proponowaniu lub wręczaniu, bezpośrednio lub pośrednio, każdej os. Kierującej lub pracującej w jakimkolwiek charakterze, na rzecz jakiegokolwiek podmiotu należąćego do sektora prywatnego, jakichkolwiek nienależnych korzyści dla niej samej lub na rzecz innej osoby w zamian za działanie lub zaniechanie działania, które naruszają jej obowiązki.

1. Lobbing

Ustawa z dnia 7 lip 2005 r. o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa.

Zawodowa działalność lobbingowa, zgodnie z regulacją art. 1 i art. 2 ust. 1 i ust. 2 jest jawną działalnością zarobkową prowadzoną metodami prawnie dozwolonymi na rzecz osób trzecich w celu wywarcia wpływu na org. Władzy publicznej dla potrzeb uwzględnienia w procesie stanowienia prawa interesu tych osób.

Przedmiot działalności lobbingowej:

*projekty założeń projektów ustaw

*projekty ustaw

*projekty rozporządzeń Rady Ministrów

*projekty rozporządzeń Prezesa Rady Ministrów

*projekty rozporządzeń ministrów

Organy władzy publicznej są zobligowane niezwłocznie zamieścić w BIP info o działaniach podejmowanych wobec nich przez podmioty wykonujące zawodową działalność lobbingową.

Lobbysta podlega karze pieniężnej w wysokości od 3000 do 5000 złotych nakładanej w drodze decyzji administracyjnej przez Ministra Administracji i Cyfryzacji, jeśli wykonuje działalność lobbingową bez wpisu do rejestru.

1. Działalność think-tanki

Pojęcie to ma konotację podmiotową i odnosi się do konkretnego podmiotu, oznacza wyróżnienie organizacyjne i tym samym zindywidualizowanie osobowe. Ośrodek skupiający badaczy, uczonych, ekspertów-łączących się w celu odkrywania kierunków rozwoju współczesnego świata, rozwiązywania problemów władzy i problemów społecznych, gospodarczych i kulturowych zajmujących się zagadnieniami ogólnymi i jednostkowymi, aktualnymi i perspektywicznymi.

Organizacje te mogą przybierać formę non profit. Nie działają w celu zysku i nie są obciążane podatkami, choć są finansowe . Cechuje je wysoka zawodowość i obiektywizm samych badań i podejmowanych w ich wyniku opinii i rozstrzygnięć.

Charakterystyka działalności think-tanków:

*realizacja potrzeb wyszczególnionych podmiotów władzy publicznej oraz potrzeb służących interesowi ogólnemu

*nie wymaga rejestracji

*finansowane ze środków, które nie wskazują na bezpośrednie uzależnienie wyniku badan od finansów zalecającego nawet w sytuacji, gdy jest finansowana ze środków publicznych.

d) Letaprywacja

Funkcjonariusze publiczni, a także inne osoby traktują państwo bądź samorząd jako niezwiązane z jakimkolwiek obowiązkiem publicznym lub obowiązkiem innego szczególnego świadczenia dobro niczyje, z którego w sposób oficjalny można przyjmować wartości majątkowe i organizacyjne używając mechanizmów sformułowanych przez państwo w prawie.

Dwie sytuacje :

*siły prywatyzujące państwo na swoją rzecz doprowadzają do korzystnego wyłącznie dla siebie prawa.

*na podstawie powszechnie obowiązującego prawa ludzie z układów nieformalnych doprowadzają do niesprawiedliwego zawłaszczenia majątku.

e) Buta

Jej źródłami są : władza, niedouczenie(kryte arogancją), brak kultury, wyniosłość

41. Przedstaw zagadnienie problemu osiągania stopnia niekompetencji

Stanowisko Petera: w hierarchii każdy pracownik stara się wznieść na swój szczebel niekompetencji. Z czasem każde stanowisko zostanie objęte przez pracownika, który nie posiada odpowiednich kompetencji. Pracę wykonują Ci którzy nie osiągnęli jeszcze swego stopnia niekompetencji. Awansowanie pracowników przy jak najmniejszej modyfikacji zakresu wykonywanych przez nich zadań.

Zasada Pauli: Kobiety zawsze znajdują się poniżej swojego stopnia niekompetencji, ponieważ nie godzą się na awans na wyższe stanowisko.

42. Przedstaw zagadnienie geneza polityki administracyjnej

Korzysta z obrazu tego , co jest , z obrazu rzeczywistości administracyjnej.

F.Longchamps ukazywał ją jako przedmiot i podstawową ideę w szerokiej perspektywie poglądów europejskiej nauki administracji.

A) Państwo policyjne

Przedmiot zainteresowania kameralistów : racjonalna org skarbowości, zapełnianie skarbca monarchy, szerokie ujmowanie spraw gospodarczych państwa stosownie do założeń merkantylizmu. Ograniczenie importu, popieranie własnej wytwórczości rolnej i rozwój handlu wewnętrznego, osłabienie dominacji cechów.

Policyści: nieograniczone prawo monarchy absolutnego do wkraczania w sferę życia społecznego , aby zapewnić dobrobyt i pomyślność poddanym i stworzyć państwo pomyślności.

Na podstawie prac obu ugrupowań formułowano jak powinna działać administracja państwa, wskazywali cele i środki ich osiągania- uprawiali politykę administracyjną.

Była elementem eklektycznych dociekań, obejmujących zestawienia przepisów prawnych, opisy przejawów praktyki gospodarczej i spekulatywne analizy, co do celowości i sposobu ingerencji państwa w tę czy inną dziedzinę życia.

J. Domat(koniec XVII wieku)- jak regulować prawnie główne instytucje państwa: rządzenie, policję, administrację, planowanie finansowe i rachunkowość, działanie urzędników.

N. Delmare-traktat o policji-historia formowania policji, w tym policji municypalnej, lecz także praktykę jej działania.

43. podejście amerykańskie do polityki a administracji

Przedstawiciele:

W. Wilson, F. J. Goodnow, W. F. Willoughby, -( L.W. White, J. M. Gaus nieco późniejsi)

1. Różne płaszczyzny formułowania problemów:

• W podejściu amerykańskim jest to płaszczyzna analizy mechanizmów władzy

• W europejskiej tradycji badawczej jest to płaszczyzna analizy roli i działania administracji w państwie

1. Brak pojęcia „polityki administracji”.

2. Rozdział polityki od administracji.

3. „Administrowanie nie mieści się w obszarze polityki” - W. Wilson

4. Problemy administracyjne nie są problemami politycznymi. Polityka określa zadania dla administracji, ale nie powinna mieć wpływu na poszczególne urzędy.

5. Władza polityczna różni się od władzy administracyjnej naturą legitymacji oraz sposobem działania.

Między Ameryką a Europą

Wyróżniamy dwa modele

RELATYWIZOWANY

• odwołanie się do koncepcji amerykańskiej

• jest zrelatywizowany

• jest rozdział polityki od administracji ale nie całkowity

ABSOLUTYZOWANY

• całkowity rozdział polityki od administracji

• traktowanie administracji publicznej jako część systemu politycznego

• brak odwołania do dorobku kameralistów

• modyfikacja podejścia podejścia amerykańskiego i rozszerzenie pojęcia „polityka”.

Funkcjonalne rozumienie POLITYKI – to proces wdrażania programów politycznych do działań administracji. (W. Wilson)

• Na konieczność rozróżniania tych dwóch sposobów (tzn. wdrażania programów i obsadzanie stanowisk) zwrócił uwagę Rosenbloom.

• Rozróżnienie to ma znaczenie, jeśli przez politykę rozumiemy dokonywanie wyborów politycznych kształtujących cele i zadania administrowania sprawami publicznymi. Wtedy sztywne odróżnienie sfery politycznej od administracyjnej może stanowić przeszkodę przed włączeniem administratorów do wdrażania rozstrzygnięć i wyborów politycznych w praktycznych działaniach.

• Jeżeli natomiast przez politykę rozumiemy wywieranie nieformalnych wpływów partyjnych na działania urzędników, to wówczas konkluzja Wilsona staje się prawdziwa.

• Stanowisko Rosenblooma było wiodące aż do upowszechnienia modelu M. Webera, tzn. do utożsamiania administracji przede wszystkim z biurokracją, czyli ze strukturą organizacyjną często opisywaną i identyfikowaną za pomocą cech takich jak kwalifikacje, przekonania, powiązania, zachowania tworzących ją urzędników. Jednak tylko w tym jednym polu nie mieści się pojęcie polityki administracyjnej w ujęciu europejskim.

44.Polityka administracyjna

POLITYKA – to aprobowany przez organy państwowe i samorządowe system pozaprawnych i postulowanych wypowiedzi o tym, gdzie, kiedy i jak korzystać z materialnych i organizacyjnych możliwości państwa i samorządów terytorialnych.

Jan Boć

Politykę można rozumieć jako:

• wiedzę i umiejętność, polegającą na konstatacji (opisie) stanu spraw publicznych w wyodrębnionej dziedzinie

• analizie i ocenie (wg racjonalnych i wewnętrznie spójnych kryteriów)

• sformułowaniu programu, wskazującego cele, sposoby i środki ich osiągnięcia, pożądane z uwagi na dokonaną ocenę stanu spraw publicznych.

Polityka ma charakter polityczny w dwojakim znaczeniu:

1. Jest zjawiskiem ze sfery stosunków politycznych

2. Jej działanie służy osiąganiu celów publicznych

Podejście polityczne ma charakter perspektywiczny, czyli dotyczy sytuacji i stanów, które powinny wystąpić w przyszłości, których celowość jest uzasadniona potrzebami teraźniejszymi.

Politykę administracyjną tworzą dwa aspekty:

• polityka wobec administracji

• polityka administracji.

POLITYKA WOBEC ADMINISTRACJI

• Istotą jest, że jest ona ustalona przez podmiot spoza administracji

• Kształtowanie struktur

• Zakres, w jakim może ona wpływać na na prawnie określoną ingerencję administracji w sytuacje prawne i życiowe obywateli, zwłaszcza tam, gdzie w wyniku jej respektowania organy administracyjne tworzą prawo.

• Tam, gdzie organy stosują prawo, może mieć wpływ na intensywność działań lub na mieszczącą się w granicach prawa merytoryczną treść rozstrzygnięcia.

• Mechanizm jej tworzenia opiera się na zasadzie podziału władz, a zwłaszcza wyodrębnieniu władzy wykonawczej (która wyposażona jest w konieczny zakres względnej samodzielności wobec legislatywy i sądownictwa, kształtuje politykę wewnętrzną państwa i ponosi polityczną odpowiedzialność za stan spraw publicznych, a zarazem podejmuje działalność, polegającą na wykonywaniu zadań w interesie publicznym na podstawie i w granicach prawa).

• Wyróżniamy 2 funkcje władzy wykonawczej:

• Polityczna funkcja rządzenia (art. 146 Konstytucji RP) kreowanie i prowadzenie polityki, udział w procesie legislacyjnym.

• Administracyjna, wykonawcza

• Pojęcie polityki wobec administracji ma charakter podmiotowo – przedmiotowy

Charakter podmiotowy: politykę samodzielnie kreują podmioty władzy wykonawczej w zakresie funkcji rządzenia i uczestnicząc w procesie legislacyjnym urzeczywistniają ją w mierze, w jakiej uzyskują aprobatę władzy ustawodawczej

Charakter przedmiotowy: treść polityki dotyczy struktury, zadań i sposobów działania w administracji publicznej, co pozwala zaliczyć do polityki wobec administracji inicjatywy pochodzące z różnych źródeł, spoza władzy wykonawczej.

• Polityka wobec administracji usytuowana jest na styku władzy wykonawczej i ustawodawczej.

• Formułowanie krytycznych ocen parlamentarnego mechanizmu kreowania polityki państwa i uchwalania ustaw

• niewydolność procedur uchwalania ustaw, których projekty, opracowane przez rząd i ekspertów są koncepcyjne i rozmywane w wyniku politycznych kompromisów.

• Udział ekspertów w procedurach prawotwórczych budzi niepokój, ponieważ jest przejawem rezygnacji polityków z opracowywania aktów prawnych.

• Parlament stanowi ustawy zbyt szczegółowe, co powoduje, że jest on spychany do roli administratora uwikłanego w częste interwencje.

POLITYKA ADMINISTRACJI

• wytwarzana w samej administracji

• wykonywanie przez administrację w różnych dziedzinach prawnie określonych zadań, celów i priorytetów.

typy norm ustawowych określające politykę

Wyróżniamy dwa typy norm ustawowych określających politykę administracji:

1. Normy, które:

• określają podmioty polityki administracyjnej (Rada Ministrów, minister, wojewoda, organy stanowiące i wykonawcze samorządu terytorialnego)

• ustanawiają obowiązek podjęcia wskazanych w ustawie działań ocennych, programujących, realizacyjnych (opracowanie założeń polityki w danej dziedzinie, podjęcie współdziałania w sprawach planowania przedsięwzięć, dokonywanie ocen realizacji polityki w ustalonym zakresie i terminach, koordynowanie działalności danego rodzaju)

• określają typ aktu polityki administracji (program, studium, projekty planów, itp.)

• zawierają wytyczne co do treści aktu polityki

1. Normy, które występując z normami pierwszego typu określają tryb sporządzania i uchwalania aktu polityki.

klasyfikacja aktów polityki administracji

Akty polityki administracji mogą być oceniane z racji ich funkcji wg trojakich kryteriów:

1. POLITYCZNYCH

2. PLANISTYCZNYCH (FACHOWYCH)

3. PRAWNYCH

Ocena polityczna ma duże znaczenie, ponieważ otwiera drogę odpowiedzialności politycznej, ponoszonej przez organy samorządu terytorialnego przed społeczeństwem za treść, przebieg i wyniki zamierzonej działalności. Wartością, która stanowi podstawę ocen jest dobro publiczne.

Akty polityki powinny zawierać racjonalnie określone cele i środki działania, zdolne zyskać polityczne poparcie konieczne dla ich realizacji.

Akty polityki administracji są aktami planowania

• Planowanie określa się jako zespół decyzji zawierających analizę aktualnych uwarunkowań, prognozę dalszego rozwoju oraz wstępny projekt porządku normatywnego.

• Planowanie spraw publicznych jest wyznaczone prawem co do przedmiotu, zakresu i przebiegu. Samo nie tworzy prawa, chociaż norma prawna z aktami planowania lub ich ustaleniami może wiązać następstwa prawne o charakterze proceduralnym lub materialnoprawnym.

• Plan jest wynikiem złożonych działań fachowych wykorzystujących metodykę planowania

• W toku sporządzania planu dokonuje się, przewidzianych przez prawo, czynności proceduralnych (np. uzgodnienia, zasięganie opinii, tryb uchwalenia, itp.)

Akty polityki mogą być kwalifikowane również jako akty kierownictwa wewnętrznego, czyli akty, które nie zawierają norm powszechnie obowiązujących. Kwalifikacja ta uwydatnia element podległości organizacyjnej (kierowanie podległymi organami), która ze względu na funkcje aktów planowania, ich zasięg w determinowaniu koncepcji działań, bezpośrednie i pośrednie metody realizacji i konsekwencje gospodarcze i społeczne ma charakter wtórny.

45. Przedstaw zagadnienie podziału kontroli.

Podział kontroli
Z punktu widzenia zasięgu zależności organizacyjnej wyróżniamy:
Ze względu na intensywność, charakter środków zapewniających skuteczność i wzajemne związki organizacyjne między kontrolowanym i kontrolującym odróżnia się
Pod względem inicjatywy kontroli wyróżniamy:
Z punktu widzenia stosunku w czasie czynności kontrolującej do czynności kontrolowanej wyróżniamy:
Ze względu na przedmiot kontroli wyróżniamy:
Ze względu na znaczenie sposobu przeprowadzenia kontroli
Według podmiotu kontrolującego wyróżniamy:

46. Przedstaw zagadnienie kontrola z nadzór.

Kontrola a nadzór
NADZÓR
KONTROLA

46. Przedstaw zagadnienie kryteria kontroli.

Cechy działań kontrolnych:

• Kontrola powinna być podejmowana w sposób i zakresie, w których jest konieczna

• Każda kontrola powinna odpowiadać wszystkim wyróżnionym prakseologicznie elementom każdego działania racjonalnego, sprawnego i efektywnego

• Działalność kontrolna wielu różnorodnych podmiotów kontrolujących musi być zharmonizowana. Harmonizacja wyraża się w : koordynacji, współdziałaniu, czynnościach utrwalających uzależnienie jednej kontroli od drugiej.

Kryteria kontroli (mierniki) muszą być określone przez prawo. Wyróżniamy kryteria:

1. Legalności

2. Celowości

3. Rzetelności

4. Gospodarności

5. Uwzględniania interesu społecznego

6. Uwzględniania interesu indywidualnego

7. Zgodności z polityką rządu

8. inne kryteria szczegółowe

KRYTERIUM LEGALNOŚCI - art. 171 ust.1 i art. 203 Konstytucji RP

„Legalność i praworządność są to kryteria oceny dokonywanej z punktu widzenia obowiązujących przepisów pranych: przy czym o legalności mówimy zwykle wtedy, gdy oceniamy pod względem zgodności z przepisami określoną czynność lub akt o praworządności – gdy oceniamy całokształt poczynań i efektów działalności określonego organu lub ich zespołu” (J. Homplewicz)

Legalność administracji (F. Longchamps)

• „Administracja powinna być wyznaczona prawem (postulat zasady legalności administracji)

• Administracja jest wyznaczona prawem (stwierdzenie zasady legalności administracji)

• Administracja jest zgodna z prawem (stwierdzenie legalności administracji)”

• Przez kryterium legalności należy rozumieć treść wszystkich uwarunkowań, wymogów, nakazanych zachowań określonych w normach obowiązujących podmiot kontrolowany podczas podejmowania przezeń czynności objętych kontrolą realną lub potencjalną, tj. w normach prawa materialnego, procesowego i ustrojowego zawartych w aktach normatywnych, jak też w aktach prawa wewnętrznego w zakresie, w którym regulują one działalność podmiotu kontrolowanego jako podmiotu podległego organizacyjnie.

• kontrola zgodna z obowiązującym w danym czasie i dziedzinie przepisem prawa

• bada zgodność z aktami wewnętrznymi, z rozstrzygnięciami, wyrokami

• bada zgodność z umowami

KRYTERIUM CELOWOŚCI - art. 28 ustawy o wojewodzie i administracji rządowej w województwie

• Kryterium celowości obejmuje ocenę podejmowania działań niezbędnych do osiągnięcia bezpośrednio bądź pośrednio zamierzonego efektu, zarówno całościowego jak i cząstkowego. Chodzi tu o podejmowanie wyłącznie takich decyzji, bez których pełna realizacja celu nie byłaby możliwa

• Bada, czy działania mieściły się w działaniach określonych przez akty normatywne

• Bada, czy metody i środki były optymalnie odpowiednie

• Bada, czy cele zostały osiągnięte

KRYTERIUM RZETELNOŚCI - art. 5 ust. 2 ustawy o Regionalnych Izbach Obrachunkowych

• To kryterium oznacza system wymogów formułowanych dla tego pojęcia a obrazujących w języku polskim wykazanie należytej staranności, dobrej woli, a także działanie zgodne z najlepszą wiedzą, solidność, uczciwość, solidność, wiarygodność.

• Bada, czy pracownicy i inni wykonali obowiązki z należytą starannością, sumiennością i czy w odpowiednim czasie, czy zgodnie z treścią

• Bada, czy stany i działanie faktyczne są udokumentowane zgodnie ze stanem faktycznym

KRYTERIUM GOSPODARNOŚCI - art. 203 Konstytucji RP

• Odnosi się do oceny decyzji, które w warunkach ograniczoności środków umożliwiają osiągnięcie maksymalnych, możliwych efektów, a jednocześnie ewentualnie oznaczają zminimalizowanie strat, unikanie zbędnego ryzyka, osiąganie zamierzonych przychodów, pokrywanie wydatków z osiągniętych przychodów, pełne realizowanie zadań publicznych przy nakładzie minimalnych ale wystarczających środków finansowych, rzeczowych i organizacyjnych

• Bada, czy działania były zgodne z zasadami efektywnymi

• Bada, czy oszczędnie wykorzystywano środki

• Bada, czy w przypadku szkody, można było jej uniknąć

46. Przedstaw zagadnienie odpowiedzialność.

Powinna regulować w swoim zakresie odpowiedzi na dwa pytania :

1. Kto jest odpowiedzialny ? (proces praktyczny)

2. Jak jest odpowiedzialny ?

• Prawo powinno ustalić treść odpowiedzialności

• Odpowiedzialność regulowana prawem, ale nie egzekwowana stanowi podstawę niezadowolenia społecznego ale też jest główną przyczyną utraty więzi między obywatelem a państwem

• Prawne ustalenie treści odpowiedzialności:

• Pozwala usprawnić działanie administracji

• Pomaga eliminować uchybienia

• Jest podstawą w sferze ocen społecznych

Odpowiedzialność można rozumieć, jako :

1. Możliwość uruchomienia ocen i środków prawnych wobec określonego podmiotu, który zachował się w sposób nie odpowiadający oczekiwanym kryteriom społecznym, kulturowym, ekonomicznym i innym (ale nie regulowanym prawem)

2. Możliwość uruchomienia ocen i środków prawnych wobec określonego podmiotu, którego zachowanie nie odpowiada wymogom sformułowanym prawnie

Za odpowiedzialność prawną uznajemy tę, która jest wprowadzona i określana przez prawo niezależnie od tego, w oparciu o jakie kryteria następuje ocena odstępstwa działalności faktycznej od działalności postulowanej lub oczekiwanej.

ODPOWIEDZIALNOŚĆ
ZA DZIAŁANIA LEGALNE
Obejmuje głównie odpowiedzialność majątkową. Chodzi o sytuacje, w których działanie, doprowadzające do straty ma specjalną postać prawną, ocenianą wg prawa publicznego. Należy do tych zadań, które leżą w sferze władczego sprawowania administracji publicznej jest podejmowane w warunkach i zakresie ściśle wyznaczonych przez prawo administracyjne. Ma na celu realizację interesu publicznego. Obowiązek wyrównania strat powstałych w wyniku tych działań rodzi się z mocy prawa, z chwilą powstania straty, w warunkach przez prawo określonych. Wartość dominującą wśród struktury przesłanek powstania obowiązku wyrównania uzyskuje element zgodności działania wykonawczego z aktem administracyjnym lub generalnym aktem normatywnym. Obowiązek wyrównania szkody nie jest w zasadzie związany z podmiotem wyrządzającym szkodę – idzie tu raczej o to, kto jest doznał straty, a nie o to, kto ją wyrządził. Ze względu na ochronę interesu społecznego, obowiązek wyrównania straty spoczywa najczęściej na państwie (charakter REPARTYCYJNY). Możność domagania się wyrównania ma charakter uprawnienia Chodzi o straty powstałe w wyniku wydania lub wykonania niewadliwego aktu normatywnego, dającego podstawę wywołującej stratę zmiany sytuacji prawnej z mocy samego prawa albo za szkody powstałe z wydania lub wykonania niewadliwego aktu administracyjnego. WYWŁASZCZENIE Art. 21 Konstytucji RP wywłaszczenie jest dopuszczalne jedynie wówczas, gdy jest dokonywane na cele publiczne i za stosownym odszkodowaniem STANY NADZWYCZAJNE art. 228 Konstytucji RP ustawa może określić potrzeby, zakres i tryb wyrównania strat majątkowych wynikających z ograniczenia w czasie stanu nadzwyczajnego wolności i praw człowieka i obywatela znaczenie lokalne Art. 77 Konstytucji RP – podlega krytyce, ponieważ pominięto w nim uregulowania odpowiedzialności za straty powstałe w wyniku wydania lub wykonania niewadliwego aktu normatywnego, dającego podstawę zmiany sytuacji prawnej z mocy samego prawa albo za szkody powstałe z wydania lub wykonania niewadliwego aktu administracyjnego. Przykłady legalnych działań administracyjnych wywołujących straty legalne podlegające wyrównaniu: przejęcie zabytku na własność wywłaszczenie nieruchomości zniszczenie, uszkodzenie, zużycie lub utrata mienia w ramach świadczeń nakazanych dla zwalczania klęsk żywiołowych utrata lub uszkodzenie oraz szkody wynikłe z używania przedmiotów świadczeń rzeczowych nałożonych na rzecz obrony szkody poniesione z powodu wydania lub wykonania niewadliwych decyzji administracyjnych na podstawie prawa wodnego

WYWŁASZCZENIE

• UJĘCIE DOKTRYNALNE: Herrnritta Ottona Mayera, Karola Mengera, Wł. L.Jaworskiego, J. Szreniawski

  • Instytucja wywłaszczenia „akt konstytutywny, przez który państwo odbiera lub ogranicza prywatną własność, zasadniczo nieruchomą, na rzecz publicznego przedsiębiorstwa, zasadniczo za odszkodowaniem, po przeprowadzeniu ustawą przepisanego postępowania”. (Wł. L. Jaworski)

  • „instytucja wywłaszczenia jest klasyczną konstrukcją prawa administracyjnego, łączącą w sobie także elementy prawa prywatnego za pomocą której państwo pozyskuje prawa przysługujące innemu podmiotowi, jeżeli jest to niezbędne dla realizacji ważnych celów publicznych.”(J. Szreniawski)

• UJĘCIE NORMATYWNE

  • Kodeks Nolana

  • Konstytucja z 3 maja 1791 Nade wszystko zaś prawa bezpieczeństwa osobistego, wolności osobistej i własności gruntowej i ruchomej tak, jak od wieków każdemu służyły, świątobliwie, nienaruszenie zachowane mieć chcemy i zachowujemy (…)

  • Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 24 września 1934 r. - Prawo o postępowaniu wywłaszczeniowym

  • Akty normatywne współczesne

  • art. 21 ust. 2 Konstytucji (a art. 64 ust. 3)

  • art. 1 Protokół nr 1 do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, sporządzony w Paryżu dnia 20 marca 1952 r

  • Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej art. 17 (w interesie publicznym za słusznym odszkodowaniem)

  • Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Rozdział 4)

Wywłaszczenie a Komasacja

KAMASACJA – przymusowa zamiana gruntów

46. Przedstaw zagadnienie administracja jako przedmiot badań

Administracja publiczna jest przedmiotem badań różnych dyscyplin naukowych:

• rozwój zainteresowań badawczych nastąpił wraz z rozszerzaniem się zadań administracji
  w państwie liberalnych (XIXw.)

• złożoność i znaczenie administracji zwróciły uwagę społeczeństwa poprzez rosnącą konieczność obsługi takich potrzeb zbiorowych i zjawisk jak: procesy uprzemysłowienia i urbanizacji, zmiany w strukturze społeczeństwa i rosnąca rola państwa w symulacji gospodarki

• Powstanie pytania: Czy administracje powinny badać nauki różne, niezależne od siebie czy też czerpiąc z ich dorobku wyodrębnić samodzielną i oryginalną dyscyplinę badawczą

• Dzisiejszy podział nauki administracji wg Jana Jendrośki: kierunek badań nad refleksją teoretyczną w zakresie zjawisk administracji; analiza i opis funkcjonujących struktur i procesów; konstruowanie nowych modeli i zasad organizacji i funkcjonowania współczesnej administracji.

Geneza badań nauki administracji jest na ogól systematyzowana w dwóch głównych nurtach:

1. Nurt nauk administracyjnych:

• ukształtowany w okresie powstawania i rozwoju doktryny państwa konstytucyjnego (XIX/XXw.), w ośrodkach naukowych Francji, Austrii i Niemiec
  - Do tego nurtu zalicza się:
  - opisową naukę administracji
  - normatywno-analityczną naukę prawa administracyjnego

- postulatywną naukę polityki administracyjnej

• Początki nauki administracji wiąże się z dziełami Lorenza von Steina, które wyrażały potrzebę afirmacji idei silnego państwa (nawiązującą do filozofii Hegla):
  - w dziełach tych państwo urzeczywistnia najwyższą idee etyczną przez wolę która jest istotą państwa i która jest jego samoświadomością
  - „to co zostało uświadomione zostało wprowadzone w czyn”
  - Stein określa osobowość państwa jako wspólnotę która objawia swoją wolę przez ustawodawstwo i jest zdolna do samookreślenia się w świecie zewnętrznym
  - fundamentalne znaczenie w państwie ma konstytucja (jako forma kształtowania i realizacja woli państwowej)
  - administracją jest całość działalności państwa poza ustawodawstwem polegająca na wykonywaniu ustaw
  - administracja czerpiąc z życia wyobrażenie o zasadach państwa przedstawia projekty ustaw

• nauka administracji ma ukazywać idę administracji (wszystko to co jest wspólne dla poszczególnych działów administracji)

• koncepcje von Steina nie znalazły naśladowców. Ponowne próby badania administracji publicznej podjęto w na początku XX w. z zamiarem określenia przedmiotu nauki administracji i oddzielenia jej od nauki prawa administracyjnego

• Badania J. Jastrowa związane z upowszechnieniem doktryny mówiącej że prawo jest podstawą każdych działań administracji państwowej:
  - Jastrow przyjmuje założenie że nauka prawa administracyjnego tylko częściowo pozwala poznać administrację i przedstawia koncepcje wiedzy administracyjnej.
  - wiedza administracyjna to nauka empiryczna polegająca na gromadzeniu faktów i ustaleniu na ich podstawie prawidłowości z których następnie można dedukcyjnie wywodzić inne twierdzenia

• Ferdynand Schmid i pojęcie nauki administracji:
  - nauka administracji to pojęcie mające szerszy zakres niż nauka prawa administracyjnego i wykorzystująca dorobek innych dziedzin wiedzy po to by uzyskać aspekty historyczne, ekonomiczne i techniczne administracji

• Stier Somlo i trzy dyscypliny zajmujące się badaniem administracji i tworzące razem wiedzę administracyjną (koncepcja metodologiczna):
  - nauka administracji
  - nauka prawa administracyjnego
  - nauka polityki administracyjnej

• Walter Jelinek (trzy nauki zajmujące się badaniem administracji i tworzące wiedzę administracyjną)

1. Nurt nauk społecznych:

• rozwijany w XX w. w Stanach Zjednoczonych i w Europie

• posiada szeroki, zmiennie ujmowany zakres

• najczęściej identyfikowany z socjologią, nauką organizacji i zarządzana, politologią, psychologią społeczną, cybernetyką i technikami informatycznymi

• powiązanie nauk techniki i organizacji pracy i badań administracji

• analiza powiązań stosunków międzyludzkich w organizacji, kształtowania indywidualnych postaw produkcyjnych

• wpływ polityki na strukturę i funkcjonowanie administracji

• dorobek nauk społecznych wpłynął na systematykę potrzeb badań w administracji:
  - naukowe zarządzanie (Taylor)
  - szkołę administracyjną (Urwick, Gulick)
  - szkoła stosunków międzyludzkich

• duży wpływ na budowanie siatki pojęciowych w badaniu administracji miała socjologia

• narzędziem służącym do badania zjawisk społecznych były typy ideale:
  - typ idealny: uzyskuje się przez jednego lub kilku punktów widzenia oraz przez zamknięcie w jednolitym obrazie bogactwa różnych i odrębnych zjawisk jednostkowych .

Trudności identyfikacji:

• w piśmiennictwie uznaje się że wszystkie nauki w obu nurtach miały za przedmiot min. administrację publiczną

• w przypadku nauk pokrewnych do nauk administracyjnych można wydzielić sytuacje w których bezpośrednio zajmują się administracją, lub te gdzie administracja jest tylko częścią badanego obszaru lub badany obszar wywiera na administracje silne wpływy

• brak jest wspólnej płaszczyzny dla nauk badań administracji

• w charakterystykach nurtu administracyjnego można dostrzec tendencję do podkreślania metodologicznych różnic między poszczególnymi naukami

Nauka złożona czy samodzielna:

• złożoność nauki administracji jest następstwem skomplikowanego przedmiotu jej badań (samej administracji, zmiennej historycznie, pojmowanej przedmiotowo lub podmiotowo, uwikłanej w determinacje ekonomiczne, polityczne i społeczne, a także ocenianej wg zmiennych systemów wartości)

• administracja może być badana cząstkowo, w różnych aspektach i fragmentach jej struktur i funkcji, odrębnych zadaniach badawczych (powinny być one formułowane wg jednorodnych kryteriów metodologicznych)

• definicje ogólne nauki administracji nie dają kryterium metodologicznego wyróżnienia nauki administracja

Uwarunkowania jako przedmiot nauki administracji:

• nauka administracji ma charakter nauki złożonej

• złożoność jest konsekwencją skomplikowanego przedmiotu badań, którym jest administracja publiczna

• nauka administracji dąży do uzyskania jak najszerszego opisu przedmiotu badań, zastrzeżeniem że jest on również badany przez inne nauki

• nauka administracji nie może dążyć do powiedzenia o administracji wszystkiego, mieć charakteru zupełnego

• podstawą odrębności nauki administracji jest fakt iż wskazuje i bada uwarunkowania administracji publicznej oraz znaczenie tych uwarunkowań na strukturę i działanie administracji

Rodzaje uwarunkowań:
- prawne
- polityczne
- ekonomiczne
- społeczne

• uwarunkowania poszczególnych typów są przedmiotem badań odpowiednich nauk odrębnych.

• wyniki badań odpowiednich nauk odrębnych są składnikami nauki administracji

• odrębność nauki administracji polega na tym że bada ona administrację uwzględniając równocześnie uwarunkowania (które zależne są od zadania, mniej lub bardziej liczne)

• dobór i zakres uwarunkowań uwzględnionych w badaniu, a także ich układ w znacznej mierze wynikają z zadania badawczego

46. Przedstaw zagadnienie administracja jako organizacja inteligentna

Inteligentna administracja obejmuje ludzi, dotyczy ludzi i jest realizowana przez ludzi bo tylko ludzie tworzą administrację i tylko ludzie są adresatem działań administracyjnych.
Tło ogólne:

• pojęcie organizacji inteligentnych związanych z teoriami organizacji i zarządzania

• początkowo nie zostały one wprowadzone w obręb teorii związanych z administracją publiczną jednak z czasem przyczyniły się do tego silne związki między funkcjonowaniem administracji a przedsiębiorstwami

Definicja administracji inteligentnej:
Przez administrację inteligentną należy rozumieć taką administracje, która kierując się zasadami logiki, kryteriami racjonalności, oraz wymogami słuszności, bez dodatkowych wysiłków organizacyjnych, nakładów finansowych i ludzi potrafi działając zgodnie z prawem wzbogacić wartości leżące u podstaw jej kreacji i funkcjonowania oraz jednocześnie lepiej załatwić zindywidualizowaną sprawę, czy ciąg spraw, albo uniknąć start które administracja mniej inteligentna by poniosła lub poniósłby adresat jej działań.

Cele administracji publicznej:

• dwa główne i podstawowe cele działania:
  - pierwszy cel przy założeniu że administracja zna możliwości swojego ulepszania jest przekonanie i utrwaleniu w otoczeniu przekonania że jest ona inteligentna, a potem korzystanie ze wszystkich idących z tego przekonania korzyści
  - drugim celem jest prowadzenie takiej działalności publicznej w której pierwiastek inteligencji przyczyniłby się do coraz głębszego poszanowania administracji
  - W realizacji celów administracji ważna jest granica dzieląca administrację od pola nadużycia publicznego, nielojalności publicznej urzędnika lub organu.
  - w generalnym ujęciu granice prawa i możliwości jego stosowania wyznaczone są konstytucyjnie i ustawowo, w sytuacjach skonkretyzowanych pojawia się okoliczność która wyznacza różnicę między położeniem jednostki wobec prawa a administracji wobec prawa
  - cele administracji inteligentnej mogą zostać zrealizowane jedynie w przypadku ciągłej wiedzy zdobywanej w oparciu o doświadczenia i nauce i szkoleniu pracowników
  - administracja inteligentna powinna zatrudniać ludzi mądrych, kreatywnych i dobrze wykształconych w zakresie interesów państwa i społeczeństwa.
  - celem zatrudnionych powinno być przewidywanie nadchodzących problemów jako miary następstw dotychczasowych przedsięwzięć publicznych

Wybrane zagadnienia:
a) Administracja a prawo:

• prawo stanowi sieć norm wyznaczających zachowania możliwe bądź obowiązek.

• efektywność administracji jest rezultatem jej dynamizmu wywołanego z zewnątrz lub przez nią samą

• sprawność administracji wyznaczona jest przez prawo tam gdzie obowiązywanie prawa równoznaczne jest z istnieniem systemu organizacyjnego

• tam gdzie prawo stwarza tylko podstawy działania sprawność administracji zależy od niej samej

b) Kierunki budowy administracji inteligentnej:

• administrację publiczną należy budować na każdym poziomie, z każdej strony i każdym sposobem, niezależnie od źródła pomysłu na poprawę sprawności i funkcjonowania

• jednostka organizacyjna zapewnia sprawdzenie każdego pomysłu dążącego do poprawy działania

• w inteligentnej jednostce każdy pracownik mający zadanie do zrealizowania ma co najmniej dwa możliwe rozwiązania, które w razie skomplikowania zostają poddane grupowemu osądowi i zostaje wybrane jedno rozwiązanie

c) Administracja a przestępczość:

• negatywny wpływ ludzi działających przestępczo, przez nikogo nie kontrolowane, i ignorowane

• zobowiązanie moralne do przestrzegania prawa i etycznego postępowania

d) Administracja a obywatel:

• administracja inteligentna musi przyczyniać się do poprawiania sytuacji obywatela

• konieczność znalezienia w obrębie prawa możliwe najlepszego rozwiązania dla interesów obywatela, nie przynoszącego mu szkody

• zwiększanie stopnia pewności korzystania przez obywatela z urządzeń publicznych lub z tych prywatnych pełniących funkcje publiczne których ostateczna organizacja jest uzależniona od pomocy publicznej

46. (53) Przedstaw zagadnienie zarządzania publicznego z odwołaniem do wybranych poglądów A. Błasia, H. Izdebskiego, J. Supernata.

• jako współczesne podstawowe uwarunkowanie administracji publicznej

• idea kształtująca się w drugiej połowie XX w.

• aspiruje do zmiany a nawet odrzucenia tradycyjnego modelu administracji publicznej (nazywanego w nauce organizacji i zarządzania modelem biurokratycznym)

Założenia zarządzania publicznego:

• Idea zarządzania publicznego zakłada że administracja publiczna powinna być modelowana według logiki działania podmiotów sektora prywatnego

• najważniejszym postulatem zarządzania publicznego jest osiąganie jak najwyższej efektywności administracji

• organ administracji publicznej powinien pełnić funkcje menedżerskie na rynku usług publicznych

• relacje administracja-obywatel powinny zmienić się w rodzaj gry rynkowej która okaże się opłacalna dla organu

• obywatel w tej koncepcji jest klientem, powinien otrzymywać od organu usługę lub produkt wysokiej jakości o charakterze odpłatnym

• administracja publiczna upodabnia się do gracza rynkowego i winna działać w środowisku rynkowym

• obywatel rozumiany jako klient powinien podejmować swoje działania według logiki rynku; dążenia do maksymalizacji własnych korzyści i zysku

• dostarczycielem usług publicznych są nie tylko organy administracji publicznej ale również podmioty prywatne (istnienie konkurencji rynkowej)

• w świetle zarządzania publicznego usługa to zadanie zlecone do wykonania podmiotowi prywatnego, przez administrację jeśli ta uzna że podmiot prywatny jest w stanie wykonać je taniej

• państwo i administracja to środowiska niestabilne, podlegające ciągłym zmianom, dlatego powinny ulec możliwym redukcjom, a realizacje ich zadań powinny przejąć podmioty prywatne

• założenia idei zarządzania publicznego nie wyrażają dokładnych koncepcji, mogą być źródłem różnych postulatów i różnych wniosków

• w literaturze wskazuje się że modelowanie administracji publicznej według idei zarządzania publicznego ma ograniczony zasięg gdyż podmioty administracji mają inne funkcje niż podmioty sektora prywatnego

Idea zarządzania publicznego:
a) w opinii H. Izdebskiego:

• Zarządzanie publiczne w szerokim znaczeniu kształtowało nurty myślowe dość odległe od współczesności gdyż zawarte było w XVII wiecznej nauce policji, XIX wiecznej nauce administracji, XX wiecznej nauce organizacji i zarządzania i nie musiało wiązać się upodobnieniem administracji publicznej do podmiotów sektora prywatnego.

• Zarządzanie publiczne nieprzerwanie ewoluuje i współcześnie oznacza odchodzenie od demokracji wyborczej do społeczeństwa demokratycznego

b) I. Lipowicz:

• największe zagrożenie państwa przychodzi z zewnątrz czyli z teorii nauki organizacji i zarządzania i nauki ekonomii, które prawo traktują jako produkt zwycięskiej grupy politycznej

• proces tworzenia nowych organów nie przypomina klasycznej nauki administracji i prawa administracyjnego lecz jest niejasny i ma nie jasne założenia.

c) J. Supernat:

• w swoim studium poświęconym idei zarządzania publicznego eksponuje założenie że zysk jest jedynym niezawodnym czynnikiem pozwalającym połączyć działania administracji z potrzebami społecznymi

d) H. Izdebski:

• administracja publiczna winna włączyć do swych struktur nowoczesne standardy zarządzania publicznego należy je jednak łączyć ze standardowymi elementami administracji biurokratycznej

52. Przedstaw zagadnienie elektroniczna administracja:

• coraz więcej obszarów życia polega cyfryzacji i obecności techniki

• społeczeństwo informacyjne

• Rada Ministrów i Strategia rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Polsce do roku 2013 (z 2008r.):

  • główny dokument określający strategiczne kierunki rozwoju w tym Strategia Rozwoju Kraju 2007-2015 oraz Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia 2007-2013

  • Rząd dąży do zapewnienia szybkiego i zrównoważonego wzrostu gospodarczego i społecznego którego efektem ma być poprawa życia obywateli

  • jednym z czynników wzrostu gospodarczego jest umiejętność pozyskiwania, przetwarzania i korzystania z informacji dzięki technologiom komunikacyjnym

Społeczeństwo informacyjne:
Przyczyny powstania:
- gwałtowny wzrost znaczenia informacji
- wzrost znaczenia usług świadczonych drogą elektroniczną
- wzrost wykorzystywania technologii w każdym obszarze życia
Wyróżnienia społeczeństwa obywatelskiego:
a) znaczenie filozoficzne: w którym można podnieść przyjęcie pozycji i funkcji człowieka pojedynczego przez ogół oraz zatracenie jednostki na rzecz wmontowania jej w całość przebiegów informacyjnych, a nawet nadanie tym tym przebiegom waloru osobnej podmiotowości
b) znaczenie polityczne: w którym społeczeństwo informacyjne może być potraktowane jako nowy rodzaj samorządzenia z pominięciem zasadniczego (bądź całkowitego) udziału struktur państwa i z wyodrębnionym oraz istotnie decydującym blokiem społecznym.
c) znaczenie organizacyjne: w którym przekazywanie informacji staje się głównym spoiwem takiego funkcjonowania ludzkiej zbiorowości, która formułuje sobą nową postać społeczeństwa powiązanego w sposób niemożliwy do zaprzestania przy założeniu niecofania się cywilizacji w okolicznościach rewolucji czy wojny
d) znaczenia prakseologiczne: podstawową funkcją staje się wyróżnienie takich okoliczności które łącznie pozwalają człowiekowi lub obywatelowi załatwić przy użyciu interakcji układów społecznych pozytywnie i szybko jego sprawę ocenioną kategoriami jednoczesnej dbałości o interes publiczny i prywatny
e) znacznie jurydyczne: w sytuacji ewidentnego zapóźnienia nauki i braku uzgodnionych nowych wersji terminów i pojęć oraz spetryfikowanych między nimi relacji możemy na razie wskazać jedynie na te wątki które dotyczą przetwarzania informacji z wykorzystaniem technologii informacyjnych dla potrzeb uzyskania przez obywatela lub jego sformalizowanej organizacji określonych informacji lub określonego wyraźnie sprawniejszego i szczególnie szybkiego załatwienia sprawy, której obowiązujące uregulowanie ma miejsce w obowiązującym w państwie w prawie

Aktualne zadania:
1. Wdrożenie pełnego zakresu zdefiniowanych przez UE 20 interaktywnych e-usług administracji dla obywateli i usług obejmujących: rozliczenie podatku, uzyskania prawa do renty, stypendium studenckiego, pozwolenia na budowę, zgłoszenie na policję.
2. Wprowadzenie w administracji publicznej dokumentów w postaci elektronicznej i usług świadczonych drogą elektroniczną 
3. Rozwój narzędzi i kanałów umożliwiających udostępnianie usług publicznych na platformie elektronicznej
4. Stworzenie wspólnego słownika interpretacyjnego pojęć stosowanych w informatyzacji
5. Promowanie stosowania podpisu elektronicznego
6. Stworzenie portalu administracji dla obywateli i przedsiębiorstw umożliwiającego personalizację oferowanych treści
7. Wprowadzenie jednego, elektronicznie obsługiwanego punktu obsługi administracyjnej podmiotów
8. Budowa dziedzinowych e-platform na potrzeby obsługi przedsiębiorstw oraz obywateli w obszarach kluczowych dla działalności gospodarczej

Zadania dotyczące koncepcji centralnego systemu informatycznego (Wrota Polski):

• usprawnienie przepływu informacji do obywatela

• zapewnienie możliwości załatwienia spraw pomiędzy obywatelem a podmiotem gospodarczym a rządem drogą elektroniczną

• możliwość składania a pośrednictwem internetu wniosku o wydanie dokumentów

• ułatwienie dostępu o danych medycznych i ubezpieczeniach

Wrota Polski są programem realizującym zalecenia Unii Europejskiej E-Europe 2005, które to zalecenia składają się na wykorzystywaniu technologi informacyjnej w urzędach do:
- oszczędności czasu
- oszczędności kapitału
- zwiększenia zakresu informacji
- eliminacji błędów
- integracji zasobów internetowych

Cechy cyfryzacji i informatyzacji:

• zamiana struktur w stosunkach obywatel- administracja. Przejście na stosunki klienckie, gdzie jeden podmiot przekazując informacje świadczy usługę a drugi komercyjnie za nią płaci

• zamiana stosunków ze względu na nową terminologię: usługa i klient

• technologia informacyjna jest analizowana ze względu na jej przydatność dla wykonywania prawa procesowego i materialne

• technologia ma dla administracji charakter wtórny i służebny

• pojawianie się coraz większego zasięgu technologi w prawie:

  • zmiany w kodeksie postępowania administracyjnego w 2010 dotyczące min. elektronicznego wnoszenia podań, regulacji dot. elektronicznego podpisu

  • rozwój technologi i jej uczestnictwo w procesach administrowania ukazało zacofanie nauki administracji

• pojawienie się kwestii, których nauka administracji nie uwzględnia:

  • skomplikowanie materii normowania i brak doświadczeń

  • możliwość zmiany w pojmowaniu prawa administracyjnego w ramach której nie reguluje się działalności w kontekście relacji między państwem a jednostką

• przejście z regulacji stosunków społecznych na normowanie przebiegów, wzorów i dokumentów elektronicznych

Wyróżnienia podstawowe:
Z formującym się zjawiskiem cyfrowej komunikacji mającej znaczenie dla administracji publicznej wskazać należy, że:
1. Rynkowa produkcja i sprzedaż coraz to nowocześniejszych urządzeń do nadawania oraz odbioru informacji i decyzji gruntuje stały rozwój także elektronicznego segmentu administracji.
2. Techniczne aspekty informatyzacji są zawiłe i trudne, a ciągły postęp i zmiany wymagają ciągłego dostosowywania do nich aspektów prawnych. To tworzy niespójność i niejasność treści normatywnych i prowadzi do zamazania granic pojęciowych.
3. Całość procesów informatyzacji wymaga odgórnego (centralnego) zarządzania, co z kolei sprzeczne jest z idą decentralizacji administracji publicznej
4. System elektronicznej obsługi obywatela zmienia jego rozumienie z podmiotu administrowanego na klienta, którego nie interesują już nazwy, lokalizacje i uzależnienia terytorialne. To prowadzi to konieczności wprowadzania przemian w gwarancjach instancyjnego i sądowego zabezpieczenia interesów jednostki

Skutki dla obywatela:
- częściowo występują podobne skutki dla administracji i dla obywatela: przyspieszenie, ułatwienie, racjonalizacja administrowania
Całość urządzeń postępu technicznego można podzielić na:
- urządzenia ułatwiające podejmowanie czynności materialno-technicznych
- urządzenia zapewniające szybki dostęp do informacji
- gromadzące i przetwarzające informacje urządzenia których użycie zmierza do zastąpienia procesu decydowania
Do najważniejszych skutków elektronicznego procesu rozwoju administracji zalicza się:
- w warunkach systemów scentralizowanych gaśnie rola normatywnego oddziaływania wszystkich prawodawców, poza prawodawcą określającym system.
- znika możliwość prowadzenia polityki w administracji lub wobec administracji
- przewidziana prawem kontrola obywatela wobec decyzji administracji nie obejmuje decyzji wydawanych elektronicznie
- powstaje potrzeba pilnego dostosowania treści normatywnych do nowych sposobów przeprowadzania i wydawania rozstrzygnięć
- następujące w wyniku cyfryzacji przesuwanie poziomu decydowania do góry pociąga za sobą konieczność rozważenia koncepcji kompetencji prawnej
- problem humanistycznego podejścia do obywatela zostaje mocno podkreślony. Wszelki postęp techniczny prowadzi do bezosobowych stosunków i takiego też wydania rozstrzygnięć (bez uwzględnienia interesu prawnego i faktycznego obywatela)

53 (51). Zagadnienie zarządzania publicznego z odwołaniem do wybranych poglądów A. Błasia, H. Izdebskiego, J. Supernata.
- jako współczesne podstawowe uwarunkowanie administracji publicznej
- idea kształtująca się w drugiej połowie XX w.
- aspiruje do zmiany a nawet odrzucenia tradycyjnego modelu administracji publicznej (nazywanego w nauce organizacji i zarządzania modelem biurokratycznym)
Założenia zarządzania publicznego:

• Idea zarządzania publicznego zakłada że administracja publiczna powinna być modelowana według logiki działania podmiotów sektora prywatnego

• najważniejszym postulatem zarządzania publicznego jest osiąganie jak najwyższej efektywności administracji

• organ administracji publicznej powinien pełnić funkcje menedżerskie na rynku usług publicznych

• relacje administracja-obywatel powinny zmienić się w rodzaj gry rynkowej która okaże się opłacalna dla organu

• obywatel w tej koncepcji jest klientem, powinien otrzymywać od organu usługę lub produkt wysokiej jakości o charakterze odpłatnym

• administracja publiczna upodabnia się do gracza rynkowego i winna działać w środowisku rynkowym

• obywatel rozumiany jako klient powinien podejmować swoje działania według logiki rynku; dążenia do maksymalizacji własnych korzyści i zysku

• dostarczycielem usług publicznych są nie tylko organy administracji publicznej ale również podmioty prywatne (istnienie konkurencji rynkowej)

• w świetle zarządzania publicznego usługa to zadanie zlecone do wykonania podmiotowi prywatnego, przez administrację jeśli ta uzna że podmiot prywatny jest w stanie wykonać je taniej

• państwo i administracja to środowiska niestabilne, podlegające ciągłym zmianom, dlatego powinny ulec możliwym redukcjom, a realizacje ich zadań powinny przejąć podmioty prywatne

• założenia idei zarządzania publicznego nie wyrażają dokładnych koncepcji, mogą być źródłem różnych postulatów i różnych wniosków

• w literaturze wskazuje się że modelowanie administracji publicznej według idei zarządzania publicznego ma ograniczony zasięg gdyż podmioty administracji mają inne funkcje niż podmioty sektora prywatnego

Idea zarządzania publicznego:
a) w opinii H. Izdebskiego:
- Zarządzanie publiczne w szerokim znaczeniu kształtowało nurty myślowe dość odległe od współczesności gdyż zawarte było w XVII wiecznej nauce policji, XIX wiecznej nauce administracji, XX wiecznej nauce organizacji i zarządzania i nie musiało wiązać się upodobnieniem administracji publicznej do podmiotów sektora prywatnego.
- Zarządzanie publiczne nieprzerwanie ewoluuje i współcześnie oznacza odchodzenie od demokracji wyborczej do społeczeństwa demokratycznego
b) I. Lipowicz:
- największe zagrożenie państwa przychodzi z zewnątrz czyli z teorii nauki organizacji i zarządzania i nauki ekonomii, które prawo traktują jako produkt zwycięskiej grupy politycznej
- proces tworzenia nowych organów nie przypomina klasycznej nauki administracji i prawa administracyjnego lecz jest niejasny i ma nie jasne założenia.
c) J. Supernat:
- w swoim studium poświęconym idei zarządzania publicznego eksponuje założenie że zysk jest jedynym niezawodnym czynnikiem pozwalającym połączyć działania administracji z potrzebami społecznymi
d) H. Izdebski:
- administracja publiczna winna włączyć do swych struktur nowoczesne standardy zarządzania publicznego należy je jednak łączyć ze standardowymi elementami administracji biurokratycznej

54. Odpowiedzialność za działania legalne:

• odpowiedzialność za działania legalne administracji obejmuje głównie odpowiedzialność majątkową; sytuacja w której działanie doprowadzające do straty ma postać prawną, ocenianą wg prawa publicznego

• należy do zadań które leżą w sferze władczego sprawowania administracji publicznej

• podejmowane w warunkach i zasięgu ściśle wyznaczonym przez prawo administracyjne

• obowiązek wyrównania szkody za działania legalne powstaje z mocy samego prawa, z chwilą powstania straty, w warunkach ściśle przez prawo określonych

• obowiązek wyrównania nie jest związany z podmiotem wyrządzającym stratę

• brak związku prawnego między działaniem powodującym a działaniem wyrównującym stratę powoduje że prawo skupia się na podmiocie który szkody doznał

• ze względu na przeważający interes społeczny na wyrównaniu straty, obowiązek jej wyrównania spoczywa najczęściej na państwie

Odpowiedzialność za działania legalne to odpowiedzialność władzy publicznej za szkody wydania lub wykonania niewadliwego aktu normatywnego dającego podstawę wywołującej stratę zamiany sytuacji prawnej z mocy samego prawa albo za szkody powstałe z wydania lub wykonania niewadliwego aktu administracyjnego

Prawne uregulowania:

1. art 21. Konstytucji RP: wywłaszczenie jest dopuszczalne jedynie wówczas gdy jest dokonywane na cele publiczne i za słusznym odszkodowaniem

2. art 228 Konstytucji RP, z rozdziału o stanach nadzwyczajnych:
   - ustawa może określić potrzeby, zakres i tryb wyrównania strat majątkowych wynikających z ograniczenia w czasie stanu nadzwyczajnego wolności praw człowieka i obywatela

3. art. 77: Każdy ma prawo do wynagrodzenia szkody jaka mu została wyrządzona przez działający niezgodnie z prawem organ administracji publicznej:
   - krytyka przepisu ze względu na brak regulacji odpowiedzialności władzy publicznej za szkody powstałe w wyniku wydania lub wykonania niewadliwego aktu administracyjnego