Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa
Instytucje instrumenty i mechanizmy WPZiB UE
Traktat o UE w Maastricht w 1992
Państwa sygnatariusze Traktatu nie były jednomyślne co do kształtu i pozycji II filaru za silną stabilną konstrukcją ponadnarodowej polityki zagranicznej była przede wszystkim Francja i Niemcy
WB między innymi optowała za tym by WPZiB miała charakter międzynarodowy i była prowadzona na zasadzie jednomyślności.
W szczególności WB jeśli chodziło o politykę zagraniczna
TUE był kilkakrotnie modyfikowany
Traktatem Amsterdamskim 1997r. – II filar: powołanie Utworzenie urzędu Utworzenie urzędu Wysokiego Przedstawiciela Unii Europejskiej do spraw Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa najważniejsza zmiana dotycząca ii filaru.
Traktatem z Nicei 2001r.- Nie dotyczył polityki zagranicznej, przygotowuje się na duże rozszerzenie, nowe procesy administrowania i zarządzania: pewne zmiany w parlamencie, ograniczania liczby komisarzy, wprowadzanie procesu większościowego przyjmowania głosów w RUE. Najważniejszą instytucją w kontekście określania wspólnej polityki bezpieczeństwa miała RUE.
Cele WPZ i B
Umacnianie i krzewienie wspólnych wartości i interesów
Propagowanie niezależności i integralności Unii.
Wśród elementarnych wartości, na których budowana ma być współpraca państw w UE
Demokracja
Poszanowanie praw człowieka
Zasada państwa prawa oraz równości i wolności
Wzmocniona tożsamości i niezależności Europy, w celu wspierania pokoju, bezpieczeństwa oraz postępu w Europie i na świecie.
W procesie określania i realizacji WPZiB ważne jest uwzględnianie zasady solidarności i lojalności państw członkowskich.
Traktat Lizboński *13 grudnia 2007* 1 grudnia 2009
Zniesienie struktury filarowej- podział symboliczny, nominalny. Dwa różne tryby integracji już nie istnieją. Zmienił się tryb funkcjonowania instytucji ponadnarodowych
Zachowanie WPZiB przy znacznym jej wzmocnieniu- zachowała swój charakter, polityki horyzontalne np. polityka zagraniczna UE bardzo mocno mogą wpływać na politykę handlową, azylową . Zostały rozluźnione filarowe więzy.
Traktat konstytucji zostaje odrzucony w referendum na początku czerwca w 2005 roku ogłoszono półroczny okres refleksji, zastanawiano si e do 2006 roku jesień. Negocjacje które zakończyły się w czerwcu w 2007. Zmiana w 2007 roku na jesień wciąż nie można było uzyskać kompromisu w Polsce; Pis część się zgadza na wygląd traktatu część nie. Protokół Brytyjski( dołączony do traktatu dotycz wyłączenia z mocy prawnej Polski i WB z Karty praw podstawowych). Podpisany ostatecznie 13
grudnia 2007r. Zmieniał w sposób fundamentalny UE. Jedyne państwo referendum: Irlandia(odrzucony początkowo, na pomoc prezydent Polski nie ratyfikuje dopóki Irlandia nie wypowie się po raz drugi)
Zmiany: zmiana języka traktatu na zdecydowany i jednoznaczny
Przykład: ,,wspólne działania ‘’na,, decyzje’’
,,Wspólne stanowiska’’ na,, stanowiska Unii’’
,,Propozycje’’ na ,,inicjatywy i wnioski’’
Są to mechanizmy europeizacji.
Instytucje uprawnione do podejmowania decyzji i działań w sprawie WPZiB:
Rada Europejska a WPZiB podejmuje realne działania w zakresie WPZiB, działa na zasadzie jednomyślności,
Rada UE
Komisja Europejska
Wysoki przedstawiciel Unii do Spraw Zagranicznych Polityki Bezpieczeństwa
Europejska Służba Działań Zewnętrznych
Rada do Spraw Zagranicznych
Przewodniczący RADY: może zwoływać nadzwyczajne posiedzenie RE w celu określania strategicznych kierunków polityki UE
Decyduje o agendzie obrad RE i może wpływać na częstotliwość jej spotkań, co może dynamizować proces decyzyjny
,,Przewodniczący Rady Europejskiej zapewnia na swoim poziomie oraz w zakresie swojej właściwości reprezentację Unii na zewnątrz w sprawach dotyczących wspólnej polityk zagranicznej i bezpieczeństwa, bez uszczerbku dla uprawnień Wysokiego Przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa” art.15
zapis ten może choć nie musi prowadzić do kolizji w działaniach między Przewodniczącym a Wysokim przedstawicielem
Możliwość jednej reelekcji
Pierwszym przewodniczącym RE został Belg- Rompuy
Rada UE a wPZiB
Składa się z przedstawicieli ministerialnego z każdego z Pcz- upoważnionych do zaciągania zobowiązań w imieniu swojego rządu
Rada do spr. Zagranicznych ma charakter szczególny jest kierowana przez wysokiego przedstawiciela, [pozostałym przewodniczy minister do określonych spraw]przewodniczą ponadnarodowi urzędnicy na poziomie grup roboczych i komitety( Coreper( ambasadorzy przy UE polski przedstawiciel M. Prawda) i ministerialny)
Decyzje Rady UE jednomyślnie podejmowane lub większością kwalifikowaną głosów w określonych sytuacjach
Prezydencja a WPZiB
Prezydencja nie obejmuje już Rady Europejskiej
Przewodniczenie Rady UE ma trwać 18 miesięcy i ma ono być sprawowane przez grupę trzech państwa nie obejmuje również rady ds. polityk zagranicznej.
Zmiana ta może ustabilizować europejską politykę zagraniczną może również umożliwić wdrażanie długofalowych strategii w lepszym stopniu. Jednocześnie istnieje zagrożenie, że duże państwa w czasie sprawowania prezydencji z państwami mniejszych
Decyzje Rady Ue a WPZiB
Art.29 wers skonsolidowane Traktatów ,, Rada przyjmuje decyzje, które określają podejście Unii do danego problemu o charakterze geograficznymi i przedmiotowym. Pcz zapewniają zgodność swych polityk krajowych ze stanowiskiem Unii.”
Wysoki Przedstawiciel Unii ds. Zagra Spraw Zagr i polityk bezpieczeństwa
Zastąpi utworzony na mocy traktatu Amsterdam z 1997 urząd Wysokiego przedstawiciela ds. WPZiB( w traktacie konstytucyjnym- Minister Spraw Zagranicznych UE)
Łączy dotychczasowe funkcje i kompetencje Wysokiego przedst., Ue ds. WPZiB oraz Komisarza ds. Stosunków Zewnętrznych.
Havier Solana pierwszy przedstawiciel, objął stanowisko w którym nic nie mógł, przyzwyczajał uE do tego, ze takie stanowisko jest potrzebne
Jednocześnie wysoki przedstawiciel Ue ds. ZiPB jest wiceprzewodniczącym KE a także przewodniczącym Rady do Spraw Zagranicznych, zwierzchnik europejskiej służby działań zewnętrznych
Może wnioskować do Rady o mianowanie specjalnego przedstawiciela powołanego do realizacji konkretnych zadań politycznych
Kompetencje Wysokiego Przedstawiciela
Prowadzi w imieniu Ue dialog polityczny ze stronami trzecimi…
W przypadkach wymagających szybkiej decyzji na własny wniosek lub Pcz zwołać nadzwyczajne posiedzenie Rady Ue w ciągu 48 h ( w razie bezwzględnej potrzeby w terminie krótszym tryb nadzwyczajny, zwyczajny i
Powoływany przez Re ze zgodą przewodniczącego Komisji i podlega kolegialnie wraz z przewodniczącym Komisji i pozostałymi jej członkami przy zatwierdzeniu PE
Koordynuje działania w temacie WPZ i B
Wysoki przedstawiciel może brać udział w posiedzenia Rady Europejskiej nie ma wniosku a swój wniosek lub państw członkowskich.
Kontrowersje wokół pani Baronessy
Nie posiada żadnego doświadczenia w polityce zagranicznej, nie mówiącej już o międzynarodowej polityce zagranicznej
W młodości należała ona do lewackiej organizacji „Kampania na Rzecz Rozbrojenia Nuklearnego”, do której należały osoby o sympatiach komunistycznych, przeciwne integracji europejskiej i potępiające działalność NATO.
Catherine Ashton działała w niej w latach 70. I 80., była skarbnikiem i jedną z kluczowych postaci. Już po wyborze na stanowisko szefa unijnej dyplomacji ten rozdział swojego życia nazwała „grzechem młodości”.
Inne zmiany w TL
Wzmocniono WPBiZ poprzez rozdzielenie Rady ds. Ogólnych i Stosunków Zewnętrznych.
Powstała Rada do Spraw Zagranicznych została wyłączona z kompetencji Prezydencji. Jej podstawowym zadaniem jest opracowywanie działania zewnętrzne na podstawie strategicznych kierunków oraz zapewnienie spójności działań Unii.
Powstaje Europejska Służba Działań Zewnętrznych
Składająca się z urzędników Sekretariatu Generalnego Rady Europejskiej i Komisji oraz delegowanych pracowników służb dyplomatycznych PCz.
Nie jest to całkowicie nowa instytucja. Wcześniej istniały Delegatury Komisji w państwach trzecich. Przedstawicielstwa Komisji weszły w skład ESDZ.
ESDZ nie podlega Komisji Europejskiej. Podlega wyłącznie Wysokiemu Przedstawicielowi.
Konflikty kompetencyjne między KE, Wysokim Przedstawicielem i ESDZ.
Źródłem prawa jest 27 art. TUE oraz decyzja Rady o organizacji wewnętrznej ESDZ, lipiec 2010 r.
Osobowość prawna
Tytuł VI „Postanowienia końcowe” art. 47
„Unia ma osobowość prawną”
Umożliwia jej to zawieranie umów międzynarodowych
Staranie się o członkostwo w organizacjach międzynarodowych
Zobowiązania współpracy
TL zobowiązuje PCz do współpracy na arenie międzynarodowej, szczególnie zaś w ramach organizacji międzynarodowych (przede wszystkim w ramach NATO i ONZ).
Jeśli RE podejmie taką decyzję państwa członkowskie są zobowiązane do jednomyślności na forum organizacji międzynarodowych.
Przykładowo jeśli RE przyjmie stanowisko pokrywające się z agendą omawianą na forum np. ONZ, państwa będące stałymi członkami Rady Bezpieczeństwa ONZ zobowiązane są do złożenia wniosku o zaproszenie Wysokiego Przedstawiciela UE ds. ZiPB do uczestnictwa w obradach.
Polityka zagraniczna UE czy państw członkowskich
Deklaracja nr 14 – integralna część TL:
PCz zastrzegają sobie możliwość nieskrępowanego prowadzenia samodzielnej polityki zagranicznej.