Polityka fiskalna opiera się na wykorzystaniu podatków i wydatków budżetowych do stabilizacji gospodarki.

Restrykcyjna polityka fiskalna opiera się na ograniczeniu wydatków budżetowych i zwiększeniu przychodów budżetowych co prowadzi do zmniejszenia konsumpcji i inwestycji.

Polityka ekspansywna (stymulacyjna) polegająca na zmniejszaniu przychodów do budżetu np: w wyniku obniżania podatków oraz wzrostu wydatków rządowych co w efekcie prowadzi do wzrosty deficytu budżetowego.

Pieniądz funkcje:

- miernik wartości (różne konstrukcje)

-środek wymiany (ułatwia handel)

-środek płatniczy (regulujemy zobowiązania)

-środek tezauryzacji(przechowywania bogactwa)

Pieniądz światowy (złoto euro, SDR - jednostka walutowa międzynarodowego funduszu walutowego)

Pieniądz symboliczny

Pieniądz gotówkowy i bezgotówkowy

Ilościowa teoria pieniądza – równanie Fishera M*V=P*T (gdzie M-ilość pieniądza w obiegu; V-szybkość obiegu pieniądza; P-przeciętny poziom cen; T-liczba transakcji zawartych w danym okresie)

Przy danych założeniach:

(M) ilość pieniądza w obiegu jest określona przez bank centralny.

(V) szybkość obiegu jest stała

(T) liczba transakcji w niezbyt długim okresie jest stała

Wynika z tego, że przeciętny poziom cen(P)jest proporcjonalny do nominalnego zasobu pieniądza(M)

Agregaty pieniężne

B – baza monetarna (Mo)(inaczej pieniądz wielkiej mocy) jest to ilość banknotów i bilonów znajdująca się w obiegu po za bankowym, oraz ilość będąca w posiadaniu systemu bankowego

M1 – gotówka + rachunki na żądanie +rachunki rozliczeniowe

M2 – M1 +rachunki na żądanie+ małe rachunki terminowe+ rachunki rynku pieniężnego

M3 – M2 + duże saldo rachunków terminowych + inne składniki.

Teoria Keynesa

3 rodzaje motywów zgłaszania popytu na pieniądz

Motywy równoznaczne z trzema kategoriami (częściami składowymi popytu na pieniądz)

*popyt transakcyjny - posiadanie gotówki w celu realizacji przewidywanych zakupów dóbr i usług.

*popyt spekulacyjny – posiadanie pieniądza w nadziei na wykorzystanie przyszłych okazji

*popyt przezornościowy – posiadanie gotówki w celu realizacji nieoczekiwanych zakupów dóbr i usług

Trzy narzędzia banku centralnego wykorzystywanie przy kontrolowaniu podaży pieniądza.

I – stopa rezerw obowiązkowych polega na ustaleniu minimalnej relacji rezerw w gotówce do ogólnej sumy wkładów zgromadzonych w banku. Jeżeli stopa ta rośnie to większa część depozytów musi pozostać w banku centralnym. Pozostaje więc mniej środków do udzielania kredytów, spadek stopy sytuacja odwrotna.

II stopa redyskontowa – jest to stopa po jakiej bank centralny udziela kredytów bankom komercyjnym pod zastaw papierów wartościowych niższa stopa redyskontowa umożliwia łatwiejsze zaciąganie kredytów przez banki, wyższa stopa sytuacja odwrotna.

III operacje otwartego rynku – bank centralny podejmuje decyzje o zakupie lub sprzedaży papierów wartościowych. Kupując papiery wartościowe przyczynia się do wzrostu podaży pieniądza Sprzedając papiery wartościowe przyczynia się do zmniejszenia podaży pieniądza.

Polityka monetarna – jest to rodzaj polityki gospodarczej za którą odpowiedzialny jest bank centralny. Polega ona na kształtowaniu podaży pieniądza poprzez pewne instrumenty

*ekspansywna polityka monetarna – polega na obniżaniu stóp procentowych rynku między bankowego i kupnie papierów wartościowych przez bank centralny w celu zwiększenia podaży pieniądza

*polityka restrykcyjna monetarna – polega na podwyższaniu stóp procentowych rynku międzybankowego i sprzedaży papierów wartościowych przez bank centralny w celu zmniejszenia podaży pieniądza na rynku.

Inflacja – jest to wzrost ogólnego poziomu cen i kosztów w danym okresie czasu.

Rodzaje w zależności od tempa wzrostu cen:

*pełzająca – poniżej 5% rocznie

*krocząca – od 5%do 10% rocznie

*galopująca – od 10 do 100% rocznie

*hiperinflacja – powyżej 100% rocznie

Przyczyny inflacji:

-nadmierny popyt (inflacja popytowa)(teoria Keynesa)

-przyczyny po stronie podaży(inflacja podażowa, albo inaczej kosztowa) – usztywnienie płac, ceny administrowane)

Mierniki inflacji:

*Deflator PNB – nominalne PNB/realne PNB

*indeks cen dóbr konsumpcyjnych CPI mierzy zmiany cen przeciętnego koszyka dóbr i usług konsumpcyjnych

*indeks cen dóbr producenckich PPI on mierzy zmiany cen dóbr inwestycyjnych nabywanych przez producentów.

Skutki inflacji:

*iluzja pieniężna – polega ona na niepełnym i opóźnionym rozpoznaniu inflacji przez podmioty gospodarcze

*inflacja osłabi skłonność do oszczędzania

*na skutek inflacji spada siła nabywcza obywateli