HERAKLIT Z EFEZU

(540 -480 p.n.e.)

Filozof joński. Nazywany przez sobie współczesnych „człowiekiem ciemnym” albo „ mówiącym zagadkami”, ponieważ myśl Heraklita jest tak trudna do rozszyfrowania. Był autorem dzieła pt.: „O naturze rzeczy”. Dzieło to składa się z trzech części tj.: teologii, kosmologii i polityki. Najbardziej rozpowszechnione zdanie Heraklita to „ panta rei”, czyli wszystko płynie, odnosi się ono do poglądu, według którego świat jest zmienny i nieustannie przemijający, nie ma w nim nic trwałego, przyroda i wszystko inne ciągle umiera i rodzi się na nowo. Nieustannie toczy się walka życia ze śmiercią. Dlatego arche musi mieć dynamiczny i zmienny charakter .

Ideą Heraklita było to, że ogień jest podstawowy elementem, i że wszystkie rzeczy są tylko przekształceniami ognia. Dlaczego Heraklit wskazywał, że właśnie w ogniu tkwi „natura” wszystkiego

Jedynym czynnikiem stałym jest prawo zmienności. Tak więc światem nie rządzi chaos lecz logos, będący czynnikiem boskim, wiecznym, nieśmiertelnym. To logos sprawia, że „z dysonansu powstaje idealna harmonia”.

Heraklit jest uznany za twórcę przełomu humanistycznego w filozofii starożytnej, ponieważ wypowiadając zdanie : „Szukam i pytam samego siebie” zwrócił uwagę na rozwój mądrego człowieka, poszukującego wiedzy. To rozum według filozofa podpowiada człowiekowi, co należy czynić aby być szczęśliwym. Uznał jednocześnie, że przeciwieństwa, które doświadcza człowiek są mu potrzebne np.: choroba uczy doceniać zdrowie, głód każe doceniać sytość, a zmęczenie – odpoczynek.