świadomość socjologiczna- zdolność patrzenia na sytuację z punktów widzenia konkurencyjnych systemów interpretacji. Kryje ona w sobie motyw demaskatorski. Socjolog jest zmuszony raz po raz demaskować system społeczny, który bada. Poszukiwanie poziomów rzeczywistości innych niż te, które podsuwają oficjalne interpretacje społeczeństwa.
wiedza potoczna- jej źródłem nie są badania lecz codzienna obserwacja, chwilowe doświadczenie. Wiedza wynikająca z jednakowych doświadczeń, to właśnie przez nią postrzegamy świat poprzez własne stereotypy. Można ją uznać jako pochopną, ponieważ nie stara się o mocne uzasadnienie swoich opinii.
schematy myślowe- jednostka jest wystawiona na działanie bezprecedensowej różnorodności sposobów patrzenia na świat. Wgląd w inne kultury zyskuje się podróżując lub poprzez mass media. Schematy w społeczeństwie nowoczesnym zmieniają się w zależności od grupy, wydarzeń, czasów w jakich żyjemy.
dysonans poznawczy- niezgodność pomiędzy elementami poznawczymi (myśli, uczucia, przekonania). Konsekwencja zaangażowania się w działanie, które jest sprzeczne z koncepcją siebie jako osoby przyzwoitej i rozsądnej.
Inaczej: dwa elementy poznawcze, które są niezgodne; zachowania niezgodne z postawami.
zdrowy rozsądek- schemat myślowy, którym posługujemy się na co dzień
samospełniające się proroctwo- zjawisko polegające na tym, że określone oczekiwania w stosunku do kogoś, samego siebie lub przyszłych zdarzeń wpływają na zachowania innych bądź nas samych, co powoduje spełnienie oczekiwań. Prościej: występuje ono wówczas, gdy informacja o mającym się zdarzyć incydencie pochodzi z wiarygodnego dla jednostki źródła i pod wpływem tej informacji jednostki postępują w taki sposób, ze realizują w końcu treść przepowiedni.
myślenie zdroworozsądkowe- polega na tym, żeby nie dać się wciągnąć w nurt przeciętności, umieć oddzielać ziarno od plew i mieć siebie samego za przewodnika. Każdą sytuację czy wydarzenie możesz interpretować dobrowolnie.
interakcja- przyjmowanie roli innych bądź ich punkt widzenia po to, by wiedzieć jak reagować. Inaczej: wzajemne oddziaływanie na siebie jednostek społecznych, najczęściej przy użyciu języka i innych kodów kulturowych. Znaki i gesty są jej najistotniejszym nośnikiem.
grupa- pewien zbiór osób, których pozycje i role są ze sobą powiązane.
Inaczej: od 3 osób- zmienne sojusze dwóch osób przeciwstawiających się trzeciej.
więź społeczna- zorganizowany system stosunków, instytucji i środków kontroli społecznej skupiający jednostki, podgrupy w funkcjonalną całość zdolną do utrzymania się i rozwoju
socjalizacja- proces, dzięki któremu jednostka wdraża się do sposobu życia swojej grupy i szerszego społeczeństwa przez uczenie się reguł i idei zawartych w kulturze
internalizacja- uwewnętrznienie, np. przyswajanie elementów kultury. Przyjmowanie za własne narzucanych z zewnątrz poglądów, postaw. Na początku główną w tym rolę pełnią rodzice, później wychowawcy i rówieśnicy, a po dojrzeniu grupy społeczne i autorytety
rola społeczna- dostarcza wzorca, zgodnie z którym jednostka ma działać w konkretnej sytuacji. Każda rola ma swoją wewnętrzną dyscyplinę, formułuje, modeluje zarówno działanie jak i działającego. Inaczej: oczekiwany zespół określonych postaw i zachowań oraz faktyczne postawy i zachowania.
wyjątkowe cechy człowieka jako gatunku:
charakteryzuje się otwartością na świat (potrafi dostosować się do różnych warunków życia- od koczowniczego po osiadły tryb życia)
organizm ludzki potrafi przystosować swoje wrodzone wyposażenie do bardzo szerokiego i w dodatku zmiennego zakresu działalności
proces stawania się człowiekiem dokonuje się w stosunku ze środowiskiem (zarówno przyrodniczym jak i ludzkim). Rozwijająca się istota ludzka nie wchodzi tylko w stosunki z jakimś środowiskiem przyrodniczym, ale także z dokładnie określonym porządkiem kulturowym i społecznym, który jest jej dostępny za sprawą znaczących innych, którzy sprawują nad nią opiekę.
organizm ludzki w swej reakcyjności wykazuje niezwykłą plastyczność- jest tyle sposobów stawania się człowiekiem ile jest kultur
człowiek tworzy swoją własną naturę- lub prościej, tworzy sam siebie
człowiek nie jest ciałem, ale MA ciało, jednak człowiek nieustannie waha się między byciem a posiadaniem ciała, dążąc zarazem do równowagi, która stale musi być odzyskiwana na nowo.
Samotworzenie się człowieka ma zawsze nieuchronnie charakter społeczny. Ludzie wytwarzają wspólnie ludzkie środowisko z jego wszystkimi układami społeczno- kulturowymi i psychologicznymi.
Niemożliwym jest, by pojedynczy człowiek wytworzył ludzkie środowisko. Samotna istota ludzka jest istotą na poziomie zwierzęcym.
Homo sapiens jest zawsze w tym samym stopniu homo socius.
znaczący inni- np. rodzice, w socjalizacji pierwotnej, osoba, która w procesie socjalizacji odgrywa istotną rolę przy kształtowaniu się osobowości jednostki społecznej i wpływa na jej zachowania.
typizacja- proces szeregowania przez jednostkę elementów rzeczywistości w pewne typy, dzięki czemu taka kategoryzacja ułatwia jednostce porównywanie elementów rzeczywistości. Typizacja jest charakterystyczna nie tylko dla środowiska naukowców, potrzebujących dla analizy rzeczywistości pewnych kategoryzacji, ale także w życiu codziennym, aby człowiek mógł według wytworzonych przez siebie czy przejętych od innych kodów interpretować otaczającą go rzeczywistość.
instytucja- termin wprowadzony przez Herberta Spencera, odnoszący się do bardzo trwałych elementów ładu społecznego (takich jak rodzina, własność, prawo), uregulowanych i usankcjonowanych form działalności (na przykład nauka, szkolnictwo, sądownictwo), uznanych sposobów rozwiązywania problemów współpracy i współżycia (na przykład małżeństwo, rozwód, kredyt, arbitraż) oraz niektórych organizacji formalnych pełniących w społeczeństwie określone funkcje (na przykład szpital, więzienie, fabryka, urząd).
kontrola społeczna- system zakazów, nakazów i sankcji, które służą grupie lub społeczności do utrzymania konformizmu ich członków wobec przyjętych norm i wartości
sankcja- kara o charakterze społecznym
interakcja społeczna- przyjmowanie roli innych bądź ich punkt widzenia po to, by wiedzieć jak reagować. Inaczej: wzajemne oddziaływanie na siebie jednostek społecznych, najczęściej przy użyciu języka i innych kodów kulturowych.
jaźń odzwierciedlona- koncepcja jaźni odzwierciedlonej wskazuje, że jaźń, samoocena, tożsamość jednostki, tworzy się przez jej interpretację sposobu, w jaki inni (a zwłaszcza ważni dla niej inni) do niej się odnoszą; samoocena jednostki kształtowana przez interpretację reakcji innych ludzi w stosunku do jej osoby
kontakt społeczny- to para działań społecznych (działanie inicjujące i działanie reagujące), która jest wzajemnie ku sobie zorientowana. Dla kontaktu społecznego charakterystyczna jest przelotność i jednorazowość. Może odbywać się niewerbalnie, gdy np. uśmiecham się do kogoś, a on stuka się w głowę. Wyróżniamy kontakty:
bezpośrednie: ta sama przestrzeń i czas (jak w powyższym przykładzie)
pośrednie (poprzez media komunikacyjne)
stosunek społeczny- Stosunek społeczny - normatywnie określona relacja i oczekiwany schemat interakcji pomiędzy co najmniej dwiema osobami, wynikająca z posiadanych przez nich ról i pozycji społecznych, podlegająca kontroli społecznej.
Układ ten składa się również z łącznika pomiędzy tymi osobami, który jest przedmiotem materialnym lub symbolicznym, oraz sytuacji, w której powinności i obowiązki partnerów się rozgrywają. W stosunku tym zachowania jednej strony wywołują reakcję drugiej strony. Przykładami stosunku społecznego może być np. rodzicielstwo, małżeństwo.
Klasyfikacja stosunków społecznych:
Stosunki społeczne można scharakteryzować według ośmiu podstawowych kryteriów:
stosunki przypisane lub osiągane
stosunki instrumentalne lub autoteliczne
stosunki formalne lub nieformalne
stosunki rozproszone lub zogniskowane
stosunki ciągłe lub terminowe
stosunki egalitarne lub nieegalitarne
stosunki homogamiczne lub heterogamiczne
stosunki intymne lub oficjalne (inaczej: gorące lub zimne)
merytokratyczna sprawiedliwość- nierówny dostęp do szans życiowych czy przywilejów, wynikający jednak wyłącznie ze szczególnego wysiłku i osobistych zasług
pozycja społeczna [status]- Pozycja społeczna wyróżnione i określone w danej kulturze miejsce jednostki społecznej w hierarchii społecznej i szerzej w strukturze społecznej. Pozycja społeczna określa prestiż jednostki. Z zajmowanej pozycji społecznej wynika rola społeczna jaką odgrywać powinna jednostka. Osoba znajdująca się na pewnej pozycji społecznej związana jest też z określonymi przywilejami i obowiązkami, jakie powinna pełnić wobec grupy czy społeczeństwa.
rola społeczna- dostarcza wzorca, zgodnie z którym jednostka ma działać w konkretnej sytuacji. Każda rola ma swoją wewnętrzną dyscyplinę, formułuje, modeluje zarówno działanie jak i działającego. Inaczej: oczekiwany zespół określonych postaw i zachowań oraz faktyczne postawy i zachowania.
partykularystyczne vs uniwersalne kryteria rekrutacji
partykularystyczne kryteria rekrutacji- z góry dają większe szanse lub przeciwnie, eliminują część potencjalnych kandydatów przez wzgląd na jakieś okoliczności niezwiązane w prostej roli z pozycją oraz rolą, o które się starają
uniwersalne kryteria rekrutacji- każdy ma takie same szanse w „walce” o rolę lub pozycję społeczną
pozycje przypisane vs osiągane-
pozycja przypisana- jest to pozycja w społeczeństwie jaką nabywamy niezależnie od naszej woli, bez możliwości wyboru, przez sam fakt urodzenia się, biologicznej konieczności, lub przez odebranie nam podmiotowości czy prawa do decydowania o sobie.
pozycja osiągana- jest to pozycja w społeczeństwie, którą jednostka nabywa na podstawie swoich działań.
4 teorie interakcji:teoria behawioralna, teoria wymiany, symboliczny interakcjonizm, teoria dramaturgiczna:
teoria behawioralna- interakcja to powiązanie zachowania jednostek, szeregu bodźców i reakcji. To co zachodzi pomiędzy zadziałaniem bodźca a wystąpieniem reakcji jest niewiadomą. Taki model interakcji Sztompka nazywa "czarną skrzynką". Ponieważ teoria ta niewiele mówi o interakcji, kolejne teorie próbują wyjaśniać co dzieje się między zachowaniem jednego partnera a zachowaniem drugiego.
teoria wymiany- interakcja to wzajemna wymiana pewnych dóbr czy wartości między partnerami. W tym przypadku zakłada się, że obaj partnerzy działają racjonalnie, a więc obaj starają się uzyskać pewną nadwyżkę korzyści nad kosztami. Korzyści to nie tylko pieniądze ale także np potrzebny nam przedmiot, zaspokojenie zachciewajki. Koszty natomiast to nie tylko cena jaką płacimy ale także np. dobra z których rezygnujemy, czas, argumentacja w czasie targowania się. W tej teorii nie chodzi wyłącznie o wymianę towarem, czy dobrami ekonomicznymi, ale i o wymianę uczuć, wiedzy, doświadczenia.
interakcjonizm symboliczny-istotą interakcji jest komunikacja, a wymiana i wzajemność dotyczą nie tyle obiektów materialnych, co idei, symboli, znaczeń. pięć etapów:
rozpoznanie partnera (wskazanie go sobie)
identyfikacja partnera (jako kogoś ważnego dla mnie)
definicja sytuacji (w jakiej razem się znajdujemy)
interpretacja symbolicznej treści (gestów, słów, języka ciała itp.)
postawienie się w roli innego
teoria dramaturgiczna- (Erving Goffman) - analogia codziennego życia społecznego do teatru. W myśl tej koncepcji ludzie kierują się w swoich działaniach przede wszystkim dążeniem do zrobienia na partnerach czy audytoriach dobrego wrażenia; coś nieustannie grają przed drugimi, starając się przedstawić siebie samych w dobrym świetle
socjalizacja pierwotna i wtórna:
socjalizacja pierwotna- jest to pierwsza socjalizacja, którą jednostka przechodzi w dzieciństwie i z której pomocą staje się członkiem społeczeństwa; wiąże się nie tylko z uczeniem czysto poznawczym ale dokonuje się też w atmosferze o dużym ładunku emocjonalnym
socjalizacja wtórna- każdy następny proces, który wprowadza jednostkę, mającą już za sobą socjalizację pierwotną, w węższe społeczności; nabycie wiedzy związanej z rolami
internalizacja- proces psychiczny polegający na „uwewnętrznieniu” kultury, czyli przekształceniu jej wzorów w elementy osobowości (motywacje czy postawy); proces przyswojenia przez jednostkę określonych norm i wartości społecznych; jest podstawą rozumienia innych oraz postrzegania świata jako rzeczywistości znaczącej i jako rzeczywistości społecznej
eksternalizacja- przejawianie się ukształtowanych kulturowo treści osobowościowych (uwewnętrznionych motywacji czy postaw) - w konkretnych działaniach
obiektywizacja-uznanie pewnych postaw, norm i wartości społecznych za niezależne ode mnie „tak po prostu jest”
znaczący inni- osoby decydujące o przebiegu socjalizacji jednostki przychodzącej na świat; znaczący inni są jej narzuceni a ich definicje sytuacji są przedstawiane jednostce jako obiektywna rzeczywistość
uogólniony inny- określający ogólne reguły społeczne, normy i wartości, które jednostka społeczna zaczyna dostrzegać w procesie socjalizacji wtórnej i pojmować, że reguły, według których działa, nie są regułami tylko jej znaczących innych, czyli bliskich osób, z którymi się utożsamia, ale są one ogólnie przyjęte w społeczeństwie.
etapy socjalizacji wg G.H. Meada:
etap I- zabawy- kontakty i interakcje spontaniczne, chaotyczne, nie związane jeszcze z żadną refleksją na temat partnera ani samego siebie (np. dzieci w piaskownicy Są razem, ale jeszcze w istotnym sensie osobno, każde bawi się na własną rękę, a jedynie czasem dochodzi do przelotnych kontaktów, prostej imitacji zachowania drugiego.)
etap II- gry- pojawia się tutaj świadomość partnera i pewna definicja mojej własnej roli, powiązanej z jego rolą (Np. Ja jestem doktor, a ty pacjentka.). Jest tu już rozróżnienie odmiennych ról, a także spostrzeżenie ich wzajemnej niezbędności. Mam świadomość, że moje działania uzyskują sens dzięki temu, że są inni, którzy realizują ich działania. W przypadku gry mam już świadomość tej zależności od innych, tego interakcyjnego kontekstu, w którym sam działam. Co więcej, potrafię wyobrazić sobie, na czym polega rola, której sam nie wykonuję, postawić się w sytuacji partnera i popatrzeć na grę z jego perspektywy.
etap III- uogólnienie reguł gry- uogólnienie reguł niezależnie od konkretnych osób uczestniczących w grze czy od konkretnej sytuacji gry. Nawet nie grając w piłkę, można znać reguły gry, ogarniać w wyobraźni pewien właściwy sposób postępowania. Człowiek może myślowo, abstrakcyjnie popatrzeć nie tylko na innych ludzi, ale na siebie samego. Potrafi sam na siebie spojrzeć i ocenić swoje działania z punktu widzenia pewnych ogólnych reguł. Dopiero w momencie, kiedy pojawia się taka krytyczna refleksja o sobie samym, możemy powiedzieć, że wytworzyła się jaźń.
uprawomocnienie, podtrzymywanie rzeczywistości- proces internalizacji pociąga za sobą subiektywną identyfikację z rolą, poznaniem odpowiedniego słownictwa oraz systemu znaczeń, które w miarę potrzeby będą utrzymywane za pomocą uprawomocnień. Grupy dążą do zachowania grupowej spójności i solidarności. Dziecko ma do czynienia z zaczątkami aparatu uprawomocniającego; dowiaduje się „dlaczego” owe programy są takie a nie inne (np. trzeba być dzielnym, jeśli chce się zostać prawdziwym mężczyzną; trzeba wypełniać rytuały, bo inaczej bogowie będą się gniewać, itd.)
funkcja języka w procesie socjalizacji- język stanowi zarówno najistotniejszą treść, jak i najważniejsze narzędzie socjalizacji; wraz z językiem i z jego pomocą zostają zinternalizowane rozmaite schematy motywacyjne i interpretacyjne (np. chęć postępowania jak dzielny chłopiec, przy założeniu, że mali chłopcy dzielą się z natury na dzielnych i tchórzliwych). Kiedy w świadomości ukształtuje się uogólniony inny to, co jest rzeczywiste „na zewnątrz”, nawiązuje do tego, co jest rzeczywiste „wewnątrz”. Rzeczywistość obiektywna może być łatwo „przełożona” na rzeczywistość subiektywną i vice versa. To właśnie język jest środkiem tłumaczenia tego procesu w obie strony. Aby wcielić się w daną rolę, musimy znać związane z nią słownictwo, które pomoże komunikować się z kolegami „po fachu” (m.in. za pomocą aluzji, które dla nich będą pełne znaczenia, a niezrozumiałe dla innych)
rytuały przejścia- zbiorowe ceremonie, często o charakterze sakralnym, symbolizujące koniec jednej fazy życia i początek następnej (momenty graniczne np. wiek, przeprowadzka, śmierć kogoś bliskiego). Rytuał ma sygnalizować potrzebę nowych zupełnie umiejętności, nowych obowiązków, nowych relacji z innymi, opanowania nowych wzorów życia.
podział pracy a socjalizacja wtórna- zakres i charakter socjalizacji wtórnej wynika ze złożoności podziału pracy i towarzyszącym mu społecznym podziałem wiedzy; socjalizacja wtórna polega na nabyciu wiedzy związanej z rolami, które pośrednio lub bezpośrednio wywodzą się z podziału pracy; wytwarzają się subświaty
szczególna sytuacja jednostki podczas stawania się członkiem społeczeństwa [Berger/Luckmann]- człowiek na ogólnym poziomie socjalizacji musi osiągnąć pewne minimum kulturowe wymagane od wszystkich ludzi (zdobycie tych kompetencji i umiejętności, które niezbędne są do życia wśród innych); na niższym poziomie socjalizacja oznacza wejście do konkretnej kultury, a więc przyswojenie podzielanych w jej ramach idei, reguł, itp.; na jeszcze niższym oznacza opanowanie konkretnych ról społecznych związanych z określonymi pozycjami, do których jednostka aspiruje. Złożoność procesu nie wynika tylko z wielości poziomów ale też z ilości „lekcji”, które trzeba opanować ze względu na to, że obejmuje naraz wiele pozycji w społeczeństwie i wchodzi naraz do wielu grup
jaźń odzwierciedlona- koncepcja jaźni odzwierciedlonej wskazuje, że jaźń, samoocena, tożsamość jednostki, tworzy się przez jej interpretację sposobu, w jaki inni (a zwłaszcza ważni dla niej inni) do niej się odnoszą; samoocena jednostki kształtowana przez interpretację reakcji innych ludzi w stosunku do jej osoby
kontrola społeczna- system zakazów, nakazów i sankcji, które służą grupie lub społeczności do utrzymania konformizmu ich członków wobec przyjętych norm i wartości
44.socjalizacja antycypująca
46.id, ego i superego [struktura osobowości człowieka i stawania się członkiem społeczeństwa wg 47.S. Freuda]
48.język jako narzędzie socjalizacji
49.uprawomocnienie
50.działanie nawykowe
51.obiektywizacja
52.internalizacja
53.eksternalizacja
54.jaźń
55.kontrola społeczna
56.grupa społeczna
57.grupy odniesienia [rodzaje i powody odnoszenia się]
58.grupa pierwotna i wtórna
59.konformizm
60.myślenie grupowe
61polaryzacja grupy
62.struktura socjometryczna
63.prywatna akceptacja
64.publiczny konformizm
65.informacyjny wpływ społeczny
66.normatywny wpływ społeczny
67.eksperyment Milgrama [również w kontekście historycznym]
68.eksperyment Ascha
69.psychoza tłumu
70.indukcja
71.przywództwo w grupie i jego style
72.typy komunikacji w grupie
73.grupa ekspresyjna i instrumentalna
74.więź społeczna i jej typy oraz źródła/podstawy
75.podstawy spójności grupy wg R. Mertona [kreowana kulturowo, organizacyjnie, strukturalnie] 76.stosunki osobowe i rzeczowe
77.grupa własna i grupa obca
78.względne upośledzenie/deprywacja
79.czynniki kształtujące indywidualizm (filozofia społeczna i modernizacja)
80.dwa podstawowe w ymiary nowoczesności
81.pięć zasad nowoczesności (wg Krishan Kumar)
82.cechy społeczeństwa tradycyjnego i nowoczesnego (wg M. Webera)
83.zmiany przyniesione przez nowoczesność (w dziedzinie: ekonomii, struktury klasowej i 84.hierarchii społecznej, polityki, kultury, życia codziennego)
85.cechy osobowości nowoczesnej (wg Bella i Inkelesa)
86.alienacja (źródła, wymiary, definicja)
87.społeczeństwo masowe
88.nowoczesność a nierówności społeczne
89.Gemeinschaft i Gesellschaft (F. Tönnies)
90.megatrendy późnej nowoczesności (wg Naisbitta i innych)
91.cztery cechy późnej nowoczesności (wg A. Giddensa)
92.dziesięć cech konstruowania tożsamości/osobowości w późnej nowoczesności (wg A. Giddensa)
93.styl życia
94.sektor stylu życia
95.plany życiowe
96.źródła wielości wyborów w późnej nowoczesności
97.rodzina nuklearna i poszerzona
98.rodzina tradycyjna a rodzina nowoczesna
99.czysta relacja (definicja i cechy)
100.zakotwiczenie
101.intymność a brak prywatności
102.miłość a oddanie
103.czysta relacja w stosunkach dziecko <--> rodzice
104.krytyka teorii różnic naturalnych
105.płeć biologiczna a płeć kulturowa (gender)
106.socjalizacja do rół związanych z płcią
107.teorie nierówności płci: funkcjonalistyczna i feministyczna
108.monogamia i poligamia
109.główne funkcje rodziny (wg T. Parsonsa)
110.walka płci i głód miłości (Beck i Beck-Gernsheim)
111.rodzina odbudowana
112.rodzina a nowoczesność
113.rozpad rodziny
114.rozwody
115.kulturowy porządek płci (R. Connell)
116.pojęcie kultury,
117.kultura a cywilizacja
118.dyfuzja kultur
119.dysonans kulturowy
120.fakt społeczny (E. Durkheim)
121.wydarzenia i zjawiska, które doprowadziły do powstania pojęcia "kultura" [Bauman]
123.pluralizm kulturowy
124.wielokulturowość
125.konflikt kultur
126.kultura symboliczna, normatywna i materialna
127.relatywizm kulturowy
128.spór o uniwersalia kulturowe
129.funkcjonalistyczne ujęcie kultury
130.dysonans kulturowy
131.niekompetencja kulturowa
132.subkultura socjolingwistyka
133.teoria kodów mowy [B. Bernstein]
134.zmodyfikowana teoria kodów mowy [M. Marody]
135.typy kodów językowych [B. Bernstein, M. Marody]
136.styl poznawczy
137.wynalazek pisma a język i sposób postrzegania świata
138.problemy rozwojowe związane z typowym dla kultury pisma sposobem myślenia
139.różnice między teorią B. Bernsteina a M. Marody
140.przedpiśmienny i piśmienny styl myślenia
141.solidarność mechaniczna i solidarność organiczna [E. Durkheim]
141.język a akt mowy
142.teoria znaku wg Pierce'a or według F. de Sausurre'a
143.nierówność społeczna
144.stratyfikacja/uwarstwienie społeczna/e
145.mobilność/ruchliwość społeczna [rodzaje]
146.społeczeństwo zamknięte/otwarte
147.klasa społeczna
148.warstwa społeczna
149.dychotomiczna wizja struktury społecznej
150.stratyfikacja społeczna wg Marksa
151.klasa "w sobie" i klasa "dla siebie"
152.baza i nadbudowa
153.alienacja
154.dewiacja
155.anomia
156.dewiant
157.sekwencyjny model dewiacji
158.kariera dewiacyjna
159.kozioł ofiarny
160.etykietowanie
161.źródła dewiacji wg Beckera
źródła dewiacji wg Mertona
cele i normy kulturowe
źródła frustracji związane ze struktura społeczną i określone mechanizmy przystosowawcze [konformizm, innowacja, rytualizm, wycofanie i bunt]
mit konserwatywny a mit buntowniczy/rewolucyjny [Merton]
resentyment