Podstawy prowadzenia działalności gospodarczej Wykład 6 6.11.2012 r.

Temat : Małe i średnie przedsiębiorstwa

1. Wyróżnienia

• Wyróżnienie klas daje podstawę do wyróżnienia –cel statystyczny

• Stanowi punkt wyjścia dla systemu wspierania rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw- cel polityczny

• Podziały są podstawą tworzenia specyficznych, z reguły uproszczonych rozwiązań w zakresie BHP, prawa podatkowego

• Przesądzają o włączeniu do różnych zrzeszeń pracodawczych, zawodowych, itp. Grup interesów

1. Dwa rodzaje kryterium wyróżnienia małych i średnich przedsiębiorstw:

• 1. Kryterium ilościowe –miary wyróżnienia to: wielkość zatrudnienia, wartość rocznych obrotów, wielkość sumy bilansowej, wartość majątku trwałego. Mamy tu kryterium dla UNII i dla POLSKI.

Dla UNII to:

Kryterium	ŚREDNIE	MAŁE	MIKRO
Max liczba zatrudnienia	Do 250 osób	Poniżej 50 osób	Nie wyższe niż 10 osób
Max obrót	Do 40 mln EURO	7 mln EURO	-
Max suma bilansowa	Poniżej 27 mln Euro	Do 5 mln EURO	-
Warunek dodatkowy	-	Spełnienie kryterium niezależności – nie może być zależne w stopniu większym niż 25 % od przedsiębiorstw niekwalifikujących się jako małe lub średnie	-

Suma bilansowa – suma aktywów i pasywów przedsiębiorstwa

• 2. Kryterium jakościowe – opierają się na założeniu, że istnieje pewien katalog cech przynależnych małym i średnim przedsiębiorstwom i że obejmuje on takie funkcje, obszary, sposoby działania i zachowań, które nie występują w danych firmach albo są w tych dużych firmach realizowane w sposób różny.

Funkcje ilościowe:

• Przedsiębiorstwo zdominowane jest przez osobowość przedsiębiorcy – przedsiębiorca jest zwykle kierownikiem, właścicielem i pracownikiem tego przedsiębiorstwa, samodzielność ekonomiczna i prawna, panuje on nad wszystkimi dziedzinami w swoim przedsiębiorstwie

• Przedsiębiorstwo dysponuje siecią osobistych kontaktów z dostawcami i odbiorcami i względną z nimi otwartością – oddziałuje ekonomicznie i psychologicznie, kontakt bezpośredni

• Przedsiębiorstwo świadczy usługi (produkuje) zgodnie z indywidualnymi życzeniami klientów – powodowane jest: sposobem wyróżnienia się na rynku, reakcją na to, że przedsiębiorstwo małe musi reagować na indywidualne potrzeby klientów

• Niesformalizowana struktura organizacyjna – zwłaszcza we wczesnych fazach rozwoju są te małe przedsiębiorstwa wolne, nie ma formalnych form i procedur, mają one charakter umowny, pracownicy powinni posiadać umiejętności uniwersalne, jasno zdefiniowana rola i pozycja właściciela, gdyż on właśnie o wszystkim decyduje, zmniejsza się straty powodowane konfliktami, właśnie przez to, że jest tylko jeden „dowódca”.

Struktura

Bardzo mała firma mała firma firma średniej wielkości

Płynne określanie bezpośredni nadzór struktura organizacyjna

Zadań funkcjonalna

• Kontakty między kierownictwem przedsiębiorstwa a pracownikami są ściśle i niesformalizowane – powody : przedsiębiorstwo jest na tyle małe, że takie kontakty są oczywiste, przedsiębiorstwa takie to przede wszystkim o charakterze rodzinnym

• Małe przedsiębiorstwa mają umiejętność szybkiej reakcji i dostosowywania się do otoczenia- jest to jakby pewien skutek pozytywny jak i pewien przymus, gdyż to stanowi o możliwościach przeżycia takiego przedsiębiorstwa

• Odrębny tryb i zasady i gospodarki finansowej –MiŚP mają inną bazę finansową, na której powstają , mają zasób finansowy środków własnych, są dwie strony tego zjawiska: 1- nieufność instytucji finansowych, 2- zależność MiŚP od tych instytucji

• Mały udział w rynku

• Samodzielność ekonomiczna i prawna

• Działalność MiŚP jest związana z 1 produktem lub jest słabo zdywersyfikowana

PODSUMOWANIE TYCH CECH

Małe i średnie przedsiębiorstwa	Duże przedsiębiorstwa
Działają na podstawie własnej instytucji i menedżera	Nowoczesne metody zarządzania
Relatywnie niski poziom wykształcenia kadry	Wysoki poziom wykształcenia menegmentu (kadry zarządzającej)
Przewaga decyzji operacyjnych bieżących	Przewaga decyzji strategicznych
Brak dostępu do źródeł finansowania związanych z rynkiem kapitałowym	Otwarty rynek kapitałowy
Nisko-kapitałochłonny rozwój oparty o ludzi	Rozwój i inwestycje wysoko nakładowe
Funkcjonowanie kierownictwa tam, gdzie dzieje się coś złego.	Działanie oparte na zasadzie przyjętej strategii rozwoju przedsiębiorstwa

1. Przedsiębiorstwo rodzinne (większość małych)- będziemy traktować przedsiębiorstwa o dowolnej formie organizacyjno-prawnej, kapitał w całości lub decydującej części znajduje się w rękach rodziny, jeden lub kilku członków rodziny wywiera decydujący wpływ na kierownictwo lub sprawuje funkcję kierowniczą, z zamiarem utrzymania firmy w rękach rodziny.

Elementy wyróżniające przedsiębiorstwo rodzinne:

• Cel funkcjonowania przedsiębiorstwa – cel pozamaterialny, zysk jest pożądany, ale stanowi tylko 1 z pożądanych celów, zdobycie i utrzymanie pozycji na rynku, zapewnienie bezpieczeństwa i przyszłości członkom swojej rodziny, przenikanie się dwóch grup społecznych: rodziny i instytucji społecznych, te 2 grupy powinny być angażowane w jednym kierunku czy celu

• Konflikty, ich rodzaj i częstość – są one bardzo ważnym czynnikiem decydującym o funkcjonowaniu dobrej firmy, maja one szersze podłoże na styku:

Rodzina – przedsiębiorstwo , chodzi tu o to, że głowa rodziny jest najczęściej szefem przedsiębiorstwa, czyli mało czasu dla rodziny lub mało czasu dla prowadzenia firmy

Rodzina – kapitał, sprzeczność interesów majątkowych lub jako konflikt interesów wewnątrzrodzinnych

Rodzina – zarząd, problem zmiany warty w przedsiębiorstwie, gdy przychodzi nowe pokolenie do firmy, gdy właściciel nie chce oddać swojego tronu

Przedsiębiorstwo – zarząd, problem obcych w firmie zarządzających tu

PODSUMOWANIE

Zmienia się charakter tych przedsiębiorstw, gdyż zmienia się istota funkcjonowania, zmienia się także charakter rodziny – wielopokoleniowe przechodzi w przeszłość.

• Rola przedsiębiorstw rodzinnych w gospodarce

Z pkt. widzenia efektów jakie te przedsiębiorstwa wnoszą do gospodarki:

1. Efekt postępu technicznego czy innowacyjności

2. Efekt zatrudnienia – duży wkład w powstawanie nowych miejsc pracy, mają one poważny udział w proces kształtowania. MiŚP generują mniejszy poziom bezrobocia, koszt zorganizowania miejsca pracy jest wiele niższy niż w dużych, zatrudnienie w szarej strefie – wszelki rodzaj nie rejestrowanej działalności gospodarczej (legalnej lub nie), udział tej sfery jest dosyć wysoki w kształtowaniu PKB.

Pozytywne strony istnienia szarej strefy to:

• Zmniejszenie bezrobocia

• Możliwość poprawy poziomu życia gospodarstw domowych

• Redukcja kosztów w przedsiębiorstwie

• Wywieranie presji konkurencyjnej na sektor oficjalny

• Wywieranie wpływu na ożywienie gospodarki lokalnej

• Podejmowanie działań w obszarach nowej działalności

Negatywne strony szarej strefy :

• Zmniejszone wpływy do budżetu państwa

• Nie kontrolowanie redystrybucji dochodów

• Kształtowanie negatywnych wzorców i etyki gospodarowania

• Nieuczciwa konkurencja

• Hamowanie rozwoju oficjalnych form gospodarowania

1. Efekt ekologiczny –zagrożenia ze strony przedsiębiorstwa przy funkcjonowaniu i budowie, ze strony MŚP jest mniejsze zagrożenie w kierunku środowiska

2. Efekt produkcyjny – to znaczenie MŚP polega nie tylko na efektywności funkcjonowania, ale na charakterystyce ilościowej

3. Efekt stabilizacyjny – amortyzator kryzysów i zakłóceń, MŚP lepiej radzą sobie z recesją, załamaniem koniunktury – związane jest to z elastycznością działania, np. przyjmują następujące działania w kryzysie, te które są ogólnie akceptowalne przez społeczeństwo, gdy kryzys mija MŚP są w stanie szybciej odtworzyć produkcję, a DP w kryzysie przenoszą swoje zasoby do innych krajów, gdzie nie ma kryzysu

4. Efekt racjonalnej decentralizacji – MŚP dla swojego powstania i funkcjonowania nie wymagają specjalnych wymagań infrastruktury, głównie ze względu małej skali funkcjonowania MŚP. MŚP tworzy się wszędzie, tworzą one szereg lokalnych struktur dostępu dla ludzi tam mieszkających

5. Efekt mobilizacji kapitału – poprzez wykorzystywanie środków własnych i od własnej rodziny tworzy się efekty produkcyjne – stają się one zalążkiem własnego biznesu

6. Efekt transformacyjny – polega na tym, że MŚP poprzez swoje działanie wywierają pozytywny wpływ na gospodarkę, chodzi tu o neutralizowanie reform w fazie transformacji gospodarczej

1. Pozytywne obrazy zachowań i postaw przedsiębiorcy:

• Nowe inwestycje, nowe technologie

• Zmniejszenie bezrobocia poprzez tworzenie nowych miejsc pracy

• MŚP tworzą usługową i kooperacyjną infrastrukturę dla napływających kapitałów zagranicznych

• Przyspieszają proces dochodzenia do gospodarki rynkowej, zarówno poprzez zmianę struktury gospodarczej własności

• Wymuszają prawno-organizacyjne zmiany dostosowujące przepisy, instytucje do potrzeb zmieniającej się gospodarki

Temat: Przebieg procesu założycielskiego

1. Proces założycielski oznacza zorganizowanie nowego nie istniejącego do tej pory podmiotu gospodarczego.

• Są 2 podstawowe drogi uruchomienia przebiegu procesu założycielskiego:

1. Nowe uruchomienia – uruchomienie nowego MŚP od początku i samodzielnie, wejście na rynek z nowym pomysłem,

animator przedsięwzięcia nie ma zupełnie doświadczenia, zupełny nowicjusz – a powstający podmiot ma charakter pierwotny, zarówno w materialnym jak i koncepcyjnym sensie, np. człowiek po studiach, pracownik najemny.

Argumenty pracy na własny rachunek
Za
Większa swoboda decydowania, możliwość realizowania swoich pomysłów
Znikają problemy wynikające z hierarchicznego podporządkowania, wynikające z ocen przełożonych, a liczy się własna inicjatywa
Wyższy status społeczny, wpływy w środowisku
Wyższe dochody, większe możliwości powiększenia własnego majątku

1. Podejmowanie działalności w ramach wcześniej istniejących podmiotów czy struktur – droga polega na podjęciu działalności w wyniku, np. przejęcia przedsiębiorstwa, zakupu przedsiębiorstwa w całości albo w części, zmiany formy organizacyjno-prawnej. Osoba taka to, np. inwestor zewnętrzny lub osoba z tego przedsiębiorstwa.

Argumenty pracy w takim przedsiębiorstwie
Za
Możliwość kontynuowania sukcesów
Szybsze pojawienie się oczekiwanych zysków
Potrzeba mniej wysiłku planistycznego i koncepcyjnego
Przedsiębiorstwo istniejące posiada już swoją ustabilizowaną grupę klientów, kanały zaopatrzenia i stałych dostawców
Często od razu można rozpocząć działalność gospodarczą posiadając zapasy, dostawców i materiały
Istnieje szansa wykorzystania doświadczenia poprzedniego właściciela
Pracownicy mają właściwe przygotowanie i doświadczenie w pracy – tworzą zgrany zespół
Doświadczenie przedsiębiorstwa oraz istniejące dokumenty mogą służyć do ustalania kierunków rozwoju w przyszłości

1. Franczyza – traktowana jest jako upoważnienie do prowadzenia przedsiębiorstwa, które zostało założone i rozwinięte przez kogoś innego:

• Konieczność założenia nowego podmiotu

• Pozwala na korzystanie z istniejących zasobów, wiąże się z uzależnieniem od sprzedającego licencję

Kupienie licencji
Za
Prawo korzystania ze znaku firmowego, które ma swoją renomę, markę
Możliwość przeszkolenia i szybkiego zdobycia doświadczenia
Licencjodawca chroni nas przed konkurencją
Gwarantuje ustabilizowaną sieć dostawców
Zapewnia wyposażenie i technologię niezbędną do prowadzenia biznesu

Elementy procesu założycielskiego

Rozważanie możliwości

Faza przedzałożycielska

Gotowość do podjęcia

Decyzja o założeniu

Faza koncepcyjna

Wybór drogi

Procedury formalno-prawne Faza realizacyjna

Decyzja o podjęciu działalności

Przyczyny upadku gospodarczego firm

Anglia	Polska
Brak umiejętności menedżerskich i ogólnych	Brak kompetencji menedżerskich i wiedzy o potrzebie takich kompetencji
Brak strategii marketingowych, nadmierny optymizm co do wielkości rynku	Niedocenianie konkurencji
Brak odpowiedniego kapitału	Zbyt niski kapitał
Zbyt wysoki koszt uruchomienia biznesu i błędne określenie czasu uruchomienia	Niewłaściwe planowanie (brak planowania)
Zła lokalizacja	Wybór nieodpowiedniej lokalizacji
Brak rachunkowości	Nieodpowiedni system księgowania w usługach księgowości
Wybór i zarządzanie ludźmi	Nieodpowiedni personel

Elementy niezbędne do tego, aby proces założycielski mógł istnieć :

1. Założyciel: cechy istotne z pkt. widzenia procesu założycielskiego:

• Marzenia

• Zdecydowanie

• Działacz preferujący aktywność i działanie

• Determinacja

• Powołanie

• Poświęcenie

• Los

• Pieniądze – środek do osiągania sukcesu

• Współudział

• Detale

Czynniki te stwarzają pewien obraz przedsiębiorcy i to jak działa z posiadanymi zasobami.

23,2% mln ludzi

Ludność w wieku produkcyjnym

Zdolności założycielskie

Skłonności do bycia założycielem

Potencjalni założyciele

Zaangażowani w proces założyciele

Ludzie rzeczywiście

podejmujący proces

założycielski

Rzeczywisty proces

zakładania

Założyciele

3 mln

1. Pomysł na nasze przedsięwzięcie – oryginalny i nowatorski pomysł zwiększa powodzenie zamierzonego przedsięwzięcia.

Jeśli jest to zamierzone nowe przedsięwzięcie, to są pewne źródła:

• Zmiany demograficzne

• Pojawienie się nowej wiedzy

• Zmiany nastrojów i myślenia

• Zmiana w strukturze rynku

• Sposoby doskonalenia

1. Zasoby niezbędne do uruchomienia – wyróżniamy 4 kategorie zasobów: finansowe, rzeczowe, ludzkie, informacyjne.

Niezbędne zasoby Potencjalne zasoby rzeczywiste zasoby

Finansowe finansowe finansowe

Idea rzeczowe rzeczowe rzeczowe

pomysł ludzkie ludzkie ludzkie

informacje informacje informacje

weryfikacja pomysłu przeprowadzenie ustalenie priorytetów

rachunków i bilansów

• Instrumentem pomocniczym przedsiębiorcy jest Biznes Plan (plan przedsięwzięcia) – zestaw dokumentów opracowanych przez przedsiębiorcę lub założyciela, bądź na jego zlecenie, zawiera on projekcje celów firmy i sposoby ich osiągania uwzględniając wszystkie uwarunkowania natury finansowej, rynkowej, marketingowej, organizacyjnej, kadrowej, technologicznej.

1. Biznes plan spełnia następujące funkcje:

1. Wewnętrzne – BP jest podstawą podejmowania decyzji rozwojowych, do zarządzania przedsiębiorstwem

2. Zewnętrzne – funkcja wizytówki firmy wobec rzeczywistych i potencjalnych partnerów gospodarczych

Główne zadania Biznes Planu :

• Poszukiwanie środków finansowych

• Wybór strategii działania

• Ocena mocnych i słabych stron

• Określenie kosztów funkcjonowania przedsiębiorstwa lub kosztów danego przedsięwzięcia

• Określenie koncepcji rozwojowej

• Określenie potrzeb finansowych

• Ocena rynku i konkurencji

• Ocena branży, w którym przedsiębiorstwo funkcjonuje

• Szacowanie ryzyka

• Poszukiwanie partnerów

Struktura Biznes Planu - składa się z 2 obszarów:

1. Obszar ekonomiczny (gospodarczy) – obraz zasobów rzeczowych i kadrowych nowo zakładanej firmy

2. Obszar finansowy – realizacja i urzeczywistnienie planu jest związane z zapewnieniem niezbędnych środków finansowania.

Elementy Biznes Planu:

• Opis przedsięwzięcia

• Charakterystyka przedsiębiorcy

• Analiza popytu

• Szczegółowy opis i analiza konkurentów aktualnych i potencjalnych

• Charakterystyka i analiza produktów i usług

• Plan w dziedzinie zatrudnienia

• Techniczny plan działania

• Analiza finansowa opłacalności przedsięwzięcia

• Analiza rynku

Błędy, które popełnia się przy konstrukcji Biznes Planu: