Socjologia
1. Czym zajmuje się socjologia ?
Socjologia – to nauka o zjawiskach i procesach zachodzących w zbiorowościach ludzkich, tj. konflikty, walka, współpraca, współdziałanie.
Bada rozwój społeczny, czynniki zmienności i niezmienności form współżycia społecznego, materialne i niematerialne wytwory oraz struktury współżycia społecznego.
2. Jakie są cechy wiedzy potocznej, a jakie wiedzy naukowej?
Wiedza potoczna:
- jest wyrywkowa,
-występuje ograniczony zakres obserwacji danej zbiorowości. Ta obserwacja jest prowadzona najczęściej pod wpływem emocji, rzadko jest obiektywna,
-nie tylko opisuje rzeczywistość, ale związana jest z wartościowaniem,
-wiedza potoczna przedstawia świat w dychotomicznym podziale ( podział na 2 części),
-występuje skłonność do traktowania następstw w czasie jako związku przyczynowego (opowieść z kometą, która wpływa na zawieranie małżeństw),
-występuje pochopność uogólnień
-wiedza potoczna przeniknięta jest stereotypami.
Wiedza naukowa:
-świat rzeczywisty istnieje niezależnie od naszej percepcji czy wiedzy na ten temat,
- w naturze panuje porządek ( wydarzenia nie dzieją się przypadkowo, lecz poprzedzają je przyczyny),
- systematyczna, obiektywna, zdyscyplinowana obserwacja,
-prawdę naukową można potwierdzić przez staranną obserwacje i w badaniach naukowych powinien występować ograniczony wpływ przekonań osobistych.
-nauka zakłada istnienie uporządkowanego świata przyczyn i skutków, który można zbadać przez ściśle obiektywne obserwacje i pomiary.
3. Metody badawcze socjologii: wywiad, ankieta, eksperyment, obserwacja.
Wywiad – rozmowa z respondentem. Metoda elastyczna, może zasięgać w przeszłość, można odtworzyć subiektywną stronę życia. Błędy sytuacyjne, błędy o podłożu socjologicznym.
Ankieta – sformalizowana pisemna forma wywiadu. Szybkie tempo badania. Możliwość zebrania informacji tego tupu, o których badani nie chcieliby się wypowiadać w pewnych sytuacjach. Zawsze jest odsetek osób, które nie mogą udzielić odpowiedzi. Sama ankieta stwierdza co nam respondent mówi, ale nie wiemy jak ten respondent kpi.
Obserwacja -postrzeganie celowe ukierunkowane i zawierzone systematycznie prowadzone. Może być jawna (wiemy ze bierzemy udział w obserwacji) i ukryta(nieujawniona, tajna, wtedy musi być zgoda), uczestniczącą (bezpośrednią), pośrednią. Trudnością może być: pamięć obserwatora, błędne rozpoznanie sytuacji, nie oddaje subiektywnych emocji)
Eksperyment-polega on na sprawdzeniu skutków działania określonego zjawiska (jak wyglądają skutki działania) na jakaś dziedzinę rzeczywistości społecznej, badamy jak konkretni ludzie reagują na konkretny bodziec/sytuację.
4. Jaki jest wkład Maxa Webera do socjologii?
Max Weber jest przedstawicielem socjologii rozumiejącej. Prowadził badania nad biurokracja, wprowadził podział władzy politycznej i pokazał jak władza wpływa na działanie innych ludzi. Połączył powstanie kapitalizmu z podstawami protestantyzmu. Pokazał role społeczne i kultury w teologii.
5. Przedstaw elementy kultury niematerialnej.
-tradycje i przekazy ustne, w tym język jako narzędzie przekazu
-spektakle i widowiska
-zwyczaje, obyczaje i obchody świąteczne
-wiedze o wszechświecie i przyrodzie oraz związane z nią praktyki
-Umiejętności związane z tradycyjnym rzemiosłem
6. Przedstaw elementy tworzące kulturę organizacyjną
nowatorstwo podejmowania ryzyka
dbałość o szczegóły
nastawienie na wyniki
nastawienie na człowieka
nastawienie na zespoły
agresywność
stabilność
7. Omów teorię motywacji wg Maslowa, Herzberga, Adamsa, Vrooma.
Maslow – jest to hierarchia potrzeb takich jak: potrzeby fizjologiczne, bezpieczeństwa, społeczne , uznania i samorealizacji (najwyższa) Po zaspokojeniu pewnego poziomu oczekiwań, przechodzi się na wyższy poziom potrzeb i wtedy wyżej podnosimy poprzeczkę naszych potrzeb, natomiast kiedy potrzeba niższego rzędu zostaje zaspokojona to przestanie stanowić źródło motywacji.
Herzberg – teoria dwu czynnikowa istnieją dwie kategorie potrzeb:
- satysfakcji -> potrzeby samorealizacji i szacunku
- higieny -> potrzeby fizjologiczne
Czynniki higieny jeżeli nie są zrealizowane, powodują w nas niezadowolenie z pracy jeżeli są zrealizowane nic nie wnoszą
Jeżeli czynniki satysfakcji są uruchomione, to staja się motywatorem do działania
Adamsa- teoria sprawiedliwości –ludzie domagają się sprawiedliwości społecznej, która jest związana z jakimiś nagrodami. Każdy człowiek organizacji porównuje swoje osiągniecia i gratyfikację, które otrzymują oni i inni współpracownicy. Elementem który motywuje pracowników jest indywidualna ocena pracownika słuszności zachowani pracodawców wglądem nich. Patrzą jaki jest stosunek nakładu pracy do uzyskanych przez pracowników nagród w porównaniu do nagród jakie są przyznawane innym pracownika. Jeżeli się okazuje ze ilość wysiłku, jest nieadekwatny w obydwu kierunkach. Jeżeli nadmiernie wynagrodzeni poczucie niesprawiedliwości i gorzej pracuje, to samo wynika w sytuacji niedoceniania następuje poczucie skrzywdzenia.
Ludzie domagają się sprawiedliwości społecznej która związana jest z jakimiś nagrodami. Człowiek porównuje swoje osiągnięcia i nagrody do innych współpracowników. Elementem motywacyjnym pracowników jest ocena słuszności zachowań pracodawców względem nich. Uwzględniają stosunek nakładu pracy do nagród jakie są przyznawane im i innym pracownikom.
Ta sama ilość wysiłku :
nadmierne wynagrodzenie
Vroom –teoria oczekiwań. Motywacja zależy od dwóch elementów :
-od subiektywnej wartości wykonywanej pracy
-od subiektywnego prawdopodobieństwa że ilość wysiłku pozwoli na osiągniecie pewnego wykonania pracy. Motywowanie to iloczyn prawdopodobieństwa osiągnięcia danego celu i wynagrodzenia.
8. Przedstaw style rozwiązywania konfliktów wg Kilmanna i Thomasa.
Ignorowanie - milczymy wokół danego problemu, niepodejmowanie decyzji wywołuje mniejszy konflikt. Zazwyczaj ignorowanie wybiera jedna ze stron, która nie słucha drugiej i unika wymiany poglądów.
Odwlekanie - odwlekanie decyzji; czekamy, aż przypadek rozwiąże nasz problem. Zwykle konflikt się pogłębia, a ludzie z biegiem czasu coraz bardziej są przekonani o swojej racji.
Reorientacja - szukanie kozła ofiarnego - kierowanie emocji na kogoś innego
Arbitraż - odwołujemy się do strony trzeciej (prawo, sąd, zwierzchnik, autorytet)
Kompromis - obie strony dojdą do porozumienia jeśli każda ze stron zrezygnuje częściowo ze swoich racji.
Wymuszanie - stosowane w poważnych konfliktach; obie strony nie mają równej siły.
9. Na czym polega panowanie charyzmatyczne?
Władza przyznawana jednostce ze względu na jej szczególne przymioty i wrodzone cechy przywódcze. Emocjonalne przyznanie cech danej jednostce.
Panowanie charyzmatyczne- władza uprawomocniona przez system społecznie akceptowanych zasad i reguł
10. Co to jest władza?
Władza – to uprawnienie i możność podejmowania decyzji o zrachowaniach innych ludzi i stosowania względem nich systemu nagród i kar.
11. Funkcje rodziny.
Funkcje rodziny:
Regulacja zachowań seksualnych;
Biologiczne odtwarzanie populacji;
Zapewnienie materialnych środków do życia;
Socjalizacja nowego pokolenia;
Ochrona i wsparcie emocjonalne;
Sytuowanie stokowy przestrzeni społecznej i określanie społecznej tożsamości;
12. Przedstaw style przywództwa wg Tannenbauma i Schmidta.
Wyróżniamy 7 styli:
- kierownik podejmuje decyzje i ją ogłasza
- przekonuje do swoich decyzji
- przedstawia problem, ideę związaną z decyzją i zachęca do stawiania pytań
- przestawia pomysł, projekt rozwiązania i zachęca do dyskusji, zaznacza że jego decyzja może ulec zmianie pod wpływem dyskusji
- przedstawia sytuację, zbiera sugestie, informacje i dopiero wtedy podejmuje decyzje
- wyjaśnia sytuację i określa granice swobody; wzywa podwładnych do podjęcia decyzji
- zezwala na identyfikowanie problemu, rozwijanie opcji w granicach woli swojego przełożonego.
-> polecenie - kierownik decyduje i ogłasza decyzje (kierowanie skoncentrowane na osobie kierownika),
-> sprzedawanie - kierownik przekonuje podwładnych o słuszności swej decyzji,
-> testowanie - kierownik przedstawia pomysły i zachęca do pytań,
-> konsultowanie - kierownik przedstawia swoje decyzje jako mogące ulec zmianie,
-> negocjowanie - kierownik przedstawia zagadnienie, uzyskuje sugestię od podwładnych i decyduje,
-> współpraca - kierownik określa granice swobody decyzji podwładnych i wzywa ich, by decydowali,
-> delegowanie - kierownik zezwala podwładnym działać w granicach określonych przez swego przełożonego (kierowanie skoncentrowane na podwładnych).
13. Na czym polega panowanie biurokratyczne.
Biurokracja socjologiczna – władza legalna oparta na normach prawnych i kompetencji osób spełniających władze na mocy tych norm.
Cel:
Wszystkie sposoby postępowania są określone przez normy prane i przepisy. Każdy urzędnik ma jasno określoną sferę rzędności i odpowiedzialności;
Biurokracje mają struktur hierarchiczną. przepisy regulują sposób zwierzchnictwa i zakres podporzadkowania.
Urzędnicy są osobiście wolni i podlegają władzy tylko w zakresie wyznaczanym przez urzędnicze obowiązki (służbowe) wynikający z urzędniczego stanowiska;
wszystkie stosunki mają charakter bezosobowy (stosunki miedzy stanowiskami nie osobami). Są impersonalne - nie ma mowy na uczucia, kaprysy, samowole
Urzędnicy są profesjonalni - dane stanowisko jest obejmowane przez osobę, która ma do tego kwalifikacje.
strefa zawodowa jest oddzielona od strefy prywatnej - urzędnicy nie mogą używać organizacji do własnych celów
przepływ dokumentów drogą służbową
komunikacja i wymiana informacji dokonuje się w formie pisanej
gromadzona jest dokumentacja i jest ona pamięcią biurokracji
jest to najbardziej racjonalny typ władzy, czyli jej działania są podporządkowane w całości ustanowiona bezosobową normą i wykorzystuje się w niej doświadczenie i jednakowe postępowanie w podobnych sytuacjach