[nr slajdu] Wykłady – degradacja aminokwasów

[2] W wyniku deaminacji aminokwasów powstają keto kwasy, które zasilają cykl Krebsa. Aminokwasy dzielimy na glukogenne (degradowane do pirogronianu lub intermediatów cyklu Krebsa) i ketogenne (degradowane do acylo-CoA lub acetoacetylo-CoA).

[3] Aminokwasy ketogenne to Leucyna i Lizyna, mieszane to Iso, Phe, Trp, Tyr, Thr. Pozostałe przechodzą przemiany glukogenne.

[4] Reakcja transaminacji polega na przeniesieniu za pomocą aminotransferaz i fosforanu pirydoksalu (PLP) grupy aminowej aminokwasu na α-ketoglutaran i powstaniu α-ketokwasu i kwasu glutaminowego.

[5] Fosforan pirydoksalu (PLP) umożliwia powstanie aldiminy (zasady Schiffa), która może, po przegrupowaniu elektronowym, uczestniczyć w reakcji dekarboksylacji aminokwasów lub tworzeniu D-aminokwasów/amin biogennych w procesie racemizacji.

[6] Dehydrogenaza glutaminianowa katalizuje reakcję przemian α-ketoglutaranu w kwas glutaminowy.

[7] Oksydacyjna dezaminacja kwasu glutaminowego zachodzi w hepatocytach, ale aminokwasy rozgałęzione są w tkankach tłuszczowych i mięśniach.

[8] Do nośników przenoszących zaliczamy: biotynę (najbardziej zredukowaną), tetrahydrofolian oraz S-adenozynometionina (najbardziej zredukowana).

Łańcuchy katalityczne:

Aminokwasy	Ostateczny produkt
Alanina, Glicyna, Seryna, Cysteina, Tryptofan, Treonina	Pirogronian
Glutaminian, Arginina, Glutamina, Histydyna, Prolina	α-Ketoglutaran
Izoleucyna, Metionina, Treonina, Walina	Bursztynylo-CoA
Fenyloalanina, Tyrozyna	Fumaran
Asparaginian, Kwas asparaginowy	Szczawiooctan
Izoleucyna, Leucyna, Treonina, Tryptofan	Acetylo-CoA
Leucyna, Lizyna, Fenyloalanina, Tryptofan, Trozyna	Acetoacetylo-CoA

[11] Syntaza glicynowa zbudowana jest z czterech podjednostek, które katalizują proces rozrywania glicyny: P – dekarboksylacja, H – rozcięcie mostku disiarczkowego, T – wiązanie grup metylowych do H4folianu, L – utworzenie mostku w podjednostce H.

Glicyna może być utleniana przez oksydazę aminokwasową z pośrednim glioksalanem i ostatecznym szczawiooctanem.

[14] W szlaku Phe i Tyr może się pojawić wiele defektów genetycznych, dających skutki kliniczne. Choroby związane z tym szlakiem katabolicznym: fenyloketonuria, tryozynemia (I, II, III), alkaptonuria.

[15] Hydroksylację Phe przeprowadza hydroksylaza fenyloalaniny – jest to monooksygenaza typu mieszanego, jeden tlen włączony do cząsteczki, a jeden do cząst. Wody. Udział w tym etapie bierze przekształceniu 5,6,7,8-tetrahydrobiopteryny do 7,8-dihydrobiopteryny.

[18] Propionylo-CoA z pomocą biotyny jest karboksylowana do pośredniego produktu, a potem ulega epimeryzacji do bursztynylo-CoA.

[19] Choroba syropu klonowego (leucynoza) jest wynikiem defektu enzymu na szlaku katabolicznym dehydrogenazy ketokwasów. Mechanizm kataboliczny Val, Iso, Leu nie przebiega w wątrobie.

[22] Aminokwasy mogą być używane do tworzenia porfiryn z kwasu g-aminolewulinowego. U roślin i bakterii powstaje on z kwasu glutaminowego, a u wyższych eukariontów z bursztynylo-CoA.

[24] Kreatyna i fosfokreatyna powstają w mięśniach w wyniku

[26] Glutation syntetyzowany jest z glicyny, cysteiny i kwasu glutaminowego. Zredukowana forma glutationu (GSH) ma właściwości przeciwutleniające.

[27] D-fluoroalanina może być wykorzystywana jako czynnik bakteriobójczy. Cykloseryna może być wykorzystywana jako czynnik przeciwgrzybiczy.

[28] Tryptofan może być wykorzystany do syntezy auksyny (kwas indolilo-3-octowy). Fenyloalanina może być wykorzystany do syntezy kwasu cynamonowego.

[29] Po dekarboksylacji tryptofanu (Trp) może powstać serotonina lub niacyna (kwas nikotynowy)

[30] Po hydroksylacji i dekarboksylacji tyrozyny powstaje dopamina. Z dopaminy po hydroksylacji powstaje norepinefryna (noradrenalina), a z niej epinefryna.

[32] Po dekarboksylacji histydyny powstaje histamina – rozszerza naczynia tętnicze. Po dekarboksylacji glutaminy powstaje kwas γ-aminomasłowy (GABA) – podstawowy neuroprzekaźnik

[33] Po hydroksylacji i dekarboksylacji tryptofanu powstaje serotonina – zwęża naczynia krwionośne

[35] Z przekształcenia DOPA mogą powstać: eumelanina lub feomelanina.

[37] Z metioniny po dekarboksylacji mogą powstać putrescyna, spermidyna, spermina.

[38] Z argininy powstaje tlenek azotu dzięki syntaz NOS.