1. Podstawowe definicje.

Gips minerał, uwodniony siarczan(VI) wapnia CaSO₄ · 2H₂O, krystalizuje w układzie jednoskośnym. W wyniku ogrzewania traci częściowo wodę, przechodząc w temperaturze 120-130 °C w gips palony CaSO₄· 1/2H₂O, będący materiałem zaprawowym, ponieważ łatwo pobiera wodę i twardnieje.
Gips budowlany (półwodny) otrzymuje się w wyniku wyprażania gips w temperaturze 150-185 °C. Gips jest szeroko stosowany, m.in. do wyrobu kwasu siarkowego(VI), cementu, nawozów, prefabrykatów budowlanych, odlewów, sztukaterii, również w chirurgii, dentystyce, modelarstwie oraz jako materiał rzeźbiarski.

Czas wiązania zaczynu gipsowego (zaprawy) jest jednym z podstawowych parametrów normowych i użytkowych charakterystycznych dla danego rodzaju spoiwa gipsowego.
Przy określaniu czasu wiązania spoiw gipsowych wyróżnia się Początek i Koniec wiązania.

Początek wiązania jest to czas liczonych od chwili wymieszania gipsu z wodą, do chwili, gdy igła zanurzona w zaczynie zatrzyma się w odległości 4 ± 1 [mm] nad powierzchnią płytki.

Koniec wiązania jest to czas liczonych od chwili wymieszania spoiwa z wodą do chwili, gdy igła zanurzy się w zaczynie tylko na głębokość 0,5 [mm].

2. Cel ćwiczenia:

Celem ćwiczenia jest wykonanie pomiarów wiązań gipsowych dla różnych ilości wody, oraz sprawdzeniu jak zmienia się czas wiązania zaczynu gipsowego w zależności od ilości dodanej wody.

3. Opis aparatury:

Aparat Vicata jest przeznaczony do określania początku i końca wiązania zaczynu cementowego (gipsowego) oraz ilości wody wymaganej do uzyskania konsystencji normowej.

1-podstawa, 2-wspornik, 3-drążek, 4-skala, 5-trzonek, 6-igła, 7-ciężarek, 8-pierścień, 9-płytka szklana

4. Przebieg ćwiczenia:

Pierwszym etapem naszego ćwiczenia było oznaczenie normowanej konsystencji zaczynu. Aby wykonać oznaczenie musieliśmy wcześniej przygotować zaczyn składający się z 250 g gipsu oraz pewnej ilości wody (135 g, 150 g). Po uzyskaniu odpowiednich proporcji przystąpiliśmy do procesu wiązania obu składników poprzez zalanie gipsu wodą jednocześnie mieszając zaczyn. Po wymieszaniu składników zaczyn należało przenieść do pierścienia Vicata, ustawionego na szklanej płytce. Następnie wyrównaliśmy górną warstwę zaczynu i umieściliśmy całość na podstawie aparatu Vicata tak, by koniec trzonu dotykał powierzchnię zaczynu. Po upływie 4 minut od rozpoczęcia mieszania należało zwolnić trzon i pozwolić mu na swobodne wniknięcie w zaczyn. Zapisaliśmy głębokość, na jaką zanurzała się igła, po czym ponownie podnosiliśmy trzon i po 30 sekundach dokonywaliśmy kolejnego pomiaru. Pomiary te wykonywaliśmy do momentu zanurzenia się igły na głębokość nie większą niż 1 mm od górnej powierzchni wiązania.

5. Wyniki pomiarów:

250 g gipsu i 135 g wody

Czas [min]	Stopień związania [mm]
6,5	0
7	2
7,5	3
8	4
8,5	5
9	12
9,5	19
10	23
10,5	26
11	27
11,5	34
12	38
12,5	39

250 g gipsu i 150 g wody

Czas [min]	Stopień związania [mm]
7,5	0
8	4
8,5	12
9	19
9,5	22
10	26
10,5	27
11	30
11,5	30
12	30
12,5	34
13	37
13,5	37
14	37
14,5	39

250 g gipsu i 140 g wody

Czas [min]	Stopień wiązania [mm]
7,5	0
8	4
8,5	9
9	19
9,5	24
10	25
10,5	28
11	30
11,5	34
12	34
12,5	35
13	36
13,5	36
14	38
14,5	39

250 g gipsu i 145 g wody

Czas [min]	Stopień wiązania [mm]
6,5	0
7	4
7,5	12
8	15
8,5	23
9	25
9,5	30
10	33
10,5	35
11	37
11,5	38
12	39

6. Wnioski:

Na podstawie przeprowadzonego ćwiczenia widać, że czas wiązania zaczynu gipsu w pierwszym wykresie zależy od ilości dodanej wody. Im więcej wody dodamy tym czas wiązania wydłuża się.
Dla drugiej próbki zauważamy że przy większej ilości wody czas wiązania zaczyna gipsu skraca się. Im więcej wody dodamy tym czas wiązania jest krótszy.