System zarządzania ruchem

W dobie rozwoju techniki i komunikacji, a w szczególności pojawiania się coraz większej liczby samochodów osobowych, jesteśmy coraz bardziej narażeni na niebezpieczeństwo na drogach i obszarach miejskich. Zwiększenie natężenia ruchu prowadzi do korkowania się ulic w miastach i na przedmieściach. Cierpi na tym nie tylko infrastruktura czy człowiek, ale także środowisko naturalne. Nierównomierna jazda samochodem, ciągłe zatrzymywanie się i ruszanie powoduje zwiększenie spalania, a co za tym idzie emisję ogromnej ilości spalin do atmosfery.

Wszystkie te zagadnienia sprawiają, że należy myśleć o optymalnym rozwiązaniu w dziedzinie zarządzania ruchem. Czym jest system zarządzania ruchem?

Odpowiedzi możemy szukać w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 23 września 2003 r. „w sprawie szczegółowych warunków zarządzania ruchem na drogach oraz wykonywania nadzoru nad tym zarządzaniem”

(Dz. U. Nr 177, poz. 1729)

Na podstawie art. 10 ust. 12 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2003 r. Nr 58, poz. 515, z późn. zm. 2)) zarządza się, co następuje:

§ 1. 1. Rozporządzenie określa szczegółowe warunki zarządzania ruchem na drogach publicznych oraz w strefach zamieszkania, a zwłaszcza działania w zakresie wprowadzania oznakowania pionowego, poziomego, sygnalizacji świetlnej i dźwiękowej oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu i wykonywania nadzoru nad tym zarządzaniem.

2. Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o:

1) organizacji ruchu - rozumie się przez to, mające wpływ na ruch drogowy:

a) geometrię drogi i zakres dostępu do drogi,

b) sposób umieszczania znaków pionowych, poziomych, sygnalizatorów i urządzeń bezpieczeństwa ruchu,

c) zasady i sposób działania sygnalizacji, znaków świetlnych, znaków o zmiennej treści i innych zmiennych elementów;

2) projekcie organizacji ruchu - rozumie się przez to dokumentację sporządzoną w celu zatwierdzenia organizacji ruchu przez właściwy organ zarządzający ruchem.

§ 2. 1. Działania w zakresie zarządzania ruchem realizowane są przez:

1) podejmowanie czynności organizacyjno-technicznych, w szczególności:

a) sporządzanie projektów organizacji ruchu,

b) przedstawianie projektów organizacji ruchu do zatwierdzenia,

c) rozpatrywanie projektów organizacji ruchu,

d) zatwierdzanie organizacji ruchu,

e) przekazywanie zatwierdzonej organizacji ruchu do realizacji,

f) nadzór nad zgodnością istniejącej organizacji ruchu z zatwierdzoną organizacją ruchu,

g) nadzór i analizę istniejącej organizacji ruchu w zakresie bezpieczeństwa ruchu i jego efektywności,

h) nadzór nad zarządzaniem ruchem;

2) obsługę systemów sterowania ruchem, sterowanie ruchem za pomocą znaków świetlnych, znaków o zmiennej treści i innych zmiennych elementów;

3) wprowadzanie tymczasowych zakazów lub ograniczeń w ruchu w przypadku zdarzeń, w wyniku których może nastąpić zagrożenie bezpieczeństwa ruchu drogowego.

Zatem aby usprawnić przemieszczanie się w miastach i aglomeracjach miejskich dążymy do tworzenia systemów, które będą odpowiedzialne za zarządzanie ruchem.

Jednym z elementów takiego systemu jest często spotykana w miastach i już nawet w większych wsiach sygnalizacja świetlna, która bardzo dobrze spełnia rolę „zarządcy ruchu”. Jest ona nieodzownym elementem większych skrzyżowań, ale także dobrze spisuje się na przejściach dla pieszych gdzie przejście przez jezdnie ze względu na „pędzące” auta, graniczy z cudem. Przykładem może być ulica Podgórna w Zielonej Górze - przejście dla pieszych naprzeciwko akademików, gdyby nie sygnalizator świetlny, przekroczenie jezdni w godzinach popołudniowych byłoby wręcz niemożliwe.

Z elementem tym wiąże się pojęcie „zielonej fali”, czyli inteligentnego systemu sterowania sygnalizacją świetlną, który ma upłynniać ruch poprzez zapalanie się w odpowiednich okresach czasowych zielonego światła dla kierujących pojazdami mechanicznymi na trasach z wieloma sygnalizatorami. Systemy te są coraz bardziej udoskonalane i dopracowywane. Potrafią one reagować na zmienne warunki na drogach, na przykład gdy dojdzie do wypadku, automatycznie wydłużają zielone światło dla lepszej przepustowości.

Kolejnym systemem zarządzania ruchem jest nowatorska technologia, która jako pierwsza w Polsce, zostanie zastosowana jeszcze w tym roku w Szczecinie. Mowa tu o tablicach elektronicznych, dzięki którym kierowcy szczecińscy będą wiedzieć którędy najszybciej dojadą do centrum, gdzie mogą na pewno spodziewać się korków, gdzie napotkają na roboty drogowe, a także gdzie jest oblodzona jezdnia czy plama oleju. Szczecin ma w planach zamontowanie jeszcze w tym roku 5 takich ekranów w najbardziej zatłoczonych punktach miasta. Jest to bardzo dobre i inteligentne rozwiązanie jeśli chodzi o zarządzanie ruchem.

System ten będzie się opierał na pięciu zintegrowanych ze sobą tablicach informacyjnych. Będą one przypominać ekrany reklamowe. Będą to ekrany diodowe typu RGB (Red/czerwony, Green/zielony, Blue/niebieski), na których zostaną wyświetlane informacje dla kierowców. Ekrany będą miały wielkość 5 x 6 m. Cztery z nich mają ułatwiać dojazd do centrum, piąty wyjazd z miasta w kierunku prawobrzeża. Podstawowa informacja, która będzie wyświetlana na tablicach, to czas przejazdu np. do Bramy Portowej. Kierowca jadący od Stargardu będzie wiedział już na Szosie Stargardzkiej, ile mu zajmie przejazd przez ul. Pomorską i Dąbie, Struga czy Autostradę Poznańską. Jeśli będzie jakieś zdarzenie: np. wypadek na ul. Gdańskiej, niezwłocznie taka informacja pojawi się na tablicy. Nie będzie to polegało na kierowaniu ruchu na określone trasy, a jedynie informowaniu kierowców o warunkach przejazdu, dając im możliwość podjęcia decyzji.

Na tablicach będą wyświetlane ponadto warunki pogodowe i drogowe (np. oblodzenie jezdni, roboty drogowe), zalecana prędkość przejazdu, wykresy tras alternatywnych. Tego rodzaju tablice umożliwią wyświetlenie także innych informacji, np. lokalizacji czy stopniu zapełnienia parkingów, które będą obsługiwać gości imprez masowych w danych miastach

Jeszcze nigdzie w Polsce nie działa rozbudowany system zarządzania ruchem. Możemy jedynie wskazać elementy, w postaci znaków i tablic, które jednak nie umożliwiają wyświetlenia zbyt wielu informacji. Pełny system zarządzania, który ułatwiałby zwłaszcza wjazd i wyjazd z miast głównymi szlakami, jest jak najbardziej pożądany. Warto inwestować i wprowadzać coraz to nowsze i funkcjonalne systemy zarządzania ruchem, bo polepszy to samopoczucie kierowców, którzy nie będą spędzali godzin w korkach i denerwowali się na czerwonym świetle, środowisko naturalne odciążymy w pewien sposób od nadmiernej ilości spalin samochodowych, a także poprawimy jakość naszych dróg i całej infrastruktury miejskiej.