cele polityki regionalnej Unii Europejskiej
Głównym celem polityki regionalnej UE jest jedność gospodarcza i harmonijny rozwój regionów poprzez redukowanie różnic między nimi oraz łagodzenie zacofania regionów mniej rozwiniętych. Cele te przyświecały tworzeniu Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej.
Kompleksowe cele polityki regionalnej sprecyzowano w rozporządzeniu Rady z 24 czerwca 1988r. (2052/88). Przepisy te stworzyły system jednolitych priorytetów, który następnie został skorygowany przez Komisję Europejską w dokumencie „Agenda 2000. Unia Europejska rozszerzona i silniejsza” przyjętym na szczycie berlińskim w marcu 1999r. oraz w rozporządzeniu Rady z 21 czerwca 1999r. wprowadzającym postanowienia dotyczące funduszy strukturalnych (1260/99), wraz z aktami regulującymi gospodarkę konkretnymi funduszami.
System celów europejskiej polityki regionalnej, obowiązujących na lata 2000-2006, został ograniczony do trzech podstawowych:
Cel nr.1- wspieranie ze środków funduszy strukturalnych rozwoju w regionach zacofanych, mające zmniejszyć dysproporcje w rozwoju regionalnym. Na cel ten w latach 2000-2006 ma być przeznaczone ok. 70% wszystkich środków funduszy strukturalnych. Kryterium wyróżnienia obszarów objętych tym zakresem pomocy jest poziom produktu krajowego brutto (PKB)na mieszkańca dla jednostki NUTS 2mniejszy od 75% średniej unijnej (lista regionów wyróżnionych tą pomocą znajduje się w decyzji Komisji 502/99/EC ).
Dla Polski poziom minimum nie został osiągnięty, całe terytorium kraju będzie objęte celem nr.1.
Cel nr.2- celem tym objęte są obszary stojące przed koniecznością głębokiej restrukturyzacji społeczno-ekonomicznej. Dotyczy to obszarów koncentracji przemysłów tradycyjnych, obszarów wiejskich o niskich dochodach ludności, zdegradowanych społecznie dzielnic miast oraz terenów zależnych od rybołówstwa ( wyznaczane są one jako NUTS 3 lub mniejsze, głównie w oparciu o wysokość stopy bezrobocia i udział w zatrudnieniu). Łącznie 11,5% środków funduszy strukturalnych zostanie skierowanych do obszarów celu nr.2.
Cel nr.3 – Cel ten dotyczy aktywizowania i unowocześniania rynków pracy, promocji, tworzenia i modernizowania systemów szkolenia, polityki zwalczania długookresowego bezrobocia, ochrony grup społecznych zagrożonych wykluczeniem z rynku pracy.
Alokację z funduszy strukturalnych na działania w obrębie celu 3 sięgną łącznie w latach 2000-2006 – 12,3%.
Obecnie w doktrynie krytykowane są wyżej wymienione cele, gdyż uznaje się, że istotą polityki regionalnej UE nie powinno być tylko wsparcie finansowe, czyli prosta redystrybucja środków finansowych pochodzących z wkładów finansowych państw członkowskich i ich transfer do regionów słabych, lecz przede wszystkim stymulowanie rozwoju regionów poprzez pobudzanie ich zdolności konkurencyjnej, pobudzanie działań innowacyjnych, transfer technologii, rozwoju nauki i szkolnictwa. przyjęcie tych poglądów oznaczałoby mniejsze transfery finansowe ze środków Wspólnotowych.
Proszę wymienić i scharakteryzować dochody budżetu Wspólnoty.
Główne dochody budżetu Wspólnoty pochodzą ze składki (wkładów) państw członkowskich, a ich rodzaje i wielkość określa decyzja Rady z 29 września 2000 r. (2000/597/EC, Euratom) – zamieszczona na końcu podr.
Wielkość tych wkładów nie może przekroczyć wskaźnika łącznej sumy PKB państw członkowskich, wyliczonego przez Komisję według wzoru określonego w decyzji, czyli nie może przekroczyć 1,27% PKB.
Decyzja wymienia cztery rodzaje dochodów własnych tworzące części składowe składki poszczególnych państw:
Opłaty – ponoszone w ramach Wspólnej Polityki Rolnej oraz składki za cukier i za izoglukozę, po odliczeniu kosztów administracyjnych ich poboru;
Cła – pobierane w ramach wspólnej polityki celnej na zewnętrznych granicach Unii, po odliczeniu kosztów administracyjnych ich poboru przy imporcie artykułów rolnych;
Wszelkie koszty administracyjne lansują się na poziomie 25% tych środków, zmniejszając w ten sposób wpływy z tych źródeł do budżetu.
Udział w podatku od wartości dodanej (VAT), wymierzany na podstawie jednolitej dla krajów członkowskich stawki (wpływy szacuje się na ok. 37%); wyjątek stanowi Wielka Brytania;
Decyzja Rady z 29 września 2000 r. wprowadziła redukcję udziału w VAT z 1% do 0,75% w 2002 r. i 2003 r., oraz do 0,50% w 2004 r.- jest to jednolita stawka stosowana do uzgodnionej podstawy wymiaru podatku VAT, a podstawa wymiaru podatku VAT w państwach członkowskich będzie ograniczana do 50% PKB tych państw.
Udział w wypracowywaniu przez poszczególne kraje ich PKB , jako źródło korygujące niewystarczające środki tradycyjne ( na ok. 47%).
Udział, czyli bezpośrednia wpłata, obliczany jest na podstawie różnicy między wydatkami z unijnego budżetu, zatwierdzonymi na dany rok oraz przewidywanymi dochodami z poprzednio wymienionych trzech źródeł. Różnica ta musi być uzupełniona przez kraje członkowskie w proporcji do ich udziału w PKB wszystkich krajów członkowskich UE.
Ostatnio wpływy te ulegają zwiększeniu.
Wpływy ze źródeł tradycyjnych, czyli opłat, ceł i innych, do których zalicza się podatki i ubezpieczenie społeczne funkcjonariuszy UE, wpływy z kar, nadwyżki z lat poprzednich itp.; szacuje się na 16% wszystkich wpływów.
Wielka Brytania korzysta z mechanizmu korekcyjnego w związku z nierównowagą budżetową, który powoduje zmniejszenie wysokości jej składki, oraz udziału Austrii, Niemiec, Holandii i Szwecji i ujemnego salda między ich wpłatami a środkami uzyskanymi z tytułu finansowania rozwoju regionalnego. Zostaną także zlikwidowane wszelkie przypadkowe korzyści, które mogą wynikać dla Wielkiej Brytanii w związku z rozszerzeniem Unii ( Decyzja Rady z 29.09.2000r.- zamieszczona na końcu książki „Polskie Prawo Finansowe” E. Chojna-Duch ).
Poza wymienionymi dochodami budżetu UE nie ma dochodów pochodzących ze źródeł własnych, gdyż naruszałoby to, według władz unijnych, suwerenność narodową