- pojęcie administracji;
- pojęcie prawa administracyjnego;
- rodzaje norm prawa administracyjnego;
- organ, urząd, kompetencje organów,
- zasady prawa administracyjnego;
- źródła prawa administracyjnego do art.15 ustawy o ogłaszaniu aktów normatywnych

POJĘCIE ADMINISTRACJI

Administracja – od ład. ad ministro – zarządzanie, udzielanie komuś porady, kierowanie; ministro – pewna działalność służebna nastawiona na zaspokajanie potrzeb społecznych

• Administracja publiczna

• Administracja prywatna

Admin. publiczna i admin. prywatna różnią się legitymacją, celami oraz zakresem regulacji.

Administracja publiczna dzieli się na:

- a. samorządową

- a. państwową

Wyróżnia je ustawodawstwo i sądownictwo.

Administracja odnosi się do konkretnych osób i sytuacji, a ustawodawstwo odnosi się do ogółu.

ADMINISTRACJA	SĄDOWNICTWO
- wydaje decyzje, - działa z własnej inicjatywy	- rozstrzyga spory, - działa na wniosek

1. UJĘCIE PRZEDMIOTOWE

Administracją jest działalność państwa, której przedmiotem są zadania publiczne i kompetencje w zakresie władzy wykonawczej.

1. UJĘCIE PODMIOTOWE

Administracja stanowi ogół podmiotów administracji, a więc organy administracji i inne podmioty wykonujące określone funkcje z zakresu administracji publicznej, czyli jakie podmioty wykonują te działania, czy jest to ogół, który wykonuje zadania publiczne i kompetencje w zakresie władzy wykonawczej (minimum organizacyjne).

1. DEFINICJA NEGATYWNA

Administracją jest część państwa, która nie jest ani sądownicza ani ustawodawcza.

1. DEFINICJA POZYTYWNA

Administracją jest działalność organizatorska państwa.

1. UJĘCIE PODMIOTOWO - PRZEDMIOTOWE

- definicja H. Izdebskiego i M. Kuleszy, zgodnie z którą administracja publiczna to: zespół działań, czynności i przedsięwzięć organizatorskich i wykonawczych prowadzonych na rzecz realizacji interesu publicznego przez różne podmioty, organy i instytucje na podstawie ustawy i w określonych prawem formach.

CECHY ADMINISTRACJI:

• Działa przez organy

• działa na rachunek państwa i w jego imieniu albo w imieniu i na rachunek jednostki zarządu terytorialnego,

• władczy stosunek, może stosować przymus,

• działa w granicach i na podstawie prawa,

• działa w sposób stabilny i ciągły,

• działa w interesie publicznym,

• może działać na wniosek lub z własnej inicjatywy

• charakter monopolistyczny, tzn. w ramach kompetencji danego organu inny organ nie będzie mógł działać

POJĘCIE PRAWA ADMINISTRACYJNEGO

PRAWO ADMINISTRACYJNE – jest to gałąź prawa regulująca działalność organów administracji publicznej, oparta na prawie, mająca na celu realizację zadań publicznych wypełnianych w określonych prawem formach działania administracji publicznej.

- Szerokie znaczenie : wszystkie normy prawne regulujące organizację i zachowanie się administracji państwowej a także zachowanie się osób fizycznych i innych podmiotów w zakresie nienormowanym przez przepisy w innej gałęzi prawa.

- Wąskie znaczenie : wszystkie normy zawarte w przepisach prawa administracyjnego powszechnie obowiązującego, które określają treść praw i obowiązków ich adresatów.

RODZAJE NORM PRAWA ADMINISTRACYJNEGO

NORMY MATERIALNE – regulują prawa i obowiązki podmiotów
NORMY PROCESOWE (proceduralne, formalne) –regulują tok czynności postępowania postępowania
NORMY USTROJOWE – regulują trwanie, budowy, kompetencje

ORGANY ADMINISTRACJI

ORGANY ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ – każdy podmiot, któremu ustawa będzie przyznawała kompetencje
i zakresy prawa administracyjnego, niezależnie od tego czy stanowi on element struktury państwa czy też innego podmotu

PODZIAŁ ORGANÓW

# Samorządowe i rządowe

1. SAMORZĄDOWE:

- terytorialne,

- zawodowe

- gospodarcze

1. RZĄDOWE

- naczelne

- centralne – organ, którego terytorialny zasięg działania rozciąga się na całe terytorium państwa (szef służby celnej)

- terenowe – działa na wybranej części terytorium państwa

* ogólne- wojewoda,

* specjalne – organy terenowe podporządkowane bezp. ministrom- izby skarbowe, urzędy skarbowe

# Ze względu na strukturę

1. JEDNOSTKOWE,

2. KOLEGIALNE

# zawodowe i społeczne:

1. ZAWODOWE – osoby zatrudnione, pobierające wynagrodzenie za pracę na podstawie kodeksów pracy,

2. SPOŁECZNE – nie pobierają wynagrodzenia, ale pobierają diety

# Ze względu na kryterium możliwości władczych:

1. DECYDUJĄCE – mogą władczo rozstrzygać w danej sprawie, np. starosta

2. POMOCNICZE – mogą występować z inicjatywą, opiniować, kontrolować czyny

ORGANY NACZELNE Z KONSTYTUCJI:

• Prezes Rady Ministrów,

• Rada Ministrów,

• Ministrowie,

• Przewodniczący komitetów Rady Ministrów,

• Prezydent,

• Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji.

URZĄD:

1. Zorganizowany zespół osób, środków rzeczowych i finansowych za pomocą, których organ administracji publicznej wykonuje swoje zadania,

2. zakres kompetencji przyznany organowi,

3. stanowisko zajmowane przez urzędnika.

ORGAN – odpowiednio zorganizowana instytucja, utworzona na podstawie przepisów prawa, działająca w imieniu i na rzecz państwa, przy zastosowaniu środków właściwych dla władzy państwowej,

ORGAN A URZĄD: Urząd pełni funkcje pomocnicze w stosunku do organów prawa. Organ – minister, urząd – ministerstwo.

KOMETENCJE ORGANÓW – zbiór uprawnień danego organu dotyczących określonego zakresu spraw, w granicach których organ ten ma prawo, a z reguły jednocześnie obowiązek działania.
- obejmuje wyliczenie spraw jak i wskazanie działania, które ma prawo i obowiązek podejmować (normy ustrojowe)

Kompetencje to właściwość, zdolność do rozstrzygania pewnego zakresu spraw

1. właściwość terytorialna – który ter. organ ma kompetencje do roz. określonej sprawy, z punktu widzenia jego teryt. zasięgu działania

2. właściwość instancyjna (funkcjonalna) – określa właściwą instancję

3. właściwość rzeczowa – upoważnienie do załatwiania pewnej kategorii spraw

Wszystkie organy muszą przestrzegać swoich właściwości z urzędu.

Niedopuszczalność przenoszenia kompetencji na inny organ, ale są wyjątki tylko wtedy gdy ustawa je przewiduje i będą polegały na przenoszeniu kompetencji albo upoważnienie do działania.

PRZENIESIENIE KOMPETENCJI:

• delegacja – przekazanie z wyższego organu na niższy

• dewolucja – przejęcie kompetencji wyższego organu od niższego

UPOWAŻNIENIE – nabycie prawa i wykonanie działania nie na swój cel.

ZASADY PRAWA ADMINISTRACYJNEGO

ZASADY OGÓLNE PRAWA ADMINISTRACYJNEGO – normy prawne o podstawowym znaczeniu (klauzule generalne), wzory zachowań, normy prawa zasadnicze, tzn szczególnie ważne dla systemu prawa bądź jego części.
- rozciągają się na całość działania administracji, bądź jej względnie szeroki zakres
- nie są ujęte w żadnym jednym akcie rangi ustawowej (część w Konstytucji)
- pełnią rolę wskazówek interpretacyjnych (determinują norm prawnych) zapewniają określoną politykę administrowania

Zasady porządkują wspólne założenia dla różnych grup przepisów, determinują treść normy prawnej, wpływają na realizację określonej polityki administr.

ZASADY:

1. konstytucyjne (np. demokratycznego państwa prawa)

2. poza konstytucyjne (szybkości postępowania)

3. teoretyczne (decentralizacji)

4. normatywne (ludności)

5. materialne (określonych praw i obowiązków, równości prawa)

6. procesowe (dwuinstancyjności)

• DEMOKRATYCZNEGO PAŃSTWA PRAWNEGO – wszystkie organy działają na podstawie i w granicach prawa, trójpodział władzy, poszanowanie wolności obywateli, równość wolne prawa, gwarancja wolności i praw obywatelskich, pomocniczość, zachowanie uczciwości w stosunku do obywateli, współdziałanie władz, prawo nie działa wstecz, nakaz respektowania vacatio legis, reguły proporcjonalności, nakaz urzeczywistniania sprawiedliwości społecznej

• ZASADA LEGALIZMU – działanie zgodnie i na podstawie prawa, upoważnienie do działania podstawa musi należeć do prawa powszechnie obowiązującego.

• ZASADA PODZIAŁU I RÓWNOWAGI WŁADZ – równowaga, niezależność, można mówić w sensie:
  a) przedmiotowym - wydzielenie rodzajowo odpowiednich kierunków działania państwa czyli stanowienie, wykonywanie i sądzenie
  b) podmiotowym - wyodrębnienie określonej podmiotowo grupy organów, której owa władza będzie przyporządkowana

• ZASADA DECENTRALIZACJI
  centralizacja – taki sposób zorganizowania aparatu publicznego państwowego, w którym organy niższego stopnia są hierarchicznie podporządkowane organom wyższego stopnia (służebne, personalne). Organ wyższy może wydawać polecenia organom niższego stopnia; uzależnienie obsady stanowisk od woli i decyzji organu
  decentralizacja – niezależność, odpowiedzialność, może być plus samorząd lub plus organizacje społeczne

• ZASADA ZESPOLENIA ADMINISTRACJI – jest jedną z reguł określających sposób wyodrębnienia kompetencji admin. w niższych terenowych szczeblach admin. publ. Według tej zasady kompetencje admin. rozdzielone na szczeblu centralnym nie powinny być zbyt szeroko i nadmiernie przyznawane wielu organom admin. publ. ale powinny być skupione w kręgu jednego organu

• ZASADA KOMPETENCYJNOŚCI – polega na dążeniu do prawidłowego określenia kompetencji i rozdzielenia ich między różne organy, warunkiem jest wyłączność kompetencyjna

• ZASADA JAWNOŚCI – obywatele mają swobodny dostęp do informacji będących w posiadaniu organów państwowych i administracyjnych , władzę zwierzchnią posiada naród i do tego potrzebny jest mu dostęp do tych informacji.

• ZASADA POMOCNICZOŚCI – subsydiarności – kiedy organ niższego stopnia nie jest w stanie wykonać jakiegoś zadania publicznego, to dopiero wtedy zadanie to powinien wykonać organ wyższego rzędu

INFORMACJA PUBLICZNA

FUNKCJONARIUSZ PUBLICZNY – osoba pełniąca funkcję publiczną (osoby, których uprawnienia i obowiązki
w zakresie działalności publicznej są określone lub uznane przez ustawę lub wiążącą Rzeczpospolitą Polskę umowę międzynarodową)

INFORMACJA PUBLICZNA – każda wiadomość wytworzona przez:
- szeroko rozumianą władzę publiczną,
- osoby pełniące funkcje publiczne,
- inne podmioty, które władzę publiczną realizują lub gospodarują mieniem komunalnym lub majątkiem Skarbu Państwa w zakresie swych kompetencji.

Każdy ma prawo do uzyskania informacji publicznej – udostępnienie dokumentów urzędowych, itp.

• DECYZJA ADMINISTRACYJNA

• Uzyskanie informacji publicznej -> w tym informacji przetworzonej w takim zakresie w jakim jest to określone dla interesu publicznego,

PRAWO DO INFORMACJI PUBLICZNEJ - obejmuje prawo do niezwłocznego uzyskania informacji, informacja musi zawierać aktualne dane

• uzyskanie INFORMACJI PRZETWORZONEJ – jej udostępnienie wymaga dodatkowych czynności, np. pozbawiona danych osobowych , skrócona o dane chronione prawem, sporządzenie analiz, wyciągów

• uzyskanie INFORMACJI NIEPRZETWORZONEJ - dokumenty znajdujące się w posiadaniu organu,

• wstęp na posiedzenia organów kolegialnych pochodzących z powszechnych wyborów,

ZOBOWIĄZANE DO UDZIELENIA INFORMACJI PUBLICZNEJ SĄ (jeżeli inf. taką posiadają) :

• organy władzy publicznej (podmioty publiczne powiązane ze sprawowaniem władzy ustawowej, wykonawczej, sądowniczej),

• organy samorządów gospodarczych i zawodowych,

• podmioty reprezentujące Skarb Państwa,

• podmioty reprezentujące państwowe osoby prawne i samorząd terytorialny,

• inne państwowe jednostki organizacyjne,

• inne podmioty reprezentujące inne osoby lub jednostki organizacyjne, które wykonują zadania publiczne lub dysponują publicznym majątkiem.

OGRANICZENIA W UZYSKANIU INFORMACJI PUBLICZNEJ:

• ze względu na dobro porządku publicznego, bezpieczeństwa lub ważnego interesu publicznego państwa,

• ze względu na dobro osobowe lub ochronę przedsiębiorstw,

• ze względu na ochronę interesu strony w postępowaniach.

Art. 6 Ustawy o dostępie do informacji publicznej !

SPOSOBY UDOSTĘPNIANIA INFORMACJI PUBLICZNEJ

• BIULETYN INFORMACJI PUBLICZNEJ – udostępnienie informacji przez podmioty zobowiązane do udzielenia informacji:
  - muszą podać dane określające podmiot udostępniający informację,
  - dane określające tożsamość osoby, która inf. wytworzyła,
  - dane dotyczące osoby, która inf. wprowadziła do biuletynu,
  - oznaczenie czasu wytworzenia i udostępnienia inf.,
  - zabezpieczenie możliwości identyfikacji czasu udostępnienia informacji,
  - tworzy go Minister Spraw Wewnętrznych i Organizacji

• NA WNIOSEK
  - tylko te informacje, które nie są zawarte w biuletynie inf. publicznej,
  - czynność materialno- techniczna,
  - ta inf., która może być udostępniona niezwłocznie jest udostępniona w formie ustnej lub pisemnej, bez pisemnego wniosku,

• WYWIESZENIE lub WYŁOŻENIE w miejscach ogólnie dostępnych lub ZAINSTALOWANIE URZĄDZEŃ w miejscach ogólnie dostępnych , które umożliwiają zapoznanie się z taką informacją,

• KSEROKOPIA, WYDRUK, INFORMACJA PRZEKAZANA NA NOŚNIKACH (CD, DVD, itp.)

• WSTĘP NA POSIEDZENIA ORGANÓW

OGÓLNE ZASADY DOSTĘPU DO INF. PUBL.:

• Zasadą jest, że dostęp do informacji publicznej jest BEZPŁATNY (odstępstwem od tej zasady jest sytuacja gdy organ ponosi koszty związane z wydaniem inf.)

• Informacja jest udostępniona w terminie 14 dni wg. ustaw, nawet jeżeli nie zostanie opłacony wniosek

TERMINY WYDAWANIA:

• Maksymalnie 14 dni.

• Bez zbędnej zwłoki.

• W razie wydłużenia terminu organ musi powiadomić pisemnie podmiot o powodach i o terminie uwzględnienia wniosku – maksymalnie 2 miesiące.

• Udostępnienie powinno nastąpić zgodnie z wnioskiem, o ile środki techniczne na to pozwalają – jeżeli nie ma takiej możliwości to organ musi poinformować podmiot ( podmiot ma 14 dni na złożenie wniosku zgodnego z propozycją organu.

• Odmowa wydania bądź umorzenie odbywa się w formie decyzji, na którą przysługuje ODWOŁANIE (art. 35 KPA)

BEZCZYNNOŚĆ ORGANÓW PRZEJAWIA SIĘ W:

• Opieszałości,

• Ignorancji,

• Informowaniu, że coś nie jest informacją publ. a w rzeczywistości jest to informacja publiczna.

ODPOWIEDZIALNOŚĆ KARNA URZĘDNIKA:

• Grzywna

• Ograniczenie wolności

• Pozbawienie wolności do roku

ŹRÓDŁA PRAWA

• W ZNACZENIU FORMALNYM – rezultat działalności kompetentnego organu (np. ustawa)

• W ZNACZENIU MATERIALNYM – wszystko to co wpływa na powstanie prawa o określonej treści (czynniki społeczne)

• W ZNACZENIU POZNAWCZYM

PODZIAŁ ZE WZGLĘDU NA SYTUOWANIE ORGANU który wydaje:

• Terenowe

• Centralne

• Pozapaństwowe

PRAWO UE

1. ZASADA NADRZĘDNOŚCI TRAKTATU

↓

1. ZASADA BEZPOŚREDNIEGO OBOWIĄZYWANIA PRAWA UE - bez potrzeby interpretacji (powołujemy się bezpośrednio na dany akt UE przed sądem)

↓

1. ZASADA EFEKTYWNOŚCI PRAWA UE – kompetencje państw członkowskich uregulowane właściwości sądów i procedur, służących zapewnieniu jak najdalej idącej ochrony praw przyznanych przez prawo UE

Prawo UE dzieli się na:

• PIERWOTNE – traktaty założycielskie , traktat z Tleistich , traktaty akcesyjne, karta praw podstawowych UE, umowy międzynarodowe (między UE i państwem III lub państwem członkowskim)

• WTÓRNE
  

1. ROZPORZĄDZENIA

– stosuje się bezpośrednio,

- mają charakter t.m.,

- stosowane w całości,

- są skierowane ponadto do państw członkowskich,

- zawierają normy generalne i abstrakcyjne,
- wyróżniamy 2 rodzaje rozporządzeń

* ustawodawcze
* wykonawcze

1. DYREKTYWY

- wyznaczają cel i termin,

- środki realizacji zostawiają w dowolności państwa,

- wydaje je Rada UE i Rada UE z parlamentem,

- wymagają interpretacji, w Polsce na mocy ustawy

- skierowane są do państw członkowskich

1. DECYZJE

– wydaje komisja UE,

- adresat indywidualny, obowiązuje adresata w całości

- nie potrzebuje interpretacji,

1. ZALECENIA i OPINIE

- nie mają mocy wiążącej

- np. Europejski Kodeks Dobrej Polityki

1. ORZECZENIA TRYBUNAŁU SPRAWIEDLIWOŚCI UE

- mają charakter doktryny pomocnej przy interpretacji

- nie mają charakteru precedensowego

PRAWO KRAJOWE

1. KONSTYTUCJA
   - ustrój władzy wykonawczej, ustawodawczej i sądowniczej w administracji,
   - bezpośrednio stosowana, chyba, że Konstytucja stanowi inaczej
   - akty muszą być zgodne i muszą wynikać z Konstytucji

2. USTAWA
   - materialne: zbiór norm generalnych i abstrakcyjnych,
   - formalne: akt woli parlamentu podjęty w odpowiedniej procedurze,
   -> wydanie ustawy (inicjatywa ustawodawcza, zwykła większość głosów)
   -> ma moc samoistną,
   -> stosowana bezpośrednio,

3. UMOWY MIĘDZYNARODOWE
   - regulowana przez prawo międzynarodowe

4. ROZPORZĄDZENIA WYKONAWCZE I Z MOCĄ USTAWY

5. AKTY PRAWA MIEJSCOWEGO

PUBLIKACJA AKTÓW NORMATYWNYCH – domniemanie autentyczności

TEKST JEDNOLITY

TEKST UJEDNOLICONY

W Konstytucji z 1997 r. charakterystykę i rodzaje źródeł prawa polskiego umieszczono w rozdziale III ( art. 87 ust. 1 oraz ust. 2, art. 93 ). Ujęte są one w następujących grupach:
1.źródła prawa powszechnie obowiązującego na obszarze całego państwa, 
2. źródła prawa powszechnie obowiązującego o ograniczonym zasięgu terytorialnym
(prawo miejscowe),
3. źródła prawa wewnętrznego.

Źródłami prawa powszechnie obowiązującego są:
- Konstytucja,
- ustawy,
- ratyfikowane umowy międzynarodowe,
- rozporządzenia.

Źródłami prawa miejscowego ( o zasięgu ograniczonym terenowo ) są:
- akty prawa miejscowego stanowione przez organy samorządu terytorialnego 
( uchwały organów kolegialnych samorządu terytorialnego),
- akty prawa stanowione przez terenowe organy administracji rządowej.

Do źródeł prawa powszechnie obowiązującego należą także następujące akty normatywne:
rozporządzenia z mocą ustawy wydawane przez Prezydenta RP w określonych konstytucyjnie przypadkach ( rozdział XI Konstytucji ), umowy zawierane przez Radę Ministrów z kościołami i związkami wyznaniowymi, regulaminy Sejmu i Senatu, układy zbiorowe pracy.

Źródłami prawa wewnętrznego są:
- uchwały Rady Ministrów,
- niektóre uchwały Sejmu i Senatu,
- zarządzenia Prezydenta RP,
- zarządzenia Prezesa Rady Ministrów,
- zarządzenia ministrów,
- regulamin Zgromadzenia Narodowego,
- niektóre akty innych centralnych organów państwowych.

z notatek:
ŹRÓDŁA PRAWA ADMIN. - akty prawne powszechnie obowiązujące wydane w określonej formie przez powołany do tego organ.

a) materialne - zakres przedmiotowych regulacji zawarty w rozporządzeniu musi być zgodny z ustawa
b) formalne - rezultat działalności kompetentnego organu państwowego, samorządowego
c) poznawcze- to z czego sie dowiadujemy o obowiązujących przepisach

ŹRÓDŁA PRAWA POWSZECHNIE OBOW.. - katalog zamknięty przedmiotowo
( źródła wskazane w konstytucji) i podmiotowo ( organy upoważnione do wydawania aktów)

ŹRÓDŁA PRAWA WEWN. OBOW. - obowiązują jednostki podlegle organowi wydającemu akt
- katalog otwarty

ŹRÓDŁA PRAWA POLSKIEGO

• konstytucja

• ratyf.umowy miedzynar.za zgodą ustawy

• prawo ue

• ustawy / rozporządzenia z mocą ustawy

• umowa ratyf. miedzynar.

• rozporządzenia

• akty praw miejscowego